Periódico secundaria gallego 12/1/07 16:45 móvete en Rede Rapaces e Rapazas Organiza: Colabora: Página 1 Periódico secundaria gallego 12/1/07 16:45 Página 2 2015: 10 anos para cambiar o mundo Imaxinemos un mundo en que todos os nenos e nenas comen. En que todas as persoas votan. En que todos os fogares teñen auga potable. En que ningunha persoa moza desempregada elixe unha arma en lugar do seu futuro. Ese é o mundo dos ODM. Logralo está ao noso alcance. sumario Erradicar a pobreza extrema e a fame 2 Lograr o ensino primario universal 4 Promover a igualdade entre os xéneros 6 e a autonomía da muller ODM* Reducir a mortalidade infantil 7 Mellorar a saúde materna 8 Combater o VIH/SIDA, 9 o paludismo e outras enfermidades Débeda para dominar Campaña Mundial pola Educación A muller que move o mundo Infancia Ameazada Mulleres e ODM Vulnerables a causa do VIH/SIDA Garantir a sostibilidade do medio ambiente 10 Contaminación atmosférica Fomentar unha asociación 11 Tsunami e outros desastres mundial para o desenvolvemento 12 Atallosao paso 12 ¿Que é a REDE de Mozos e Mozas Solidarios? * Obxectivos de desenvolvemento do Milenio Coordinación de Sensibilización: Raquel Martín. Responsable de Educación: Irene Ortega. Coordinación autoría: Jennifer Williams Ramos. Redacción: Raúl Rodríguez Mateos, Jennifer Williams Ramos. Ilustracións: Mónica Almanza. Coordinadora de Tradución: Amalia Santos García. Tradución: Tagen Ata S.C.G. Dirección de arte e deseño gráfico: Maribel Vázquez. Depósito legal: M-34851-2005. Setembro 2005. Impreso en papel reciclado. Periódico secundaria gallego 12/1/07 16:45 Página 3 presentación Entreculturas é unha organización non gobernamental, promovida pola Compañía de Xesús, que defende o acceso á educación dos máis desfavorecidos, como medio de cambio social, xustiza e diálogo entre culturas. Desde hai anos apostamos pola promoción social dos excluídos do mundo. En Entreculturas estamos convencidos da necesidade de educar tamén aquí nos nosos países do Norte para a comprensión dun mundo interdependente. O periódico Móvete en Rede Rapaces e Rapazas forma parte de ¿Igual–Dá? Campaña educativa pola inclusión e a equidade orientada a comprender a orixe das desvantaxes que impiden a igualdade de oportunidades, especialmente no ámbito da educación, así como a necesidade de compensalas para transformar as realidades de exclusión. Móvete en Rede Rapaces e Rapazas está dirixido ao alumnado de Secundaria e propón actividades de transformación desde o cotián. Porque non nos dá igual. ¡Queremos un mundo máis xusto para todos e todas! Obxectivos: 1 Sensibilizar sobre os fenómenos de exclusión asociados á desigualdade de oportunidades, especialmente no exercicio do dereito á educación. 2 Favorecer a reflexión e comprensión da equidade e a inclusión como parte das actitudes estratexias e políticas encamiñadas á igualdade de oportunidades, facendo fincapé no ámbito educativo. 3 Promover actitudes e valores que facilitan a participación activa a nivel local e global na transformación de procesos de exclusión, conectando con outras iniciativas sociais con este mesmo fin. Se desexas máis información sobre a Campaña ¿Igual–Dá? ¡Escríbenos! Entreculturas-Fe y Alegría. Departamento de Educación para o Desenvolvemento. Pablo Aranda 3, Madrid 28006. E-mail: entreculturas@educared.net Periódico secundaria gallego 12/1/07 01Erradicar a pobreza extrema e a fame 16:45 Página 4 Débeda para dominar Nalgún momento da nosa vida pedimos ou deixamos prestado algo a outra persoa. Cando eu presto convértome en acredor/a e a persoa que ten que devolverme o prestado é o meu/miña debedor/a. Cando falamos de países, gobernos e institucións utilizamos os mesmos termos para distinguir quen presta e quen debe devolver o prestado. Quen presta diñeiro aos países, empresas ou calquera outro debedor poden ser organismos internacionais como o Fondo Monetario Internacional (FMI), o Banco Mundial (BM), o Banco Interamericano de Desenvolvemento (BID), bancos privados, gobernos doutros países, inversionistas internacionais, etc. e denomínaselles acredores. Cando un país recibe un préstamo e ten que devolvelo debe facelo pagando un xuro, é dicir, devolvendo a cantidade recibida máis outra cantidade adicional. Cando falamos da débeda externa estámonos referindo a un tipo particular de débeda, na cal o debedor ten un préstamo do exterior. Os países do Sur son os principais entes que se endebedan. A débeda externa é un mecanismo por medio do cal se obteñen recursos para distintos propósitos: realizar obras sociais (escolas, hospitais, formación), obras de infraestrutura (estradas, pontes, acuedutos, telecomunicacións) ou para outro tipo de necesidades. Non obstante, os posibles efectos positivos poden converterse nunha carga insoportable para os habitantes dun país. Así, se a moeda local perde valor ou se os xuros son abusivos, a débeda que terá que pagar pode variar facendo inestable a economía do país en xeral. Se temos en conta que a economía mundial está controlada por varios mercados (Nova York, Londres, París,Toquio) e polas potencias mundiais (G-8), isto quere dicir que poden controlar os países que teñen débedas e poden esixirlles que realicen esforzos supletorios (deixar de investir en sanidade, educación, infraestruturas e utilizar ese ...2 diñeiro para pagar a débeda). É por isto que falamos de Países Altamente Endebedados, ou empobrecidos, que non poden devolver as súas débedas. Existen dous clubs para negociar a débeda: o Club de París e o Club de Londres. Nestes clubs reúnense os acredores, no primeiro atopariamos os acredores públicos, gobernos e bancos públicos, e no segundo, acredores privados, bancos privados e inversores. Cada un reúnese para analizar a situación dos países e a capacidade de devolver o que lles deben e o que teñen que facer para devolvérllelo. ¿Que consecuencias ten para un país a acumulación de débeda externa? Á débeda externa convértese nun instrumento de presión política. Existen países con débeda externa en todos os continentes, pero non hai un trato equitativo. Segundo a ONU, nos anos 80 os tipos de xuro para os países pobres foron catro veces máis altos que para os países ricos. Aproximadamente o 60% da débeda externa é propiedade dos grandes bancos privados. Calcúlase que cada habitante do Sur debe ao nacer 455 euros, pero hai países nos que esta cifra ascende a 4.200 euros por persoa. O caso de Arxentina “Cando derrocan o goberno de Isabel Perón o país tiña 8 mil millóns de dólares de débeda externa, cando os militares lle entregan o goberno a Alfonsín a débeda ascende a 45 mil millóns de dólares. Hoxe a débeda externa arxentina alcanza cos xuros a máis de 200 mil millóns de dólares. Este é o panorama que temos, nós estamos falando de democracia, que non é poñer o voto nunha urna, democracia significa dereito e igualdade para todos”. Adolfo Pérez Esquivel, arxentino e premio Nóbel da paz. Periódico secundaria gallego 12/1/07 16:45 Página 5 Arxentina é un país rico en recursos e materias primas. “Produce alimentos para satisfacer as necesidades de 300 millóns de habitantes... segundo cifras oficiais, en Arxentina hai 260.000 nenos desnutridos”. El País, 16 de novembro de 2002. Definicións: 1 G-8: Foro político e económico formado polos sete países máis industrializados do mundo (Francia, Canadá, Alemaña, Italia, Xapón, Reino Unido, Estados Unidos) e Rusia. 2 Condonación da débeda: Liberar os países máis pobres do pagamento da débeda. 