AWA AWA AWE ÒKTOBER/NOVÈMBER INFORMASHON TOKANTE PURIFIKASHON DI AWA SUSHI NA BONEIRU UN EDISHON DI ENTIDAT PUBLIKO BONEIRU DEN KOPERASHON KU WEB NV BONAIRE I MINISTERIO DI INFRASTRUKTURA I AMBIENTE UN DUSHI BONEIRU PA NOS I NOS YUNAN Tim ta satisfecho Proyekto di kloaka RESULTADONAN NA AGRIKULTURA K U P R O M É Den luna di yüni a deskargá e promé liternan di awa sushi den e kloaka. For di e momentu ei mas i mas awa sushi di negoshinan i kasnan ta bai na e instalashon pa purifiká awa di kloaka. Kiko ta e eksperensianan inisial di e tim di proyekto ku e purifikashon di awa sushi? ta duna impulso Den sèptèmber e entidat públiko Boneiru a kuminsá ku dos programa di agrikultura. E awa sushi purifiká ta hunga un papel importante den esei. Awa purifiká i awa sushi Laga nos kuminsá for di prinsipio: e konekshonnan. Mientrastantu tin 850 di e 900 negoshinan i kasnan konektá riba e ret di kloaka. Esei ta nifiká awor ku 95% di e konekshonnan a keda realisá. Pa otro aña ta bini aserka ainda, e konekshonnan den Belnem. Di e 850 konekshonnan tin aktualmente 750 ku ta deskargá den e kloaka. Tur e kuater stashonnan di pòmp ta aktualmente den servisio. Ainda bo por mira e tim di proyekto na algun kaminda ta koba. Nan ta drecha kaminda tin aire ta lèk den e pipanan di kloaka. Un gran parti di e sistema di kloaka ta konsistí di pipanan vákum i esakinan no ta funshoná si tin pèrdida di aire. Nétamente esaki ta e rason pakiko e instalashon di irigashon, ku ta transportá e awa sushi purifiká pa e hardin di e hotèlnan, ainda no ta den operashon. Kasonan problemátiko Den e sinkuenta konekshonnan ku falta pa finalisá tin tambe sinku hotèl. E otro konekshonnan ta kasonan problemátiko. Por ehèmpel tin un kaso kaminda e tanki séptiko ta bou di e kas òf di e negoshi ku mester konektá. Ta difísil pa e tim di proyekto yega einan. Tambe tin doñonan di kas òf negoshinan ku no ke koperá i ku no ta reakshoná. Finalmente nan mester ta konektá si, pasobra konekshon riba kloaka ta un deber legal. Bon resultado E instalashon pa purifiká awa di kloaka ta risibí kada dia mas i mas awa sushi. Purifikashon di awa sushi ta un proseso biológiko kaminda e bakteria ta hasi e trabou real di limpiesa. Ta dura lunanan promé ku e tim di proyekto ahustá e instalashon korektamente i pa e proseso di purifikashon ta den servisio kompletu. Pero e tim ta satisfecho ku e promé resultadonan. Riba e potrèt por mira klaramente e diferensia entre e awa sushi i e awa purifiká. 300 700 200 Trahadó di tim di proyekto 400 600 800 100 Riba e tereno di e servisio di agrikultura, pegá ku e instalashon pa purifiká awa di kloaka, tin entretantu un tanki di awa di irigashon ku un kas di pòmp. Tambe a instalá un ret di irigashon. Mas aleu a kumpra un traktor i mashinnan pa agrikultura. Den un palabra, tin tur kondishon presente pa duna agrikultura riba nos isla un empuhe. E direktorado Planifikashon i Desaroyo ta konstruí un Sentro pa agrikultura duradero riba e tereno. E ta bira e punto sentral di aktividat, informashon i edukashon den agrikultura i hortikultura. Aki kunukeronan por hür un pida tereno pa por produsí kuminda pa e merkado lokal. Ta duna nan tayer i e hóbennan tambe ta haña formashon den agrikultura. 