3 Programa de Axuste Estrutural: Políticas impostas aos países empobrecidos por parte das institucións internacionais (FMI, Banco Mundial) que consisten en reducir os investimentos do país debedor (en saúde, educación, infraestruturas...) para poder facer fronte aos seus pagamentos. Actividade: – Investiga: ¿Que é a RCADE?, ¿que opinas desta iniciativa? Visita a web: www.rcade.org máis información { — Estado Mundial da Infancia 2005 http://www.unicef.cl/centrodoc/emundial2005.htm — Campaña Pobreza Cero http://www.pobrezacero.org/intro.htm — Observatorio da débeda na Globalización http://www.debtwatch.org/cast/herramientas/glosario/index.php — Campaña ¿Quien debe a quien? http://www.quiendebeaquien.org/ ...3 Periódico secundaria gallego 12/1/07 16:45 02 Acadar o ensino primario universal Página 6 Campaña Mundial pola Educación "Millóns de persoas ao redor do mundo están facendo un chamado aos seus gobernos para que proporcionen educación básica gratuíta e de boa calidade a todos os nenos e nenas do mundo. Eles son parte da Campaña Mundial pola Educación; nós sumamos as nosas voces ao seu chamado." Nelson Mandela e Graça Machel, abril 2002. A educación é un dereito humano fundamental. A Declaración Universal dos Dereitos Humanos de Nacións Unidas (1948) recoñece a educación como un dereito humano fundamental. Un dereito humano é algo absolutamente necesario para vivir unha vida digna e segura. Algúns exemplos de dereitos humanos fundamentais son os alimentos, a auga e o refuxio. A Campaña Mundial pola Educación promove a educación como un dereito humano básico e mobiliza a cidadanía sobre gobernos e a comunidade internacional para que cumpran as súas promesas de prover educación básica libre, obrigatoria e pública a todo o mundo; en particular a nenos, mulleres e sectores desfavorecidos e en desvantaxe na sociedade. A CME, fundada en 1999, reúne a ONG importantes e sindicatos de mestres en máis de 150 países ao redor do mundo. Máis de 100 millóns de nenos e nenas sen educación duración mínima de educación necesaria para alcanzar a alfabetización básica). –– Máis de 140 millóns de mozos, de idades entre 15 e 24, chegan á maioría de idade analfabetos. Destes mozos analfabetos, 83 millóns viven no Sur e Oeste Asiáticos, 30 millóns viven en África, e 13 millóns viven nos Estados Árabes. Pensando en solucións Segundo a UNESCO, o custo de cumprir o obxectivo de facilitar educación a todos os nenos e nenas do mundo sería de 8.000 millóns de euros por ano. Os gobernos mundiais gastan esta cantidade en defensa cada catro días. Algo menos que a metade desta cantidade, é dicir 3.800 millóns de euros por ano, tería que ser unha achega dos países ricos, na forma dun incremento na axuda aos países pobres para a educación básica. A outra metade tería que ser unha achega dos propios países pobres, que necesitarían incrementar os seus propios orzamentos de educación. –– Máis de 100 millóns de nenos/as, a maior parte nenas, non asisten nunca ao colexio. Destes nenos e nenas sen escolarizar, 44 millóns viven en África, 32 millóns viven no Sur e Oeste Asiáticos, 14 millóns viven no Leste Asiático e máis de 10 millóns en América Latina. A Campaña Mundial pola Educación promove a nivel mundial a Iniciativa por Vía Rápida polo acceso á Educación que intenta implicar a gobernos de países do Sur na elaboración de plans de mellora do seu sistema educativo. –– Un terzo de todos os nenos/as, e un de cada dous en África, nunca completa cinco anos de educación primaria (a Os Membros da Campaña Mundial pola Educación cremos firmemente que erradicar a falta de escolarización de todos os ...4 Periódico secundaria gallego 12/1/07 16:46 Página 7 nenos e nenas do mundo é posible. Para isto é necesaria a colaboración e o compromiso dos gobernos do Norte e do Sur. Os Gobernos dos países ricos deben: –– Destinar polo menos o 0,7 % do seu PNB á Axuda Oficial ao Desenvolvemento e polo menos o 10% desa cifra á educación. Os gobernos do Sur deben: –– Destinar polo menos o 3% do seu PIB á educación básica. –– Eliminar as cargas e custos, e dotar de axudas á infancia que atravesa maiores dificultades, como as nenas, os orfos do VIH/SIDA ou aqueles máis pobres. –– Acabar coas formas máis duras de traballo infantil, como foi acordado polos gobernos de todo o mundo nas Convencións 182 da Organización Internacional do Traballo. –– Levar a educación máis alá das escolas. Encontrar vías flexibles que doten de educación aos grupos con máis dificultades de acceso, como as nenas e nenos traballadores ou os mozos analfabetos. –– Establecer metas concretas para mellorar a calidade e os logros de aprendizaxe. máis información { –– Estender a Iniciativa por Vía Rápida e que esta se afirme en plans nacionais orientados cara á “Educación para todos e todas” proporcionando aos países empobrecidos a axuda necesaria para conseguir que todas as nenas e nenos sexan escolarizados. –– Traballar xuntos. Coordinar os esforzos entre doadores e países receptores da axuda e así reducir os custos de xestión e seguimento. ¡Queremos escoitarte! Para recibir calquera información complementaria contacta con Campaña Mundial pola Educación en España: info@cme-espana.org — Campaña Mundial pola Educación http://www.cme-espana.org/index.html — Iniciativa por Vía Rápida en Educación http://www.cme-espana.org/action_FTI.html ...5 Periódico secundaria gallego 12/1/07 03Promover a igualdade entre os xéneros e a autonomía da muller 16:46 Página 8 A muller que move o mundo... A muller que move o mundo coa súa boca, non se deixa acovardar pola derrota, e fala e ten tanto que dicir, e fala ata encontrar a solución, confesa o seu temor e a súa paixón para sobrevivir. Presuntos Implicados Un dos grandes retos mundiais é acadar un maior desenvolvemento económico con equidade social. O acceso a iguais oportunidades para homes e mulleres aínda ten un longo camiño por percorrer. As desigualdades persisten debido a que en moitos países as institucións sociais e xurídicas aínda non garanten a igualdade da muller en materia de dereitos xurídicos e dereitos humanos básicos. A participación activa das mulleres na vida económica e política dunha sociedade mídese a través do índice de potenciación de xénero (IPX). Este índice ocúpase da desigualdade de xénero en áreas clave da participación e do poder de decisión económico e político. Examina a proporción de escanos parlamentarios que ocupan as mulleres, a cantidade de lexisladoras mulleres, de funcionarias de alto nivel ou executivas de nivel xerencial e de mulleres profesionais e técnicas, ademais da disparidade de xénero en termos de ingresos percibidos, o cal reflicte a independencia económica. Se ben é certo que en todos os países hai cabida para mellorar aínda máis as oportunidades dispoñibles para as mulleres e que a maioría aínda ten moito camiño que percorrer para lograr a plena potenciación da muller na sociedade. Fonte: Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento (PNUD). Actividades: – Investiga: ¿Onde se atopan os países con maior IPX?, ¿que sucede con aqueles que teñen un índice máis baixo? – Busca información en diarios e revistas sobre estes países e comproba os datos achegados polo PNUD. – Investiga: ¿Cal é o IPX de España?, ¿a que o atribúes? Máis información ...6 { — Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento http://www.undp.org/spanish — Panorama sociolaboral da muller en España http://www.redfeminista.org/nueva/uploads/N40pamuj.pdf Periódico secundaria gallego 12/1/07 04 Reducir a mortalidade infantil 16:46 Página 9 Infancia ameazada “Soamente a medida que nos acheguemos á realización dos dereitos de toda a infancia, os países achegaranse aos obxectivos do desenvolvemento e da paz”. Kofi A. Annan –– A pobreza é a causa fundamental das taxas elevadas de morbilidade1 e mortalidade2 na infancia. No Sur empobrecido, un de cada tres nenos non dispón dunha vivenda adecuada, un de cada cinco nenos non ten acceso á auga potable, e un de cada sete carece de acceso a servizos esenciais de saúde. Máis dun 16% dos menores de cinco anos non reciben unha nutrición adecuada e un 13% de todos os nenos e nenas non acudiron nunca á escola. –– VIH/SIDA. É a causa principal de mortalidade en todo o mundo para as persoas de 15 a 49 