500 500 400 E proyekto di kloaka ta brinda oportunidatnan nobo pa agrikultura. E awa prosesá di e instalashon pa purifiká awa di kloaka por keda usá pa irigashon di kuminda di bestia i berdura. Ta pone normanan pisá di seguridat pa e kalidat i e uso di e awa. 900 600 300 700 200 800 100 900 1000 1000 KONEKSHONNAN SERKA 850 DESKARGÁ SERKA 750 Mientrastantu tin 850 di mas di e 1.000 konekshonnan instalá. Serka 750 di e konekshonnan aki a drai e kònòpi, di manera ku e awa sushi di e bibiendanan i negoshinan ta keda deskargá awor riba e sistema di kloaka. Revelashon di Sentro pa agrikultura duradero PAGA TINU SOLUSHON PA PROBLEMANAN C H I K I T U Bo mes ta reponsabel pa e pipa di kloaka riba bo mes tereno te na e pos di inspekshon. Evitá gastu i molèster dor di paga tinu kiko bo ta spula! E proyekto di kloaka ta un proyekto di un gran magnitut i algu nobo pa tur hende: pa e tim di proyekto i tambe pa bo. Lógikamente ku tin algun kaso chikitu ta presentá. E tim di proyekto ta duna un reportahe di esei, aki bou. Holó Tin kehonan a drenta di habitantenan ku tin molèster den kas di e holó ku ta sali for di e kloaka. E tim di proyekto ta resolvé e problema dor di pone un ventilashon di aire den e pipa ku ta kore di e kas òf negoshi pa e pos di vákum. Riba e potrèt por mira un ventilashon di aire. Si bo tin molèster di mal holó ku ta bini di e riol, por yama e tim di proyekto na number di telefon 782 6389 riba djaluna te djaweps entre 8.30 or i 10.30 or di mainta. E tim di proyekto lo pone serka bo tambe un ventilashon di aire òf ‘snòrkel’. Finalmente ta bini na kada konekshon un ‘snòrkel’. Lesa e foyeto di informashon: “Paga tinu kiko bo ta spula”. Por a haña e foyeto riba e wèpsait di e proyekto di kloaka: www.kloaka-bonaire.com Pos di inspekshon WWW.KLOAKA-BONAIRE.COM NOS STIMA B U N I T A Boneiru ta kambiando. Poblashon ta krese. Komo habitante di e isla, kada bia nos mester di mas espasio. Esaki ta pone preshon riba nos naturalesa ku ya ta frágil. Naturalesa ta indispensabel pa nos bienestar i pa nos ekonomia. Foto: Yvon Jaspers Snòrkel Blokeo E tim di proyekto mester drecha tambe regularmente blokeonan de e pipanan di vákum. Ketu bai tin hende ta benta kosnan ku no ta permití den e riol na kas. Tampon, toaya femenino i pèmper ta e kulpabelnan prinsipal. Pero e tim ta haña tambe kamiseta i kos di hunga. No spula e siguiente materianan: • zeta • fèt • supstansianan kímiko • remedinan • restunan di leim i fèrf • ferbant • paña i artikulonan di plèstik SIGUI VOLGNOS ONSVIA OPRADIO, RADIO,NOS TV TV VOLG VOLGONS ONSOP OPRADIO, RADIO,TV TV EN I TUR ALLEOTRO ANDERE MEDIANAN MEDIA OP NABONAIRE BONEIRU EN ENALLE ALLEANDERE ANDEREMEDIA MEDIAOP OPBONAIRE BONAIRE www.facebook.com/kloaka.bonaire www.facebook.com/kloaka.bonaire www.facebook.com/kloaka.bonaire www.facebook.com/kloaka.bonaire www.kloaka-bonaire.com www.kloaka-bonaire.com www.kloaka-bonaire.com www.kloaka-bonaire.com Den 2011 e universidat, Vrije Universiteit van Amsterdam, den kolaborashon ku entre otro Wolfs Company na Boneiru a hasi un investigashon di e importansia di naturalesa pa e habitante. E investigashon a trata e balor di naturalesa, tantu den laman komo riba tera. Pa esaki, e investigadónan a bishitá 400 kas di famia na Boneiru. E preguntanan tabata entre otro, kon importante naturalesa ta pa e Boneriano i kon e ta usa esaki. Pa den laman, esnan mas popular ta: muha pia i relahá. Mas o ménos un tersera par- NOS I S L A ti di entrevistadonan ta piska komo rekreashon. Riba tera ta trata mas tantu di kana, kore baiskel, barbekiú i kampamentu. E habitantenan ta mira komo e menasanan mas importante pa e naturalesa: • sushi • awa sushi • desaroyonan den konstrukshon kantu di laman E investigadónan a puntra e habitantenan tambe si nan ta dispuesto pa paga pa preservashon i rekuperashon di e