anos; só en 2003, 2,9 millóns de persoas morreron de VIH/SIDA e 4,8 millóns de persoas contraeron a infección. Máis do 90% das persoas que viven actualmente con VIH/SIDA atópanse nos países do Sur. Na África Subsahariana, o VIH/SIDA conduciu a un aumento da mortalidade na infancia, a unha grave redución da esperanza de vida e á aparición de millóns de orfos. –– Conflitos armados. Desde 1990, os conflitos custaron directamente as vidas de 3,6 millóns de persoas, un 45% destes mortos eran nenos e nenas. Centos de miles de menores de idade están atrapados en conflitos armados como soldados, vense obrigados a converterse en refuxiados ou en persoas internamente desprazadas, sofren a causa da violencia sexual, dos malos tratos e da explotación, ou son vítimas dos restos de explosivos de guerra. Fonte: Estado Mundial da Infancia 2005. 1 Proporción de persoas que enferman nun sitio e tempo determinados. 2 Taxa de mortes producidas nunha poboación durante un tempo dado, en xeral ou por unha causa determinada. Actividades: – Busca información nas webs propostas. – Únete á Campaña contra a utilización de nenos soldados. – Amplía a información con noticias de diarios e artigos de revistas. – Investiga quen é China Keitetsi. máis información { – UNICEF: Informe Estado Mundial da Infancia 2005 http://www.unicef.cl/centrodoc/emundial2005.htm – PNUD-Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento http://www.undp.org/spanish – Coalición Española para acabar con la Utilización de los Niños Soldados http://www.menoresoldado.org ...7 Periódico secundaria gallego 12/1/07 05 Mellorar a saúde materna 16:46 Página 10 Mulleres e ODM En catro dos oito Obxectivos do Milenio menciónase ás mulleres de maneira especial: Obxectivo 3: Promover a igualdade entre os xéneros e a autonomía das mulleres. Obxectivo 4: Reducir a mortalidade infantil. Obxectivo 5: Mellorar a saúde materna. Obxectivo 6: Combater o VIH/SIDA, o paludismo e outras enfermidades. O acceso á educación é fundamental para a autonomía das mulleres, para ampliar a súa autoestima e a súa capacidade de participación e decisión, para abrir o marco das súas oportunidades e o acceso a espazos de desenvolvemento.En moitos países do Sur as nenas e as mozas abandonan pronto a escola e con moita maior frecuencia que os rapaces. Esta disparidade en relación coa escolarización en parte explica a existencia de 600 millóns de mulleres que seguen sendo analfabetas. Un dos indicadores máis significativos á hora de mostrar a situación da muller é a relación que existe entre as súas condicións de vida e as causas de morte. Unha muller africana ten 500 veces máis probabilidades de morrer por causas relacionadas co seu embarazo que unha muller escandinava. Nos países en desenvolvemento, cada ano 585.000 mulleres perden a vida como resultado do embarazo, e por cada unha que morre hai 13 que teñen enfermidades pola mesma causa. As complicacións post-parto son unha das causas máis importante da mortalidade materna, e o 35% desta débese a enfermidades de transmisión sexual. Actividades: Busca información nas seguintes webs: – Amnesty International en liña: www.amnesty.org – IV Conferencia Mundial sobre as Mulleres: www.undp.org/fwcw – Fondo de Poboación das Nacións Unidas: www.unfpa.org – Organización Mundial da Saúde (OMS): http://www.who.int/about/es/index.html feitos e cifras ...8 { – A feminización do contaxio do VIH/SIDA foi evidente en toda a rexión de América Latina. – A pesar de ser facilmente evitables, as mortes por aborto inseguro e complicacións do embarazo, parto e puerperio seguen sendo as principais causas das mortes maternas nestes países. – A diferenza entre o ingreso no mercado laboral das mulleres e o dos homes segue sendo bastante alta. As mulleres reciben un 50% do salario percibido por un home na mesma posición. Fonte: Julieta Lemaitre, Luisa Cabal e Mónica Roa, Cuerpo y Derecho: legislación y jurisprudencia en América Latina, Editorial Temis, Colombia, 2001. www.whrnet.org Periódico secundaria gallego 12/1/07 16:46 Página 11 06 Combater Nenos e nenas o VIH/SIDA, orfos ou vulnerables o paludismo e outras a causa do enfermidades VIH/SIDA Ao redor de 15 millóns de menores de 18 anos quedaron orfos debido ao VIH/SIDA a finais de 2003. Oito de cada dez destes nenos e nenas viven na África Subsahariana. Calcúlase que para 2010 máis de 18 millóns de nenos e nenas africanos perderán a un ou aos dous proxenitores debido ao VIH/SIDA. ten que abandonar a escola para asumir as funcións adultas de ocuparse e manter as súas familias.Tamén ocorre o mesmo co dereito ao descanso, ao xogo e á recreación. Debido a que o VIH/SIDA agrava a miúdo a pobreza, aumenta o perigo de realizar traballos perigosos e de ser vítimas da explotación. ACCIÓN: A perda dun proxenitor implica moito máis que a desaparición dun coidador/a. Afecta a todos os aspectos da vida dun neno ou dunha nena: o seu benestar emocional, a súa seguridade física, o seu desenvolvemento mental e a súa saúde xeral. Prívaos do dereito a vivir nun contorno familiar. Implica a perda dunha parte da rede de seguridade contra a violencia, o abuso, a explotación e a discriminación, factores todos eles que contribúen a illalos aínda máis en momentos en que necesitan o maior coidado e apoio posibles. Nos casos máis graves, os nenos e nenas poden encontrarse completamente privados do apoio familiar e rematan vivindo nas rúas. O dereito á educación periga con frecuencia cando os coidadores/as enferman ou morren, debido a que a nena ou neno Respectar os dereitos das nenas e nenos orfos ou vulnerables a causa do VIH/SIDA debe ser unha prioridade internacional durante os próximos vinte anos. Para conseguilo, é preciso tomar medidas en varias frontes: • Limitar a propagación da SIDA. • Dedicar os fondos necesarios para apoiar programas destinados aos orfos e nenos e nenas vulnerables. • Asegurar o acceso aos servizos esenciais, entre eles a educación, a atención da saúde e a inscrición do nacemento. Fonte: Estado Mundial da Infancia 2005. Actividades: – Busca o significado de epidemia, pandemia e endemia. ¿Onde se desenvolven este tipo de enfermidades? – Investiga que é o paludismo e cales son as poboacións máis afectadas. ¿por que se di que o paludismo é unha endemia?, ¿ocorre o mesmo co VIH/SIDA?, ¿por que? máis información { Fonte: Estado Mundial da Infancia 2005 http://www.unicef.cl/centrodoc/emundial2005.htm ...9 Periódico secundaria gallego 12/1/07 07Garantir a sostibilidade do medio ambiente 16:46 Página 12 Contaminación atmosférica Malia saber que o mundo ía acabar mañá, hoxe aínda plantaría unha árbore. Martin Luther King A maioría das veces non tomamos en serio as consecuencias que producen certas accións: fumar, conducir o coche, utilizar bolsas de plástico... só nos damos de conta dos seus efectos cando enfermamos ou nos afectan persoalmente. ¿Sucede o mesmo cunha enfermidade global que ameaza os bosques? Quizais pensamos que é un tema afastado, para o debate entre políticos ou consideramos que non ten relación coa nosa vida. Porén, as accións que cada persoa fai durante “o seu día a día” forman parte dunha gran cadea na que as consecuencias chegan alí onde non estivemos nunca, talvez lugares que non coñezamos nin de oídas. Tamén sucede ao revés, o que se decide a miles de quilómetros aféctanos directamente. Lonxe: A superficie dos bosques representa só un 14% do planeta, non obstante, realiza unhas funcións de grande importancia para todos: • Transforman os dióxidos en osíxeno: unha hectárea de bosque tropical pode neutralizar unhas dez toneladas de dióxido de carbono ao ano. • Evitan o quentamento da Terra e son un factor estabilizador das estacións climáticas. Non obstante... a deforestación avanza a un ritmo duns 17 millóns de hectáreas ao ano. As selvas tropicais, localizadas na súa maioría en América do Sur e Central e o Sueste