naturalesa. Kasi dos tersera parti di entrevistadonan ta dispuesto pa paga. Tur e kasnan di famia huntu tin, segun ta papiá, tres pa kuater mion dòler pa aña disponibel pa drecha naturalesa. E habitantenan ta dispuesto pa paga mas tantu pa rekuperashon di e kalidat di e refnan di koral. E Boneriano ta konsiente di e gran balor ku refnan tin pa turismo, pa ekonomia i pa peskaria. Mas aleu nan ta haña ta importante pa tin kontròl di e kabritunan lòs ku ta kana kome yerba. Tambe nan ta dispuesto pa paga pa drecha e nivel di kantidat di piská. E investigadónan ta konkluí ku e Boneriano ta sostené desaroyonan di mantenshon i protekshon di naturalesa den laman i riba tera. Ta reina un tenshon entre kresementu di turismo i e preservashon di e medio ambiente i e patrimonio kultural. Pero esei no mester kondusí na negashon di e turista. Nos tin ku promové pa e turista bin bishitá nos isla mas ku un biaha. E ora einan por forma parti i partisipá aktivamente na e aktividatnan pa konservá e beyesa natural di e isla. Mas informashon: www.wolfscompany.com De in dit blad weergegeven meningen weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs de opvattingen van de De Deininditdit blad bladweergegeven weergegeven meningen meningen weerspiegelen weerspiegelen niet niet noodzakelijkerwijs deRedakshon deopvattingen opvattingen dede entidat públiko Boneiru i di Ministerio di Infrastruktura inoodzakelijkerwijs Medio Ambiente. novan tavan para bewindslieden van het openbaar lichaam Bonaire en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. bewindslieden bewindslieden van van het hetopenbaar openbaar lichaam lichaam Bonaire Bonaire enenhet het Ministerie Ministerie van van Infrastructuur Infrastructuur enen Milieu. Milieu. responsabel eventual impresishon o informashon robes o pa daño kousá pa esaki. Voor eventuelepa onjuistheden in de weergave of foutieve informatie, dan wel voor schade hierdoor Voor Voor eventuele eventuele onjuistheden onjuistheden in in de de weergave weergave of of foutieve foutieve informatie, informatie, dan dan wel wel voor voor schade schade hierdoor hierdoor veroorzaakt, stelt de redactie zich niet aansprakelijk. veroorzaakt, veroorzaakt,stelt steltdederedactie redactiezich zichniet nietaansprakelijk. aansprakelijk. Esaki ta un publikashon di entidat públiko Boneiru den koperashon ku WEB i Ministerio di InfrastrukDit is een publicatie van het openbaar lichaam Bonaire in samenwerking met het tura i Medio Ambiente. Dit Ditisis een een publicatie publicatie van van het het openbaar openbaarlichaam lichaam Bonaire Bonaireininsamenwerking samenwerkingmet methet het WEB en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. WEB WEBenenhet hetMinisterie Ministerievan vanInfrastructuur InfrastructuurenenMilieu. Milieu. Openbaar Entidat públiko LichaamBoneiru Bonaire Openbaar Openbaar Lichaam Lichaam Bonaire Bonaire Directie Direktorado Ruimte dienPlanifikashon Ontwikkelingi Desaroyo Directie Directie Ruimte Ruimte enenOntwikkeling Ontwikkeling Kaya Kaya Amsterdam Amsterdam 21-23 21-23 | Kralendjik, | Kralendjik, Bonaire Bonaire Kaya Kaya Amsterdam Amsterdam 21-23 21-23 | Kralendjik, | Kralendjik, Bonaire Bonaire T:T: 717-5330 717-5330 tst.tst. 521 521 | F: | F: 717-7309 717-7309 T: T: 717-5330 717-5330 tst. tst. 521 521 | F: | F: 717-7309 717-7309 E:E: redakshon.awa.awe@gmail.com redakshon.awa.awe@gmail.com E:E:redakshon.awa.awe@gmail.com redakshon.awa.awe@gmail.com www.bonairegov.an www.bonairegov.an www.bonairegov.an www.bonairegov.an