Asiático, sofren a diario a tala indiscriminada das súas árbores. Cada minuto que pasa queda arrasada unha superficie de selva equivalente á dun campo de fútbol. Preto: A principal contribución de monóxido de carbono provén dos automóbiles e representa unha ameaza para a saúde, provocando mareos, fatiga, somnolencia, problemas visuais e incluso afeccións cardíacas e pulmonares. • As emisións de dióxido de carbono (CO2) debidas ao consumo de enerxía primaria (carbón, petróleo e gas natural) durante o 2000 foron un 35% superiores a 1990, ano de referencia para o compromiso de redución de emisións do Protocolo de Quioto. Conclusión: O mundo non goza de boa saúde ¿Que facemos? 1) Abrimos máis hospitais e tomamos máis medicinas. 2) Pasamos de todo, total non nos sentimos afectados/as. 3) Coidamos os nosos pulmóns. Actividades: – Elixe unha das respostas e razóaa. – Investiga sobre alternativas aos problemas que se sinalan no artigo. máis información ...10 { Protocolo de Quioto sobre o cambio climático http://europa.eu.int/scadplus/leg/es/lvb/l28060.htm Periódico secundaria gallego 12/1/07 16:46 08 Fomentar unha asociación mundial para o desenvolvemento Página 13 Tsunami e outros desastres Se buscas resultados distintos, non fagas sempre o mesmo. Albert Einstein As numerosas horas de información, testemuños de superviventes e imaxes incribles conmoveron á comunidade internacional o 26 de decembro de 2004 espertando a solidariedade da sociedade como poucas veces se lembra. O perigo, como en tantas outras ocasións, é que a solidariedade se durma en canto os medios de comunicación desvíen o seu interese cara a outras noticias. Así ocorreu con outros desastres naturais e humanos e así ocorrerá con este se cae no esquecemento. Debemos facer un esforzo colectivo e lembrar que a solidariedade vai máis alá das noticias, non pode estar de moda, pois a pesar de non saír nos telexornais, as persoas seguen vivindo coas consecuencias desastrosas da tsunami e coa realidade de pobreza que tiñan antes do desastre natural. crear unha nova solidariedade global que loite por erradicar desastres humanos permanentes como son a pobreza, a guerra, a falta de educación, discriminación por razón de xénero ou etnia, que non teñen a súa orixe en causas naturais pero que tamén teñen efectos devastadores. Esta zona do planeta atópase inmersa en diversos desastres case permanentes que quedarán agravados pola tsunami: • Cinco dos oito países máis afectados pola tsunami sofren un conflito armado. En Indonesia, Sri Lanka, India,Tailandia e Somalia hai guerra, mentres que Myanmar e Maldivas atravesan graves situacións de tensión, enfrontamentos e represión. ¿Que é entón a axuda solidaria? ¿Acaso non serve a axuda prestada aos países afectados? • O problema da fame é crónico. Este desastre sen precedentes tivo unha gran resposta internacional, a cal debe significar unha oportunidade para • O tráfico sexual de mulleres e nenas é unha realidade preocupante. Actividades: – Realiza unha investigación sobre os países afectados pola tsunami, investiga que lugar ocupan na lista de PNUD sobre desenvolvemento. – ¿Que información che chega actualmente desta catástrofe a través dos medios de comunicación? – ¿Consideras que abonda cunha xenerosa axuda momentánea? – ¿Como poden superarse outros desastres humanos? máis información { Programa de Nacións Unidas para o Desenvolvemento. Informe sobre Desenvolvemento Humano. http://hdr.undp.org/reports/global/2004/espanol ...11 Periódico secundaria gallego 12/1/07 16:46 Página 14 ATALLOSao paso “Podemos comer alcachofas todo o ano, podemos levar a comida preparada en cómodas bandexas de poliexpán, podemos gozar dos servizos de moitos electrodomésticos, podemos manter tendas, rúas e estradas ben iluminadas todas as noites... pero non podemos á vez habitar o planeta de forma sostible”. Revista Opcions, nº 15 Moitas son as cousas que podemos facer por moi pequenas que nos parezan, se sumamos os nosos esforzos xeraremos cambios importantes. Pensar que non podemos facer nada é darnos por vencidos, é non saber valorar as nosas capacidades como persoas e como colectivo... se sumásemos o número de pasos que imos dar nun día ao mellor sentiriamos moito cansazo antes de erguernos pola mañá; se pensásemos na importancia que ten un único paso ¿Dexergariamos o camiño que percorremos? •Utiliza transportes alternativos ao coche privado Un dato: Cada 20.000 km percorridos en coche emítense ao ambiente unhas tres toneladas de CO2. Alternativas – Utiliza o transporte público, se vives en Madrid ten en conta que a EMT (Empresa Municipal de Transportes) porá en servizo 250 autobuses que circularán con biodiésel. – Visita as seguintes webs antes de dar o teu próximo paseo: www.viasverdes.com e www.conbici.org e anímate a utilizar a bici ou a camiñar. • Compra produtos de comercio xusto, de produción ecolóxica e se poden ser de economía social: – Visita as tendas de Comercio Xusto da túa cidade, son unha boa alternativa para comprar produtos como café, galletas, chocolate, etc. – tamén podes encontrar xabón, froita, carne, iogures ou pan ecolóxicos, roupa e libros. www.laceiba.org, www.intermonoxfam.org, www.setem.org. • Cambia o plástico Un dato: o 9% dos refugallos sólidos urbanos en España corresponden aos plásticos (case unhas mil catrocentas toneladas ao ano). Unha gran superficie regala aos seus clientes aproximadamente 70 millóns de bolsas de plástico cada mes. ¿Ocórrenseche alternativas? ¡Ponas en práctica! As Redes de Mozos e Mozas Solidarios: Unha aposta pola participación e a cidadanía A Rede é unha proposta para mozos e mozas entre 14 e 18 anos, de segundo ciclo da ESO, Bacharelato e niveis equivalentes dos ciclos de formación. A Rede é un proceso que pretende que os mozos e as mozas tomen conciencia da súa realidade como cidadáns/ás e como suxeitos colectivos e, desde aí, asuman a súa corresponsabilidade na construción dunha realidade local e globalmente xusta. A rede quere ser tamén un espazo no que aprender e desenvolver a participación, a democracia e a transformación social. Na actualidade hai seis redes en marcha: Andalucía, Madrid, Murcia, Galicia, Valencia e Asturias. Cada Rede ten peculiaridades de funcionamento, pero basicamente presenta unha estrutura formada por: – Asemblea: Unha xornada na que un grupo entre 80 e 200 mozos de diferentes centros educativos se reúnen para reflexionar, formarse e compartir inquedanzas e iniciativas ao redor da construción dun mundo máis inclusivo. – Grupos nos centros educativos: Os mozos e mozas que conforman a Rede reúnense e desenvolven unha axenda solidaria con diferentes actividades ao longo do curso. Preténdese que non sexa só un grupo de acción senón tamén de reflexión. Para que os mozos e mozas poidan vivir esta experiencia contan co apoio e acompañamento dun profesor-titor e do equipo de Redes de Entreculturas. A Rede quere expresar na súa propia estrutura a diversidade, por iso o noso desexo é traballar con centros concertados, públicos e privados cun perfil plural do alumnado. ¿Que queremos construír? A Rede de Mozos e Mozas Solidarios ten o desafío de ser unha experiencia de participación activa como exercicio de construción colectiva de cidadanía onde os mozos e mozas sexan protagonistas. Onde teñan voz e palabra. E onde todos os actores (profesores, responsables da Rede, Entreculturas…) tamén teñan a oportunidade de ser, xunto con eles e elas, suxeitos sociais e políticos. Xente que le a realidade para cambiar a historia. ...12 Periódico secundaria gallego 12/1/07 16:46 Página 15 Se estás interesado/a en máis información sobre a Rede, ponte en contacto con: Entreculturas redesolidaria@entreculturas.org Periódico secundaria gallego 12/1/07 16:46 Página 16 Non nos dá igual ¡Queremos un mundo máis xusto para todos e todas! Organiza: Campaña educativa pola inclusión e a equidade. Colabora: