GENESISI (rwE KrNNrTr MOSE) (B.C.4{n4-1689) ORI 1. Bi a ;e di grun ati ay6. r.TI atetCk6seOlorun d6 drun ati I\av6. (Jh;'t:f-l; Psm 8:3; Isa 44:24;42:5; 45:18.) 2. Ay€ si wir ni jfujiu, o si g6fo, okirnkirn si wi loju ibri; Emi Qlgrun si nrhbirbd loju omi. (Jer 4:23; Psm. 104:30.) Qi{ meie ikok6: Qiq kinni: lmQli. 3. Qlgrun si wi pe, "Ki im6ld o wd;" im6lQsi wa. ( Psm 33:6,9;2 Kor 4:6.) 4. Qlgrun si ri imql} naa pe o dara; Qlgrun si ya imflp sQtg kuro ninu d k i n k i n . ( I s a4 5 : 7 . ) 5. Qlgrun.si pe imQlQni Qs6n, ati dkirnkirn ni Oru: Ati ir96lf ati dwfr| o d i i j 6 k i n n i .( P s m 7 4 : 1 6 . ) Qio keii: Offrufi. 6. Qlgrun si wi p€ "Ki of0rufri o wi ni aarin awon omi, ki o si ya omi kiro laraomi." (Jer 10:12.) 7. Qlgrun si seoffruf0, o si ya omi ti o wi ni isilQ offrufti kriro,laraomi ti o wh ni dkb offrufri. O si ri bee. (Owe 8:28;Psm 148:4.) 8. Qlorun si pe ofirufti ni Qrun. Ati agalf ati dwur|, o di ij6 keji. O.j6 keta: iyirngbg ilb ati ew6ko. 9. Olorun si wi p6, "Ki omi ab6drun wQjSpS si ibi kan, kiiyinsbe ild si vo j6d'e,"o si ri bee. 1l<iUZO:tOi Owe 8 : 2 9 ;J e r 5 : 2 2 :2 P e t 3 : 5 . ) 10. Qlgrun si pe iyingbe ild ni ild, ati iw6jopb omi ni o pc ni Okun. Olorun si ri pe o dara. ( psm 33:7.) ll. Olorunsi wi pe. "Je ki ild mu oko j6de w6, ew6ko ti yoo maa so dso, ati igi el6soti yoo maaso dsoni irri tird ninu eyi ti irugbinwh, lori ild." O si ri bep. (Luk 6:44.) 12. IIQ si mu oko j6de, ew€ko ti nso dsoni irf tird, ati igi ti nso dso,ti o ni irfigbin ninu ni irri tirQ.Olorun si ri p€ o dara. 13.Ati agalgati bw[r] o di ijf keta. oiu Orun. Qio kgrin: awon im6li"Ki 14.Olorun siwi pe. awgnimgl} o wi ni ofrirufii drun, lati ya Qs6nati dru sQtQki wgn li maa wi fun imi, ati fun ik6kb ati fun gjf, ati fun gdfn. ( P s m 7 4 : 1 6 ;1 0 4 : 1 9 . ) 15. Ki won si jf imflQ ni ofriruf0 Qrun, lati mQlp s6ri ilg. O si ri b€i. 16. Olgrun si d6 imfld nl6 meji, imQlQti o t6bi ji lati p ak6soQs6n,ati imgld ti o kere jir lati geak6sodru. O si d6 awgn iriwQ pglu.( Psm 136:8,9; Job 38:7.) 17. Qlgrun si so wgn lQjQni of0ruff Qrun lati mea tan im6le s6ri ild. 18. Ati lati p ak6so |san ati ak6so dru, ati lati ya im6lQnipa siokirnkin. Qlgrun si ri pe o dara. (Jer 3l:35.) 19. Ati asal6 ati bwurQ o di ijg kgrin. Oio karun: e.ygati gje. 20. Qlgrun si wi pe "Ki omi o ktn frin |pllgpd bd6 alhhy6, ati ki gyg o maa fd l6kd ilg ni oju ofiiruff Qrun." 21. Olgrun si dd erinmi nlanla ati id6 alddydgbogboti nr6kd, eyi ti omi kfn ffn ni ]p]lopQ ni irri tiwgn ati gyg abiy6 ni iru tirQ.Qlgrun si ri p€ o dara. ( Psm 104:25,26.) 22. Olgrun si sirre fun wgn pe, "P m6a bi sii, e si m6a rQ, ki 9 krin omi ninu dkun, ki gyg si maa rd ni ori il}." ( G e n8 : 1 7 . ) 23. Ati )r9alfati owuro o di ijq karun. 8 GENESISIlz24-2:14 (Eks ti o se. granko ati eniyan. kefi: awon Oio ''2+. " K i i l Co m u d d 6 Q t g r u n ' s*l i p e alhdydni irf tird jade w6, eran-Qsin, 3. Qlgrun si bnsfqjq keje,o si yaasi ati ohun ti nr6kd, ati awon grankoilg mimg nitori pe, ninu rb ni Olgrun sinmi kuro ninu i# rQ gbogboti o ti ni iru tiwgn," o si ri bfQ. 25. Qlgrun si d6 awongrankoilQni b l r Q s i i g e .( I s a 5 8 : 1 3 . ) irf tiwon ati awon gran-Qsinni irf Bi a se d5 eniyan, ti a si fii sf ogbit tiwgn, ati ohun gbogboti nriikd lori ilg Ed9ni. nl iru tirQ.Olgrun si ri p6 o dara.(Jer 4. Eyi ni itln Qrunati ay€ni igbati a 27:5.) won. Ni qjQti OluwaQlgrun d6 ay6 "Je ki a d6 d6 26. Olgrun si wi pe, ati drun. eniyanni irwdr6nwa, ggggbi iri wa; jf 5. Nigbati kdi tii si igi kan lori ilQati ki wgn o jgba lori eja dkun, ati lori gyg ti ew€ko igbf kdi tfi hir jade nitori ti oj6-Qrun, ati lori eranko, ati lori Oluwa Qlgrun kdi tn rQjd si ilQ,kd si si gbogbo ilQ, ati lori ohun gbogbo ti eniyankan lati ro ild. (Gen l:12; Job nr6kd lori ile." ( Psm 100:3; A.A. 38:26-28.) 6. Sugbgnikuuku maanti ilg w6, a si 77:26; 28,29; Kol 3: 10.) 27. B,99ni Olgrun si d6 eniyan ni maa bomirin ojf ilE gbogbo. 7. OLUWA Olorun si fi ernPq ilQ bwdr6nrQ ni irwdr6nQlgrun ni o da a, ati akg ati abo ni o d5 won. (l Kor da eniyan,o si mi b6miiyd si ihd imf 1 1 : 7 ;G e n 5 : 2 ; M a t t 1 9 : 4 . ) rd, eniyan si di albhyd gkirn. (Gen 28. Qlgrun si sfre fun won, Qlgrun 3 : 1 9 : P s m 1 0 3 l:4 ; J o b 3 3 : 4 ; A . A . "F maabi si i, ki e si si wi fun wgn p6, 1 7 : 2 5 :I K o r l 5 : 4 5 . ) maa rQki 9 si gbili, ki g si geikawQrQ, 8. OLUWA Qlgrun si gbin ggbd ki g si maa jgba lori eja dkun, ati lori kan niha ila-odrin ni Edqni, nibg ni o ey9 oju-Drun, ati lori ohun alirhyb si fi okunrinnaati o ti mo sf.(Isa51:3; i b o g U ot i ' n r i nl o r i i l d .( G e n9 : 1 . 7 1L e f G e n - 3 : 2 4 : 4 : 1 6 . ) 9. Lati inu ild ni OLUWA Qlgrun ti 26:9.\ 29. Qlgrun si wi pe, "Kiyesii, Mo fi mri ki oniruurt igi ti o darani wiwb ati ew6kogbogboti o wir lori ilQgbogboti fun ounjg. hU jade w6, ati igiiyE pglu nso dso fun yin, ati gbogboigi el€sotf laaringgbirnaa,ati igi imQrereati bunso dsogyin ni won yoo maa se ounjq b u r u . ( E s k 3 1 : 8 ; G e n 3 : 2 2 ' , l f h 2 : 7 ; 22:2.14.\ f f n . ( P s m 1 0 4 : 1 4 , 1 5 1; 3 6 : 2 5 . ) 10. Odd kan si ti Edeni girnw6 lati 30. Ati fun gbogbo granko ild, ati fun gbogboeyg oju-grun, ati fun ohun bomirin ggbi naa, lati ibQni o ti piny2t ebogboti nr6kb lori ili. ohun gbogbo ti o si di odd mgrin. 11. Orukg ekinni ni Pigoni;Oun ni [i o- ni okAn ni mo fi ew6ko tftil sbosbo frin ni ounjg." O si ri b€e. byj !i o yi gbogboilg Hafila ka, nibi ti wura wa; i'p s i r t + s : 1 5 ;J o b 3 8 : 4 1 . ) 12. W0rh ilg naa si dara;nibg ni bi31. Qlgrunsi ri ohun gbogboti 6 d6' kivesi i. daradara ni. Ati hs6l€ ati deliumu ati okuta oniksi wb. (Num O*frrE o di ijq kefa. ( Psm 104:24.) l 1 : 7 ). 13.' Orukg odd keji si ni Gihoni; ORI 2. Oun naa ni eyi ti o Yi gbogboilQ Kusi k6. QiQ keje: Qi6 isinmi Qlorun. 14. Ati oruko odb kgta ni Tigrisi; ii er- ni'l' pari grun' ati aye ati .ElsUbgUoogun won. ( Psm 33:6.) Oun ni byf ti nsirnl9 si iha ila-odrun 2.-Ni aj6 kEje, Qlorun si pari ise rQ Assiria. Ati odo kerin ni Eufrate. ti o ti nge,o si sinmi ni gjQ keje kuro ( D a n 1 0 : 4 . ) GENESISI 2zlS-3t12 ORI 3. lsrb6 Adamu ati Efa. E JO sa p drek6rekEju granko igbf Diyoku l9 ti OLUWA Qlgrun ti d6. O si wi fun Obinrin naa pe, "Se lootQ ni Qlgrun wi pe, 'Fyin kd gbqd} je gbogbodso igi ggbd?"'(2 Kor 11:3; lfh I2:9;20:2.) 2. Obinrin naa si wi fun ejd naa pe, "Awa a maa jg ninu dso igi ggbd; 3. $ugbgn Qlgrun wi pe, 'Fyin kd gbqdaje ninu dsoigi ti nbgldarin ogbi, bee ni eyin kd gbqde fqw6 kdn 6n, ki Qlgrun d6 Obinrin. gyinmd baakf .' " (2 Kor I l :3.). "Kd pe 18. OLUWA Qlgrun si wi 4. Ejd naa si wi fun obinrin naa pe, dara ki gkunrin naa o nikan wir; emi o "Eyin ki yoo kri ikri kan. (Jhn 8:44.) p oluranlgwoti o dabi rQ fun un." (1 5. Nitori Qlqrun m0 pe, ni 9j9 ti Kor 11:9.) gyin b6 j9 ninu rQni oj6 yin yoo lh, 9 o 19. Lati inu ilQ ni OLUWA Qlgrun si dabi g o mg rere ati bubuti d6 granko igbf gbogbo ati 9y9 oju- r u . " Qlgrun, Qrungbogbo,O si mu wgn tq Adamu 6. Ni igbn ti obinrin naa si ri pe, igi w6 lati wo orukg ti yoo sg wfn; naa dara fun jijg, ati pe o si dara fun orukg-korukg ti Adamu si sg ol6kf- oj(r, ati igi ti a nfg lati mu ni gbfn ni, o lnkn eda alhhyd,oun ni orukg rP. (Gen mu ninu bsorQo si j9; o si fi ftin 9k9 rQ l:20,24; Psm 8:6.) p g l u ,o u n s i j 9 . ( l T i m 2 : 1 4 . ) 20. Adamu si sg gran-Qsingbogbo 7. Ojn awgn mejeji si lh wgn si mQ ati Qyq ati granko igbi gbogbo ni pe wgn wh ni ihdhd, wgn si r6n ewe orukg; gugbgn fun Adamu a kd ri Qp0t0 p0, won si d6 ibbntf fun ara oluranlgwg ti o dabi rQ fun un. wgn. 21. OLUWA Qlgrun si fi oorun isi naa di mimb: Qlgrun si se id6iQ. Nigba ti si kun Adamu. 6 sin, O djikn 8. Wgn si gbg ohin OLUWA yg ikan ninu egungun-iharQ, o si fi gran dipo rQ. (l Sam 26:12.) Qlgrun, o nrin ninu ggbi ni itura gjf: 22. OLUWA Qlgrun sifi egungun- Adamu ati aya rQ si fi ara wgn pamQ ihi ti o mu ni ihh gkunrin naa dd kuro niwaju OLUWA Qlgrun laarin obinrin, o si mu un to okunrin naa wa. igi qgbn. (Job 31:33; Jer 23:24.) 9. OLUWA Qlgrun si na ohirn si 23. Adamu si wi pe, ."Eyiyii ni "Nibo ni egungun nrnu egungun mr, atl gran- Adamu, o si wi fun un pe, iwo wd?" gran-ara mi, Obinrin ni a o ara ninu 10. Oun si wi pe, "Mo gbQohirn rg maapi 6, nitori ti a mu un jade lati ara g k u n r i nw 6 . " ( E f 5 : 3 0 ; I K o r 1 l : 8 . ) ninu ggbi, drir si bd mi, nitori ti mo wi 24. Nitori naa ni okunrin yoo ;e ni ihdhd; mo si fi ara pamg." (1 Jhn maa fi baba ati iya rd silQ,yoo si fi ara 3 : 2 0 . ) 11. Qlgrun si wi pe, "Tani o wi fun g mQ ayard, won o si di ara kan. (Matt pe o wi ni ihdhd? Iwg ha ti j9 ninu igi I E I 19:5; Mk 10:7,8; Kor 6:16; naa, ninu eyi ti mo pigg fun g pe iwg 5 : 31 . ) 25. Awgn mejeji si wi ni ihbhd, ati kd gbedeje?" 12.Okunrinnaasi wi pe,"Obinrin gkunrin naa ati obinrin rd, wgn kd si ti iwg mu pglu mi, oun naa ni o frin mi tijti. (Gen 3:7,10,1.) 9 lgi ti a ka l6iwQ. 15. OLUWA Qlgrun si mu gkunrin naa,o si fi sinu ggbh Edgni lati maa ro 6, ati lati maa $ 9. 16. OLUWA Qlgrun si pd99 tun gkunrin naa pe, "Ninu gbogbo igi ggbi -17. ni ki o maa jg; $ugbgnninu igi imd rere ati buburu ni iwg kd gbSdQje ninu rQ,nitori pe ni 9j6 ti o b5 j9 ninu ri ni iwg yoo ; om 6:23; kri. (Deut 30:15,19,20R J m si : 1 5 . ) GENESISI3:13-4:8 10 ninu dso igi naa, mo si jg." (Owe 21. Fun Adamu ati ava rd ni 2 8 : 13 .) OLUWA Qlgrun d6 dwi arig, Osi fi 13.OLUWA Qlorun sisg fun obin- wb w6n. "Ewo rin naape, ni iwo seyif?" ObinL2.'OLIJWA Olgrun siwi pe,.,Wd rin naasi wi pe, "Ejd ni 6 tin mi, mo si 6, Qkunrin naa dabi dkan ninu wa lati mo rere ati buburu:nje nisinsinyiiki o ie." t2 Kor ll:3: I Tim 2:14.) Qlonrn fun ejb ni igfin. Tg bu3 ng g*g ri lati mri ninu dsoigi 14. OLUWA Olo.runsi wi fun ejd iyq pglu, ki o si j9, ki o si yd titi laa. "Nitori ti iwq ti se dyi, a si fio (lfl'r 22:2.) Jraape, 23. Nitori naaOLUWA Olorun 16e bf ninu glogbo eran ati ninu gbogbo granko igb€. Inf rg ni iwo yoo maa fi jade kuro ninu ogbi EOeni,iaii maaro eyi ti a ti mu un jade w6. (Gen wQ,eripi ild ni iwo yoo maaje ni SjQ ilQ^ninu ay0 rg gbogbo. (Isa 65:25; Mika 4 : 2 . ) 7:17.'l . ? . a . B e en i o l € O k u n r i nn a aj a d e ,o 15. Emi o si fi dt6 saarin iwo ari si fi awgn kerubuati idir in6 ti hvi k6obinrin naa, ati saaiin ini-omo ri ati kiri d6 iha ila-oorirnEdeni,lati niaaso irri-omg rd; oun yoo fg o ni ori,'iwo Qni igi iyd naa. (Gen 2:8,9.) yoo si pa 6 ni gigisd."(Jhn 8:44; A.A. ORI 4, l 3 : 1 0 ; I J h n3 : 8 ; I s a7 : | 4 : M a t t l : 2 3 : Kaini ati Abeli rubo si Olorun. Rom 16:20; lfh l2:7.) D A M U s i m o ' E f a ' a y ar d ; o s i A Qlorun fun Efa ni isin. 6.loyun, o si bi Kaini. o si wi pe, 16. Fun obinrin naa ni o wi pe, "Mo ri gkunrin kan gbir lqwq OLU"F,mi yoo.sgip6njri ibimo rg di p0pd: wA." nlnu iponJu nl lwg o maa bimg; l6dg 2. O si tun bi Abeli arakunrin rd. gkg r9 ni ifg re yoo maa fd si, oun ni Abgli a__si maa *, oluso-agutan, yoo si p olori rg." (Isa 13:8; Gen4:7: qqCqgn,Kaini a maa 9€ hgbQ.-(Luk 1 Kor 1l:3; Ef 5:22.\ 11:50,51.) fun Adamu ni tgrin. 3. O si Ce,bi Sjf ti ngori gjQ, Kaini Ql_o.ryn17.O si wi fun Adamu pe, ..Nitoriti mu gre ninu bso ild w5 fun OLUWA. i*S 99. ohtn aya rg gbQ,ii o si jg ninu ( N u m l 8 : 1 2 . ) esorgt naa,nlnu eyi ti mo ti pdr fun o 4. Ati Abeli, oun pelu mf ninu p.e,iyg kd gbodQj9 ninu rE,iaiiilq: Uti akobi eran-dsin,ninu awon ti o sanra nitori re, ninu ip6njri ni iwg yoo maa w6. OLUWA sifiojurere wo Abgliari je ninu rQni oj6 ay6 r9 gbogbo.(t Sam e r g r e . ( N u m 1 8 : 1 7 ; L e f 3 : 1 6 ; H e b l5:23;Gen2: l7; Rom 8:20-22.\ 11:4.) 5. SugbonKaini ati gre rd ni kd ki . !8 pgfn ati osirsirni yoo maa hir ilOe ful Oriw.g.osi maa j9-ew6koigb(. si. Kaini si binu gidigidi, oju rQ si (Psm 104:14.) r d w d s i .( I s a 3 : 9 ; J u d 1 1 . ) "Eese ti . 19. Ni d6gLnojf re ni iwo yoo maa 6. OLUWA si bi Kaini pe, jgun, titi iwg o fi padasi ild, nitori inri inf fi -nbi g, ee si ti 9e ti ojf r9 fi rd ni a ti mu o w6; eripQ sa ni iwo, iwo rdwisi? o s i p a d i rd i e r i r p d .( G e n 2 : 7 ; ' O . D . - ?.-Bi iwg ba serere, ara ki o ha ya g 9O:3: 104:29;Onws l2:7.) bi? Bi iwo kd ba si ge rere, 9* ba ni gnu-Qni, l6dd re ni if6 rd yoo maa fi 4-16-Ademu iade kuro ninu ogbi si, iwo o si maa sal6k6sord." Edeni. Adamu pe si oruko aya rg ni Kaini pa Abeli: Olgrun si g6girn ffn _-2b. Efa: nitorioun ni o jf iye itaaye gbo- uh. gDo. 8. Kaini si bd Abgli arakunrin rd l1 "J9 ki a lg si oko." O si p ni 90-10R.e, igba ti wgn wi ni oko, Kaini dide si arakunrinrQ,o si ltr 6 pa. (Matt 23:35; I Jhn 3:12.) 9. OLUWA si wi tun Kaini pe, arakunrin re wi?" :Nibo ni Abgli Oun si wi pe, "Emi kd m|; g emi ni olutgju arakunrin mi ni bi?" 10. OLUWA si wi pe. "Kinni iwo se yif? Ohun QjQarakuririn re nkiebe ie mi lati inu ilp w6. (Heb. t2:I4; ifh 6:10.) I l. Nj9 nisinsinyii, a fi 9 16 lori ilQ ti o ya gnu ri gba Ui arakunrin rg lgwg r9. 12.Ni igba ti iwg bd ro ilQ,lati isinsinyti 19ki yoo fi agbararQso dso fun g mf; is6ns6ati aldrinkiri ni iwg o maa jf ni ay6." (psp 14.) 13. Kaini si wi fun OLUWA oe. "lyi l* mi pQ ju eyi ti emi ld rn'lq. 14. Kiyesi i, lwg 16mi jade loni kuro lori il|, emi o si di 9ni tio pamQkuro l6jri r9; emi o si maa jf isdns6ati alarinkiri ni ay6; gnikeni ti o be si ri mi yoo si lt mf pa." (Psm 5l:11; Gen 9:6; Num 35:19,21,27.) 15. OLUWA si wi fun un pe, "Nitori naa gnikgni ti o ba pa Kaini a o gbQsanlara rQlQn?rmeje.'rOLUWA si slmi si Kaini lara ki eni ti o b6 ri i m6 baq pa6. (Psm 79:12; Esk 9:4,6.) _ 16 Kaini si jade lo kuro niwaju OLUWA, o si ngbe ni ile Nodi, ni ihi ila-odrin Edqni. Awgn gmo Keini. . 17. Kaini si mg aya rQ,o si loyun, o si bf Engtu; o si t9 ihi kan d6, o si s9 orukg il6 naa ni Engku bi orukg gmg r| gkunrin. (Psm 49:11.) 18. Fun Engku ni a bi lradi, Iradi si bf Mehujaeli, Mehujaeli si bi Metusaeli, Metusaeli si bi Lameki. (Gen 5 : 2 5 ;2 8 : 3 0 . ) 19. Lameki si fQobinrin m6ji; orukg ekinni ni Ada, ati orukg ekeji ni Silla. 20. Ada si bi Jabali; oun ni baba irf awgn ti o ngbe igQ, ti wgn si ni gran061n. GENESISI4:9-5:5 21. Orukq arakunrin rQ ni Jubali; oun ni baba ini gbogbo awgn ti nlu dirt ati fdrd. 22. Silla pglu bi Tubali-Kaini, al6gb9d9gbogbo igf-qnn idg, ati irin. Arabinrin Tubali-Kaini ni Naama. 23. Lameki si wi fun awgn.ayar| pe, "Ada ati Silla. e sbo ohun ml. evm ava Lameki, g fetisi 6rd mi; nitorl iimo ba gkunrin kan nitori pe o pa mi l6ra iti €gmgkunrin kan nitori fi o 9pmi tgg. ( E k s 2 0 : 1 3 ; L e f 1 9 : 1 8 ;D e i i t 3 2 : 3 j ; Luk 3:36; 9s9 18.) 24. Bi a ba gblsan Kaini lfni meje, njg ti Lameki ni lQnd aadgrin mejri." (ese15.) A bi Sgti. 25. Adamu si tun mo aya r$, o si bi gmgkunrin, o si pe orukg'rQrii Sgti: o gmgkunrin kan, 6 si pe oruko r| ni Sgti: o wi pe, "Nitori Olgrun yin irfgmo mirin ffn mi dipd Abeli ti Kaini pa." (Gen5:3;ese8.) gmgkunrin kan f6n: o si pe orukg rQni Enogi. Ni igbi naa ni awgn eniyan blr} si k6 pe orukg OLUWA. (1-A. Qba 18:24;Psm I 16:17;Joel2:32.) ORI 5. lran Adamu: E YI ni iwe iran Adamu. Ni 9j9 ti DQlgrun d6 gkunrin, nf aworan Olorun ni o dri a. (Gen l:26;Ef 4:24; Kol 3:10.) 2. Ati akg ati abo ni o d6 wgn, o si s0re fun won. o si oe oruko won ni Eniyanni ojoii a d5 won. (Gbn 1:27.) 3. Adamu si wi ni aad6jegdun, o si bi gmgkunrin kan ni jijg ati ni aworan ara rp, o si pe orukg rQ ni Seti. (Gen 4:25.) +. Qjq Adamu, lghin ti o bi Seti, i€ egberin gdun, o si bi awgn gmgkunrin ati awgn gmgbinrin. !. Gbogbo gjg ti Adamu fi wi jf pd{gb}rnn sdun o 16 ggb}n; o si k6. (Gen 3:19; Heb 9:27.) GENESISI5:6-6:3 12 Seti ati Enosi. r0n gdun lghin ti o bi Metuselao si bi 6. Sgtisi wi ni gggrungdun o 16ma- awgn gmgkunrin ati awgn gmgbinrin. run, o si bf Enosi.(Gen 4:26.) 23. Gbogbo oj6 Enoku si j6 irinwo 7. Sgti si wi ni ggbQrinodun o 16 gdun o din m6rindfnl6g6ji. meje lghin ti o bi Enosi, o si bi awon 24. Enoku si ba Qlgrun rin, oun kd gmgkunrin ati awgn gmgbinrin. (Luk si si, nitori ti Qlorun mri un lo. (2 3:38.) A . Q b a2 : 1 1 ; H e bl l : 5 . ) 8. Gbogbo qjq Seti jf QdegbQrfnMetusela ati Lemeki., gdun o 16mejila; o si kri. 25. Metuselasi wi ni ogQsanodun o Enoqi ati Kenani. l€ meje, o si bi Lameki. 9. Enosi si wd ni adorun odrin. o si 26. Metuselasi wi ni egberin gdrin bi Kenani. o din mejidinlogun lghin igbh ti o bi 10. Enogisi wi ni ggbQrinodun o le Lameki, o si bi awgn gmokunrin ati m99dog0nlghin ti o bi Kenani, o si bi awgn qmgbinrin.(Luk 3:36.) awgn gmokunrin ati awon gmobinrin. 27. Gbogbo ojo Metusela si j6 11. Gbogbo gjg Enoei si j6 dd{- ggbQrfngdun 6 din m9khnl6l0gb0n,o gbQrringdun o le marun, o si kri. (1 si kri. Kro l:1.) Lameki ati Noah. Kenrni ati Mahalaleli. 28. Lameki si wd ni ggQsangdun o 12.Kenanisi wh ni adgrinodrino si l€ meji, o si bf gmokunrin kan. bi Mahalaleli.(1 Kro 1:2.) 29. O si sg orukg rd ni Noah, pe, 13. Kenani si wir ni egbdringdtin o "Eleyi ni yoo mri itirnf wi lori ise ati t6 ogoji lghin ri o bi Mdh'atileli,'osi bi lh6la gwg wa, nitori ile ti OLUWA fi awgn gmokunrun, ati awon gmobin- b f . " ( G e n 3 : 1 7 - 1 9 . ) rin. 30. Lameki si wi ni ggbQtagdun o _lt Gbogbo Sjg Kenani si je din marun, lghin ti o bi Noah, o si bi Qdfgblrin odrin o 16mewa, o si kri. awon omgkunrin ati awon gmobinrin. 31. Gbogbo gjA Lameki si ie Mahdaleli ati Jaredi. 15.Mahalalelisi wi ni og6tagdfn o ggbQringdun o din mgtalelogun,o si I€ marun,o si bi Jaredi.(1 Kro l:2.) k f . 16.Mahalalelisiwd niegbdrinod6n Noah ati awon omo rb. o le ggbdn lghin ti o bi Jaredi, o si bi 32. Noah ii ;9 giri iOggUgtaodun; awo.rgmgkunrin ati awon gmobinrin; Noah si bi Semu, Hamu, ati Jafeti. . -17, Gbogbo gjf Mahalaleli si j{ ( G e n 6 : 1 0 ; l 0 : 2 1 . ) dd€gbdrfngdun o din marun, o si kii. taredi ati Enoku. ORI 6. 18. Jaredisi wi.ni qgQjqqdfn o 16 lwir buburu awon eniyan: taqg m e j i , o s i b i E n o k u .( J u d l a , l 5 . ) 0lorun. 19. Jaredi si w) ni egberin odrin l= ni igbh ti eniyanblrQ si i pQ lghin igba ti o bf Enoku, b si bi awon Ari \-/si i lori ild, ti a si nbi gmgbinrin gmgkunrinati awon omobinrin. fun.wgn, (Gen 1:28.) 20. Cbogbo qjO Jar;di si ji ggbdrrin 2. Ni awon omo Olqrun rf awgn gdun o din m6jidinl6g6ji o si kri. omobinrineniyanpe, won l6wi; won Enoku eti Metuselr. ff aya fun ara wgn ninu gbogboawgn 21. Enoku si wi ni gg6tagdun o 16 ti won yirn. (Deut 7:l-4,) marun o si bi Metusela.(1 Kro 1:3; .3. Ni igbi naa ni OLUWA si wi pe, -d6 "Emi mi. L u k 3 : 3 7 ;J u d 1 4 . ) ki yoo fi igbn gbogbo 22. Enoku si ba Qlgrun rin ni ddrin- eniyan16j6,gian-araiaa niou'n pglu; 13 GENESISI6-A-7:3 9j9 re yoo si j9 9g9fa gdun." (l Pet adeta igbQnwQ,ati giga rQ ggbQn igblnwQ. 3:19; Psm 78:39.) 16.F0rds6ni iwo o si sesi okb naa. 4. Awgn dmirdn wi ni ayd ni gjg wgnyli, ati lghin eyiyii pglu, ni igbi ti ki o si pari rQni igblnwg t ansi Oiia;ni gk| naasi, awqn gme Qlgrun wgl6 tg awgn Qgb(ni iwg o si p gnu-Qnd gmgbinrin eniyan lg ti wgn si bi gmg pgluiyir6.isil9,irtpl6,ati gkgtal6kCni fun wgn, awgn naa ni o di akgni ti o lwg o $e e. 17. Kiyesi i, emi nmu ikfn-omi bQ w) nigbaani,awgn gkunrin ol6kikf. 5. Qlgrun si ri pe iwa-buburueniyan w6 si ay6, lati pa gbogbo ohun alliryC, di pupg ni ay6, ati pd gbogbo ird gkln ninu eyi ti emi iyd wi run kuro labg rp kiki ibi ni lojojfmg. (Gen 8:21.) |run; ohun gbogbo ti o wi ni ay6 ni 6. Inu OLUWA si bnjf nitori tio d6 yoo si kri. (Gen7:4,21-23.) 18. Sugbgn iwg ni emi yoo b6 d6 eniyansi ay€, o si din rin de gkhn rQ. (1 Sam 15:11,29;2 Sam 24:16; lNlal majgmu mi, iwg o si wg inu gkQ naa, iwg ati awgn gmg rg, ati aya re, ati 3 : 6 ;J m s1 : 1 7 ;I s a 6 3 : 1 0 . ) 7. OLUWA si wi pe, "Emi o pa awgn aya awgn qmg rg pglu rg, (Gen ti mo ti d6 run kuro ni ori ild. 7 : 1 , 7 , 1 3 ;I P e t 3 : 2 0 ; 2 P e t 2 : 5 . ) enivan "eniyan 19. Ati ninu Qd6 alliyd gbogbo, ati ati granko, ati ohun ti nr6kd, ati gye oju-grun; nitori inu mi bejf ninu onirriurir gran, meji meji ninu gbogbo irf wgn ni iwg o mri wg inf ti mo ti d6 wgn." 8. Sugbgn Noah ri ojurere loju gkQ naa, lati mu wgn l2r pglu rg; ati akg ati abo ni ki wgn o j{. (Gen OLUWA. 7:8,9,15,16.) lran Noah: Qlgrun fun Noah ni i;g 20. Ninu 9y9 bi irt tiwgn, ninu lati kan okir. gran-|sin bi iru tiwgn, ninu ohun 9. Wgnyii ni itdn iran Noah:Noah j{ gbogbo ti nr6kd ni ilQ bi irri tirp, olootQ ati gni ti o p6 ni 9j9 ay€ rQ; meji-meji ninu iru ti olfkrilikir wgn ni Noah nbd Qlgrun rin. (Gen 7:1; Esk yoo maa tQ 6 w6 lati mu won wi l6)ryd. l4:t4,20; Heb 11:7; 2 Pet 2:5 Gen ( G e n 7 : 9 , 1 5 . ) 21. Iwg o si mu ninu ohun jijg 5:22.\ 10. Noah si bi omokunrin mgta, gbogbo, iwg yoo si k6 wgn jq si fdd rg, $emu, Hamu, ati.Jafeti.(Gen 5:32.) yoo si pe ounjg fun iwg ati fun wgn." 11. Ay6 si bajf niwaju Qlgrun, ay6 22. Bee ni Noah si 9e; g9g9 bi si krin fun iwi-ip6. (Rom 2:13; Esk gbogbo dyi ti Qlgrun paqe'f0n-rin",beg n i o 9 e .( H e b 1 1 : 7 ; G e n 7 : 5 . ) 8:17.) 12.Qlgrun si bojuwoay6,si kiyesii, ORI 7. o bijg, nitori olrikrilirki eniyan ti ba iwh rQ j6 ni ay6. ( Psm l4:l-3.) Ase lali wo inu okir. 13. si wi fun Noah pe, 6iluwn si wi tun Noahpe,"l,g "Opin Qlqrun gbdgboeniyand6 iw6jri mi, ni- l.-fsinu gkg naa ati gbogboawgn ar6 tori ti ay6 kun fun iwi-ip6 lati gwQ ile rg, nitori iwg ni mo ri ni ol6dodo wgn; si kiyesi i, emi o si pa wQn run niwaju mi ni iran yii. (Matt 24:38; Luk pglu ay6. (Esk7:2,3;ese17.) 17:26.) 2. Ninu onirfurir gran ti o mQ 14. Iwq fi igi goferi kan gkQ kan, ki o si fi awgn iyir6 si inu gkQ naa, iwg o meje-meje ni ki o mu wgn, ati akg ati si fi Odn kirn un ninir ati l6de. (Heb abo rQ: ati ninu gran ti kd:mf mejimeji, ati akg ati abo rg. (I*f ori 11; l l : 7 ; I P e t3 : 2 0 . ) 15. Bayi ni iwg o si ;e €: Gignn gkQ 10:10; Esk 44:23.) naa yoo j{ }dfnrtn igbinwQ, ibf rQ 3. Meje-mele ninu gyg ojir-frun GENESISI T{4$ Oqlq,.3ti.a.ko.u!iuF;tati j€ ki irf wsn o si gb6ra kuro lori ilO. (ese4.n.:4 wiI lSiyd lori ilQ sbogbo.-' 18. Omi si gbitd o si npg si i giOijiOi 4. Nilori ni ijg meie si i, emi o mu l.olt iti, -slQ ier ii to sblie toj"u o"mi. djd rQsi ilQ o1o il} ni ogojigsanati osoii dru. ( Psm 104:26.) ohunalliyb g aliiyb gbogbo ti mo drlniemio ...19. Omi si gbilgo si t6gb6rasi i tori parunkuro lori ilE. ilC, ati gpogbiooke gigi ti o wi ni _ _5.Noah si 9e g9g9 bi gbogbo eyi ti gb-ogboabg Qrun ni a bd m6li. 'igbdnwQ OLUWA pa* fin-un. 20. _Omi gbilg s6kd ni -Ot<b-nti lkfin-omi d6 si av6. m9e.d6g[n, o si bo gbogbo m9t9. odun ni igbi, ,,fnJ:T[i'JE';il;ru:e'" . 21. Gbogbodd6 ti nrin lori itQsik6, 7. Noah.si wol€, dti awgn gmg rQ,ati tr 9y9, ti gran-dsin,ti eranko, ti ohun aya rQ, ati aya awon omo r-ddelu'rd. gbogbo ti nr6kd lori ild ati gbogbo sinu gk} nitori kikrin-omi riai.'1Cen e n i y a n .( G e n 6 : 1 3 , 1 7 . ) 6 : 2 2 ;9 s e l . ) .. ??. 9UqgUoohun ti'ddmi iyd wd ni 8.. Ninu granko mim6 ati ninu ihd imri rQ, gbogbo ohun ti o wi ni granko-tik-org, ati ninu 9y9,ati ninu iyan^gbg,ilQ si kfi. (Gen 2:7.) ohun-_gbogbo ti nr6kd lori-iie, ...23- Ohun alidyd gbogboti o wi lori 9.,WgL wole-rgNoah lo siriu okQ ni rtg-nt o.sl parun, ati eniyan, ati erangeji-meji, atiako ati aUo,UiOldru'nti gsin, ati ohun ti nr6kb, ati eve'oiufi ise fun Noah. Qrun, wgn si run kuro lori i6.'Ndah t.0..9 :i se_niijo keje, bee ni iktin_ nikan ni o ki ati awon ti o wh'pelurd omt oe sr ave. n i n u g k Q .( l P e t 3 : 2 0 ; 2 p e t i : 5 . i - . I l. Ni ggbgtaodun gjo ay6Noah,ni 24. Omi bori ilC ay6 ni ad6j9 fjQ. opil keji, ni gjg kgtalelosunosir.ni oio ( G e n 8 : 3 . ) naa ni gbogboisun ibri-nl6 v'a.ati l[:_ ORI 8. qOq€_ Qryn ni a qf sitg. (Gen 8:2; Owe Omi ikun-oml naa blr} si fir kuro lori 8:28; Esk 26:19.) ili 12. Ojd naa si rd sori ild ni osoii LQRUN si ranti Noah ari eranko ,^1 trq4 a1iogoji dru. (ese4,l7.) \-rgbogbo, ati gbogbo gran-dsin ti o . 13. Ni gjo naa gan an ni Noah wo wa pglu ri ninu okd. Olorun si mri inu gkQ,ati Semu,ati Hamu,ati Jafeti. afff6 koja lori ilQ,omi naa si fi. (Gen awgn gmg Noah, ati aya Noah, ati 1 9 : 2 9 ; E s k 2 : 2 4 ; 1 S a m 1 : 1 9 : ' E k s 3I9l aya gmS re mgta petu won. (9s9 1 4 : 2 1 ; J o b 1 2 : 1 5 ; p s r i r 2 9 : 1 0 : I s a 1 , 7G ; e n6 : 1 8 . ) 4 4 : 2 7 ;N a h 1 : 4 . ) . 14. Awon, ati gbogbogranko ni iru -. l. A si ti gbogboisun ib6 ati awgn trrg, att gran-Qsingbogboni irfl tiwon fdrtsE Orun,-asimu djd d6 lati |run. ati.ohungbogbotinr6ld lori itQni iiu ( G e n 7 : 1 1 ; J o b 3 8 : 3 7 . ) tirQ,ati gbogbogyg nl6 ni ir6 tlrd, ati 3. Omi si npad) kuro lori ilQ, lojogbogbo9y9 abiyf, oniruuru. adQjSqjQ, omi si fh, (Gen Dmg.lghin .15. Wgn si wgle tg Noah lg sinu 7 : 2 4 . ) gk.|,.meji-mejininu Qd6gbogbo,ninu 4. Qk} si kanlQni o$r keje, ni iio eyi ti .bml iyi wi (Gen-6:2-0.) kgtadinlogun ogir, lori dkd Araraii. .16. Awon ri o si wole lg, wg'n wgle ( J e r5 1 : 2 7 . ) . nr akq atr abo ninu dd6 eboebo. bi 5. Omi si nfa titi o fi di ogi kgwa.Ni Qlgrun ti fi ise ffn un- OLUWa ii se kgwa, ni 9j9 kinni ost ni orl awon 9gu e mQ il6. (gse2,3.) dkd-nla hhn. 17. Ikfin-omi si wi niogoji qjf lori - q O s! W ni dpin ogoji oj6, Noah si ili; omi si npg si i, o si mu!(d i6's6kd tOrds€ gkd ti o kan. (2 Pet 2:5.) l5 7. O si ran eye-)wdkan jade, ti o fd jade 19 siwa ati s6hin titi omi fi g@ kuro lori ilQ. (l A.Qba 17:4,6.) 8. O si riin oriri kan jade lati lo wd bi omi ba ti nfa kuro lori ild. 9. $ugbqn oriri eaa kd ri ibi isinmi fun gsQrd, o si pada tb 6 w6 ninu ok}, nitori omi naa si w?rlori ilQ gbogbo:ni igbanaa ni o si na SwQre, o m[ un, o si fi 6 si qdS ri ninu okd. 10. O si duro ni gjo meje miran si i, o si tun r6n oriri naa iade lati inu okd lq. I l. Oriri naasi padawole tQo w6 ni agalf,si kiyesi i, o j6 ew6 olifi si gnu re; b99ni Noah si mg pe omi naangbe kuro lori ili. (Matt l0:16.) 1 2 .O s i t u n d u r o n i i j o m e j em i r a n , o si r6n oriri naa jade, ti kd si tun padir tQ Q w6. GENf,SISI Ez7-927 ninu gyg mimg gbogbo,o si r0 9b9-gr9 sfsun lori pepg naa. (Gen 12:7,8; 1 3 : 1 8 ;2 2 : 9 ; 7 : 2 ;2 2 : 2 ;E k s 1 0 : 2 5 . ) 21. Nigbati OLUWA si gbQd6rin didirn; OLUWA si wi ni gkin rd pe, "Emi ki yoo si tun fi ild 16 nitori eniyan mQ; nitori brd gkhn eniyan ibi ni lati igbi bwe rd w6; bgg ni emi ki yoo tun pa ohun aliiyd gbogbo run m0, g9g9bi mo ti 9e.(Lef 1:9; 2 Kor 2 : 1 5 ;G e n 3 : 1 7 ;6 : 1 7 ;9 : 1 1 , 1 5 . ) 22. Niwon igba ti ay6 b6 s) wi, igblr irugbin, ati igb) ik6rd, igbd dt(,tt ati ooru. igba Pqrin ati dib, Qs6nati dru. ki yoo" df liun." (lsa" 54:9; Jer 33: 20,25.) ORI 9. Qlonrn ydnda eran fun iiie eniyan kir si gboddie eii ri. fi lgrunsi surefun Noah.ati fun Pipada sori ilb gbigbe. \.f awgn gmo.rQ,o si wi fun won p6, 13. O si geni gdun kokanl€legbgta,l'E mu a bi si i, e si maa rQ si, ki d si ni osu kinni, ni ojg kinni osir naa, ni kfn aye. (ese7; Gen 1:28.) 2.. Ibgru yin. ati ifdy?r-ay6,yfn, yoo maa omi gbg kuro lori ild; Noah si si ideri wd ldra gbogbo eranko ari ldra 9k9, o si wd, si kiyesii, ori ild gbg.(2 gbogbo 9y9 ojri-grun,ati ldra gbogbo Pet 3:5,6.) ohun ti nrdko lori ili, ati ldra gUogUo 14. Ni osu keji, ni ijo ketadinlogbon qja okun, owo yin ni a fi won t6.osu ni ild gbg. 3. Gbogbo ohun alliryd, ti nrin, ni 15. Olorun si so fun Noah pe, yoo_maa qe ounjg fun yin, gggg bi 16. "Jade kuro ninu gkb, iwo, ati eweko t[tl) ni mo fi ohun gbogbofun aya rg ati awon omo rg, ati awgn aya y i n . ( D e u t 1 2 : 1 5 ;G e n 1 : 2 9 . ) emq r9 pelurg. (Gen 7:13.) 4. Kiki eran pglu dmi rd, dni djd rd, 17. Mu ohun alirdydgbogboti o wh oun ni Qyin kd gbSd| jC. (Lef. 1,7: pglur9 jade pelu re, ninu dd6 gbogbo, 1 0 - 1 6 ; D e u t 1 2 : 2 3 ;I S a m 1 4 : 3 3 . ) ti 9y9ti eran-dsin,ati ti ohungbogboti 5. Nitootg iji yin ti okin yin ni emi nrdkd lori ild, ki won Id maagb6yin in o si bddrd;lowo gbogboeranko ni emi lori ilg, ki wgn si bi si i, ki wgn si maa o bddrd rQ. ati lowo eniyan, lqwg rQ si i lori ilC." (Gen l:22.) enikbQkanti i se arakunrinrd ni emi o 18. Noah si jade ati awon gmg rC, qkin eniyan. (Eks 2l:28: Gen ati aya rd, ati awon ayagmg r9 pglu rQ. bddri 4 : 9 . 1 0.) 19. Gbogbo eranko,gbogboohun ti nr6kd ati eyg gbogbo, ati ohunkohun 6. E;ikeni ti o ba ta OjEeniyansile, gw6 eniyan ni a o si ta QjQrd silg; ti nrln lori ili, g€g€ bi irf tiwon, wgn lati nitori pe ni aworan Qlgrun ni o dd jade ninu gkd. eniyan. (Eks 2l:12,14; Lef 24:17; Pgpg iribg: Qlgrun ki yoo si ttn fi ilb Matt 26:52: Gen 1:27.) 16 nitori eniyan m6. 7 . A t i e y i n ,e m a a b f s i i , k i 9 s i m a a 20. Noah si t{ pepe fun OLUWA: o rQsi i, kig si maagb6 yin in lori ild, ki si mf ninu granko mfmg gbogbo, ati e si maa rC ninu rd." (esg 1,19.) GENESISI 9:8-10:5 Qlgrun ba Noah di maiemu: imi Noah fi Kenaani16: o si ,n.u tll -' mtigmu nea ni Opiuniri. Semu. ' 8. Qlgrun si wi fun Noah. ati fun ?9 .\gqt siblrQsi p irgb},o sigbin ggDa-aJara. awgn 9m9 rQ pelu rd pe, 21. O si mu ninu oti-waininaa,o mu 9. "Kiyesi i, emi ba yin d6 majemu nli pglu yin ati pglu irri-gmo yin ighin am,upara,o si tir ara rQ si ihohd, ninu agg r9. yin, (Gen6:18;Isa 54:9.) 22. Hamu, babaKenaani,si ri ihoho pglu 10. Ati Qddalairydkggkan ti o wi pglu yin, ti gyg, ti gran-gsin, ati baba rD,o si sg fun awgn arakunrinrd granko ay6 pglu yin, lati gbogboawgn meji lode. gemu atiJafeti mu age,wgn fi 16 ti o ti inu gkQ jade, titi o fi de gbogbo - ..2. 3. djik6 awgn mejeji, wgn si'fi Qhin rin, granko ay6. (Psm 149:9.\ won si bo ihdhd baba won, ojri wgn ni . 11 . . E m i y o o - s i b a y i n d 6 m a j g m u wgn yi kuro, wgn kd si rf ihbhd baba mi; a ki yoo si fi ikrin-omi mu ebbebo won. (Eks 20:12.') Qd6kuro m0: hq niikrin-omi kl vo-osf 24. Noah si ji kuro ninu oorun otim6 lati pa ay6.run." (Isa 54:9.j waini rd, o si mg ohun ti omg rp ke12. Qlgrun si wi pe, "Eyiyii ni imi kere se si i. majgmumi ti mo ba yin d6, iti oluku.2:.'O si wi pe."Egb6ni fun Kenaaluku gd6 alhdydti o wa pglu yin, fun nr, rranggawgn transenr yoo maa se iran gbogboti nbg. (Geri 17:i l.) fun awgn arakunrin rQ." (Deut 27: 13. Mo fi bstmlrd mi sf awos6nmi, 1 6 . ) 26. O si wi pe, "Oh)btk6n ni oun ni yoo si maa qehmi majemu mi ti OLUWA Olorun Semu, Kenaani voo mo ba ay6 d6. (Esk 1:28; Iftr 4:3.) 14. Ni igba ti mo b6 mri awgs6nmh m q a q e i r a n p r Q .( P s m 1 4 4 : 1 5 . ) 27. Olgrun yoo mu Jafeti gbilQ,yoo w6 sori ild, a o si maa ri dstmhrd naa si maa gb6 Ag(tSemu; Kenaanl yoo sr ni awos6nmir. ; :6.) 15. Emi o si ranti majemumi ti o wi m a ag ei r a n g gw o n . " ( E f 2 : 1 3 , 1 4 3 28. Noah si wi ni irinw6 odfln o din laarin emi ati gyin, ati gbogbo okin alihyd ti gbogboPd6;omi kfyoo si di adgta lehin ikrin-omi. 29. Gbogbo gjo Noah sijf ggbgrun \ftfn mQlati pa gbogbodd6 run. (Lrf gdun o din adgta: o si kri. 26:42,45; Deut 7:9.1 16. Osimird naa yoo si wi ni awgsanma,emi o si maa wd 6. ki nle maa oRI 10. ranti majgmu laelae ti o w) laarin lran awon gmg Noah: bir| pgtu awgn 9lSr-un ati gbogbo gkirn alirirydninu gmg Jafeti. gE.-C!g^dd5 ti o wa ni ay6.'' (Gen T RAN awon 9m9 Noah ni wonyii, l7:13,19.) I $emu,Hamu, ati Jafeti:a si bi awon si wi fun Noah pe, gmg fun wgn l6hin ikun-omi. ..-1?.._QlSryn "Eyiyii ni imi majemu naa, ti mo^b6 2. Awgn gmo Jafeti; Gomeri, Maara mi ati 0d6 gbogbo ti o wh lori ild gogu, Madai, Jafani, Tubali, Meseki, da." ati Tirasi, (1 Kro 1:5-7.) 3. Awon omo Gomeri; Agkenasi, .18. Awgn gmo Noah, ti o si jade ninu gkQ ni Semu, Hamu, ati Jafeti. Rifati, ati Togarma. Hamusi ni babaKenaani.(Gen l0:6.) 4. Awgn gmg Jafani: Eliga,Tarsisi, 19. Awgn metawdnyf ni gmo Noah Kittimu ati Dodamimu. lati ddd won ni a gb6 ti mu sbosbo 5. Lati gdg awgn wonyii ni awgn eniyanw6 si ay6. (Gen 5:32.)eniyanerekir;irngbilQsi i. Eyi ni awgn t7 GENESISI10:6-11:5 gmg Jafeti,olukuluku ggggbiddE rQ, gmg Eberi, ggbQnJafeti,ni a bi awgn ggggbi idil6 wgn, ni orile-ddd wgn. gmg f[n. (Gen 5:32.) 22. Awgngmg $emu:Elamu,Assuri. Arfaksadi. Ludi ati Aramu. Awgn gmo Hamu. 23. Awon omo Aramu: Usi, Huli, 6. Awon gmg Hamu; Kugi, Misraiati Masi(Job l: I .) m u , F u t i a t i K e n a a n i (. l K r o l : 8 - 1 0 . ) Geteri 24. Arfaksadi si bi Sela; Sela si bf 7. Awon omo Kusi; Seba, Hafila, E b e r i .( G e n 1 l : l 2 l L u k 3 : 3 5 . ) Sabta,Raama,ati Sabteka;ati awgn 25. Fun Eberi ni a bi gmgkunrin gmg Raama;Sebaati Dedani. meji; orukg ekinnini Pelegi,nitori ni 8. KuSi si bf Nimrodu; oun si ni igba rd ni a pin il}; orukg arakunakQk6lati je alagbaraeniyan ni ay6. r i n r d9j9 n i J o k t a n i .( 1 K r o 1 : 1 9 . ) 9. O si qe dgb6j0 qde niwaju 26. Joktani si bi Almodadi. Selefi. OLUWA: nitori naa ni a se nwi p€, Hadarmafeti.Jera. "Gege bi Nimrodu dgb6jn ode niwaju 27. Hadoramu, Usali, Dikla, OLUWA." (Mika 5:6.) 28. Obali, Abimaeli,Seba, 10. IbdrQijqba rQ ni Babeli,Ereki, 29. Ofiri, Hafila, ati Jgbabu; ati Akkadi (Kalne), gbogbowon wir ni gbogbo awon wdnyl ni gmg Jgktani. ilg Simari.(Mika 5:6.) (1 Kro l:2V23.) I l. Lati ilBnaa ni o si ti lg si Assiria, 30. Agbdgbdwgn ti Meqa si 19si ap6 o si tg Ninefe, ati ilu Rehoboti, ati Sefari,si ilu dkd kan ni iha ila-odinh Kala d6. rin. 12. Ati Reseni laarin Ninefe ati 31. Awon wonyiini omoSemu,gegg Kala; eyi naani ild nla. bi idile wgn, gqgg bi ddd won, ni ilg 13. Misraimu si bi Ludimu, Ana- wgn, ni orile-ddd won. mimu, Lehabimu,Naftuhimu,(1 Kro 32. Wgnyii ni idile awon omo Noah, l:8,11.) g9g9bi iran wgn, ni orile-dddwgn; lati (lati 14. Patrusimu,Kasluhimu sds gwQ awon wonyii w6 ni orile-bdi ay€ gni ti Filistiniti w6). Ati Kafioriniu.' ngbil} lghin ikrin-omi.(ese l.) 15.Kenaanisi bi Sidoniakobird. ati H e t i .( l K r o l : 1 3 . ) oRI 11. 16. Ati awon ar6 Jebusi,awon ara Ile-iso Babeli: I da awgn eniyan ni idi Amori awon ar6 Girgasi, rir. 17. Awgn ar6 Hiffi, awon ar6 Arki, ay6 si j9 ddd kan, ati QrQ flbogbo awgn ar6 Simi. \ J t a i . 18. Awon ar6 Arfadi, awon ar6 Se2. O si se,bi won ti nrin lati ihh ilamari, ati awgn ar6 Hamati; lehin eyiyii odrin lg, ti wgn ri pdt€lBkan ni ile Sini idil6 awon ar6 Kenaani tan kalC.(1 nari, wQn si t9d6 sibg. (Eks l:11,14; Kro l:16;l8:3.) 5:7-19.) 19. Ati agbegbeawgn ar6 Kenaani 3. WQn si wi, gni-kinni si gni-keji dide lati Sidoni, bi o ti nbdw6 Gerari, pe, "F w6 nd, j9 ki a mg biriki, ki a si 9 titi dd Gasa,bi o ti nlo si Sodomu,ati sun wQn jinn5." Birfki ni wgn ni, ni Gomorra, Adma, ati Seboimu,titi d€ okuta, ni wQn si fi nge Qr$. Qdi-ilQ (Num Laga. 34:.2-12.) 4. Wgn si wi pe, "!, w6 n6, g jg ki a 20. Awgn wgnyii ni gmg Hamu, tg ilu kan d6, ki a si k9 ile-iqAkan, ori gggqbi idil€ won, g9g9bi bdd won, ni eyi ti yoo si kan Qrun,ki a si ni orukg, ild won, ati ni orile-Eddwon. ki a m6 ba d trik6 kiri sori ild gbogbo." Awgn gmg Semu. (Deut 1:28.) 21. Semu pglu, baba gbogbo awon 5. OLUWA si sokalew6 lati wo ilir 18 GENESISI lltfi32 gdrin ggbfn o si wl ni si 18. Pelegi ati ile-i$ naa, ti awqn gmq eniYan Reu. bf (Gen 18:21.) nkf. "KiYesi i' 19. Peleei si wir ni igba gdun o 16 Qkan 6. OLUWA si wi Pe, mesan lehii ieba ti o bi Reu t6,n,o si bi gbogbo ni kan tdb ni awgn eniyan, qmqkuirin ati awgn gmgbinrin. awqn ivgn ni, eyi si j9 iblrQ ohun ti wqn -o 20. Reu si wi ni ogbgn odun o 16 mia seik6 si ohun ti wgn rb Pe wqn f9 meii o si bi Serugu.(Luk 3:35.) 9eti wgn kd ni lb $e.(A.A. L7:26;Gen /t. Reu si wh nligba gdun o 16meje 9:19.) ti o bi Serugu t6n, o si bi awqn lphin je a lg, ki sgkalg ki a n6, wA 7. E I ati awgn gmobinrin. omekunrin m6P dA wdn ni bdi rir nibQ, ki wgn si wir ni ggbln gdun, o si 22. Serugu sb6dd ara wgn mQ'" (Gen l:26; bi Nahori. 1 4 : 2 ' 1 1 . ) 1 K o r 4 : 1 1 ; 42'23'.Eks 23. Serugpsi wh ni igba gdfn lghin 8. Bqp ni OLUWA t[ wqn \a Jatj ti o bi Nahori t6n, o si bi awqn ibi lo si ori ilQ gbogbo; wgn sr $twQ gmgkunrin ati awgn gmgbinrin. iii ti n"qnntldS. (Luk 1:51; Gen 24. Nahori si jg.gni gdun mgkan10:25,32.\ dinloebbn o si bf Tera. (Luk 3:34.) 9. Nitori naa ni a $e nPe orukq ilu Zi."Nitrori siwi ni ggQiagddn o dln naani Babeli, nitori ibe ni OLUWA ti bkan, lehin igbir ti o bi Tera tan, o si bi da ddb araydrri; lati ibq lg OLUWA si iwqn qmqk;nrin ati awqn gmgbinrin. tf wgn k6-kiri si ori ilQ gbogbo. (Gen 26.Tera si wir ni adgrin gdun, o si bi 10:10.) Abramu, Nahori, ati Harani. (Jos 24:2.) niwgnyii. lrm $enu 10.Wgnyiini iran.$mu:-ts-Y. jq lren Tera niwgnyii: Pelu itin idile o si bi Arfaksadi ni eni oeonin'odun, Abnmu. oOunl'eii lehin ikrin-omi. (Gen 10:22; 27. lran Tera si ni dYi: Tera b( i fro t:t7.) Nahori ati Harani; Harani si gdun' Abramu, wi ni 11. Semu si 9d9gb9ta ti o b( Arfaksadi tan, o bi Lgti. lehin iiba -awqn 28. Harani si kri gaajuTera babarQ, gmgkunrun ati awqn si bi ni ilQibf rQ, ni Uri ti Kaldea. gmgbinrin. 29. Abramu ati Nahori si f{ aYatun 12. Arfaksadi si wir ni arundinlogoji Abramu ni Sarai. ara won: oruko aya -Nahori edun, o si bf Sela.(Luk 3:36.) ni Milka, aya oruko ati gdun o irinwo wh ni si 13. Arfaksadi Milka, ati baba Hirani, omobinrin 16mgta,lghin igbb ti o bi $ela t6n,.o si 17:15:'20:12; (Gen 24:10; tsta. 6aU'a qmgbmawon gmgkunrin ati bi awgn 22:20.1 rin. 30. $ugbgnSarai Yhgdn,ko ni gmg. gdun, bi ggbQn o si ni w) si 14. Sela ( G en 16:1.) Eberi. 15. Sela si wd ni irinwo gdun o 16 31. Tera si mu Abramu 9m9 rQ' ati meta lihin ti o bi Eberi tan, o si bi L-otiomo Harani, qmg gmg rQ,ati Sagmg re. adqn gmqkunrin ati awgn gmgbinrin. rai ava omo rd, aYa Abramu ti Kalni Uri kuro won'iad-e ii Ui *on gdun 16 ggbln o 16. Eberi si wh ni qugbgl.1ti Kenaani; ile ii tq lati dea mgrin o si bi Pelegi.(1 Kro 1:19.) ti won d6 Harani' won Joko slDg' 17. Eberi si wh ni irinwo gdun o l€ isbh ( b e n 1 5 : ' 7N ; eh 9:7; A'A'1:4') qgbon lEhinigbd ti o bf Pelegit6'n,.osi ' si j6 igba gdun o 16 Tera 32. gmqDmQjS gmgkunrln att awqn bi awgn ni Harani. k[ si Tera marun: rin. 19 oRI 12. OLUWA pe Abramu pelu ileri ibirkfn. si wi fun Abramu pe, f i L U"Jade WA lr.-,f kuro ni ile re. ati kuro lodo awon ar6 re, ati kuro ni itC UaUard, si i l Qk a n t i e m i o f i h d n o : ( A . A . 7 : 3 ; Hab I l:8.) 2. Emi o si so o di orile-dddnla, emi o si birsi fun o, emi o si so orukg rg di n l a ;i b i k i n n i i w o o s i j 6 s i .( G e n l 5 : 5 ; 1 7 : 4 5 ;l 8 : 1 8 ; 2 2 : 1 7 ; 2 8 : 1 4 ; 3 2 : 1 2 ; 3 5 : 1 14 ; 6:3.) 3. Emi o birkfn fun awgn ti nsrire fun g; 9ni ti o nfi g 16ni emi o si fi r€; ninu re ni a o ti bik[n fun gbogboidile ay6." (Gen27:29;Eks 23:22.) Qlorun se ileri ilg Kenaani fun lrugmg Abramu. 4. B99 ni Abramu lo, bi OLUWA ti sg fun un. Loti si ba a lg; Abramu si jf gni arfindinl6g6rin odrin ni igbi ti o jade ni Harani. (Gen l1:27,i1.) 5. Abramu si mu Sarai ava rd. ati Loti gmg arakunrin rd, ati gbogbo ohun-in( won ti won k6jo, eniyan gbogbo ti wgn ni ni Harani, won si jade 19si ild Kenaani;Ni igbi ti won si d e i l g K e n a a n i (. G e n 1 4 : 1 4 ;1 1 : 3 1 . ) 6. Abramu si la ild naa kgja lo si ibi ti a npd ni Sekemu, si igb6 More. Awgn ara Kenaani si wir ni ild naa ni igbi naa. (Heb. 11:9; Deut ll:30; Gen 10:18,19.) 7. OLUWA si fi ara hin fun Abramu, o si wi pe, "Ir6-omg re ni emi o fi ilg yii ffn." Ni@ ni o si tf pgpq fun O L U W A t i o f i a r ah i r n6 n .( G e n 1 7 : 1 ; l 3 : f 5 ; l 7 : 8 ; P s m 1 0 5 : 9 ;G e n l 3 : 4 . ) 8. O si qi kuro ni@ lo si ori dkE kan ni ihh ila-odrDn Bgtgli, o si pigQ rQ, pglu B9tgli ni iwd-odrin ati Hai ni ila-odrirn nibe ni o si t6 pgpe kan fun OLUWA, o si ke pe orukg OLUWA. (Gen 13:4.) 9. Abramu si nrin lo, o nlg si ihi gfsir sibg. GENESISI12:1-13:1 Abramu 9e ntip6 ni ill Egipti. 10. Iyhn kan si mri ni ild naa, Abramu si sgkalglg si Egipti lati 9e itip6 nibg; nitori iyhn naa mu gidigidi ni ile naa. 11. Nigba ti o ku die fun un lati wg Egipti, o wi fun Sarai aya re pe, "Kiyesi i nisinsinyif,emi mo pe arewi obinrin lati wb ni iwo: 12.Nigbati awonari egipti b6 ri g, wgn o wi pe: aya rd ni dyi, won o si pa mi, sugbon won o d6 o si. (Gen 2 0 :I l . ) 13. Mo bg o,.wi pe, arabinrinmi ni iwg, ki o baald rQ mi lgrun nitori re; a o si d6 dmi mi si nitori rg." (Gen 20:5,13.) 14. Nigbd ti Abramu de Egipti, awon ar6 Egipti wo obinrin naa pe arewi eniyangidigidini. 15. Awon ijoye Faraopelu ri i, won si rohin rd niwaju Farao; a si mu obinrin naa lo si ile Farao.(Gen 20:2.) 16. O si ngik6 Abramu gidigidi nitori rQ: oun si ni agutan,ati akgmalu, ati akg-kgtgkgtg,ati iransekunrin,ati iranggbinrin,abo-kgtgkgtg,ati rakunmi. (Gen 20:14.\ 17. OLUWA si fi iygnu nl6 y9 Farao ati awon ar6 ile rd lenu, nitori Sarai aya Abramu. (Gen 20:18; I Kro 1 6 : 2 1 ;P s m 1 0 5 : 1 4 . ) .18. Farao si pe Abramu, o wi pe, "Ewo nievi ti iwo nsesimi vif? Eesi:ti o kd fi wi fun mi ie, ayai9 ni oun. (Gen 20:9,10.) 19. Eep ti o fi wi pe arabinrinmi ni, emi si ff g ni aya mi. Njg nisinsinyii,wo aya rg, mu un, ki o si maa b5 tlrg lg." 20. Farao si pigg fun awon okunrin rp nitori Abramu; wgn si sin fn jade 19 ati aya rE; ati ohun gbogbo ti o ni. ( O w e2 l : 1 . ) oRI 13. A BRAMU si goke lati Egipti w6, .6.oun, ati aya rQ, ati ohun gbogbo ti o ni, ati Lgti pglu rQ, si iha gusu. (Genl2:9.) GENESI$ 13:2-14:5 20 Abnnu rti Loti -ni'o..0 plnyi waju OLUWA. (Gen 18:20; 2 Pet 2. Abramu ri gidieidi, ni 2:7,8.) gran-Qsin,ni fird6ki, iti niwu-ri, 3. O si tQ siwaju ninu irln rd laii iha Abramu si yan Hebmni. 14. OLUWA si wi tun Abramu. gtist 19titio si fi d6 Beteli, de ibi ti ie6 lghin igbir ti Loti yi kuro lgdg rQ tan y_a nigtaju aarin ni meji Beteli ttl _rl !i pq, :'Gbe oju rg soke nisinsinyiki o si Hai. (Genl2:8,9.) 4. Si ibi p9p9 ti o ti t€ nibg nisiiiu wd lati ibi ti iwo gb€ wh yif si iha ariwa nibg ni Abramu si nke pe orukg ati si iha grisi, si iha ila-odrtn, ati si iha iwg-odrirn. (Gen 28:14; Deut OLUWA. (Gen 12:7,8.) 5. Ati [,oti pglu, ti o b6 Abramu lg, 3 : 2 7 . ) ni agbo-gran,ati |w6-9ran, ati hg6. 15. Gbogbo ild ti o ri naa,iwg ni emi 6. Ilg naa kd si ld gb} w6n lati maa o saa fi firn ati frin iru-gmg rg laelae. gbe p0, nitori inf wgn p0 tob6i ti won ( G e n l 2 : 7 ; 1 7 : 8 ; D e u t 3 4 : 3 ; A . A . kd si Ic gbe p0. 7:5;2 Kro 20:7.) 7. 899 ni gbolohirnasd kan wi laa16. Emi o si ;e iru-gmg re bi eripQ rin awon darandaran Abramu ati ile, tobee bi o b6 ;e pe eniyan kan ld awgn darandaran Loti, Ni igbir naa, ka iye erilpQilB ni igbi naani a to li ka awgn ara Kenaaniati awgn eniyanPe- iye iru-omo rg pglu. (Gen 16:101 rissi ngbe ilQ naa. (Gen 26:2d.) 28:14.\ 17. Dide, rin ild naa j6 ni gigtrnrg, Loti yrn rgbtrybd Jordani titi d6 ati ni ibri rg, nitori iwg ni emi o fi i Sodomu. 8. Abramu si wi fun Loti pe, "Emi fiin." (Num 13:17-24.) 18. B99 ni Abramu si qi dgQrd, o si bQ0, magej9 ki gbolohirn asQkan wlr laarin dmi ati irg, ati laarin awon da- w6, o si joko ni igb6 Mamre,-tio wi ni randaran mi ati awgn darandaran rg, Hebroni, o si tf pgpg kan nibe fun nitori pe ar6 ni a jf. (Owe 15:18; O L U W A . ( G e n 1 4 : 1 3 ;3 5 : 2 7 . \ 20:3.) 9. Gbogbo ild k6 niyif niwaju re? Ya oRt 14. ara re.kuro lQddmi, bi iwg bri gba ap6 Abramu gba Loti sili. dsi, njg emi o gba apa |tfn, tabi bi iwq ba gba apa dtfin, njg emi o gba ap6 ItTI SjS Amrafeli gba Sinari, Aroku I \ gba Ellasan, Kedorlaomeri, gba dsi," 10. Loti si gboju rg si oke, o si wo Elamu, ati Tidali, gba Goimu, (Isa gbogbo agbbgbdJordani, pe o ni omi 1 1 :I 1 ; D a n 8 : 2 . ) 2. Awon oba wbnvii b6 Bera oba ni ibi gbogbo,g9g9bi qgbd OLUWA, bi ilg Egipti ni ap6 dnh Soari: Eyi ni Sodomu jagun, pgiu'Birsa oba Gbpe, ki OLUWA t6 pa Sodomu ati morra, $inabu oba Adma, ati SemeGomorra run. (Gen 19:17-29: Deut beri gba Seboimu, pglu gba Bela (byiyif ni Soari). (Gen 10:19; Deut 34:3 en 2:8; 47:6; l4:8.\ 11. Bce ni Loti van ebosboaebdebE 2 9 : 2 3 ;G e n 1 3 : 1 0 . ) 3. Gbogbo awon wonyii ni o dipp ni Jordani ihn ara rd. Lot'i si-nrinl[ siiha irfonifoji Siddimu (ti o j9 dkun IyQ). ila-odrirn. B9g ni wgn ya ara wgn. ; e u t3 : 1 7 ;J o s3 : 1 6 . ) 12. Abramu si j6kd6 ni ild Kenaani, N u m 3 4 : 1 2D 4. Wgn sin Kedorlaomeri ni gdun Loti si j6kd6 ni il{ agbdgbEifonifoji naa,o si pdgQrQ titi de Sodomu.(Gen mejila, qugbgn ni gdun kgtirld wgn 19:29.\ 5. Ni qdun kerinla ni Kedorlao13. $ugbgn awgn okunrin Sodomu j{ eniyanbuburu,atiglf$ gidigidini- meri w6 ati awgn gba ti o wi pglu rQ, sre,. 2l GENESISI l.4zFl5z2 wgn kglu awgn Refaimu ni Asteroti- Abrarnu san id6mfwi6 fun MelkiseKarnaimu ati awgn Susimu ni Hamu deki. ati awgnEmimu nipdt6ld Kiriataimu. 17. Qba Sodomusi jade l9 pade rQ (Gen l5:20; Deut 2:20.) ni lbQ isggunKedorlaomeri ati awgn 6. Ati awon ar5 Hori ni dke Selri gba ti o pglu rQni afonifoji Safe,ti i p wgn, titi o fi d6 igb6 Parani ti o wh ni Afonifoji gba. (l Sam 18:6,18.) iha ijn. (Deut 2:12,22.) 18. Melkisedekigba Salgmusi mf 7. Wgn si padd,won si w6 si Enmi- ounjg ati gti-waini jade w6, oun a si spati (dyi ni Kadegi) w6n si kolu maa le alufa Qlgrun Qga-Ogo. (Heb gbogbo oko au'gn ar6 Amaleki, ati 7 : 1 ; P s m 1 1 0 : 4 ;H e b 5 : 6 , 1 0 . ) awgn ar6 Amori ti o tddo ni Haseson- 19. O si srire fun un, o si wi pe, "ibirkirn ni fun Abramu ti tamari pelu. (2 Kro 20:2.) Qlgrun 8. Qba Sodomu si jade, Qba Go- Qga-Ogo9lfdn6 Qrunati ay€. (9s922; morra, Qba Adma, gba Seboimu,ati M a t t 1 1 : 2 5 . ) gba Bela (byfy)fni afonifojiSiddimu), 20. Olilbnkfn si ni Qlgrun Qga9. Pglu Kedorlaomeri oba Elamu, Ogo ti o fi awgnit6 r916919w9."AbTidaki gba Goimu, Amrafeli gba Si- ramu si fun un ni id6mfwd6 ohun nari, ati Arioku gba Ellasari, oba g b o g b o .( G e n 2 4 : 2 7 ; H e b 7 : 4 . ) mgrin,dojuji ko marun. 10. Afonifoji Siddimusije kiki kdtd Abramu kd lati ni ipin ninu ikogun. bdi-ilq; awgn gba Sodomu ati ti Go21. Oba Sodomusi wi fun Abramu morra sa, QpQninu won si gubu nibQ, pe, "K6 awon eniyan fun mi, ki o si awon ti o si ki salg si ori oke. mu grir fun ara re." 11. Wgn si k6 gbogbo err) Sodomu 22. Abramu si wi fun gba Sodomu ati Gomorra ati gbogbo ounje won, pe, "Mo ti bura fun OLUWA Qlgrun wQn si b6 tiwgn lq. (ese 16,21.) qga-ogo ti o d6 Qrun ati ay6. (Dan 12. Won si m[ Loti, omg arakunrin l 2 : 7 ; e s e1 , 9 . ) Abramu, ti ngb€ Sodomu, wgn si k6 23. Emi ki yoo mri finrin dwf, tabi grir rQ,won si 19.(Gen l2:5; 13:12.) okiln-birtir,tabi ohunkohunti o jf tirg, 13. Bnikan ti o s6 ds6l2r de, o si rd ki o m6 bi wi pe; Mo sg Abramu di fun Abramu Heberu naa;oun s6irtdd6 g l Q r f . ( 2 A . Q b a 5 : 1 6 . ) ni igb6 Mamre ara Amori, arakunrin 24. Emi ki yoo mu ohun kan, bikose Eskoli ati arakunrin Aneri: awon kiki dyi ti awgn gdgmgkunrin ti j9 ati wQnylni o nba Abramu 9e pi. lCin ipfn ti awgn gkunrin ti o b6 mi lg; An1 3 : 1 8 ;e s g2 4 . ) eri, Eskoli, ati Mamre, je ki wqn o mir 14. r.+. Nr Ni igbd lgDa u ti ADramu Abramu gDg gbg pe a dl di ipin tiwgn." arakunrin oun ni igbdkin, o k6 awgn Sme 0d0 rd ti a ti k6, ti a bi ni ile rQ oRI 15. jade, drindinnirinw6 eniyan o din Abramu OLUWA ba dd maigmu: a si meji, o si lepa won d€ Dani. (Gen se ileri omo ti yoo $e irol6, fun un. 1 3 : 8 ;1 5 : 3 . ) 15.O si pin ogunrd, oun, pelu awgn f EHIN nkan wlnyii qrQ OLUWA Abramu w6 ni ojrlran, wi pe, Smg-OdSrQ si won ni dru, o si kglir L-rtg wgn, o si lepa won de Hoba, ti o wa ni '"M6 bQri, Abramu, Emi ni asi re, drE ap6 dsi Damasku. nla wir fun g,gidigidi." (Dan l0:1; 1,6 O si gbagbogboeri naa pada,o Gen 2l:17; 26:24l,Deut 33:29; Owe si gba Loti arakunrinrd padapelu,ati 1 l : 8 .Abramu ). eri rd, ati awonobinrin pglu,ati awon 2. si wi pe, "OLUWA e n i y a n .( e s e 1 1 , 1 2 . ) kinni iwg o fi fiin mi, emi siir Qlgrun, GENFSISI 15:3-16:4 nlg ni ail6mg. Eliesseriti Damaskuvii o si jadeti awsnti erq pupe.(Jkl n i a j o g u ni l e m i ? " ( A . A . 7 : 5 . ) l 2 : 3 6) . "Wo 3. Abramu si wi pe, o emi ni . 1 5 . I w o o s i t g a w g n b a b ar g l g n i !w9kd fi iru-gmof[n, si wo o, qrr.rti a alaafiani dgb6ldgb6ojo ni a o'sin 6. bi ni il€ mi ni drol6mi." (Gen l4: t4.) ( G e n 2 5 : 8 . I 4. Si wo o, grQOLUWA to 6 wa, wi 16. Sugbonni iran kerin, won o si pe, "Eldyif ki yoo se irol€ re, bikoge, tun pada wa sihinyif:nitori dsd awon gni ti yoo ti inu ara re jade,oun ni yoo a r a A m o r i k o i t i i k r i n . ( i ' A . e b a 2l:26.) ;e brold r9." (Gal 4:28.) mri un jade wii si gbangba,o Olonrn se ileri ilb fun Abramu. . 5. O si"Gboju-wo si wi pe oke or"unnTsinii- 1 7 . N i i g b a t i o d r i n w d t 6 n , o k u n nyii, ki o si ka iriwd bi iwo b6 td ki kun si sri,kiyesii, il€ru eleefin,ati in6 wQn."O si wi fun un pe, "Beg ni iru- fitili si kojd laarin awgn ild naa (Jer gme r9 yoo ri." (Psm 147:4; Jer 3 4 : 1 8 . 1 9 . ) 3 3 . 2 2 ;G e n 2 2 : 1 7 ; R o m 4 : 1 8 : H e b 1 8 . N i o j o n a ag a n a n n i O L U W A I l: 12.) b6 Abramu d6 maiemu pe, "Iru-omo 6. O si gba OLUWA gbg,oun si ka re ni mo fi ile yii iOn, tatl odd Eqipti a fiin un ni ddodo. w6, titi o fi de odo nl6, odo Eufeiaie, (Gen 24:7; l2:7; Eks 23:31; Num Abramu se irfibo. 3 4 : 3 ;D e u t 1 l : 2 4 ; J o s l : 4 . ) 7. O si wi fun un pe, "Emi ni 19. Ile awgn eniyan Keni, ti awon OLUWA ti o mu o iade lati Uri ti e_niyanKenissi, ati ti awon, eniyan Kaldeawd. Lari fi ilC iii fun g lati jo- Kadmori. g u n r Q . "( G e n 1 1 : 3 i ; " 1 3 : 1 5 , i 7 . ) 20. Ati ti awoneniyanHitti, ti awon 8. O si wi pe, "OLUWA Qlorun, eniyan Perissi,ati ti awon Refraimu, nipa barvoni ehi o se mo pe eririb ;o21. Ti awon eniyanAmori. ti awon g f n r Q ? "( L u k 1 : 1 8 . ) eniyanKenaani,ti-awonGirgasi,ati'ti "Mu ggbSrq awon Jebusi." 2. O ,r! wi fun un pe, malu olgdfn meta wi fun rni, ati oRr 16. ewurg glQdrin mgta, hgbd ol6d0n mgta, oriri kan, ati omo gyel6 kan." A bi Ismaeli: Serri fr Hageri fun 10. O si mugbogbo.nkan.wgnyif w6 Abramu. r9, o si won ld si meji meji, o si Q ARAI, aya Abramu, kd bimo fun 99QS kqju 9la ekinni si ekeji, sugbonawgn l) [n; sugbgn 6 ni gm'-Qdg kan, 9 y 9 n i k d l i r . ( J e r 3 4 : 1 8 ; L e f l : 1 7 . ) obinrin ard Egipti, oruko gni ti ni6 I l. Ni igbati awoneye si sdkaldw6 Hagari.(Gen 1l:30;21:9; Gal 4:24.\ si ori okri wbnyf,Abramu 16won kuro. 2. Sarai si wi fun Abramu pe, 12. O si se,ni igbi ti borin nwd lg "Kiyesi i, OLUWA d6 mi duro lati oorun.djik5 kun Abramu, si kiyesi i, bimg; emi bQ Q, w9l6 tg gmgbinrin |ri ati okirnkin biribiri si bo o.-(Gen SdQmi, o ld 9e p6 boya emi o ti ipasQ 2:21.) rd ni gmg." Abramu si gba ohirn Sarai 13. Nigbh naa ni, OLUWA wi fun gbQ,(Gen 30:3,4,9,10.) "M0 Abramu pe, 3. Sarai aya Abramu si m[ Hagari nitootg pe iru-gmg 19 yoo qe nlejd ni ild ti ki i ;e tiwgn, gmobinrin pdQre ara Egipti naa wd, 6 ygn 9 sin wQn, wgn o si j9 wQn ni si fi fun Abramu 9k9 rQlati maa $eaya iyi ni irinwo Sdun. (A.A.'7:6:-Eks rQ, eyi je ehin igbd 1i Abramu gb6 gdun mgwa ni il} Kenaani. (Gen 12:40.\ 14. Orilg-dddnaa pglu ti wgn o maa 1 2 : 5 . ) sin, ni emi o de lfjQ; lghin naa ni won 4. 6 si wol6 tg Hagari, 6 si loyun, ni 23 GENESISI 165-17:10 igbi ti oun si ri i pe oun l6yrin, ogd naa ti Hagari bi ni lgnagli. (Gal4:22.) rd obinrin wri di gni igirn ni oju ri. 16. Abramu si jd 9ni erindinlaadg5. Sarai si wi fun Abramu pe, "!,bi run odun ni igba ti Hagari bi Ignagli mi wir lori r9, emi ni mo fi gmobinrin fun Abramu. idi mi fun g ni aya,ni igbi ti oun si ri i oRI 17. pe gu! loyun, mo di qni dgin ni oju rd, ki OLUWA seid6jQlaarintdmi iire." Itoti lbratramu: A vi oruko Abremu paie si Abrahamu. ( G e n3 l : 5 3 . ) igba ti Abramu si di eni gkan6. SugbonAbramu wi fun Sarai pe, \JI '_lwoo gmgbinrin ddd re wir ni gwg r9, I \ dinlgggrun gdun, OLUWA faAb-ramu, o si wi fun uD p€, !i 9ebf o ti tg ni oju rg." Ni igbi naa ni rahin "Emi ni Sarainfddr6 rQ,oun si sa lo kuro lgdg Qlgrun Ol6dumard, maa iin r9. niwaju mi, ki o si p6. (Gen 28:3; Eks 6:3;Deut l8:13.) Qlgrun se ileri fun Hagari. 7. Angeli OLUWA si ri i ni Qb6 2. Emi o ba g d6 majgmu mi, emi o isun-omi ni ijir, ni eba isun-omi ni fnd s9 9 di pupg gidigidi." (Gen 15:18.) 3..Abramu si dojibolQ, Qlgrun si ba S u r i .( G e n2 l : 1 7 , 1 82; 2 : ll , l 5 ; 3 l : l l ; a sgrg pe, 20:1.) 4. "Bi o p temi ni, kiyesi i majemu 8. O si wi pe, "Hagari omgbinrin mi wi pglu r9, iwg o si p baba orilQgdg Sarai,nibo ni iwo ti nbd? Nibo ni iwo si nlo?" Oun si wi pe, "Emi s6 b d Op u p g . ( G e n 3 5 : 1 1 ;4 8 : 1 9 . ) 5. 899 ni a ki yoo si pe oruko r9 ni kuro niwaju Sarai 096 mi." 9. Anggli OLUWA naa si wi fun un Abramu mQ, biko;e Abrahamu ni pe, "Pada lo si QdQQgd rg, ki o si orukg r9 yoo j€, nitori mo ti sq Q di baba orilg-ddEpupg. (Neh 9:7; Rom tgriba fun 0n." 10. Anggli naa si wi fun (rn pe, "Ni 4 : 1 7 . ) 6. Emi o si mu 9 bi si i pupgpupe, bibi, emi o mi iru-omo r9 bi si i, a ki yoo si ld kir w6n fun bpdlopb." (Gen dpd oriliidi ni emi 6 si mri ti Qdgr9 wri, ati awon gba ni yoo ti inri r9 jiide wii. il,zo.t 11. Angeli OLUWA naa si wi fun 7 . E m i o s i g b em a j g m um i k a l d l a a rin pe, "Kiyesi i, iwg loyun, iwo o si bf rin temi tire, ati laarin iru-gmo re omokunrin, iwg o si sg orukg rg ni Ig- lghin r9 ni iran-iran wgn, ni majgmu magli, nitori tt OLUWA ti gbQ ti ay6ray6,lati maa ge Qlgrun rg ati ti ipgnju re. (Eks 3:7,9.) irf-gmg r9 lghin re. (Gal 3:17; Gen 12. Jngfdijnggneniyan ni yoo jf, 2 6 : 2 4 ; 2 8 : 1 3 ;R o m 9 : 8 . ) 8. Emio si fi ile ti iwg se hlejd ni$ 9w0 re yoo wi lara eniyan gbogbo gwQ eniyan gbogboyoo si wd lara rQ; tun g, ati fun ir'ri-omd ie tgfrin r9, oun yoo si maa gbe ni ikgjusf gbogbo gbogboilQKenaaninf ini rg titi laelae; a w g n a r a k u n r i nr d . " ( G e n 2 5 : 1 8 . ) emi o si maa ge Qlo.runwgn." (Gen 1 3 .O s i p e o r u k gO L U W A t i o b a a 1 2 : 7 ; P s m 1 0 5 : 9 , 1 1G ; en23:4:28:4; "Iwo sgrgni, Olorun ti 6 nri;" nitori ti Eks 6:7; Lef 26:12.) o wi pe, "Emi ha w6 gni ti o ri mi kiri Ami maigmu naa. n i h i n ? "( G e n 3 2 : 3 0 . ) 9. Qlorun si wi fun Abrahamu pe, 14. Nitori naa ni a se npe kgnganaa "Nitori naa ki iwg 6 maa pa majgmu ni Beerlahai-roi;.6 wir ni irarinm6ji mi mQ, iwg ati irri-gmg re lghin i9 ni Kadesi ati Beredi. iran-iran won. A bi Ismaeli. 10. Eyi ni majgmu mi, ti eyin yoo 15. Hagari si bi omokunrin kan fun maa pamf laarin tdmi tiyin, ati laarin Abramu: Abramu si pe orukg gmg iru-omg re lghin r9; gbogbo okunrin GENESISI l7:11-1t:4 ninu yin ni a o kg ni iln. (A.A. 7:8.) 11.pyin yoo si kg ara yin ni il); oun ni yoo si S€ emi majgmu laarin temi tiyin. (Eks 12:48; Deut l0:16; Rom 4:11.) 12. pni ti o ba si di gmokunrin ijQ mgjg ninu yin ni a o kg ni ill, gbogbo gmgkunrin ni iran-iran, ati gni ti a bi ni ile, tabi ti a fi ow6 rh lgwg ilejd, ti ki i Se iru-gmg r9. (Lef l2:3; Luk 24 21. gugbgn majgmu mi ni emi yoo b6 Isaakid6,gni ti Sarayoo bi fun g ni ak6kd iwbyi imQdfn." Abrahemu kg gbogbo awgn gmgkunrin idQ rp ni ilil 22. I4hin ti o ti pari frQ pglu rQ, Olorun si gdkd kuro lQdQAbrahamu. 23. Abrahamu si mu lgrnagli, gmg rQ gkunrin ati gbogbo lwgn gmg-QdQ rQ gkunrin ti a bi ni ile rQ, ati gbogbo 2:21.1 13. Ati 9ni ti a bi ni ile r9, ati gni ti a awgn ti a fi owo rQri, gbogbogni tii p fi ow6 r9 ri, a ni lati k9 9 ni ilir: b99 ni gkunrin ninu awgn eniyan ile Abramajgmu mi yoo si wh ni ara yin frin hamu, o si kg wQnni ili ara ni gjg naa gan bi Qlgrun ti se f0n un. (Gen majgmu ayilray6. 14. Ati omgkunrin al6ikgld ti a kd 14:14.) 24. Abrahamu si ie eni okank9 ni ild ara rQ, ni-a o ge kuro ninu awgn eniyan re." O da majgmu mi. dinlgggrungdun, ni igUiii a t9 qni ili ara r|. (Rom 4:11.) (Eks 4:24.) 25. Ati Ignagli eme ri gkunrin j{ Qlorun 9e ileri Issrli: Sarri si di Srre. gni gdun mgtalani igba ti a k9 ni ill 9 15. si wi fun Abrahamu pe, "Bi o Qlqrun ge ti Sarai,aya rg ni, iwg ki yoo ara rQ. 26. Ni gjg naa gan ni a kg Abrape orukg rQni SaraimQ,bikogeSari ni hamu ni ili ati l.smagligmg rQ gkunorukg rQ yoo maa jg. nn. 16. Emi o si busi fun un. emi o si 27. Ati gbogbo awgn gkunrin ile rQ, fun g ni gmgkunrin kan pglu lati QdQ ti a bi ninu ile rp, ati ti a si fi ow6 ra rQ w6, bgg ni emi o si busi fun un, oun lgwg irlejd, ni a kg ni ili pglu rQ. ni yoo si 9e iyi QpQorilg-ddb, awgn gba dniyhn ni yoo ti o-dSrQw5." (Gen oRI 18. 18:103 ; 5:11G ; al4:31.) rti Gomorrr: Iparun Sodomu 17. Ni igba naa ni Abrahamu dojfbolQ,o si rgrin o si wi ni gkan rQ pe, Abrahamuseawgne.niQrunmgteken "A o ha bimg fun gni gggrun gdun? l6leid. Sara tii p gni adgrun gdun yoo ha r\LUWA si farahan an ni igbo b i m g b i ? " ( G e n 1 8 : 1 2 ;2 1 : 6 . ) Lf Mamre;oun si jokd6 ni gnu-Qnh 18. Abrahamu si wi fun Qlgrun pe, irgQninuim6orugjg naa.(Gen13:18; "Ki lgrnaglisd wi l6)rydniwaju rg." 14:13.) 19. Qlgrun si wi pe, "Sara aya r9, 2. O si gbe oju ri soke,9 wb, 9i yoo bi gmgkunrin kan fun 9 nitd6tf, kiyesii, gkJnrin rirgtaduro ni iwaju rQ' wen, o sfr6 s[r6 lati gnuiwo o si so oruko rd ni Isaaki: emi o fi Ni igba isba ti o si ri wgn, idi'majgmumi muli pglurd ni majgmu |nehgf lg padewgn, o si tgriba de ilg. ay€ray6,ati pglu iru-gmg rQ lghin rQ. (qre (9s9 ro,zz; (' ( G e n 1 8 :1 0 ; 2 l : 2 ; 2 6 : 2 - 5 . ) Ondj 13:6-11.) 20. Mo si ti gbQadura rg fun lgma3.-O si wi pe, "OLUWA mi, njg bi gli, kiyesi i, emi o si busi fun un, emi o mo € bq 9, nl oju olu rg, r9, emi rl oore-gfg oore-gl9 ni mo b6 ba ri lQd! gmo. kuro l0d0 si mu un bi si i, emi o si sg 9 di pupg map kgja ls kuro rp kgja SgS-Qd| r9' gidigidi, ijdyd mejila ni oun yoo bi, 4. JQlii a mu omidig w6 nisinsinYii, igi. g si we gsgyin, la@ igi yin, ki g si sinmi sinmi la@ emi o si so o di orile-bdd nla. (Gen ki 9 wg gsg 1 6 : 1 0 ;2 5 :i 2 , t 6 . ) GENESISI ltzS-27 25 f7. OLUWA si wi pe "Emi o ha pa 5. Emi o si mu ounjg dig w6, ki g si lb tu gkln yin lara, lghin eyfyii, gyin l0 ohun ti emi o p mf fun Abrahamu, 18. Bimo ti ri i pe, Abrahamu yoo maa kgja lg, nitori ti gyin ti t9 gmA-QdQ yin w6." Wgn si wipe "$e bi sa di orilg-bdd nla ati alagbara, ati orilg-Bdd ay6 ni a o btrk0n tun i w g t i w f . " ( O n d j 6 : 1 8 , 1 9 , 1 3 , 1 5 , 1 6 .gbogbo ) 6. Abrahamu si yara tg Sara lg ninu nipasgrQ? (Gal3:8.) 19. Nitori ti mo mg oun pe, oun o fi bgf, o wi pe, "Yara mu dguwln iyQfun daradaramgta, ki o si po o, ki o si din aggfun awgn gmq rQ ati fun awgn ara ile rQ lghin rQ, ki won o maa pa Qnir lkiri." 7. Abrahamu si s0rd l9 sinu agbo, o OLUWA mS lati p ododo ati idajg;ki si mu gmg-malu kan ti o rQ ti o dara, o OLUWA ld mu ohun ti o ti sg fun fi fun gmgkunrin kan, oun si yara lati Abrahamu w6 fun un." (Deut 4:9,10; 6 : 7 ; J o s 2 4 : 1 5 ;E f 6 : 4 . ) si e. 20. OLUWA si wi pe, "Nitori ti 8. O si mu whri,khsi, ati wirh ati gmg-malu ti o sd, o si gbe e kalg ni- igbe Sodomu ati Gomorra p|, ati niwaju wgn; tlun si duro ti wQn ni ab( igi tori ppQwon phpQji. (Gen 19:13; Esk naa, wgn si je €. (Gen 19:3.) 16:49,50.) 9. Wgn si bi i pe, "Nibo ni Saraaya 21. Emi o sgkalglo nisinsinyii,ki nri "O rg wa?" O si wi p€, wa ninu hgQ." bi wgn til} ti np C9C9bi dkiki igbe ti o 10. OLUWA si wi pe, "Emi o si tun nde 0d0 mi; bi bee si kQ, emi o m0." pada tQ f w6 nitootij ni iwdyi lmQdfn, ( G e n 1 1 : 5 . ) si kiyesi i Sara aya rg yoo bi gmgkun- Abrahamu bibi fun Sodomu. rin kan." Sara si ngbg ni gnu-Qni irgQ 22. Awgn gkunrin naa si yi ojti wgn ti o wa lghin rQ. (Rom 9:9.) padi kuro nibQ, wgn si lg si Sodomu; 11. Njg Abrahamu ati Sara gb6, gugbgn Abrahamu duro sibg niwaju wgn si p| ni qjQ; o si d{kun lati maa ri OLUWA. (Gen 19:1.) fun Sarabi iwh obinrin. (Gen 17:17; 23. Abrahamu si sunmgQdQrQ,o si Rom 4:19.) wi pe "Iwg o ha run ol6dodo pglu 12. Nitori naa Sarar(rid ninu ara r| eniyanbuburu?(Heb 10:22;Num 16: wi pe, "Lghin igbh ti mo di dgb6ldgb6 2 2 . ) ten, emi o ha ni ayQ,ti oluwa mi si di 24.Boya adgtaol6dodo tilQwi ninu bgb6ldgb6pelu?" (1 Pet 3:6.) ilu naa; iwg o ha run 6n, iwo ki yoo ha 13. OLUWA si wi fun Abrahamu d6 ibp si nitori adgta ol6dodo ti o wh pe, l'Nitori kinni Sara ge nrgrin wi pe, ninu rp? (Jer 5:1.) ' Emi o ha bimg nitootQ,gni ti o ti gb6 25. Ki eyi o jinnh si g ti iwg o fi p bi tan?' irri byi lati run ol6dodo pelu eniyan 14. Ohun kan ha goro fun OLU- buburu! ti awgn eniyan ol6dodo yoo si WA? Ni akoko ti a d6 emi o pada tQ 9 dabi awgn eniyanbuburu: ki eyi md p wa ni amgdun,Sarayoo si ni gmgkun- ri @9. Onidajg gbogbo ay6 kd ha ni 9e rin kan." (Jer 32:.17,27;Sek 8:6; Matt b y i t i o t 0 b i ? " ( J o b8 : 2 0 ;I s a3 : 1 0 , 1 1 ; 3:9; Luk 1:37.) Rom 3:6.) 15. Sarasi s{ wi pe, "Emi kb rgrin," 26. OLUWA si wi pe, "Bi mo bd ri "Begkg, nitori ti o bQrt. Oun si wi pe, adgta olddodo ni ilu Sodomu, njg emi yoo dd gbogbo ib! si nitori wgn." $gben iwg rgrin." 27. Abrahamu si dahun o si wi pe, Qlgrun sg ohun ti yoo ge.li si Sodomu "Wo o nisinsinyii,emi ti d6wQlee lati eti Gomorra fim Abrahamu. 16. Awgn gkunrin naa si dide kuro ba OLUWA slr}, emi gni ti i 9eerip}. nibg, wgn si kgju siha Sodomu. Abra- ati eerfr.(Gen 3:19; Job 4:19; 30:19; hamu si ba wgn lg lati sin won de |nh. 42:6; 2 Kor 5:1.) GENESISI lt:2t-19:14 28. B6yA marun le din kuro ninu adgta olododo naa, iwg o ha run gbogbo116naa nitori marun?" Oun si d p., "Bi mo ba ri marunlelogoji nibg, emi ki yoo run un." 29. O si tun sg fun lekan si i, "Bdvd a o ri og6ji nibg." Oun si wi pe, "Emi ki o run un nitori os6ii." 30. O si nrn wi pe] "JO*Q, ki inu o magebi OLUWA, emi o si ma a wi boya a o ri ggbln nibg." Oun si wi pe, "Emi ki yoo run un bi mo b6 ri ogbdn nibg." "Wo 31. O si wi pe, o n6, emi ti dawgle lati ba OLUWA slrQ; boya a o ri ogfn nibg." Oun si wi pe, "Emi ki yoo run rin nitori oe[n." ' 32. O si wi oe. Y'Ki inu m6se bi OLUWA, bkanfoto yif ni emi o ii vri mg; B6yr{a o ri mgwa nibg." Oun si wi pe, "Emi ki yoo run un nitori mgwa." (Ondj 6:39; Jak 5:16.) 33. OLUWA si ba tir| lg, lojukannaa bi o ti ba Abrahamu s-o.rotan. Abrahamu si pada lg si ibirj6kd rQ. 26 5. Wgn si pe Lgti, wgn si bi i pe, "Nibo ni awgn gkunrin ti o td 6 wa ni alg yi wl? Mu wgn jade fun wa, ki a lE 1nQwQn." (Isa 3:9; Ondj 19:22;Rom l:24.) 6. I-gti si jade tf wQnlg ni gnu-gna, o si sd ilgkun lghin rQ. (Ondj 19:23.) 7. O si wi pe, "Arakunrin, emi bQ yin, g ma ;e huwa buburu bqg. 8. Kiyesi i, emi ni gmobinrin meji ti kd l'ti mq gkunrin ri;'emi Ul yin 9 jf ki nmu wgn jade tQ yin w6, ki g si fi wgn p bi o ti t6 loju yin. Sugbgn awgn gkunrin wgnyii ni ki 9 m6 9eohun kan si, nitori naa ni wgn qewa si abf drnl6 mi." (wo Ondj 19:24.) 9. Wgn si;vi pe, "Bi sghin." Wgn si tun wi pe, "Eyiyii wa $e atip6, o si nfg se onidajg, njg iwg ni a o tilg 9eni buburu jir wfn lg." Wgn si rglu gkunrin naa, ani Lgti, wgn si sun mg g lati ff ilQktn. (2Pet2:7,8;Eks2:14.) 10. Sug@n awgn gkuniin naa, na ewg wgn, wgn si fa Lgti wg inu ile, wgn si ti ilekun. I l. Wgn si bu ifQjri lu awon gkunrin oRr 19. ti o wa ni gnu-ena ile naa, ati iwe ati igbh, @9 tii *qit da ara wgn lagaralati LoJigbeAngglimeillaleid. A WQN Anggli meji si wa si So- ri gnu-gna.(wo 2 A.Qba 6:18; A.A. la.domu ni \alf. l-oti si j6ko ni 1 3 : 1 1 . ) gnu-ibode Sodomu. Bi Lgti si ti ri A sg fun Lgti pe iperun d6 tin si ilt wgn, o dide lati pade wgn, o si doju- Sodomu. 12. Awgn gkunrin naa si wi fun Lqti b o l g .( G e n 1 8 : 2 2 ;1 8 : 1 . ) "I*g ni gnit<annihin pglu? An" i9 2. O si wi pe, "Kiyesi i nisinsinyii t' gyin oluwa mi, emi bQ yin, g ya si ile gkunrin, ati awgn gmg rg gkunrin, ati 9me-Adq yin, ki g si wQ, ki 9 si w9 gsQ awgn gmg rg obinrin, ati ohunkohunti yin, gyin o si dide ni kutukutu lati maa iwg.ni ni ilu, mu wgn jade kuro nib6 ti yin lg." Wo.n si wi pe, "BEqkQ, h i n y i i ; ( G e n 7 : l ; 2 P e t 2 : 7 , 9 . ) 13. Nitori awa o pa ibi yif run, nitori $gbgn awa o j6ko ni igboro ni dru ti igbe won ti pb niwaju OLUWA. oni." (Heb 13:2; Gen 18:4.) 3. O si r| wQngidigidi, wgn si yir tQ OLUWA si r6,nwa lati run in." (Gen 0, wgn si w| inu ile rQ.O si se asefun 1 8 : 2 0 ;I K r o 2 1 : 1 5 . ) wgn, o si din akara alaiwu fun wo.n, 14. Lgti si jade, 6 si sg fun awon wgn si j9. (Gen 18:8.) ina rQ gkunrin, ti wgn nfg lati gbe 4. $ugbgn ki wgn o to dubulg, awgn awgn gmgbinrin rQ ni iyawo, o wi pe, gkunrin ara ilu naa, awon gkunrin So- "E dide g jade kuro nihinyif, nitori flomu, wfn yi ile naa k6, ati irgbh ati OLUWA yoo pa il6 yii run." $ugbSn dwe wgn, Cbogb eniyan laiku gnikan o dd bi glQtin loju awgn ina rQ. (Num 1 6 : 2 1 ;E k s 9 : 2 1 ; L u k 1 7 : 2 8 . \ ni o yi il6 naa ka. 27 GENESISIL9:15-37 A mu idile Loti iade kuro ni ilu naa. 26. Sugbon aya rd bojuwo dhin 15. Ni igb) ti ojo si yo, awonanggli l e h i nr d o s i d i o w d n i y d ! ( L u k 1 7 : 3 2 . ) 27. Abrahamusi dide ni kirtukirtir naa @rg si l€ Loti ni ar6, wi pe, "Dide mu aya re ati awon omobinrin rg m6- owurg o lg si ibi ti o ti duro niwaju jBji ti o wi nihinyii,ki iwo m6 bi run O L U W A . ( G e n 1 8 : 2 2 . ) n i n ui j i y i re s ei l u y i f . " ( N u m l 6 : 2 4 , 2 6 ; 28. O si wo ihi Sodomuati Gomorra, ati ihe gbogbodgbdgbdwbnyii,o si Ifh 18:4.t"' 16.Ni igbati o si nl6ra,awgngkun- wd 6, si kiyesii, bCfinil} naarri sokebi rin naa, mu un ni gwQ,ati aya rd ati €6fin il€ru. (Ifh 9:2: l8:9.) 29. O si se ni igbi ti Olorun run awgn gmgbinrin rd mejeji; OLUWA sa laanu fun wgn, won si mu rin iade, awon ilu ngbEgbdnaa, ni Qlorun ranti wgn fi i sehinodi ihi naa.(Luk I 8: 13: Abrahamu,o si r6n Lgti jade kuro laarin iparun naa,ni igba ti 6 run awon ilu Psm 34:22.\ 17. Ni igba ti wgn mu won jade naa ninu eyi ti Lgti ngb6.(2 Pet 2:7.\ sehinodi tan, wen wi pe, "56 ls6ld fun pgi awon gmobinrin Loti meieeii. gmi rg, maqewo Qhiirre, bee ni ki o Eyi ni ibbrb awon are Moabu, ati mase duro ni gbogbo pgtgle, sa is6li Ammoni. lg si ori oke, ki o ma ba a segbe.(l A. 30. Lqti si jade kuro ni Soari, o si O b a l 9 : 3 ; J e r 4 8 : 6 ; 9 s 92 6 . ) ngbe ori dkd, ati awgn gmobinrin rd 18. Loti si wi frn won p6, bfgkQ mejeji pglu rp; nitori ti o bdril lati gb6 oluwa mi. ni Soari, O si ngbe inu ihb, oun ati 19.Kiyesi i, gmq-gdg re ti ri ore-gfg awgn omobinrinrQ mejeji. gba ni oju r9, iwo si ti gbe iiinri rg ga, 31. Eyi akgbi si wi fun itQl6 p€, ti o ti fi hin mi ni gbigbaemi mi li; "Baba wa gb6, kd si si gkunrin kan qugbgnemi ki yoo ld salosi ori okd, ki ni ay6 mQ ti yoo wgle td w6 w6 gggg i b i m 6 b a b 6 m i n i b e .k i e m i m 6 b a a bi ige gbogbo ay6.(Gen 38:8,9;Deut k0. 25:5.) 20. Kiyesii. ilri vii sunmotosi lati s6 3 2 . W a , j e k i a mu baba wa mu si, k6ker6si ni. Je ki nsrlli lo sibe(k6ker6 oti-waini, awa o si s i l n t i i k i a l d n i kOha ni bi?),okdnmi yoo si yd!" iru-omo lati ddd baba wa." (Mk 21. O si wi fun un pe, "Wo o, mo rLte.)' 33. Won si mu baba won mu gtigbhfun o niti ohun kan yii pglu pe, emi ki yoo run ilu yii, nitori eyi ti iwo ti sg. waini ni oru naa.Eyi akobi wgle 19,6 (Jdb42:8,9;i'sin t+s:sll si sin ti babarQ;oun kd si mo igbi ti o 22. Yara s6lgsibq,nitori emi kd ld dubule ati igba ti o dide. geohun kan titi iwg o fi de ibd." Nitori 34. O si se ni ijo keji, ni ggbQnwi fun aburo pe, "Kiyesi i, emi sirn ti naa ni.a g€ npe ilu naa ni Soari. 23. Oorun ti yo sori ild ni igbi ti babami ni bru irnd;je ki a si mir un mu gti-waini ni 6ru yii pglu, ki iwo naa Lqti wq ilu Soari. wgle, ki o si sirn ti i, ki awa ld ni irfA pa Sodomu ati Gomorra run. gmg lati Qdd baba wa." 24. Ni igba naa ni OLUWA rdjd 35. Wgn si mu baba won mu otibrimstoni(okuta-in6)ati ina lati gdd waini ni bru naa pelu. Aburo si dide, o OLUWA lati Qrunw6 sori Sodomuati si sirn tii, oun ko si mQigbi ti o dubule Gomorra. (Deut 29:23; Isa l3:19; tabi igba ti o dide. Luk 17:29',Jud 7.) 36. Beg ni awon omgbinrin Loti 25. O si run ihi wdnyii ati Pdtfld, ati mejeji l6ydn fun baba'w<2n. gbogboawgn ara ilu naa, ati ohun ti o 37. E\rtakgbi si bi omgkunrin kan, o hi jade ni ilg. (Psm 107:34.) si pe orukg rd ni Moabu, oun ni baba GEI\IESISI 19:3t-21:l awgn ara Moabu titi di bni. (Deur 9. Ni igba naa ni nui-"leti 18" 2:9.) , Abrahamu,o si 1vifun 0n pe, ,,Kinni . 38. Eyi atglenaa si bf omgkunrin rwgp si wayif?EgQkinninio fi se6. ti 1m, g si-pe oruko r| ni Ben-ammi; o fi muCsdnlawasorimi, ati soriii6ba ounsl ni babaawgnomgAmmonititi mi? Iwg si p si mi ni ir0 eyi ti kb've di dnf.(Deut2:19.) Fli_te.l'(Gen26:10;ets 3Z:Zt;l6s 7:25; Gen 34:7.\ oRI 20. 10. Abimelekisi wi fun Abrahamu "Kinni iwo ri ti o fi ge Abnhemu ati Abimeleti: p9! aimdti nkan yii?,' , Abimeleki. .,Nit6ri rr. ll. Aoranamu Abrahamu st pe, .'Nrtori si wl wj pe, ti A BRAHAMU si 9i lati ibQt9 si iht Ilo {9 pe nitootQQri Qtgrunkd si nij6kd6 o si ni idrin nleji Ka- nrnyii,wgn o si pa mi nitori aya mi. {f,gugu_, 9qsi ati_Suri6 si p )rip6 ni Gerari. ( egn J6.:! Gen'12:12;26:7.i (Gen,18:1;76:'l,l4t2646.) . Ati PitripQlnniroot6,aribinrin 2. Abrahamusi wi niti Saraava r! ml.12. nt oun, gmgbinrinbaba mi ni. "Arabinrin pe mi ni." Abimelekiobi $ugben kif p gmgbinriniy6 mi; o sili Gerarisi_ran$,o si m0 Sara.(9s9i2; aya ml. Gen 12:13,15.) 13. Ni igba ti Qlqrun mu mi rin kiri 3. $ugbgnQlgruntOAbimetekiw6 lati ile baba mi w6, oun ni mo wi ni ojuran ni dru, o si wi fun fn oe. 'fq p".,'.9:{iniore rg ti iwg o maa p fun fun "Kiyesi i, dkri ni iwg, nitori obinrin ti mi; nibikibi ti awao de, maa wi riipa ti twg m6, ayagkunrinkan ni oun i6." emi pe, arakunrinmi ni oun."' (esi S.) (Psm 105:14;Job 33:15;Gen'i6: 14. Abimeleki si m6 agutih,' ari I 1.) akg-malu ati iranggkunrin,iti iranseAbimelekikd sunmfg, o binrin, o si fi wgn fun Abrahamu, 6 ii . 4..gugbgn "OLUWA iwg o run 6riiQll.yi p", !n1't_9Taaya rd pada fun Un. (Gen tdb olododoplli? 1 22::1166. ). .aqabin,,Kivesii,i. ild l). Abimeleki pe,,,Kiyesi . 5. Oun kd ha wi fun mi pe, Ablmelekisi wi wi pe, .15rin mi ni 6 j{?' ati obinrintik6rar{si wi mi mi niyi niyi niwaju niwajure, rg, jok66 ni ibi ti o' iok66 ibi o'wd pe, arakunrinmi ni." Ni otitg inu ati 0." (Gen t3:9.) q.Kiyesi n! q9 fi (i se eyi. '.Ktvesi A.eba ro. 16..t,l ' O si st wt wi lun pe, {4{cyq^t1i fun-Sar-a Jara pe, i, i. 9:4;2 A.Qba20:3.) mo fi ggbgruniwln fad'akafuri ara6. sl wi fuir un ni oiuran oe. kunrin rg, oun ni idalare fun "Bf| Qlgrun ni emi mf .peni otirf inu r9 ni gbogbo awgn ti o wh lgdg re, oiti loiu riirwg g€.eyl,nitori naa ni mo p d6 g waju gbogbo awgn glomiran ni a da o duro ki o md ba 9| mi; nitori'naani lare." nko Sej9 ki o fewg kan 6n. 17. Abrahamu si gbadurasi Olorun. 7. Njq Z. Nie nitori'nii nitori n66 mu aya ava gkunrin okunrin Qlqrun si mu Abim-elekini aradh. ati naap3d{fun fn; woli sani bun-j6,oun aya rp ati awgn gmobinrin-}db rC. o.sigbadurafun g, iwg o si yd;"6iiwq wQnsi bimg. (Num t2:13; Joi 42:9.\ kb.b6si mu un pada,ki o mf pe,kikri 18. Nitori OLUWA ti s6 inu awon ni iwg o kf, iwrj ati sbosboiit ii o ie ara ile Abimeleki pinpin, nitori ti Saia tlrg." (1 Sam7:5; Job42:8J aya Abrahamu. (Geri 12:17.) Abrrhrmu gbrdure fun Abimeletl 8. Nitori naa,Abimeleki dide ni kittkttt dwurg, o si pe gtrosbo awon oRI 21. qme:Adg rQo siwi gbogtji, n[an wgnyi A bf Iserki: r si ko 6 nili. ni .eti wgn; Qrirsi bl aign eniyan'nia si b9 Saia wd bi o ri wi, 1|LljWA gidigidi. \J|OLUWA si ge fun Sarabi 6 ti GENESISI2l:2-25 29 sq. (1 Sam2:21:.Gen l7:16,2t; Gal owurg o mu irkbrh ati igd omi kan, o fi fun Hagari, o gbe e le e ni bjik6, pglu 4:23.) 2. Sarasi loyun,o si bi gmgkunrin gmg naa, o le e jade. Oun si lg, o nrin kanfunAbrahamuni dgb6l6gbo rQ,ni kiri ni iji Beer-geba. lk6kd igbnti Qlgrund6 fun rin.(A.A. Qlorun si ;i6nu fun Hrgari nti Isme$i. 7 : 8 :G a l 4 : 2 2 :H e b l 1 : 1 1 ;G e n 1 7 : 15. Omi naa si t6n ninu igd, o si sg 2 r. ) qmg naa si abf igb6 kan. 16. O si lo, o j6kd6 kgju si i, ni gni jinjin rere, o to bi iwpn itafi si kan, nitori ti o wi pe, "Ki emi m6 ri ikf gmg naa." O si j6kd6 kgju si i,gmg naa si gbe ohin rQ soke, o nsgkfn. 17. Olorun si ebo ohUnomodekunrin naai angeliOjqrun si pe'Hdgarilati "Kinni o geg Hagairun w6, o bi i pe, ri? Ma qe bQri; nitori ti Qlqrun gbQ ohin gmgdekunrin naa nibi ti o gbe wlr.(Eks 3:7.) 18. Dide, gbe gmgdekunrinnaa,ki o si di i m(r,nitori emio sg 9 di orilgddd nla." (ese 13.) 19. Qlgrun si pi i ni oju, o ri khnga omi kan, o lg o si pgnmi kun igd naa,o si fi fun emgdekunrin naa mu. (Num 22:31.) A 16 Ismaeli jade 19. 20. si wh pglu gmgdekunrin 8. QmS naa si digbi a si ja a ni gnu 'nau,o Qlgrun o si hgb6iri ijri' o di taii oaebar, gmfi; Abiahamu si se 2rsdnla ni gjg (ce; 28:15; 3s:z,l.zt.7 fetaie. j6 gnu gmri. Isaakini naa ti a si ngb6ni ijiParani, iY6 rQsi 21. O 9. Sarasi ri gmo Hagari, ara Egipti, fg obinrin fun lati ilQ Egipti. (Gen ti o bi fun Abrahamu, o nfi i rgrin. 2 4 : 4 . ) (Genl6:15;Gal 4:29.) 10. Nitori naa ni o se wi fun Abra- Gb6l6htm asQ kan laarin Abrahamu hamupe, "L6 grubinrin yii jade oun ati ati Abimeleki. gmg re, nitori gmg grubinrin ki yoo ge 22. O si 9eni ik6kd naa,ni Abimeolori ogun rd, wi fun arole pglu Isaaki, omg mi." {Gal leki ati Fikoli, "Qlgrun wd pglu rg ni Abrahamu pe, 4 : 3 0 . ). ll. QrQ yii buru gidigidini oju Ab- gbogboohun ti iwo nse. (Gen 20:2; rahamunitori gmg rd. (Gen 17:18.) 26:26.28.'t 23. Njg nisinsinyiifi Qlgrun bura fun 12. si wi fun Abrahamupe, "MaF Qlgrun j9 ki o burl ni oju rg nitori mi nihii yi pe iwq ki yoo geQtln si mi, gmgdekunrin naa, ati nitori grdbinrin tabi si gmg mi, tabi si gmg-gmg mi; rd ni gbogboeyi ti Sarasg fun g, se bi ;ugbgn g9g9bi iseunti mo gesi o, bgg 6 ti wi, nitori ninu Isaakini a o ti pe iru ni lwq o si se si mi. ati si ilg ti o ti qe g m q r i . ( R o m9 : 7 ;H e b I l : 1 8 . ) btip6 ninu rd." "Emi o 24. Abrahamu si wi pe, 1 3 .A t i g m o e r u b i n r i nn a a n i e m i o sq di orilQ-bdd,nitori iru-gmg re ni o bura." j € . " ( q s q1 8 ; G e n 1 6 : 1 0 ; 1 7 : 2 0 . ) 25. Abrahamu si rojQ fun Abime14. Abrahamu si dide ni kttirkttir leki nitori kQnga omi kan, ti awqn 3. Abrahamusi pe orukg gmg ti a bi fun rin ni Isaaki.eni ti Sara bi fun rin. (' G e n 1 7 : 1 9 . ) 4. Abrahamu si kg Isaaki gmg rQ ni ila, ni igbhtio di gmg ijg mqjg, g9g9bi Qlorun ti fi i99 fun rin. (Gen 77:12; A.A. 7:8.) 5. Abrahamu si j9 gni gggrun gdun, ni igba ti a bi Isaaki gmg rC fun fn. ( G e n1 7 : 1 7 . ) 5. Sara si wi pe, "Qlgrun pa mi lgrin; gbogboeni ti o ba gbQyoo si fi m i r g r i n . ( P s m 1 2 6 : 2 ;I s a 5 4 : 1 . ) 7. O siwipe, Taniib6wi fun Abrahamu pe, Sara yoo fi gmu fun gmg mu? sibe.mo sa bi omo kan fun 6n ni dgb6logb'orQ." (Gen iS,tf.) GENESISI 2lzXi-22214 30 ggo-W9_Abimelekifi. agbaragbd. f.1t1lgUS.sisun naa. O si dide o si lg si (Ge126:15,18;20-22.) ibi ti Qlgrun sg fun un. 26.Abimetekisi wi p6,,,Emikd mo a. Ni ijg kgta Abrahamu si sbe oiu ' gniti o genkanyi(,b99-niiwo kd sqfu,i rQ soke, o ri ibi naa ni okere] ttljEg^Ti emi kd gbf, bikopetoni." 5. Abrahamu si wi fun awon . z/. Aoranamust mu agutan,ati gd.gmgku.nrin rQpe,,.pyin jokd6 nihin akg-malu.o..fi .wgn nn iUimiieli, pglu ketgkgtg;emi ati bino vli voo lo si awg-nmejeji si dd majgmu. (Gen glt6n ni. A o si gbadurd,a bii tun pdda 26:31.1 t| yin wa." 2.8.Abrahamusi ya abo-Qd6agutan 6. Abrahamu si mu igi ebg sisun melenmu agbos6td. naa,o si di i ru Isaaki,Smb ri; b si mu Abimdleti ii bi Abrahamupe, rna nr gwg.rQ ati gbg, awon mejeji si .-29. rume mejiri jumg nlg. (Jhn 19:17.) l{.1{l ?F.9gq-aeutan ya sete wonvii o si?" 7. Isaaki si sg fun Abrahamu baba l.O. 9 :i wi- pe.,..Abo gdg-aguranrQ:o si wi pe, "Baba mi," Oun si wi oe mejeyi.niiwg o gbi lgwomi fi o-tese "Emi niyii gmg mi." Oun si wi ie 'ni "Wo mi pe, emi ni 6 wa kongayii." 9$n in6 ati igi, gugbgn nibo (Gen31.48,52.) qdg-agutan gbo sisun naa sbe w)?" _ 31. Nitori nai ni o sepe ibd naani (Jhn l:29,36; Ifh l3:8.) ,.emg hi'awen mejeji !39r.-wballitori ib_Qmi, ^.8. Abrahamu si wi pe, 'odogbg^bula. (Gen26:33.) ni yoo peie Qlgrun _ 32. B,99'ni wgn si d6 maiemu ni Beer-pba ni igbi naa ni Abimeteki dide ati Fikoli, olori ogun rQ, won si paoa tg sl rtQawen ara Filistini. . 33..{brahamu si gbin igi tamariski Kan_ntBeer-leba, nibg ni o si pe orukg OLU_WA, Qlgrunay€raye. iCin ii 26;Deut33:17.1 34.Abrahamu-siseitip6 ni ilQawgn ara Filistini ni 9j9 iupg. oRI 22. den Abrahamu wir; tari fi 9lq1r1n Isadri rubo. tfhin-nkanwonyiini Olorun 1|tj.W tr.;f d6nAbrahamuwo,6 si wi iun.un 'lAfrahamu!" Oun si dahun pe, 99, "Emi ni vi." ..Mugmg rg ni. 2. O.siwi 4t1 un p", sinsinyif,fsaa!.i qq,b-rekan_jogd nia ti rw-gt€, ki o si li2si ilg Morii, ki o si fi rubg sisunnibg,lori ikan ninu okBti e m r . os 9 t u n 9 . " ( H e bl l : 1 7 ; 2 K r o 3:1.) 3. Abrahamusi dide ni kitirkDtir owurg,.osi.dik9t9k9tgrQni gi6ri, 6 si mu meJtnllu alvgngdgmgkunrinrQ pglu rQ,ati Isaakiqmg ri.b si la igi -tikararg agu.ta.T$1 ebO sisun." B99 ni arv<in mejeji si jimQ nlg. Qlgrun kQ fun Abrahamu lati pe gmg nta. - 9. Ni igba ri won de ibi ti elgrun wi tun un,.Abrahamusi tg pgpqkan nibg; o sr to tgt 19rys9,o si di Isaakigmg r+, o. si da a dubulg tori pqpp lori igi irai. (Heb 1l:17-li.) . 10. Abrahamu si na gwg r+, 6 si mu gbg naa lati fi d[ omo ri. 11. Anggli OLUWA si kigUesi i lati grun w6, o wi pe, "Abrahamu, Abrahamu!" O si <iahun-..map pe, ,.Emi nivii." 12. O si wi pe, fowdkan gJnSdeTaab9g ni iwg kd gbgdo p e ni nkan: _nttorinisinsinyiimo mQ pe iwo bQri Qlsrun, ni igbi ti o kd iti mi ni gqS rE_l(-alfo$onaa." (Gen 26:5; I Sam l5:22.) 13. Abrahamu Abrahamu.si gbe gbe oju rQsoke,o .13. yQ O,ri kiyesii, lghi-nr| 5gb<ikanti o fi iwo n iwo rQ re ha phntiri;Abrahamu ha pdntiri; Abialiamusi lo o si m6 dgbd naa, o si fi rubg sisundipd 9m9re. .14- Abrahamu si pe orukg ibQ naa ni Jehofa-jire:bi a tinwi titi ai oni vii. "Ni dkA OLUWA ni a o ti pdsd r[:.'; 3l GENESISI 22215-2lz16 Qlorun fi ibure si ileri ibirkfn ti o se yin, e fun mi ni ili isinku laarinyin ki fun Abrahamu. nle sin dkf mi kuro ni iwaiu mi." 1 5 .A n g e l i O L U W A n a as i t u n k 6 s i ( l K r o 2 9 : 1 5 ; P s m 1 0 5 l: 2 ; H e b Abrahamulati orun wa l66keji. I l : 9 . 1 3). 16. O si wi pe, "Emi tikararami ni 5. Awon omg Heti si da Abrahamu mo fi bura ni OLUWA wi nitori ti o ti lohin, wgn si wi fun un pe, s e n k a ny i i t i o k d s i d t m i n i o m o r e 6. "OLUWA mi, gbg tiwa: alagbara k a n g o gnoa a .( H e b 6 : 1 3 , 1 4 . ) omo aladeni iwo laarinwa; ninu iiyd 17. Pe nitootg,emi o bukun fun o, iboji wa ni ki o sin dkti rd; kd si emi o si mu irf-omo re bi si i bi iriwd enikenininu wa ti yoo fi oboji rd di 9, oju-grun ati bi iyanrin eti dkun; iru- p e k i o m 6 s i n d k f r e . " ( G e n 1 4 : 1 4 ; gmg rg ni yoo si ni enu-boddawondta 24:35.) w g n .( G e n l 5 : 5 ; 2 6 : 4 ; 3 2 : 1 2 ; 2 4 : 6 0 . ) 7. Abrahamu si dide duro, o si 18.Ati ninu iru-omore ni a o birk0n tgriba fun awgn eniyan ilg naa, fun fun gbogboorild-ddday6, nitori ti iwo awon omo Heti. t i g b a o h i n m i g b 6 . " ( G a l 3 : 8 , 1 6 ; 8. O si ba won s0r0wi pe, "Bi o ba qepe 9 ni ife si i pe ki nsin dkf mi kuro A . A . 3 : 2 5 ;G e n 1 8 : 1 9 . ) 19. Abrahamu si pada to awon ni iwaju mi, 9 o gbg temi, ki 9 si b9 odgmokunrinri lg, won si dide, won si Efroni, gmg Sohari, fun mi. (Gen jumg l9 si Beer-geba;Abrahamu si 25:9.\ 9. Ki o ld fun mi ni ihd Makpela,ti o ngb6ni Beer-seba. 20. O si 9elghin nkanwonyii,ni a so je tirQ,eyi ti o wir ni opin ild oko rd, ni fun Abrahamu pe, "Kiyesi i, Milka oju-owo ni ki o fi fun mi, fun ile isinku oun pglu si bimo fun Nahori, arakun- n i i s o j f y i n . " rin rQ: 10. Efroni si ngbdlaarinawon omo 21. Husi akgbi rd, ati Busi arakun- Heti: Etioni, gmg Heti, si d6 Abrarin rd, ati Kemueli baba Aramu. hamu lohun ni eti gbogbo awon gme 22. Kedesi, Haso, Pildasi,Jidlafu, Heti, ni eti gbogboawon ti nwo gnuati Betueli, bodeilu ri wi pe, (Gen 24:20,24;Rut 23. Betuelisi bi Rebeka.awonmeio 4 : 4 . 1 yi ni Milka bf fun Nahori, aratunrin 11."BeekQ,Oluwami, gbg temi;mo A b r a h a m u (. G e n 2 4 : 1 5 . ) fi oko naa fun g ati ihd ti o wa nibp, 24. Ati lld rd orirko eni ti njg Re- mo fi fun g, ni oj0 awon gme awgn huma oun pglu si bi Teba, Gahamu, eniyanmi ni mo fi i fun g, sin dkf rg." Tahasi,ati Maaka." (wo 2 Sam 24:21-24.\ 12. Abrahamu si teriba niwaju awon eniyan ilg naa. oRr 23. 13. O si wi fun Efroni ni eti awgn Sara kt, a si sin in. eniyanile naa pe, "Njg bi iwg o ba gbg odun: temi, emi o san ow6 oko naa fun o, Q ARA si di gni gtadinlaadoje gba a lgwg mi, emi o si sin dkf mi r-)iye odun Sara ni dyi. 2. Sara si kir ni Kiriat-arba(dyi ni n i b g . " Hebroni)ni ile Kenaani.Abrahamusi 14. Efroni si da Abrahamu lohun, o w6 lati qQfQSaraati lati sgkrinrp. (Jos wi fun un pe, 1 4 : 1 5 ; g s 1g 9 ,G e n 1 3 : 1 8 . ) 15. "OLUWA mi gbg temi, ile kan 3. Abrahamu si dide kuro niwaju je irinw6 dgirwQnfadAkA,kinni eyi laaoki rQ,o si so fun awon omo Heti, wi rin temi tirg? Sa sin dkf r9." (Eks pe, 3 0 : 1 3 :E s k 4 5 : 1 2 . i 4. "AI€jd ati htip6 ni emi nseni gdg 16. Abrahamu si gbo ti Efroni; GENESISI 23t17-24:15 Abrahamu si won iye fad6ka naa fun Efroni ti 6 so ni eti awgn omg Heti; irinwo dginwdngekelifedeka, ni ibamu p_elu iwQnti awgn onigowonld niigbh n a a .( J e r3 2 : 9 ; S e k l l : 1 2 . ) 17. Oko Efroni ti o wh nl Makpela, ti o wi ni ila-oorun Mamre, oko naa, ati iho ti o wh ninu rd, ati gbogboigi ti o wi ni oko naa,ti o wa ni ebogboeb6 rQ yika, ni a ge btd rQ. [Cei Zi:S, 49,30-32;50:l3; A.A. 7: 16.) 18. Fun Abrahamu ni ilg-ini, ni oju awgngmg Heti, ni ojri gbogboawgn ti nwg gnu-bodd ilu ri. 19. tahin eyi ni Abrahamu sin Sara, aya rQ ninu ihd oko Makpela, ni ilaoorun Mamre, (eyi ni Hebroni) ni ilg Kenaani. 20. Atioko naa ati iho ti o wi nibe. ni a p btd rQfun Abrahamu ni ilg isirik0, lati 9w9 awgn gmo Heti w6. oRI 24. lgbeyawo Isarki: Abrahamu pirggfun iranqg ri ol6rf. A BRAHAMU si gb6, o si pQni 9j9 si ti busi i fun Abra.6.OLUWA hamu ni ohun gbogbo. (gse 35; Gen l3:2.\ 2. Abrahamu si wi fun iranr rd. ti o dagbaji ninu ile rQ,ti o j9 oi<iri6hun gbogbo ti o n(, pe, "Emi bQQ fi gwg r9 si abg itan mi; (Gen 47:29:) 3. Emi o si mu g fi OLUWA bura, Qlgrun grun ati ay6, W iwg ki yoo fg aya fun gmg mi ninu awgn gmgbinrin ara Kenaani, laarin awgn gni ti mo ngbe; (Gen 14:22; 1,0:l8,l9i 26:34, 35;28:1,,2,8.) 4. $ugbgniwg yoo 19si ilQ mi, ati si 0d0 awgn ar6 mi, ki o si fd aya fun Isaaki gmg mi." lGen28:2;12:1.) 5. Iranp naa si wi fun un pe, "Boya obinrin naa ki yoo fg ba mi w6 si ilg yi, njg mo ld mu gmg re pada lg si ilg ti iwg gbe ti wa?" 6. Abrahamu si wi fun un pe, "Kiyesara ki o mage mu gmg mi pada lg sibe. 32 7. OLUWA Qlgrun Qruntio mu mi lati ild babami w6, ati lati il} ti a bi mi, eni ti o sg fun mi ti o si bura fun mi, wi pe,'lru-gmorg niemiyoo fi ilg yii fun'; oun ni yoo r6n angelirQiwg o si fg aya fun gmg mi lati ib| wd. (Gen l2:7; 1 3 : 1 5 ;l 5 : 1 8 ; E k s 2 3 : 2 0 , 2 3 . ) 8. Bi obinrin naa kd ba si ff tgle g, njg ni igba naa ni grin re yoo m6 kuro ni ibura mi yii: kiki pe ki o magetun mu 9m9 mi padi 19 si ibQ." 9. Iranggnaa si fi gwg re si a@ itan Abrahamu oluwa rd. o si bura fun un nitori Qrdn yif. (9s9'2.) Iranpg naa gbadura si 0lorun fun itosona. 10. Iranggnaa si mu rakunmimgwa ninu awgn rakunmiti oluwa rQ, o si lg, pglu irsiybn Qbtrnoniruurulati gwQ oluwa rQ w6; o si dide o si lg si Mesopotamia,si ilu Nahori.(Gen 11:31,32) 11. O si mu ki awonrakunmi rQ kunlg lghin dde ilu naa, ni gba kgnga omi kan, ni agalg, ni akoko igba ti awgn obinrin maa njade lo lati pgn o m i . ( 1 S a m9 : 1 1 . ) 12. O si wi pe, "OLUWA Olgrun Abrahamu oluwa mi, emi bQ0 Ce}nh mi ni rere loni, ki o si seore fun Abrahamu oluwa mi. (9s9 27; Gen 26:24; Eks 3:6.) 13. Kiyesi i, emi duro ni bb6 kanga omi yi'awgn gmgbinrin ara ilu naa njade wa lati pgn omi. (gse 43.) 14. J9 ki o le pe, omidan ti emi o wi fun pe, 'Emi bQQ, s9 l6dugb6rg kalQ, ki nle mu,' ti oun yoo si wi pe, 'Mu, emi a si fifun awgn rakunmi rg pglu,' oun naa ni ki 6 j9 gni ti o yin fun Isaaki, iranse r9: nipa eyi ni emi o si mQ pe, iwo ti ge ore fun oluwa mi." (wo O n d j 6 : 1 7 , 3 7 ;1 S a m 6 : 7 . ) Iranse naa ba Rebeka pade. 15. Ki o to pari QrQti o nsg, kiyesi i, Rebeka gni ti a bi fun Betueli, gmo Milka, aya Nahori, arakunrin Abrahamu,jade d6 pglu l6dugborQni djik6 re. (gsg45; Gen 22:20,23.) 33 16. Omidan naa ni ew?rgidigidi lati wb, wundia ni, beeni,gnikgni kd i tfim0 0n. O si sg kale lo sinu kdnga,o si pgn ladugbo rd krin, o si goke. (Gen 26:7.\ 17. Iranggnaa si sfr6 lo paderQ,o si wi pe "Emi bi S jp ki nmu omi die ninu l6dugbore." 18.O si?ahuirpe,"Mu oluwami", o yara si o so ladugborQka ow6, o si fun u n m u . ( g s e1 4 , 1 6 . ) 19.Ni igbnti o si fun un mu t6n,o si wi pe, "Emi o pgn fun rakunmi rf pglu, tfti won o fi mu tan." (9s9 14.) 20. O si yara o si tu l6dugb6rd sinu op6n-imumi,o si tun pada sirr6 lo si kanga lati pgn omi, o si pon fun gbogboawgnrakunmi rE. 21. Qkunrin naa si tejum6 g, o dakg, lati mo bi OLUWA mu irin oun dara tabi hEkq. (ese 12-14,56.) 22. O si ge,bi awgn rakunmi ti mu omi tan, ni o.kunrin naa mu oruka wura dbQ iwdn gekeli, ati ggbi-gw6 meji tun gwQ rC, ti iwin rQ j9 sekeli wura mgwa.(9s947.) 23. O si bi i pe, "Qmobinrin tani iwq jp? Emi bd o, wi fun mi; hydwh ni il6 baba rg fun wa lati wd si bi?" 24. Oun si wi fun un pe, "Qmobinriq Bgtueli,omo Milka, ti o bi fun Nahori ni emi je." (gse 15.) 25. O si wi fun un pe, "Awa ni ew6 igi hgbido gbigbg ati koriko gbigbg to ati ay6 lati wQ si." 26. Qkunrin n6d si teriba o si sin OLUWA. (ese48,52.) 27. O si wi pe, "Olubukun ni OLUWA Qlgrun Abrahamu, oluwa mi, ti kd je ki aanu rQ ati otit6 ri o yi kuro l0d0 oluwa mi. Niti emi, OLUWA fi 9s9 mi 16 dnir ile awon arakunrinoluwa mi." (ese42,48,21.) 28.Omidann6b si sfr€, o si ro nkair wgnyi fun awgn ara ile iy6 rd. 29. RCb6ke si ni arakunrin kan orukg rQ si ni Labani, Labani si sfr6 jade tg gkunrin n6d 19 si ibi kgnga. (Gen29:5,13.) GENESISI24zl.640 30. Nigba ti o ri oruka, ati dgbi ni gwQ arabinrin rQ, ti o si gbg QrQRebeka arabinrinri pe, Bayii ni gkunrin naa ba mi sg, "Bgg ni o si to okunrin naa w6; si kiyesi i, o duro ti awo.nibakasig rd leti kdnga naa. 31.O si wi pe,"Wole.iwo eni ibukun OLUWA, d69eti o fi duro lode? mo s6 ti pdsdhydsileati hyd fun awgn rakunrni,i'(Ge^ 2629.'l 'wole 32. Okuirrin naa si naa w6. Labani si tfi awgnrakunmi, o si fun awgn rakunmi ni ew6 igi dgbndo gbigbg ati koriko gbigbe. Ati omi fun [n lati we gsQrQ,ati gsQawgn okunrin ti o pglu rd. (Gen 43:24;Ondj 19:21.) 33. A si gbe ounje kald fun rin lari jg; Sugbgnoun si wi pe, "Emi ki yoo jgun titi emi yoo fi jfsemi tan." Oun si wi pe, "Maa wi." Irangg nfi beere fun Rebeka lati se aya fun Isaaki. 34. O si wi pe, "Qmg-ddd Abrahamu ni emi jf. 35. OLUWA si ti bukin fun oluwa mi gidigidi,o si di pupg; o si fun un ni agutanati malu, fadaka ati wura, ir6nggkunrin ati iransebinrin,rakunnii ati (qsq1; Gen13:2.) ketek€te. 36. Saraaya oluwa mi si bi omg kan fun oluwami ni igbi ti oun (Sara)gbo t6n, oun ni o si fi ohun gbogboti o ni frin.(Gen2l:2,10; 25:5.) 37. Oluwa mi si mu mi bura,wi pe, 'lwo kd gbodo ff obinrin fun omo'mi ninu awgn gmgbinrin ara Kenaani ni ile eni ti emi ngbe.(9s92-4.) 38. Sugboniwo yoo lo si ile babami ati si gdg awonib6tan mi, ki o si f6 aya fun omo mi.' (ese4.) 39. Mo si wi fun oluwami pe, 'Boya obinrin naa ki yoo tQl6mi.' (esg5.) 40. O si wi fun mi pe, 'OLUWA niwaju gni ti emi nrin, yoo ran angeli rQ pglu r9, yoo si mu dni rg dara; iwo yoo si fe ayafun gmg mi lati odo awon ibatanmi, ati lati inu ile babami. (9s9 7.\ GENESISI24:4143 34 . 4 1 . N i i g b an a a n i o r U nr e y o o m o rere tabi buburufun o. ( psm 1 lg:23: kuro ninuibrirayii. ni igbdtfii o ba de G e n 3 1 : 2 4 . ) ddd awonibatanmi. bi won ko b6 si fi 51. Wo d, Rebekanivii niwaju re. gnikanfun o. orun re yoo si mo kuro mu f n ki o si maalo. ki o sr maa seava ninu ibura mi.' (ese8.-; o m o o l u w ar e . b i O L U W A t i w i . " ' 42. Emi si de ibi kdnga loni, mo si 52. Ni igbd ti iranseAbrahamusbo wi pe, 'OLUWA Olorin Abrahamu !)tS wsnyii o w6ld fun OLUWA (1si oluwa mi, bi iwo ba mu on?rdid mi ti 2 6.1 m o _ n f 9n f s i n s i n ydia r a .( e s e l i . l 2 . ) 53. Iransenaasi vr.rohun elo fadaka 4 3 . K i y e s i i . - m o d u r o l e b a k o n e a atr tr wura jade.ari asoo si fi won fun omi, ki o si se.p€. wundiati o jadi riri Rebeka.O si fi ohun'iyebfyepeiu fun pgn omi, ti mo ba si wi frih un pe arakunrinrd ati fun iyd'rd.(esd|O,ZZ.t lli 'Erni be o, bin mi ni omi die ki nmu 5 4 . W o n s i y e .w o n s i r n u . ' o u na t i l a t i i n u l d d u g b 6r e . ' ( q s q t 3 . 1 . 1 . ) awgn.gkunrin t i o w a p e l ur e . w o n s i . M u . 44.Ti o si wi fun mi pe, e m i o w o n l b e n l o r u t 1 on a a .W o n s i d i d e n r s] Pgn qn fun awonrakunmrre pelu.' owuro,o si wi pe, "E ran mi lo si odo Oun naani ki o s€obinrin ti OLUWA o l u w a m i . " { e s b5 0 , S U . , 1 ti yin fun omo oluwa mi.' ati iyd rg wi pe.'.Je . 55..Arakunrrn 45. Ki nto wi tan ni okin mi. kivesi ki omidannaab6 wa jbkoo ni ijo mel6 jaded€. oun pelu lildugbbrd kan. bi ijo mewa,lghineyiyifni ki oun i. Re.beka ni djik6 rd._osi sokale[o sinu ko-nga. o m a ab d o l o . " pon omi. M<lsi wi fun un D6,.Mo-bd6 56. Oun si wi fun won pe, '.E miise j e k i n m u o m i . ' ( e s e t 5 , t Z ; t S i m dii mi duro,OLUWA sh tise gn'dmi ni l: lJ. i r e r e .e r d n m i , k i u n l d t o o l u w am i l o . " 46. O sr o si 57. Won si wi pe."Awa o pe omrso lddugb6 re kale .vara, . kuro ni eyrkare. o wi pe. 'Mu, emi o si dan naa. a o si b-derdni enu ie." f i f u n a w o nr a k u n m l ' r ep e l u . 'B e e n r 58. Won si pe Rebekaw , o n ' s ib i r m o m u , o s i f i f u n a w o nr a k u n m i ' m u P9, "$e iwo o b6 okunrinyii lo?" O sr "Emi p e l u .( e s e1 8 . ) wi pe o lo." Emi si bi i, mo si wi pe, 59. Won si r6n Rebeka,arabinrin ^47. 'Omobrnrin tanr iwo nse?'O si wi ire. won, ati oluto rd, ati iranseAbrahamu 'Qmgbinrrn Berueli, dmo Nahori, ri a t i _ a w g no k u n r i nr d l o . ( G e n 3 5 : 8 . ) Milka bi fun rin.' Mo si fi drika si i ni 60. Won si srirefun Rebeka.won si rmri ati Qgbdsr qwq re @se 23,24.) wi frin un pe, "lwo ni arabinrinwa. ki 48. Mo si teriba, mo si w6ld fun o s.ise iy6 egbeegbeninlona egbaarun O L U W A , m o s r f i i b i r k d n t u n kr tru-omore si ni enuboddawon ti () OLUWA Olorun Abrahamuoluwami k o r i r aw g n . " ( G e n I 7 : 1 6 :2 2 : l ' 7. ) ti o mu mi to dna tit6 lati mu omobin61. Rebekasi dide ati awonomidan nn arakunrinoluwami fun omo re wd. re, won si gun awonrakunmi, won si (psp26,27.) t d l 6o k u n r i nn d d :i r a n s en 6 as i m u ' R e _ _49.Nje nisinsinviibi eyin d bi4bd beka. o si ba tird lo. Oluwa mi lo pqlu inu rere ari oriro.e lsaaki ati Rebeka gbevawo. wi fun mil Bi bde k6, e wi fun mr, ki _61. Isaakisi nri o-nalonga Lahai-roi nle yd si apa dtun tabi si osi." (Gen nlOuri. nirori ilu Negebirn'ioun ngUe 4 7 : 2 9 :J o s2 : 1 - 1 . i ( G e n l 6 : l 4 r 1 5 : lI ; l 0 : t . ) Rebeka ba irdns6 Abrahamu n{i lo. 63. lsaakisi jade lo rond ni oko ni 5 0 . N i r g b i rn a an r L a b a n ia r i B e t u e h lfalq: 9 si gbe o1ure soke.o si ri i, si "Lqd9 dahun won si wi pe. OLUWA k r y e s l a w g nr a k u n m i n b o w d .( P s m ni ohun naa ti jade wd, awa ko ld so I : 2 : 7 7 : 1 2 1: 1 9 : 1 51: 4 3 : 5 1; 4 5 i 5 . ) 35 cENESISI 24264-25t23 6 4 . R c b e k as r g b e o j u r e s o k e n i g b a 1 l . O s i s e l e h i n i k u A b r a h a m un i t r o r r I s a a k i .t r i o k a l d l o r r r a k u n r i i . Olorun bdkrin fun Isaaki omo ri. 65.O si bi iranienia pe,..Ot<uniinI s 3 a k i s i j o k o l e r i k d n g a L a h a i - r o i . wo ni o nrinbo ni okolaii wapadewa ( G e n 2 , 1 : 6 2 . ) yii? Iranse naa si wi frin un pe ,,oluwa m i n i . " n r r o r rn d ) o m u i b o j u o f i b o ara re 66. Iranse naa si rd ohun gboebo ti oun se fun lsaaki. 6 7 . I s a a k is i m u u n w 6 s i d s 6 S a r a . iya rd. o si mu Rebeka o di avi iO. o si f9_9,a si tu Isaaki ninu lehin iku iyri re. ( G e n 2 9 : 1 t t :2 3 : 1 , 2 ; 2 - 5 : 2 0 . ) Wonyii ni iran lsmaeli. 1 2 . I w o n y i is i n i i r a n I s m a e l io. m o A b r a h a m u . r r _ H a g a r i .a r d E g i p r r . o m o D r n n no d r . r9 2 y 3 .b r f u n A b r a h a mu.(Gen16:l-5.) 13.. Iw<2n-yiiil ni oruko awon o m o k u n r i nI s m a e l in i p a o r u k o w o n . l q s g q sb. ei a r i b i w g n :A k g b i I s m a e l i ' n i N e b a j o t u .K e d a r i .A d b e ' e l ia. r i M i U _ s a m u .( 1 K r o l : 2 9 - 3l . ) oRI 2-5. l - 1 .A l i N i s m a D , u m a .M a s a : Awon omo Abrahamu miran ti a bi fun un lali odo Keturah. . . 1 5 . H a d a r i .T e m a .J e r u r i .N a f i g ia t r Kedema. A BRAHAMU si run f6 aya kan. 1 6 . A w o n w g n y i in i a w o n g m q I ) _ f'l,oruko rd a maa ie Keiurah. 2 . O s i b i S i m r a n ii.o k s a n i .M e d a n i , ma,eh;twonvifs.ini oruko won gegebi M i d i a n i I, s b a k ua, t i S u af u n u n . ( 1 K r o a D u t ew o n a t t p l p a g ow o n : i j o v em e"i i _ l a . . g q g be i. e y a w q n .( G e n i l 1 0 . ) l:32.33.) 3. Jolipanisi bi Seba,ati Dedani. . .17_(l*qlyii si ni odun av6 Ismieti, Awon omo Dedanisi ni Asurimu Le- e t d d f n l o g 6 joed u n : o s i m i - e 6 m i k e _ h i n . o s i k u . a s i k o o i r 2p e l u a w o n tusimu,ati Leumimu. 4. Awon omo Midiani ni Efah, Efe- enryanrd). (ese8.) 1 8 .W o n s i t e d ol a r iH a f i l at i t i o f i d e ri, Hanoku,Abida, ati Eldaa.Gbosbo a w o n w o n y i in i o m o K e t u r a h . $ u r i t i o w d . n i w a l uE g i p t in i a p a b n a 5. Abrahamusi fi gbogboohun ti o ASslna:,osl l(u ntwajuawgnarakunrin r d g b o g b o (. G e n I 6 : t 2 . \ n i f u n I s a a k i .( C e n 2 + : : S , : O . y 6. Sugbonawonomo dld Abrahamu Wonyii si ni iran Isaaki: A bi Jakobu naa ni o frin nf ebun, o si ran won Io ati Esau; bgbt6nni yoo si maa sin ibrik u r o l g d gI s a a k io, m o r e . n i g b at i o u n ro. si wi l6dyd,si iha ite ila-ooiirn. 19. Iwonyii si ni iran Isaaki.omo Iku Abrahamu. A b r a h a m u :A b r a h a m ub i I s a a k i : ' . 7 . I w o n v i is i n i o j o o d u n a y e A b r a - . .2U. Isaaki I je eni ogoji odun n, hamu tl o wa. marun din l6s6sdd igbir ti o mu Rebeka.oriobinrin Beodun. t u e l l .a r a A r a m i t i P a d a n - a r a m a u r. a _ 8. Abrahamusi mi bdmf ikehin o si binrin Labaniara Arami, ni ava.(Gen ku ni ogbologbo,ardgbo.o krin fun 2 4 :15 . 19 .) S I S :a . s ik o o J 9 p e l ua w o ne n i y a nr e . 21. Isaiki si be OLUWA fun aya re ( G e n f 5 : 1 5 ;3 5 : 2 9 ;4 9 : 2 9 . 3 3 . i nitori ti o ydgini OLUWA s, eUi Elre 9 . A w o n 9 m 9r e I s a a ka i t i l s m a e lsi i r d . R e b e k aa y a r d s i l o v u n i l i a n s i n i n n r i h o M a k p e l a .n i o k o E f i o n i , l : 1 7 : P s m 1 2 7 : 3 . t omo Soari. enivan Hitti. ti o wd ni 22 Awol gmg si njdgudunrnurd: n ila-odrin Mamre: si_wipe "Bi 6 bd 9eirdUgg nr voo ri. 10.Oko ti Abrahamuri lowo awon d6seti mo fi wa kidvi:." O si Iobidrd omo Heti; nibeni a gbesin AUr'atramui s d s O L U W R . a t i S a r aa v ar d . ( G e n 1 3 : l f . j 23. OLUWA si wi lun un oe. GENESISI 25t24-26;ll 36 "Orilg-ddd meji ni nbg ninu re, iru Filistini lo si Gerari. (Gen 12:10; eniyanmeji ni yoo ya lati inu r9; awgn 2 0 : 1 , 2 . ) eniyankan yoo le ju ekeji lo, {gbgn ni 2. OLUWA si farahin 6n, o si wi pe, yoo si maa sin ibfrd." (Gen-17:16; "Mase sgkalQ19siEgipti, jokd6 ni ilg ri N u m 2 0 : 1 4 ; G e n 2 7 : 2 9 ; M a l 1 : 3 : e m i o f i f u n g . ( G e n l 2 : 7 ; 1 7: 1 ; l 8 : 1; R o m9 :1 2 . ) 12:1.) 24. Ni igba ti.ojo 3. Maa $ Atipo ni ilg yii, emi o si rd yoo ti bi pe, si si .. pglu rg. emi o si bukun fun o, nitori kiyesii, ibeji ni o wd ninu rd. 25. Akobi si jade w6, o pupa,ara rd iwo ati ini-omg rg ni emi yoo fi gbogbori bi aso onirun.-Won si so gbogbo ild wonyif f[n. emi o si mu o r u [ g r d n i E s a u .( G e n 2 7 : l i . ) ibura ti mo bu fun Abrahamu.baba re 26. Lghin eyi ni arakunrinrd jade W . ( G e n 2 0 : l : 1 2 : 2 , 7 :l 3 : 1 5 ; l 5 : l 8 i w6,_ow6re si di gigisdEsaumu, a si so 2 2 : 1 6 - 1 8 . \ 4. Emi o si mu ini-gmo re bi si i bi oruko rQ ni Jakobu: Isaaki si je eni ggQtagdun, ni igbd ti Rebekabf won. irawo oju-drun, emi o si fi gbogboild (Hosl2:3;GeiZl:lO.l wonyi fun iri-omo re, ati nipasdirugmq rg ni a o bukun fun gbogbo Esau la ogrin ibi ri fun Jakobu. 27. Aw-onomodekunrin n'aasi dd- o r i l g - d d da y € ;( G e n l 5 : 5 ; 2 2 : 1 7; E k s . al 3:8.) gbd: Esausi se ol6gb6node, ara oko; 3 2 : 1 5 :G e n l 2 : 3 : 2 2 : 1 8 'G 5. Nitori ti Abrahamugba ohin mi Jakobu si _seeniyan pql€. a maa gb6 gbg. o si pa ikild mi. dseJni.ilind mi inu igQ.(Gen27:3,5.) ati dfin mi mQ." .28. Isaakisi fe Esau nitori ti o nje ninu eran-oderd. SugbonRebekai€ Isaaki tan Abimeleki ie niti Rebeka. 6. Isaakisi jokd6 ni Gerari. Jakobu. 29. Ni igbd kan ti Jakobunsedg6rr5: 7. Awon okunrin ibd naa bi f l6drd niti aya rd; o si wi pe, "Arabinrin mi Esau si ti inu igbd d6, o si rd €. 30. Esausi wi fun Jakobupe, "Emi ni," nitori ti o bdri lati wi pe, "Aya mi "Ki awon okunrin ibd be g fi iqdr6 r9 pupayii bo mi. nitori ti ni," 6 ni, naa o rQmi!" (Nitori naani a senpeoruko m6 baa pa mi nitori Rebeka;"nitori o ni ewir lati wd. (Gen 12:13; 20:2, rd ni Edomu). 31. Jakobusi wi pe, "Ta ogfn-ibf re 12,t3.) 8. O si 9eni igbd ti o ti ngbeibe p€, fun mi." 32. Esausi wi pe, "Sa wo o naa,emi ni Abimeleki, gba awon arri Filistini ni o nkf Ig yii, ore kinni ogirn ibi yii wo dde ni ojri Fdrds6,o si ri i ti Isaaki nb6 Rebeka aya rd qe er6 if€. se fun mi?" voo ' 9. Abimelekisi pe Isaakio si wi pe, 33. Jakgbusi wi pe, "Bura fun mi "Kiyesi i nitoot6 aya rQ ni n6." O si bura fun un: o si ta ogfn-ibf oun, iwo ha ti gewi pe'Arabinrin mi ni!'?" "Isaaki rd fun Jakgbu.(Heb 12:16.\ si wi fun un pe, "Nitori ti mo wi pe ki 34. Ni igba naa ni Jakobufi ikiri ati is-ir6 lentilsi fun Esau; o si jg, o si nmii,bahkri nitori rd." 10.Abimelekisi wi pe, "Kinni eyi ti mu, o si dide,o b6 tire lo: briyii ni Esau iwo ge si wa yi(? Bi dkan ninu awon gan ogfn-ibi rd. eniyanyii ba ti yara lg bii ayare seiqeoRI 26. kuqepQ,iwg ib6 si mu QsQ w5 sori wa." Isaeki ati Abimeleki: Qlgrun tun il6ri ( G e n 2 0 : 9 . ) maie^muri se fun tsaaici. 1 l. Abimeleki si kild fun gbogbo "Enikgni ti o ba TYAN kan si mu ni ile naa,lehiniyin awon eniyanrg wi pe, Iti igaajuti o mu ni ojo Abrahamu. tg gkunrin yii tabi aya rQ, kikri ni yoo Isaaki si to Abimeleki, oba awon ard kri." 37 Isaaki ni gr0 pupg ni ili naa. 12. Ni igba naa ni Isaaki ffnnigbin ni ilg naa, o si ri grgnin mri ni odun naa; OLUWA si busi i fun un. (esq3.) 13. Okunrin naa si di pup}, o si nlg si iwrij6, o si npd si i titi ofi di olfrb GENESISI 26:12-35 24. OLUWA si farahdn 6n ni dru ojg naa, o si wi pe, "Emi ni Qlgrun Abrahamu, baba re; magebBri nitori ti mo wd pglu rg, emi o si btsi fun g, emi o si mu irri-gmg re rd; nitori ti Abrahamu9mq-0d0mi." (Gen 17:7; 24:12: Eks 3:6.) pup0. 25. O si tg p9p9 kan nibg, o si k6 pe 14. Nitori ti o ni agbo-agutan, ati orukg OLUWA, o si pagg rQ nibe. agbo-grannla ati 0p0lSp0 o.mS-SdQ;Awon gmg-MQ Isaaki si wa kbnga awgn ara Filistini si se ilara rd. (Gen k a n n i b d .( G e n 1 2 : 7 , 8 :l 3 : 4 , 1 8 :P s m 24:35;37:11.) 116:17.) 15. (Gbogbo kQnga ti awgn omo26. Ni igba naa ni Abimeleki t0 6 |dQ baba rQ ti wA, ni SjS Abraha- w6 lati Gerari, pglu Ahusati, onimdmu baba rd, ni awon ara Filistini ti fi !dn-Q, ati Fikoli olori ogun rp. (Gen ernpQdi.) (Gen 21:25,30.) 2l:22.) 16. Abimeleki si wi fun Isaaki pe, 27. Isaakisi bi wgn pe, "Nitori kinni "Lg kuro lgdg wa nitori ti iwo lagbara gyin $etd mi w6, gyin sa korira mi, g si pupQ jn wd ls." ti 16 mi kuro lgdo yin?" (ese 16.) 28. Wgn si wi pe, "Awa ri i nitootf Iii berin Iseeki rti Abimeleki nitori pe OL_UWAwd pglu r9, awa siwi pe, kingr omi: wgn si d6 maiimu. j9 ki ibura o wh laarin wa, ani laarin 17.Isaakisi pi kuro nibe, o si pa ie6 |ya ali irg, ki a si ba 9 d6 majgmu. rd si afonifoji Gerari, o si ngUdibel' (Gen 21:22,23.) 29. P6 iwg ki yoo gewd ni ibi, bf awa 18. Isaaki si tun wa kinea omi ti wgn ti wi ni 9j9 Abrahamu]baba rQ, kd si ti fgwokin 9, ati bi awa kd si ti ge ti a si r6n g jade nitori ti awen ara Filistini ti di won 6 ni nkan bikoser_ere, tghin ikf Airahamu, o si pe oruko ni alaafia; ni isinsinyii gni ibukun w'9n gqgqbi orukg ti baba rQ so won. OLUWA si ni iwg." 30. O si se isd fun won, won si je, ( G e n2 l : 3 1 . ) 19. Awgn gmg-edg lsaaki si wal} ni won si mu. 31. Wgn si dide ni kr)tikitt owuro, afonifoji naa, won si kan klnga isunwgn si bura fun ara won; Isaakisi r6n omi nibP. wgn pada lg, won si lo kuro lodo rQ ni 20. Awon darandaranGerari si nba alaafia.(Gen 21:31.) awon darandaranIsaaki ji, wi pe, "Ti 32. O si $e ni 9j9 kanna ni awgn awa ni omi naa," o si sg orukg kgnga gmg-gdg Isaaki w6, won si rd fun un naa ni Eseki, nitori ti won ba a jd. niti kgngati wgn wi pe, 'Awa kanomi." 21. Wgn si t6n wa kgngamiran, won 33. O si sg orukg re ni Seba;nitori si tun ji nitori Eyi naa pglu; o si sg naa ni orukg ihi naa ge nj€ Beergeba orukg rQ ni Sitna. titi di oni oloni. (Gen 2l:31.) 22. O li kuro nibg, o si wa kdnga miran wgn kd si jd nitori rd; o si pe Esau gbeyawo: Isaaki si banuig. orukg rd ni Rehoboti: o si wi pe, "Njg 34. Esausi di gni ogoji gdun ni igba ni igbayif niOLUWA to fi dydfun wa, ti o mf Juditi ni aya,omgbinrin Beeri, awa o si maa bi si ni ile yii." (Gen ara Hitti, ati Basemati, gmgbinrin l7:6.) Eloni, ara Hitti. (Gen 28:8;36:2.) 35. Won si mu ibanuje wd fun Isaaki 23. O si goke lati ibd lo si Beergeba. ati fun Rebeka.(Gen 27:46.\ 38 ni ki dgin re wd, omg mi; s6 gbo ohin mi, ki o si lg mri won wa fun mi." (ese 8; Matt 27:25.) 14.O si lo, o mu wgn,o si fd w6n wii s6db iy6 rQ,iy5 rd si se eran ddidnn bi irf dyi ti baba rQ nfg. 15. Rebekasi mu asoEsauomg rd, eyi Qgbqn.ti o dara ji. ti o wa lodo rQ ni ile. o si fi won wo Jakobu.gmq rC eyi aburo.(9s927.) 16. O si fi awo awon omo ewurgbd 6 ni ow6, ati ni dbor6 grin r|. 17.O si fi granadidunnaa,ati akara ti o ti pdsd 16Jakgbu omo rd 16w6. Jakgbu farahin bi eni p6 Esau niwaiu baba ri: o si gba ibikrin. O si to baba ri w6, o wi pe, .._1q. "Baba mi", oun si wi pe. "Emi niyii, iwo tani ninugmg mi? 19. Jakgbu si so fun baba ri pe, "Emi Esauakebi re ni, mo gegggf Rebeka ba Jrkobu ebimQ pQ. ti bi 5. Rebeka si gbQ ni igba ti Isaaki o ti so fun mi: didej6kd6, emibi O,kio nwi fun Esau,gmo rd. Ni igba ti Esau si je ninu gran-igbf mi, ki okin re li si lg si igb6 lati pa gran igb( w6. srirefun mi. " 20. Isaakisi wi fun gme 19pe, "Ee ti 6. Rebekasi wi fun Jakgbu,gmg rC pe, "Wo o, mo gb6 ti baba re wi fun ri ti iwg fi tdteri i b9 9, 9m9 mi?" Oun si wi pe, "Nitori OLUWA Qlgrun re Esau arakunrin rg p6, 7. 'Mu granigbp w6 fun mi, ki o si se mf un td mi wii ni." 21. Isaaki si wi fun Jakobu pe gran ddfdin fun mi, ki emi ld j9, ki emi "Sunmo mi ki nld fow6bdo, omo mi, ld srire fun g niwaju OLUWA sa'aju bi iwg ba nge Esau, gmg mi nitoot6, iku mi.' 8. Njg nisinsinyii,omo mi, gbg ohin tabi b6dk6. (9s9 12.) 22. Jakgbusi sunmo Isaakibaba rd, mi, g9g9 bi emi o ti pase fun o. (ese o si fow6bi 6, o si wi p6, "Ohirn 13.) 9. Lg nisinsinyiisinu agbo-eran,ki o Jakobu ni ohirn, sugbonowo ni owo si mri gmg ewrir6 meji daradara wd E s a u . " 23. Oun kd si mQ 6n, nitori ewq re fun mi lati ibQ,emi o si sd w6n ni eran ddidun fun baba re, bi ini eyi ti o f€. ge onirun,bi owo Esau,arakunrinrd; 10. Iwo o si gb6 e to baba r9 l9 ki 6 bgg ni o sfre fun un. (ese 16.) 24, O si wi pe, "Iwo ni Esaugmg mi ld j9, ki 6 lb sfre fun g, ki oun to kri." 11. Jakobusi wi fun Rebekaiy6 rQ nitootg?" O si wi pe, "Emi ni." pe, "Kiyesi i, eniyan onirun ni Esau 25. O si.yi p9, "Gbe e sunmoddb arakunrin mi, alara QbQr6si ni emi. mi, emi o si je ninu gran-igbfgmg mi, ki okirn mi lE srire fun 9." O si gbe e (Gen 25:25.) 12. Boya baba mi yoo fow6bd mi, sunmeodo rQo si je: o si gbeoti-waini emi o si dabiqlitin fun un, emi o si mu f u n u n , o s i m u , ( e s e4 , 1 0 , 1 9 , 3 1 . ) 26. Isaakibaba rQ si wi fun un pe, dgfn wa sori mi laisigeibukun." (grg "Sunmo ihin nisinsinyii omg mi, ki o si 2r,22.) 13. ly| rQ si wi fun un pe, "Lori mi f i e n u k d m i l e n u . " GENFSISI2TtI-26 oRI 27. Jakgbuii ibukun gbi: ni igba ti Esau w6 e,ran-igbflo. Asi qeti Isaakigbo, ti oju ri si nse \-rbeibai, tobgg ti kd ld riran, o pe Esau,gmg rQ akgbi, o si wi fun un pe, "Omo mi," oun si d6hin pe, "Emi n i y i . " ( G e n4 8 : 1 0 ; I S a m3 : 2 . ) 2. O si wi pe, "Wo o ni{, emi di anigb6,emi kd si mq qjQ ikri mi. (Gen 47:29.\ 3. Njg nisinsinyiiemi bg g, mu ohun gdg rg, ap6 rg, ati orun rg ki o si jade l9 si igbf, ki o si pa gran-igbgw6 fiin mi. (Gen 25:27,28.) 4. Ki o si se gran ddidin furi mi, bi iru eyi ti mo ff, ki o si gbe e td mi wd, ki emi lb je, ki okin mi lb srirefun g, ki nt6 kf." @s927 ;Gen 48:9,15; 49:28.) 39 27. O si sunmqg, o si fi gnu kd 6 ni gnu,o si gbg d6rr)na;g rQ,o si sfre fun "Wo o, oorin omg mi o un, o si wi pe, dabi d6rDnoko eyi ti OLUWA ti bisi. ( H e b 1 l : 2 0 ; O . S o l .4 : 1 1 . ) 28. Qlgrun yoo si fun g ninu iri Qrun ati ninu |16 ilg, ati gpglgpo qki ati gti-waini. (Deut 33:13,28; Gen 45: 18.) 29. Ki awon eniyan maa sin o ki orile-bddmaa tgriba fun g, maa ge Oluwa awgn arakunrin rg, ki awgn 9m9 iy6 rg o tgriba fun o: ifibf ni awon gni ti o fi g bti, ibukun si ni fun awgn gni ti o sfre fun 9." (Gen 9:25; 2 5 : 2 3 ; 4 9 : 8 l;2 : 3 ; N u m 2 4 : 9 ;S e f2 : 8 . ) Esau gb,f nipa Qtin naa ti Jakgbu fi gba ibukun rb. 30. O si ge,bi lsaakiti pari ire rQfun Jakgbu,Jakgbu si ffrQ m5 ti i jdde t6n kuro niwaju lsaaki baba rd ni Esau, arakunrin rQ wgle d6 lati igb( gdq rQ GENESISI27z2746 O si wi pe,"Iwg kd ha pa ire kan mf fun mi?" (Gen 25:26,32-34.) 37. Isaakisi dahuno si wi fun Esau pe, "Wo o, emi ti fi oun .seoluwarg ati gbogbo awon arakunrin rQ ni mo ti fi ;e iranqgre; ati eke ati gti-waini ni mo fi gbd 6: ewo ni emi yoo gefun g nisinsinyii, gmg mi?" (9s9 28,29.) 38. Esau si wi fun baba rQ pe, "Ire kangogoni o ni iwg baba mi? Srirefun mi, in( fun mi pglu, baba mi?" Esausi gbe ohun rQ soke, o si sgkfn. (Heb 12:1,7.) 39. Isaaki baba rQ si dahun, o si wi fun un pe, "Wo o, ibtjokd6 r9 yoo jf Qr6ilg ati ibi iri drun lati dkE w6; (esq 28.) 40. Nipa idi rg ni iwg o maa gb6, iwg o si maasin arakunrinrq, yoo si ge ni igba ti iwg b6 di alagbarat6n iwg yoo j6 ajagarQ kuro ni grtn rg." (Gen 25:23; 2 A.Qba 8:2O-22.) Rebeka rin Jakgbu iade lo si gdg Laarakunrin rb. 31. Oun pglu si ti se gran ddidin, o bani 41. Esau si korira Jakgbu nitori ire wi fun r0, o si w6 ffn baba si mu un rd sri fun un: Esausi wi ni gkin babarP pe, "Ki baba mi o dide ki o si ti baba"QjS jg ninugran-igbfqmq re. ki okirnrQId re pe. QfQbaba mi sunmg etfl€, ni igba naa ni emi o pa Jakgbu, arasure fun mi." (9s94.) "Iwg kunrin mi." (Gen 32:3-ll.) 32. Isaakibaba rQ si bi i Pe, "Emi Esau gmg 42. A si sg brO Esauakobi rQwgnYii tani?" Oun si wi pe, fun Rebeka; oun si r6nqf o si Pe r9 akgbi." (esq 18.) gmg r+, aburo, o si wi fun un 33. Isaakisi w6riri gidigidir6koj6,o Jakgbu "Tani eni ti o ti pa eran-igbf pe, "Kiyesi i Esau, arakunrin rg, ntu pe. wi si ti o si ti gbe e wd frin mi, emi si ti jq ara rQ ninu o si ngbdrd lati Pa Q. 43. Nje nisinsinyiiomg mi, gbQohtn ninu gbogborg, ki iwg t6 d6, emi si ti sirrefun un? NitootQ a o si bukun fun mi, si dide, s6 tg Labani arakunrinmi Gen2 lo- si Harani. (9s98,13; Gen 24:29.). 28:3,4; 8 : 3 ,. 4 ;:R o m l 1 : 2 9 . ) u n . " ((Gen un." 44. Kt o si ba a j6kd6 fun ijQ m6l6 E s gbSQrQbabarQ, N i iigba s b a ti t i Esau 3 4 . Ni 34. titi ibinu arakunrinrg yoo fi tfk6; kan gidikikord o fiii igbe nla ta, o si sokun "Srire 45. Titi inrl arakunrin re voo fi tuti fun sidi,b si wi fun babard pe, ebiebE ohuhii iwo fi ge iri. oelu. baba mi." (Heb si o. ti voo si fi -ni mi, ani fun emi pelu, eimiyoo r5n$ mu g naa ni iiUa e, 12:17.) "Arakunrin r9 fi w6 latlibg; Egseti emi yoo fi ff gYin 35. Oun si wi pe, meieii ki ni ijg kangogo?" dni w6, o si ti gba ibukun rq lQ." "A ko ha orukg rQ 46. Rebeka si wi fun Isaaki Pe, 36. O si wi pe. Pe "Asara av6 mi ndii mi nitori awon ni Jakqbubi? Nitori o ji mi ni esg nt igba meji yii: o gba ogfh-iUi l6wo mi: om6binrinHeti. Bi Jakgbub6 f( aYa si kiyesii, nisinsinyiio si gbaire mi lg." ninu awgn gmgbinrin Heti, bi irri wii. GENESISI2t:l-22 40 awo. n wonyii tii p ninu awon gmobinO la si il6, si kiyesi i, gbe a .!2, rin ile yif, ay6 mi yoo ha ti rf?" (Gen ikisd kan duro lori ild, or( rd si dd 6ke 26:34.!i5.1 Qrun; si kiyesi i, awon anggli Qlgrun ngoke won si nsokalg lori rd. (Jhn oRr 28. I : 5l . ) Isaaki ran Jskobu si odg Labani. 13. Si kiyesfi, OLUWA duro loke f SAAKI si pe Jakobu,o si sfre fun re, o si wi pe "Emi ni OLUWA si kilQfun lun, "Iwo qkd gbqdg un, o si wi fun un pe. Olorun Abrihamu, baba re. ari fg aya ninu awon Olorun Isaaki,ilg ti iwo dibrild le ni, ' o m o b i n r i nK e n a a n i (. G e n 2 4 : 3 . 4 . ) iwo ni emi o fifiin, ati fun iru-omo re. 2. Dide lg si Padan-aramu, si iie'Be- ( G e n 3 5 : l ; 4 8 : 3 ; 2 6 : 2 4 :t 3 : i 5 : ' 3 5 : tueli baba iya re ki o si f6 aya lati ibe 12.) w6, ninu awon gmobinriri Labani, . 14. lrri-gmore yoo si ri bi erupeitd. arakunrin iyd rg. (Gen 25:20.) rwg o si tan kdlesi iha iwo-odrin, ati si 3. Ki O.lgrun Olodumareo gbe O,ti ila-oorin, at si iha iriw6, ati si iha o si mu 9 bi si i, kf o si mu o rd-sii. lii o gusu:ninu re. ati ninu iru-omore ni a l d d i , g p d l q p o , e n i y a(nG. e n i 7 : t , O . ) o bukun fun gbogboibatanay6.(Gen 4. Ki 6 si fi ibukunAbrahamufun o. 1 3 : 1 4 - 1 62; 1 1 7 : I 2 : 3; l 8 : l 6 : 2 2 :l 8 : fyn try.Sati fun irri-omo re pelu re ki o 2 6 : 4 . ) ld.ni ile -n6i ninu eyi ri d''isb atiiO, tt 15. Si kiyesii, emi wd pglure, emi o Olorun fifun Abratiamu." (Gen iZ:Z: si pa o mQni ibi gbogboti iwo nlo, emi l7:8.) o si tun mu o bdwSsi ile yii; nitori emi 5. Isaakisi ran Jakobulo, o si lo si ki yoo kQQsile.titi emi o fi seiyi ti mo Pada-naramusi ddd Labani, qmq Be- w i f u n o t d n . " ( G e n 2 6 : 3 ; N u m 6 : 2 4 ; tueli, ara Siria,araiunrin Re6ekalva P s m l 2 l : 7 , 8 : G e n 4 8 : 2 1: D e u t 3 l : Jakobu ati Esau. 6,8.) 16. Jakobusi ji ni ojf-orun rd, o si Esau fe iyawo keta. wi pe, "OLUWA nbe nihin yii nitd6t6: - 6._Niigba ti Esau ri i pe Isaaki srire e m j _ k q s im Q . " ( E k s 3 : 5 ; J o s 5 : 1 5 . ) fun Jakobu ti o si ran an lo si padan1 7 .E r i s i b d r i .o s i w i p e ," l h i n y i f t i aramu,lati fe aya lati ibd; ati p€ bi o ti ni eri to! eyi kii 9eibomiran bikoseile s.firefun un, o si kilo fun un wi pe, "lwo kd gbgdg f9 aya ninu awon Qlorun, dyi si ni-enu-bodeOrun.t' 18,Jakgbusi dide ni kttikiti owurg, g m g b i n r i nK e n a a n i . "( e s e l . ) o si mu okuta ti o fi se irdri rd. o si fi 7 . . A t i p e J a k g b u g b o t i b a b a a t i i y i i . lele fun dwdn, o si ti droro si'orf rd. rQ,ti o si lo si Padan-aramu; ( G e n3 5 : 1 4 ;L e f 8 : 1 0 - 1 2 . ) 8 . - N i . i g b _ at i E s a u r i i p e a w g n 19. O si pe orukg ibe n5i ni Beteli. gmgbinrinKenaanikd wu Isiaki baba gugbgnLusi ni oruko ilu ne6 rele ri. r Q ;( G e n 2 4 : 3 ; 2 6 : 3 5 . ) ; os 4:15.) 9. Ni igba naa ni Esau tg Ismaelilo, ( O n d j 1 : 2 3 , 2 6 H "Bi o si fg, Mahalali omobinrin Ismaeli, 20. Jakobu si je ej€ wi pe, gmo Abrahamu,arabinrinNebaioiu. Qlorun ba pelu mi, ti o pa mi m6 ni k r i n a w o no b i n r i nt i o n i . ( G e n 3 6 : 3 . ) dni yif ti emi nlo, ti o si fun mi ni ohun j i j e a t i a s oi b o r a ,( G e n 3 1 : 1 3 ;e s g1 5 ; Jakobu 16 al6 kan ni Beteli. I Tim 6:8.) 10. Jakobusi jade kuro lati Beer21. Ti mo si pada wa si ile babami gebalg, o si lo si iha Harani. ni alaafia,nje OLUWA ni yoo maa se 11. O si de ibi kan o duro nibe ni Qlgrun mi. (Ondj 17:31;2 Sam 19: dru naa,nitori odrin wd, o si mu ri'inu 24,30.\ okuta ibe, o fi se irori re, o si stn nibe. 22. Okfia yii, ti mo fi l6lQ9e dw6n 4l GENESIST 29zl-23 ni yoo si geile Qlorun. Ati ninu ohun eran Labani arakunrin iy6 rQ. (Eks gbogbo ti lwg o fifun mi, emi o si fi 2 : 1 7 , \ idamgwarQfun q." (Gen 35:7,14;Lef 11.'Jakobusi fi enu ko Rakelilenu, 27:30.) o si gbe ohtn rd soke, o sgkun. 12. Jakqbusi wi fun Rakgli pe, arakunrin babarg ni oun, ati pe omo ReoRI 29. beka ni oun; gmgbinrin naa si srirdo si Jakgbu eti Labani: Jakobu Pade Ra- s g f u n b a b ar 9 . ( G e n 1 3 : 8 ; 1 4 : 1 4 , 1 6 ; keli. 24:28.1 13. Ni igbati Labani gbo irdhin nipa f AKOBU si mu dnir djo rd pon,'o si .f *4 ri ilg awon ara ila-oortrn.(Ondj Jakobu omg arabinrin rd, o srir6 19 pid6 rQ,o si gbri a mf , o si fi enu kd b 6:3,33.) 2. O si wo, si kiyesi i, kdnga kan ni gnu, o si mf un w6 si ile rd. Oun si ninu oko, si kiyesi i, agbo agutanmeta rohin gbogbonkan wonyiifui Labani. dubulgtii; nit6ri pe Iaii inu"kOnganaa (Gen 24:29,31;33:4.) ni wgn ti nfi omi fun awgn agbo agut14. Labani si wi fun un pe, "Egunan. Okuta nla si wi ni gnu kdnga naa. gun ati gran-arami ni iwg nitoot6." O 3. Ni igbati gbogboawon agbo-eran si ba a gb6 ni iwQn ogu kan. (Ondj ba k6 jo. pQ nibe, awon oluso-agutan 9 : 2 . ) yoo yi okuta n6i kuro ni enu klnga, won a si fun awgn agutanni omi, won Igbeyawo Lea ati Rakeli fun Jakgbu. a si tun yi okuta di gnu kQngani ipd rQ. 15. Labani si wi fun Jakobu pe, 4. Jakgbusi bi won pe, "Eyin ara- "Iwg o ha maa sin mi lasanbi, nitori kunrin mi, nibo ni eyiri ti'wdf" lcen pe o j9 arakunrinmi? El6 ni ow6 ise 28:10.) re, wi fun mi?" 5. O si bi wgn pe, "Njg gyin mg La16. Labani si ni omobinrin meji bani gmg Nahori?" Won si wi pe, orukg ggbgn a maa'jg'Lea, oruki; "Awa mQ 6n." (Gen 24:24,29.) aburo si maa njg Rakgli. 6. O si bi wgn pe, "Alaafia ki 6 wi 17. Oju Lea kd ni ew), $ugbgn bi?" Wgn si wi pe, "Alaafia ni, si Rakeli se argwh 6 si wu ni. kiyesi i, Rakgli omgbinrin rd nbd w6 18. Jakobusi f6 Rakeli,o si wi pe, "Emi o sin ni odun meje pglu Qwf-gran." (Gen 43:27.\ nitori RaQ 7. O si wi pe, "Kiyesi i, ojo nbe sibe keli, gmgbinrin rg ibikghin." (Hos b99 ni ko i ti t6 ak6kd ti awon eran 1 2 : 1 2 . ) yoo wgjg pi; q fun awon agutan ni 19. Labani si wi pe, "O sirn lati fi i omi ki g si lg bQ wgn." fun o, ju ki nfi fun elomiran lg: ba mi 8. Wgn si wi pe, "Awa kd lb see, titi jokd6." gbogbo awgn agbo-gran yoo fi w9j9 20. Jakgbu si sin in ni gdun meje P0, ti won o si fi yi okuta kuro ni gnu t'unRakeli;wgn si dabi gjo melokanni kdnga, ni igba naa ni a Ie fun awgn oju rQ nitori ife ti o f9 9. agutan ni omi." 21. Jakgbusi wi fun Labani pe, "Fi 9. Ni igbi ti o si nba wgn soro lgwg, aya mi fun mi, ki nle wole to o nitori Rakgli de pglu awqn agutan baba rQ, s j q m i t i p 6 . " ( O n d j 1 5 : 1 . ) oun ni o sa ng6 won. (Eks 2:16.) 22. Labani si pe gbogbo awgn 10. Ni igbn ti Jakgbu ri Rakgli, eniyanibe jo, o si seirsd.(Ondj 14:10; gmgbinrin Labani, arakunrin iy6 rQ, J h n 2 : 1 , 2 . \ ati agutanLabani, arankunrin iy6 rQ, 23. Sugbgnni igba ti o di alg,o mu Jakgbu si lg, o si yi okuta kuro ni gnu Lea gmgbinrinrQ,o sin in to o w6; oun kQnga, o si fi omi fun gbogbo agbo- si wole to o lo. GENESISI 29224-30tt3 . 24_.(Labani si fi Silpa, SmA-dg re, fu1_Leiromobinrinre ni irarisdrE).' _ ?5, O si 9e,ni owuro. wo o, o le Lea, J.afcObu si wi fun Labani pe, Ewo'ni eyi ti iwg 9esi mi yif? Nitorl Rakeli ko ;i mo p sin o, Eetigeti o fi sedrri si mi?" 26. Labani si wi fun tin pe, ,.A kd gbSdq $e bge ni ile wa, lati sin aburo gaajuQgb6n. ti eleyii p€,.awa o si fi eyi - 27. $e_Qsp fun o.pglu,nitori isin-tirwg yoo sln ml li $un meje miran si i.'; (OnOl t+: 12.) 28. Jakobu si se bee. o si se dsd rd pe; ni igba naa'ni L'aUanifi nai<eii gmo.binrinrd fun un ni aya pelu. 29. (Labani si fi Bilha, g-nigbinrin 9d0 rQ fun Rakeli, omgbinrin'rd, ni transere.,, _ 1 0 . O s i w o l € t g R a k e l ip e l u ,o s i f 6 Rakeli ju Lea lo, o si siri Labani ni gdun meje miran si i. (ese 17,18.) Awon omo Jakobu: Lea bi gmg menn. - 31. Ni igba ti OLUWA si ri i pe a k6rrra I te4 o qi i ni inu; sugbgnRakeli y a g q n .( P s m 1 2 7 : 3 :G e n - 3 0 : 1 . ) 32. Lea si loyun, o si bf gmokunrin kan,o si so oruko rd ni Reubgni;nitori ti o wi pe, "OLUWA wo iyi mi nito_otQ,njg bayii gko mi yoo ff mi." ( G e n 1 6 : 1 1 ;3 l : 4 2 . ) 33. O si tun lovun. o si bi omokunrin kan o si wi pe, "Nitori ti OLUWA ti gbope a korrrami, nitori naani o se fun mfni omo yii pelu":O sisooruko rC ni Simeoni. 34. O si tun lovun. o si tun b( gmgkunrin kan, o si wi pe, "Njg ni igbayii nigkg mi yoo faramgmi, nitori ti mo bi omokunrinmeta fun un"; nitori naa ni o ge sg oruko rd ni Lefi. (Gen 49:5.) 35. O si tun lovun.o si bi omokunr i n k a no s i w i p e ," N i i g b ay i i ' n ie m i o yin OLUWA!;' nitori iaa-ni a 9e pe orukg rQ ni Judah. O si dekun bibi. ( G e n4 9 : 8 ; M a t t l : 2 . ) 42 oRI 30. Bilha bi omo meii fun Jakobu. I\TI igba ti Rakeli ri i pe oun kd bi I \ gmo fun Jakobu, Rlkeli se ilara a r a b i n r i nr g : o s i ' w i f u n J a k d b uo e . "Fun m i n i g m g b i k o s eb e ee m i o k i i . ' ' (l Sam1:5,6.) 2. Jakgbusi binu si Rakeli. o si wi pe "Emi ha wi ni ipo Olorun,eni ti o di g ni gmo bfbi?" (Gen 20:18; 29: 31.) 3. Oun si wi pe, "Wo Bilha iransebinrin mi, wole to q, oun ni yoo si'bf lori edkrinmi, ki a le s,bemi 16 oelu nipaserd." (Gen 16:2.J 4. O si fi Bilha iranggbinrinrQ fun 91 1i a.ya;Jakgbu si w'oleto 9. (Cen 16:3,4.) 5. Bilha si loyun,o si bi omokunrin kan fun Jakobri. "Olorun ti se , 6. Rakeli'si wi pe. idajo mi o si ti gb6 ohDn mi, o si fi gmokunrin kan fun mi pelu." Nitori lag n! o geso orukg rd niDani. (E.Jer. 3:59.) 7. Bilha iransgbinrinRakeli, si tun !oyu1 o si bi omokunrin ikeji fun Jakobu. g. Rateti si wi pe, "Ijakadi nla ni mo fi ba arabinrinmi iir, emi si dri a." O si sg oruko re ni- Naftali. (Matt 4:13.l Silpa naa bi omo meji fun Jakgbu. 9. Ni igba ti Lea ri i pe oun dekun omg bibi, o si mu Silpa, iransebinrin rQ,o si fi i fun Jakobuni aya.(qsC4.) 10. Silpa, iransebinrinLea, si bi omokunrinkan fun Jakobu. ll. Lea si wi pe, "lre d€," o si so oruko rd ni Gadi. 12. Silpa, iransebinrinI ea si bi omokunrinikeji fun Jakgbu. 13. Lea si wi pe, "Alabukun fun ni emi nitori ti awon gmgbinrin yoo maa pe mi ni alabukln iun'!" o si i9 orulg rd ni Aseri. (Owe 31:28.) GENESISI 30:14-36 LI" p""p"" lun bi omo meji si i: 26. Fun mi ni awon obinrin mi, ati Rakeli si bi omo ekini. awon omo mi nitori awon eni ti mo W 1 4 . N i a k o k o i g b i i k o r e a l i k a m a , sin g, ki o si j9 ki nmaalo: iwo s6 mo Reubenisi lo o si-ri eso mandrakini i s i nt i m o s i nb . " ( G e n2 9 : 3 0 ;H o s l 2 : igbe,o si md won w6 fun Lea iyd rd. Ni 12.\ igbi naani Rakeliwi fun Lea pe, "Mo , 2T.Labanisrwi pe, "Duro emi bg g, b e o , b u n m i n i n u m a n d r a koi m o r e . " bi o ba se pe mo ii ore-ofeni oiri'rri, ( G e n2 5 : 3 0 . ) jokdo, nitori ti mo ri i p,i OIUWn il 1 5 .O s i w i f u n u n p e , " $ e n k a nk e - b u k u n f u n m i n i t o r i r e . - ( G e n3 9 : 3 . 5 . ) kere ni ti iwo gba oko l6wo mi? O si 28. So iye ow6 isere ernio si fi i fun tun nfe gba mandrakiomo mi pelu?" o . " ( G e n 2 9 : 1 5 . ) R a k e l is i w i p e . " N i t o r i n a an i y o o s e 29. Oun si wi fun pe, "Iwo md mQbi sin ti g ni al6 yii, nitori mandrakiomo emi ti sin g, ati bi awon eran-dsinrg ti rg." (Num16:9,13.) se ri lodo mi. (Gen 3l:38-40.) 16.Jakobusi ti oko de ni asale,Lea 30. Die ni iwo sa ti ni ki nto de gdo si jade lo paderd, o si wi pe, "Iw<2ni r9, OLUWA si bu si i ni opolopgfun o lati wole tQ mi w6, nitori ti mo ti fi lati igba ti mo ti de, Nje nisinsinyii,ni mandrakiomo mi bd o l6wd Oun si igb?two ni emi o pbsd fun ile mi?" (' 1 T i m 5 : 8 . ) sin ti i ni dru naa. 1 7 .O l o r u ns i g b o r i L e a .o s i l o y u n , 31. O si 5i i pe, "Kinni emi o fi fun o si bf omokunri-nikarun fun Jakirbu. g?" Jakgbusi wi pe,"Iwo masefun mi "Olorun sangyi mi ni ohun kan: bi iwo voo ba se ohun " 18.Lea.siwi pe, tun ml, nrtori ti mo fi iransebinrinmi kan yii fun mi, emi yo-omaa bb, emi 6 f u n . o k om i . " O s i p e o r u k o r d n i l s s a - si maa gQagbo-granrg. Kan. 32. Jeki emi la gbogboagbo4ranre 1 9 . L e a s i t u n l o y u n , o s i b i i6 loni, emi o mu sboeboeranabili ati omokunrinikgfa fun Jakgbu. lliimi kuro nibe, iti g"Uog6o gran pupa 20.Lea si wi pe, "Qlgrun ti fun mi rfsurfsu kuro ninu awgn agutan,ati ni ebtn rere; ni igba yii ni gkg mi yoo gbogboeran alilmi ati abild ninu awon t6 maa ba mi gbe, nitori ti mo bi gyurgi eyi ni yoo si maa fe Qyi mi. gmgkunrin mgfa fun un." O si pe ( G e n 3 1 : 8 . ) o r u k g r Q n i S e b u l o n i(. M a t t 4 : 1 3 . ) 33. Ododo mi yoo si je mi leri ni 2 1 . L e h i n e y i p g l u n i o s i t u n b i dhin-ola,ni igba ti iwo yoo wa wo gyd omgbinrin kan, o si pe oruko rd ni mi. Gbogbo eyi ti kd bri se abil?rati Dina. al6mi ninu_awonewure, ti ko si ge 22. Olorunsi ranti Rakeli,Qlorunsi pupa rusurusunrnu awgn agutan,oun g b Qt i r e ,o s i g i i n i n u .( 1 S a ml : 1 9 , 2 0 ; naa ni ki a ki si mi lorun bi old." G e n2 9 : 3 1 . ) ( Psm 37:6.) 23. O si lovun. o si bi omokunrin 34. Labanisi wi pe, "Wo o, j9 ki o ri "Olorun kan, o si wi p'e, mu dgin mi bi QrOre." k u r o . "( l s a4 : 1 ; L u k 1 : 2 5 . ) 35. Ni qjg naa ni o si ya obukgoni24. O si pe oruko rd ni Josefu;o si t6totd ati aldmi,ati gbogboawgnewrirg "Ki wi pe OLUWA o fi omokunrin ti o 9eabili ati aldmi, ati gbogboawon k a n k u n f u n m i p e l u . " ( G e n 3 5 : 1 7 . ) ti o ni funiun did Lira, ati gbogboonipupa nisrirfsf ninu dwgn igitin, 6 si Jakgbu ;e adehun pglu Labani. 25. O si seni igbi ti Rakelib( Josefu fi wgn 16awgn qme rd lgwQ. 36. O si fi irin gjo meta si aarin oun tan,Jakgbusi wi fun Labanip6, "Ran mi jade lo, ki nle maa lg si ibi ti mo ti tikarare ati Jakgbu: Jakgbu si nb6 w6,ati si ile mi. (Gen 24:54,56.) agbo-eranLabani iyoku. GENESTSI30:37-31:16 44 37. Jakobu si mu opa iei_poplari 4. Jakobusi ranseo si pe Rakeliati tutt, ati igi Haseli.ati igi selnoti,o si -Lea si pripri,si ibi agbo eran rd. b6 won ni ib6fin, o si mi ki funfunti o 5. O si wi fun rvoripe, .',Emiwo oiu wa lara awgn gpa ni hin. (Gen b a b ay i n p e . k d r i s i h i b i i e b da t i i b : 3l:9-12.1 sugbo.n Olorun baba mi ti wi-pelu riri. 38. O si fi opri ti o b6 lele niwaiu ( e s q3 , 4 2 ; G e n4 8 : 1 5 . ) awon.agbo-granni oju igbirri ni ibi 6. Eyln.simg pe gbogboagbarami gpQnimumi, ni ibi ti awon asbo-eran nl mo It stn baba yin. ti w6 nmu omi. Ati pe, i5e sa?ni *on 7 . B a b ay i n s i t i t a n m i i e ,o s i o a d v a ti nloyunni igbati won bii-wdmu omi. mi.da nigbam-ewa,sugb6nOtoiun'(O 39. Awon agbo-eransi loyunniwaiu ! 9 K r o _ p am r t a r a .( e s e4 l ; J o b l 9 : 3 ; awon Qpanaa,won si bi eian oni-tij_ P sm 37:28:105:14.) tdt6 ati abild ati alimi. Bi o ba si wi bayiipe. .Awon abfli .8. 40. Jakobu si ya awon nrJgo.!g odo-agutan o . 9!a r9:'gbogboawgngran a sl .KoJuawgn agbo-gransi oni_t6tdt6, si bi abila.Bi o bisi wi Uayii...4*on atl gbogbo oni-pupa rrjsrirfsu ninu oni-t6tdt6 ni yoo.fe Qya ri;" gbog6o agbo-eranLabani:o si fi awon asbo- aw_on a si bf oni-t6tdt6. (Gen .gran grantire si gtQfun ara rd, ko si fi"won 3 O : 3 2 . ) sinu eran Labani. . 9 Bqg ni Olorun si gba eran baba 4 l . O s i s e ,n i i g b at i e r a nt i o l e r ai u yin, o si fi won fun mi.ba loyun,Jakobu a si fi opri naa leie 10. Ni igbi nk6k6 ti awoneranmaa nrwa1uawon.erannaani oju dgbdr6ki . mo si gbe oju mi soke,mo si ri Jtlgyun, wq1_ld maa bf laarin awon Of6 naa. r ni oju-dlil,si kiyesii, awondbrikoti o 4 2 . . S u g b o ni i g b at i a w o n ' e r a nb a ngunawoneranjg onit6tdt6,abili, ati oun ki i fi si i: beq ni ailera a l 5 m i . 9eatartera, j9 ti Labani, awon ti o lera jb ti Jakg11. Anggli Qlgrun si so fun mi ni bu. oju.--irlii_ pe 'Jakobu;' mo si wi pe, .Emi Okunrin naa pd si gidigidi, n i y i i . ' ( G en 48:16.) o si .43. 'Gbeoju re nr eran-gsinpupo, ati iransebinrinati s o k en i .1?. O si wi pe, rran$gkunrin, ati rakunmi,ati keteke- 1i.n91nVii, ki o-si wo o, lbogbo awon t g . ( G e n 1 2 : 1 6 ;t 3 : 2 ; 2 4 3 5 : 2 6 ' : 1 3 .dbriko ti ngun awgn erari ni 6 se t6t614.) t6, abilh ati al6mi, nitori ti mo ti rr ohun gbogboti Labani se si o. . l 3 E m i n i O l o r u n B e i e l in i b i t i i w o gb€ ta dr6r6 si 0w0n, nibi ti iwo gbe j6 oRr31. fun .gi. DiCe kuro nisinsinyiijad; Jakobugblrd ali padasi ile awon beba 9j€ kuro n! ile yi(, ki o si padalo si iie ti a bi re. q."'(Cen 28:13,18J0.) 1 4 .R a k e l ia t i L e a s i d a h u np e ,. . l p i n awon omo Labani ti 1-1 si gbo Qrd "Jakobu ti k6 gbogbo kan tabi ogfn ha tun kir fun rivam$ ni V *gn wi pe. nkan ti o j6 ti babawa; ati ninu ohun i l e b a b aw a ? ( G e n 2 9 : 1 5 . 2 7| tio j6 ti baba wa ni 6 ti ni gbogbo 15. Alejo ko ni oun nki wa sf? Niord yii." tori ti o ti te w6, o si ti mu ow6 wa ie 2 . J a k o b us i w o o j u L a b a n i ,o s i r i i gddtigridii. pe-kdfi oju rere wo oun bi ti atijo m6. 16. Ord gbogbo ti Olorun ti gba 3. OLUWA si wi fun Jakgbu pe, lowo baba wa, eyi yii ni ti wa, ati ti "Padalo si ile awonbabare, ati si ddd awonomo wa. Njg nisinsinyiiohunkoqysn qrd re. emi o si pelu re." (Gen hun ti Olorun ba so fun g, oun ni ki o " 28:15,20,21;32:9.\ se. GENESISI3l:17-40 45 30. Ati nisinsinyli iwq kd l0 9ailg,niJekobu sdo kuro lodo Labani. 17. Ni igbe naa ni Jikgbu dide, o si tori ti gkin r9 ft gidigidi si ile baba rg, gbe awgn qmg re ati awgn aya rQ gun Eetige ti o fi ji awgn origa mi lg?" (9s9 1e.) rakunmi. 31. Jako.busi dahun o si wi fun La18. O si ko gbogbo gran rQ lg, ati "Nitori ti mo blrr) ni; nitori ti gbogbo gri ti o ni, gran ti o ni fun ara bani pe, rQ,dyf ti o ni ni Padan-aramu,lati l9 si mo wi p6, iwg ld fi agbara gba awgn gmgbinrin rg lgwg mi. ilg Kenaani lgdg baba rQ Isaaki. 32. Lgwg gnikgni ti o ba ri awgn 19. Labani si ti lo r6run awon agutanri; Rakeli si ti ji'awon dre baba drigh re ki o m6 9e wi l6iryE. Ni oju r | 1 9 .( 9 s 93 0 : 3 4 ; O n d j 1 7 : 5 : I S a m awgn arakunrinwa wonyii, wa ohun ti 1 9 : 1 3 ;H o s 3 : 4 . ) 9etirg lgdo mi, ki o si mu un sgdgrg." 20. Jako.busi fi ggbQn tan Labani Jakgbu kd sa mQ pe Rakeli ti ji won. ara Siria nitori ti kd so fun un pe oun (Gen 44:9.) yoo sillg. Rakeli pglu awgn oripa Labani. 21.B,99ni 6 k6 gbogboohun ti o ni 33. Labani si wg inu igQ Jakgbulg, salo,o si dide o si kgja odd, o si kgju si ati inu agg Lea, ati inu agg awon irandkd Gileadi.(Gen 37:25.) ggbinrinmejeji, qugbgnkd ri wgn. Ni Labani lepa Jakgbu. igb) naa ni o jade kuro ninu dgQLea o 22. A si wi fun Labani ni ijq kgta p6 si wg inu ig6 Rakeli lo. 34. Rakeli si gbe awgn dre naa,o si Jakgbu salo. 23. O si mu awqn arakunrinrd pglu fi wgn sinu gaarirakunmi o si j6kd6 16 rd o si leparQni irin ijo meje. O si f9r9 wgn, Labani si wa gbogbohg{ ko si ri w9n. b a a n i o k e G i l e a d i .( G e n 1 3 : 8 . ) 35. Oun si wi fun baba rQ pe, 24. SugbonQlgrun to Labani, ara "Oluwa mi magej9 ki o bi g ninu niSiria, wa ni oru ni ojn-n16,o si sg fun r9, nitori ti un pe kiyesi ara rg, ki o md ge ba tori ti emi kd ld dide niwaju " Jakgbu se rere tabi buburu. (Gen iqeobinrinnbgl6rami. O si wriie6 kiri, Eugbgnkd ri awgndrenaa(Lef l9:32.) 2 0 : 3 ;J o b 3 3 : 1 5 ;G e n 2 4 : 5 0 . ) 36. Inu si bi Jakqbuo si ba Labani 25. Ni igbd naa ni Labani b5 Jakgsi dahun o wi fun Labani bu; Jakgbusi pa dg6 rd si dkd naa, ati s0, Jakqbu "Kinni irekgja mi? Kinni Q* mi ti Labani pglu awon arakunrin rQ d6 ni pe, o fi lepa mi ni igb6n6ra bgg? dkd Gileadi. 37. Njg bi o ti tu grr) mi gbogbo, 26. Labani si sg fun Jakgbu pe, "Kinni iwg seni, ti o tan mi j9 ti o si k6 kinni o ri ninu gbogbo nkan ile rg? awgn gmgbinrin mi lg bi igbCsinti a fi Gbe e kalg nihinyi(niwaju awqn araktrnrin mi ati awon ardktrnrin rg, ki i d i m u . ( 1 S a m3 0 : 2 . ) 27. Eeqeti o fi salg ni asiri,ti o si tirn won ld rddiijq ri fun awa mejeeji. 38. Ogfn gdun yii ni mo tiwalodg mi j9, ti iwo kd si sg fun mi, ki nba ld fi ayQhti orin, pelu ilu ati duru sin g? re agutanre ati ewurergkd gfni,agbo dwo-eranr9 ni emi kd si pajg. ( q s e5 5 ; R u t 1 : 9 , 1 4 ;A . . A . 2 0 : 3 7. ) 39. Eyi ti granko fiya emi kd mu un 28. Eegeti o kd si jf ki nfi enu ko awon omokunrin ati awon omobinrin wii fun g, emi ni o gba dfo rQ; ni owQ mi lgnu?iwg 9edmigQ ni eyi ti o seyii. mi ni o nbeererQ,boya eyi ti won ji ni 29. O wa ni ipd mi lati se yin ni ibi; Qsdntabi eyi ti wgn ji ni oru. (Eks gugbgnOlqrun baba yin ti so fun mi 22:10-13.\ 40. Bayii ni mo wir,oungbgngbgmi loru in6 pe; 'Kiyesi ara rg ki o m6 9e ba Jakgbu se rere tabi buburu.' (gse ni Qs6n,otutu si nmu mi ni dru; orun mi si dd kfrd ni oiu mi. 53.24.) GENESTSI 3lz4t12:7 Bayif ni o ri fun mi ni ogdnodun .-1.1. ni ile rg; mo sin o ni odun me"rinla, ni_ ton awon gmgbinrinre meje;i. ati ni odunmefanitori ohun-osin ie. O si pa 'mewa. gya^_mi di ni igba (G'en 29:27)A; 9sc 7.) ^42. Bi ko se bi Olorun babami, Qlr)runAbrahamu,ari Eru Isaaki ti wii pglu.mi._nitooto ofo ni iwo iba rdn mi jade.lo. Olorun ri iponju mi ati laa_ Iaa owo mr, o si ba o wi ni oru in6.'. ( P s m 1 2 4 : 1 , 2e;s e5 3 ; l s ag : 1 3 ; d n 2 9 : 3 2 ,l K r o 1 2 : i 7 . 1 46 "Wo okiti yii, si.wodwon yii, ti mo gbe 16 laarin temi tire. 5 2 .O k i r i y i i n i e r i .o w o ny i i n i e r rp e e m r k r y o o r e k o j ao k i r i y i s 6 d or e . a r i pe rwo.kr yoo rekojd dkiri vir ati bwon yii sodo mi fun ibi. ,, 53. Qlgrun Abrahamu,ati Olorun Nahori. Olorun baha won ni [i b se idajo laarin wa " Jakobu.si fi Ein I s a a k ib a b ar d b u r a . ( G e n 1 6 : 5 ; 2 1 : 23:28:13e : s e4 2 . ) Ni igba'naa ni lukoUu rubo lori . .54. okd naa o si pe awon arakunrinrd lati wgn si Jgu.n. wgn si fi gbogbooru 19.un. o j o n a as l n l o n o k e n a a . 55. Ni kutukutu owuro Labani si d i d e .o s i f i e n u k o a w o n ' o m o k u n r i n atr awon omobinrinrd lenu. o si srire fun won. Labanisi dide o si padalg si i p d r Q .( G e n l 8 : 3 3 ; 3 0 : 2 5 . ) - Jakobu ati Labani di maiemu. 43. Labani si dahun o si wi fun Jakgbupe,."Awgn omobinrinwonyii, awon. gmgbinrin mi ni, awgn gmo yqnyii, awon omo mi ni; ati awon gwq-granwgnyif, dwo-eranmi ni, drti ohun gbogboti o ri temi ni: kinni nba oRr 32. $e.tonr st awon omobinrinmi wonyif, tabr_sta.wonomo won ti won bi? Imurasili Jakobu lati pade Esau. 4 4 . _ N j e . n i s i n s i nwyai i.,j e i < i ab a a r a K O . B !q s i n l o n i o n a r d , a w o n wa da maJemu.temi tlre. ki 6 si id dri JT Aaneeli Olorun si pade nade re. rA (( ps;n tl.alSe.li la,arl! r-r9ari emi. (Gen 2t:27,j2: 3 4 : 7: ;9 1 : t lI :: H e b l : 1 l ' 4 .t ) 2 6 : 2 8 :J o s2 4 : 2 7 . \ 2. Ni igba ti Jakobu si rr won, o ni. -ugun 45. Jakobusi mu okuta kan,o si gbe "Ogun )gun Olorun Ulorun ni nr eyi." pe oruko eyi." O si pe oru oruko e 1 6 s e g w d n .( G e n 2 8 : l g . ) p' (ss m i b e n i M a h a n ami m u .u( .P l d033::22t1. 1. ) m1 46. Jakobusi wr fun awgn'arakunrin 3. Jakgbu sj r6n onise siwaju rd si r i p e . . " E k o o k u r a j o ! ' ; w o n s i k o LEsau-arakunrin rau dr4^uilllil rd, t t s , si 5 l iiig l e JSeui, eln. pipa oKutaJq won si se dkiti, won si jeun o k o E d o m u .( G e n 3 3 : 1 4 , 1 6 ; D a D a 25:3'0r nibe lori okiti naa. 36:8.9.) 47. Labani si so oruko rd ni JegariO : i r a n w g n w i p e , . . B a y inf i k i e Sahaduta,sugbonJakobuso o ni"Ga- wr. 1 tun ts.sau. oluwami: BayiiniJakobu leedi. rran;q rd wi, 'llo ti se d tip6 lodo La. . O k i t i 4 8 . L a b a n is i - w ip e . y i i n i e r i bani, mo si ngbe ibe titi o fi O'liiinsl. laarintemi tire loni." Nirori naani a se n y i i . ( O w e 1 5 : 1 . ) so oruko re ni Galeedi. (Jos 24:27.'\ 5. Mo si ni malu, ati kerekgteati 49..Owon naa ni a pe ni Mispa;ni_ agbo-gran,ati irangekunrin'aii iranseton tr o wr pe, "Ki OLUWA maa so binrin.Mo si rangewd wi fun oluwami temi tire. ni igbati a ko bd si lodo aia ki nba ld ri oore-gfgni oju re."' (Gen warJOldl ll:29; I Sam7:5.) 30:43;33:8,15.)' onisesi padato Jakobuwa, .5O.Bi iwo ba p6n awon gmobinrin .6. Awon mi loju tabi bi o ba f6 aya miran pelu wr pe, "Awa de gdg Esau,arakunrin awon omobinrinmi. ko !i enikanbitu re, o si nbowapadere, irinwogkunrin wa; wo o, Olorun ni elerilaariniwb ati n r o s r w d p e l ur d . " ' ( G e n3 3 : 1 . ) emi!" 7..Ni igbdnaani iru ba Jakobugidi51. Labani si wi fun Jakobu pe. g.i d i . a a r e s i m u u n . O s r p i n i w o n GENESISI32:t-30 47 19. Beg ni o si fi asgfun ekeji ati fun eniyan ti o wd lgdo rd, ati awon ti o tQl6awgn Qw6-eranawon dw6-malu, ati awon eketa, ati gbogboawon dw6 naa wi pe, "Ojunkannaa ni ki rakunmisi ipa m6ji. (9s9 11.) "Bi 8. O si wi pe, Esauba kan ggb{ gyin naa wi fun Esau ni igba ti gyin ba kan ti o si kolu u, njg ggbf keji ti o kir n l . 20. Ki eyin si wi pelu p6, 'Kiyesii, yoo la." "Qlgrun Jakobu iransere nbo lehin wa."' Ni9. Jakgbu si wi pe, Abra"Emi o fi ore tiosaaju hamu baba mi, ati Olorun lsaaki baba tori ti o wi pe, mi, OLUWA ti o wi fun mi pe, 'Pada mi tu u l6jf, lehin Eyiyii emi o ri ojf lq si ilg re, ati sodoawgnara re, emi o rQ, boya yoo tewogba mi." (Owe si le g ni rere:' (Cen 3L:42;28:15; 2 l : 1 4 . ) 21. Bee ni grg naa si koja lo siwaju 31:13.) 10. Emi ko y6 si kinkinni ninu rg; oun tikararesi sin ni dru naa ninu gbogboaanuati ninu gbogbootitg, ti o dg0. fi hin fun Smg-Sdgre, nitori pe, kiki Jakobu di Israeli. 22. O si dide ni dru naa, o si mu ip6 mi ni mo fi kgja Jordaniyii; nisinsinyiimo si di ggbf meji. (Gen 24:27; awon aya rd mejeji, ati awon iranggJob8:7.) binrin rQ mejeji, ati awon gmg re 11. Emi b9 g, gba mi lgwg arakun- mgkanla,o si koja iwodd Jabboku. rin mi, lowo Esau:nitori ti mo bQri rQ, ( D e u t 3 : 1 6 ;J o s 1 2 : 2 . ) 23. O si mu wgn o si riin wqn si oke ki o ma ba w6 lati kolu mi. atf ivii ati odd naa, o si ran ohun ti o ni kgja si omo. (Gen 27:4 1,42':33:4.) 'NitootS 9ry! o W q oke-odd. . 12. Iwg si wi pe, 24. O si ku Jakgbunikan; okunrin ni rere emi o si seiru em9 rg bi iyanrin dkun, ti a kd le kd fun SpSlqp9."' kan si nba a jijnkadi titi o fi di afdmgjfmo. (Hos l2:3,4.) (Gen 28:13-15.) 25. Ni igbati o si ri i pe oun kd li da 13. O si sin nibg ni al€ qjq naa;o si mf ninu ohun ti o td g lowo ni ore fun a, o fowokan an ni ihd egungunitan E s a u ,a r a k u n r i nr Q .( G e n 4 3 : 1 1 ;O w e rd; ihd egungunitan Jakqbu si yQ ni orike bi o ti nba a jijnkadi. 18:16.) 26. O si wi pe, "Je ki emi o lg nitori 14. Igba ewurg, ati ogrin dbriko, ti ojumg m6 t6n." Oun si wi pe, "Emi igba igr)tdn ati ogrin dgbd. 15.QgbQnrakunmiti o ni wdrirpglu ki yoo j9 ki o 19,bikgse pe o ba srire awon omg wgn, ogoji abo-malu pglu f u n m i . " ( H o s 1 2 : 4 . ) 27. O si bi i pe, "Kinni oruko rg? ako-malu mgwa, ogfn abo kftgk{tg Oun si dahunpe, Jakgbu." ati gmg k6t9k6temewa, 28. O si wi pe, "A ki yoo pe oruko 16. O si fi won 16 owo awon c2mS-Qda rQ,ni ow6 kgkan, o si wi fun re ni Jakobu mQ,biko;e Israeli: nitori awon omo-odg rg pe, "Eyin saaju mi pe iwo ti ba Qlorun ati eniyanjh, o si ki 9 si fi ilifo si aarin owo kgkan." b o r i . " ( G e n3 5 : 1 0 ;I A . Q b a l 8 : 3 1 . ) 29. Jakgbusi bi i pe, "Emi bg g, so 17. O si fi irsgfun eyi ti o tdtd gaaju "Ni wi pe, igbi ti Esau,arakunrinmi, orukg re fun mi" Oun si wi pe, "Eege ba pade rg, ti o si bi o wi pe, 'Ti tani ti o nbddrdorukg mi?" O si srire fun iwo? Nibo ni iwg nlg? Ati ti tani iwo- u n n i b g .( O n d j 1 3 : 1 7 , 1 8 . ) 30. Jakgbusi so oruko ibg ni Peninyi niwaju re?' 18. Ni igbanaa ni ki o wi fun un pe, eli; o ni "Nitori ti mo ri Qlorunni oju'Ti Jakgbu iranse r9 ni; iwonyii si ni k o j u , a s i d r i g m i m i s i . " ( C e n 1 6 : 1 3 ; grg ti o r6n si Esau oluwa mi; si kiyesi E k s 2 4 : 1 1 ; N u m 1 2 : 8 ; O n d j 6 : 2 2 ; 13:22.\ i. oun tikarare si nbe lehin wa."' GENESISI 32:31-34:l . 31. Bi o si ti nkoia penieli,oortrnlir ba a, o si nmukun nitori itan rd. 32. Nitori naa,awonomo Israbliki i J 9r p n t r o w i n i k o t d i t a nt i t i d i o n i y i f nitori ti o f.owokankotd egungunitan JaKoDunr rsanrd. oRr 33. 48 y1ori oju Olorun. ti inu re si drin si mi. ( G e n4 3 : 3 ;2 S a m3 : 1 3 . i I l. Emi bd o, gba dbin mi ti a mu wa tun o: nitori ti Olorun fi oore_ofe Damt seatr pe, nrtoriti mo ni t6." O si rd 6. oun si gba 6. ( I Sam25:27.1 12. Esausfwi pe, ..Jeki a b6 si 5nn irin.wa. ki a si maa lo,'emi o ii gaaiu re. ' Jekobu pade Esau. Jakobu wi fun un pe, ..-f3. $ugbOn. sigb6 oju rd soke.o si wo, "C)luwa QBU.si f AKQBU mi mQ pe awon omo kd le'rai ryesri. J si kivesi l. hsau nbdwd,ati irinwo atl awgn agbo-eran,ati dw6_maluati okunrinpelu rd. Oun si prn awonomo awon omo wd pelu mi: bi eniyan ba si l u n L e a , a t i f u n R a k e l i ,a t i fun f u n awon a w o 'n d?r,wg1 ni nddjn ni ojo kan, gbogbo i r a n s e b i n r im n e j e j i .( G e n 3 2 : 0 . ; - ' agoo nl yoo ku. 2. O si ti awoniiansebinrinati awon 14..Jeki oluwa mi maa kgja lg ni_ gm9.y.gnsaa.;u ati Lea ati awon omo waju iranserd, emi o si maa'bdwe ni pql€.gqg.e bi irin awon eran ti o saaju J9 tel6 won, ati Rakeli ati Joil; kehin. m l . . a r r . b. a l r aa w o no m o t i l C g b a ,t i t i 1, 9un si kgja lo siwaju won, o si emi o fid€ odo oluWami ni Seirl.(ben wore.nl.e.gme;e-titf o fi de $dd arakun_ 3 2 : 3 . \ n n .r i ( G e n l 8 : 2 : 4 2 : 6 . ) ' Jakobu rin lo si $ekemu. 4. Esausi srirelati paderd, o si gb6 a 15. Esau si wi pe, ',Je _ ki emi fi 'ninu f . u , 9 s 1r o m o o n n i o r i n . o s i f i e n u eniyan die sile pglu rg awgn wgn si sokrin. (Gen entyan tr o pelu mi. Oun si wi pe. T9 .9 - 1enu. 45:14,15.) "Kinni eyiyii jrisi. J9 ki emi saa ri . l. 9 ri gb€ oju rd soke,o si ri awon oore-ofe ni oju oluwa mi." obrnrrn ati awon gmg, o si bi i p6. " t anl .1.6.Nl ojg naa ni Esausi padirbd qni wonyii pelu re?" Oun si wi be. re lo si Seiri. "Awon omo ti Olorun fi oore_ofe fun . 17. Jakobusi r'inlo si Sukkotu,o si 't273; rranggre ni." (Gen 48;9; psm k6 ile fun.ara.rd,o si pa egQfun awon I s a8 : 1 8 . ) eranre. Ntton naa ni a seso oruko ibe 6. Ni igbd naa ni awon iranggbinrin n i S u k k o t u(. O n d j 8 : 5 , 1 4 ;p s m 6 0 : 6 . ) s u n m o . . d d i . r Q , . a w gant i a * d i r q m q 18. Jakobusi wd si Sekemuti o w) won, w6n si teriba. ni ilg Kenaani,ni alaafia,ni igbati o ti . 7 . A t i L e a p e l u ,o u n a t i a w o no m o Padan-aramud6. O si pa nlQ rQ nirQ,sunmg-Qdo r0, won ,si teriba,'ni_ ilf naa.(Jos24 : 1 ; Ondj-9:1; ben K e n r nn l J o s e l ua t i R a k e l i s i s u n m o lJjy 25:20:28:2.\ rq, won si teriba QdQ 19. d si ra'oko biiri kan, lori evi ti o ,.Kinni ohun ti iwo pite gbg plgg sf, lowo awen omo Hamori. .8. O si wipe, rq .q!l! gbogbo awon ow6 ri mb ti oaDa )eKemu.nt ggerunow6 fadaka. p_{deZ"Oun si wi pe .iLaii ii ri ooreofi ( J o s2 4 : 3 2 :J h n a i 5 . i " roJurg nr ofuwami. (Cen32:14-16.) 20. O si tf pqpq kan nibe, o si sg .,Emi y. n i t 6 , a r a k u n _ oruko rd ni El-Elore-Israeli. . h s a us i w i p e , rrn ml, pa eyi ti o ni m6 fun arare.'. 1 0 .J a k g b us i w i p e , . . B e C k e Sm , i'bd oRI 34. 9, Dr o pq ry p9 mo bd ri oore_gfeni Seke_m-u wole to Dina, o si ba a ld po. oju re nisinsinyif,nje gba ore mi'tdwo INA omobinrin Lea, ti o bf fun mr: nltorr tr mo sa ri ojf re bi eni p6 T\ l-;, Jakobu si jade lo lati wo awon 49 GENESISI34z2-25 g m g b i n r i ni l u n a a .( G e n 3 0 : 2 1 . ) eni alaikold,nitori ohun ibr)ki ni fun 2. Ni igbati Sekemu,omg Hamori, wa. (Gen 77:14.\ aril Hiffi omo aladeilu naa ri i, o mu 15. Kiki ninu eyi ni awa le jd fun yin, bi gyin o b6 w-dbi iwa, p6 (i'a ko un, o_siwole tg o. o si bi a j6. 3. Okin rd si fi mQDina, omobinrin o l u k u l u k uo k u n r i ny i n n i l i r . 16. Ni igba naa ni awa o fi awon Jakgbu,o si fe omidan naa.o si sqro rere tun un. omobinrin wa fun yin, awa o si mu 4. Sekemusi so fun Hamori baba rQ awon omobinrinyin sodo wa, awa o si pq, ':Fe omidan yii fun mi ni aya." maa ba yin gb6, awa o si di eniyan Kannaa. (Ondj la:2.) 17. Sugbonbi eyin ko bri gb6 tiwa 5. Jakobu si gbQ pe o ti ba Dina omobinrinrd j6: sugbonawonomo rQ lati kold, nje awa yoo mu omobinrin wi pglu awgn eran ni p6p6.Jakobusi w a , a o s i m a a l o . " pa qnu rd mQ titi won fi d6. A gbgsanbiba Dina i6 lara awon ara _ _6.-Hapo!, baba Sekemu,si jade to Sekemu. JakgbuIo lati b6 a sdrQ. 7. Awon omg Jakgbusi ti oko d6, ni 18. Oro won si dtn m6 Hamori ati igb) ti won gb6; inu awon gkunrin naa Sekemuomo Hamori. si bdjf, inu si bi won gidigidi nirori ti o 19. Qdomokunrinnaa kd si pf titi ;e olurn buburu ni Israeli, niti p6 o b6 lati se nkan naa nito?i ti o ni if6 si emgbinrin Jakobu dipo, nitori irf omobinrinJakobu;oun si ni o ni oli ji nkan beekd y9 fun qfqe.(Deut 22:21; lo ninu gbogboar6 ile baba rd. (1 Kro J o s7 : 1 5 ;O n d j 2 0 : 6 :2 S a m l 3 : 1 2 . ) 4 : 9 . ) 20. Ati Hamori ati Sekemugmg re 8. Hamorisi bii won sorope,"Qkdn Sekemugmg mi nfg gingUlnrin'yin, w6 si enubodeilu won, wgn si b6 awon ar6 ilu won soro wi pe, mo bg yin e fi i fun mi ni aya. 9. Ki e si b6 wa gbeyawo,ki 9 si fi 21. "Awgn gkunrin wonyii nb6 wa awon gmobinrin yin fun wa, ki g si gbe ni alaafia;nitori naa g jg ki wgn o maa mu awon omobinrin wa fun ara maa gbe ile yii, ki won si maa sowb ytn. nibe; kiyesi i ile saa gbdyd t6 niwaju 10. Eyin o si maabri wa gbe,ild yoo won: I jf ki a maafg awongmgbinrin si wd niwaju yfn, e joko ki e si maa won ni aya,ki awa naasi maafi awon gowd ninu rQ, ki 9 si maa ni inf ninu gmgbinrin wa frln won. 22. Kiki ninu eyi ni awgn gkunrin rd." (Gen 13:9; 20:15.\ 11. Sekemusi wi fun baba omidan naa yoo gbd fun wa lati maa b6 wa naa ati fun awon arakunrin re pe, "P gb6, lati di eniyan kan, bi gbogbo j9 ki nri oore-ofe ni ojri yin; ohun ti gkunrin laarin wa bi kglh, geggbi wgn eyin b6 d6 fun mi ni emi o fi fun yin. ti koli. 23. Tiwa k6 ni gran won, ati err) 12. E bddrdohun dna lowo mi ati Qbnnbi o ti wu ki o pQ t6, emi o si fi won, ati gbogboohun-Qsinwon yoo ha fun yin C9g9bi e o ti kir fun mi; kiki p6 jg bi? Kiki kf a s6 gbd fun wgn, wgn ki g saafun mi ni omidannaani aya." yoo si maa b6 wa gb6 pQ." 24. Gbogbo awon ti njade ni gnu( E k s 2 2 : 1 6 ;D e u t 2 2 : 2 9 ; I S a m 1 8 : bode ilu wgn si feti si ti Hamori ati ti 2s.l 13. Awon omo Jakobu si fi etan da $ekemu qmg re; a si kg gbogboawon Sekemuati Hamori baba rQlohun, ni- okunrin won nilh, gbogbo gni ti nti gnubodewon jade. (Gen 23:10.) tori ti o ba Dina arabinrin wgn jg. 25. Ni igba ti o di gjo kgta, ti ogb€ 14. Won si wi fun wgn p6, "Awa kd Id se nkan yii lati fi arabinrin wa fun wgn kan, ni awon omokunrin Jakgbu GENESISI34:26-35:15 meji si dide Simeoni ati Lefi, awon a r a k u n r i nD i n a , o l u k u l u k u w o n m u idi rQ,wonsi fi igboyawo ilI naa,won si pa gbogbo awon okunrin. (Gen 49:5-7.\ . 26. Won si fi idi pa Hamori ati Sekemu omo rd, won si mu Dina iade k u r o n i i l e S e k e m uw , o n s i i a d ei o . 2 7 .A w o n o m oJ a k o b us i w o l ea w o n t i a p a ,w o n s i k o i l d n a al o , n i t o r it i ' a ba arabinrinwon i€. 28. W6n k6'aglian won, ari akom a l uw o na t i k e t e k e t ew o n ,a t i o h u nt i o wi ni ilu naa,ati eyi ti o wir ni oko. 29. Gbogboord won, gbogboomo wgn weere atl aya won ni w6n di ni igbekin, wgn si ko ohun gbogbo ti o wd ninu il6 lo. 30.Jakobusiwi fun Simeoniati Lefi pe,"Eyin ti m[ wahalaba mi nitori ti e sg mi di d6rin si awgn olugbeilg yii, awonara Kenaaniati awoneniyanperissi;bi emi kd s) ti po ni iye, bi'wonbii k6 arawgn jg si mi. won o si pa mi. a o s lp a m l r u n e m i a t i i l e m i . " ( G e n4 9 : 6 : E k s 5 : 2 1I G e n 3 6 : 2 6 , 2.7) 3 1 . S u g b o na w o n s i w i p e . " S e k i oun sesi arabinrinwa bi eni pe si pangaga-obinrin?" oRr 35. Jakobupadasi Beteli; Qlgrun si tun sg ileri maie.mur9 di btun pelu. si wi fun Jakobu pe, /^ILQRUN "Dide goke lo si Beteli, ki o si \./ maa gbe ibe, ki o si t€ pepe kan nibe fun Olorun ti o farahin Q, ni igba ti o sil kuro niwaju Esau arakunrin re!" (Gen 28:19;13:27,43.\ 2. Ni igba naa ni Jakgbu wi fun awgn ara ile rd, ati fun gbogboawon ti o wi ni ddQrQpe, "P mu ijdji drisi ti o.wh.niow6 yin kuro, ki e si so arayin 9i qiqs.-ki 9 si pa as,syin dir. (Cen 3 l : 1 9 . 3 0 , 3 4E;k s l 9 : 1 0 . i 4 . ) 3 . E s i j e k i a d i d e ,k i a s i g o k el g s i peteli, niUeni emi o si gbe te pepekan fun Olorun ti o dri m-ilohuh'ni ojo 50 rponju mi. eni ti o si wa pelu mi nibikibi ti mo lo." (Gen 32:7,24; 28: 20-22:28:15.) 4. Won si fi gbogbonjeji orisa ti o wd lowo won fun Jakobu.ati gbogbo oruka eti ti o wir leti won.Jakobusi pa w o n m o s ra b €i g i o a k u r i o w a l e t i S e k e m u .( H o s 2 : 1 3 ;J o s 2 4 : 2 6 . 1 5. Bi won si ti nrin lg, drir Olorun nbe lori ihi ti o yi won kii, won kd si l e p a a w o no m o J a k o h u _ 6 . B C en i J a k o b us i w 5 s i L u s i( e y in i B e t e l i ) ,t i o w a n i i l e K e n a a n io, u n a t i gbogboeniyanti o wa lodo rd. (Gen 2 g : f u+: g : i . I 7. O si tE p9p9 kan nibe, o si so o_rukgibe ni El-beteli, nitori p6 nibg ni Qlgrun to o w6, ni igba ti o shkuro niw a j u a r a k u n r i nr d . ( G e n 2 8 : 1 3 . ) 8. SugbonDeborahoht6jf Rebeka kri, a.si sin in ni isaleBeteli labe igi oaku kan; oruko rd a si maa jg Allon i - b a k u t u (. G e n 2 4 : 5 9 . ) 9. Olorun si tun farahanJakobu,ni igba ti o ti Padan-aramubd, o si srlre fun un. (Hos l2:4; Cen 32:29.) "Jakobu . 10.Qlorun si wi fun un pe, ni oruko re, a ki voo pe orukore ni Jakobumo, bilosd Isrdelini orirko re yoo maa je " O si so oruko rd ni Israeli.(Gen 32:28.) 1 1 .O l g r u ns i w i f u n u n p 6 , " E m i n i Olorun Olodumare;maabi si i, si maa rg; orile-ede,ati egbe-egbeorile-ddb ni yoo ti odo re w5. awonoba yoo si ti i n u r e j a d ew 6 .( G e n1 7 : l ; 2 8 : 3 ; 4 8 : 4 ; 1 7 : 6 , 1 . 36 6; : 3 1 . ) 12. Ati ile ti mo ti fi fun Abrahamu ati Isaaki, iwg ni emi o fi fun, ati irrigme r9 lehin re ni emi o fi ile' naafun." ( G e n l 3 : l 5 ; 2 6 : 3 ;2 8 :1 3 . ) 1 3 .O l o r u ns i g o k el o k u r o l o d gr d n i i b i t i o t i n b a a s g r g .( G e n 1 7 : 2 2 . ) 14. Jakobusi fi dwdn kan l6ld ni ibi ti o ti ba a'soro,ani'dwQnokuta,o si ta org ohun-mimu si ori r9, o si ta dr6r6 si ori rd. (Gen28:i8.) 15.Jakobusi sg orukg ibi ti Qlgrun t i b a a s g r gn i B e t g l i .( G e n 2 8 : 1 9 . ) cENESISI 35:16-36:14 n"tuli bi Beniamini; o si kri. gbo. o si kdn fun ojo, awon gmg rg .. 16. Won si rin lati Beteli lo, o si kir E s a ua t i J a k o b us i s i n i n . ( G e n 2 5 : 8 : die ki won o de Efrati,ibi-omo te Ra- 1 5 : 1 5 . ) oRr 36. keli, o si ni irora irobi. 17. Ni igba ti o wa ninu irora irobi WSnfl { iran Esau ti i se Edomu. y r i . n r o l u g b d bw n i i r a n E s a u ( e' y"i y i fn i f i fun un pe. "Mise \I/ONYll bdri, iwg,o si bi omokunrihyii pelu. V V E d o m u ) .( G e n 2 . 5 : 3 0 . ) ( G e n3 0 : 2 4 . ) 2..psa.ufe awon aya - A drd a .ninu awon omobinrin .18.O si ;e bi gkan rd ti nlo (nitori ti g m g b i n r i nK e n a a n i : rQni Ben-oni,sugbon Eloni, ara Hitti, Aholibamaomobin9 \f ) o s9 orukc.r rin Ana. ri o j€ omo Sibeoni.aia Uifti. b a b ar d s o o n i B e n i a m i n i . 1 9 . R a k e l is i k r i , a s i s i n i n n i d n d ( G e n 2 6 : 3 4 :2 8 : 9 . ) 3 . A t i B a s e m a to i .m o b i n r i nl s m a e l i . E f r a t i( t i i s e B e t l e h e m u()G . e n4 8 : 7 : a r a b i n r i nN e b a i o t u . R u t 1 : 2 ;M i k a 5 : 2 ; M a t t 2 : 6 . ) 4. Ada si bi Etifasifun Esau:Base20. Jakobu si fi dwon kan leld ni i b o j i r i , e y i n i o w o ni U o i iR a t e t it i i i O l mati si bi Reueli. o n i y i i . ( l S a ml 0 : 2 ; 3 5 i 5 ;E k s 1 5 : 1 6 ; 5. Aholibamasi bi Jeugi.Jaalamu, a t i K o r a : A w o n w o n v i in i o m o k u n r i n D e u t2 : 2 5 :1 l : 2 5 . ) 2 1 . I s r a e l si i n b a i r i n a i d r d l o' . o s i Esau ti a bf frin ni'ile Kenaanl. 6. Esausi mu awon ayard, ati awon p a a g g r d n i w a j ui l c - i s oE d e i i . gmgkunrinrd. ati awon omobinrinid Reubgni b6 ilE baba rb sin: o si si. ati gbogbo awoneniyanile re. ati gran 22. O si se igba ti Israelijokd6 ni re, ati gbogboohun-osin,ati ohun ini ile naa, Reubeni wole to Bilha, dld g b o g b ot i o n i n i i l e K e n a a n io, s i l o s i baba rQ lo. Israeli si gbo. Nisinsinyii i l e k a n k u r o n i w a i uJ a k o b ua r a k u n r i n awon omo Israeli ti di mejila. (Gen r e . ( G e n 1 2 : 5 . ) 4 9 : 2 ;L K r o 5 : 1 ; 1 K o r 5 : 1 . ) , 7. Nitori.grQwon pg ju pe ki won o Awon omg Jakobu niwonyii; (awon gDepe lo: lle tl won si n9eatiposi kd ld g ! a _ * 9 1 ,n i t o r i o h u n - o s i nw o n . ( G e n okuirrin). ' ; 8.4.1 23- Awgn omo Lea: Reubeni(akobi l 3 : 6 : I l : 1 7 , 1 8 2 Jakgbu).Simeoni,Lefi, Judah,Issaka- _ 8. Bee ni Esau tQd6 ni oke geiri: Esau ni Edomu.(Gen32:3.) ri, ati Sebuloni. 9._Wgnyiini iran Esau,baba awon 24. Awon omo Rakeli: Josefuati ara Edomu ni oke Seiri. Beniamini. 25. eti awonomo Bilha, iransebin- _ 10. Wgnyif ni orukg awon omg Esau: Elifasi qme Ada, aya Esau, rin Rakeli Dani, ati Naftali, o.mo Basbm-ati, ala Esau. 26. Ati awon omo Silpa.iransebin- Re_u_eli, rin Lea:Gadi ati Aseri.awonwonyiini ( 1 K r o l : 3 5 . ) omo Jakobu,ti a bi fun un ni padan- _ 11. Awgn omo Elifasi ni Temani, Omari, Sefo, Gatamu, ati Kenasi. aramu. 12. (Timna si j6 irld Elifasi, omo Isaaki baba Jakgbu ati Esau kri. Esau, oun si bi Amateki fun Elifasii 27. Jakobu si de odg baba rQ ni Yo.lyisi ni omo Ada, aya Esau.(Eks Mamre, tabi Kiriat-arba.(ti i se He- l 7 : 8 , 1 4 . ) broni) nibi ti Abrahamuati Isadkigbe 13. Wonyii si ni awon gmo Reueli; Nahati,Sera,Samma,ati Miia; awon $ e - a - t i ppqe l u .( G e n 1 8 : 1 ; 2 3 : 9 . ) ?9.ajS Isaakisi je og6sanodun. Ignyi ni awon omo Basemati aya 29. Isaakisi mi d€mi rd ikehin o si Esau. k [ . a s i k o o j o p e l ua w o n - e n i i a rnd . o 14. Wonyii ni awon omo Aholiba- GENESIST36:15-37:1 52 29. Wgnyii si ni awon olori ninu ma, gmgbinrinAna, omobinrinSibeoni, ayaEsau;oun si bi Jeusifun Esau, awon ara Hori: Lotani, Sobali. Sibeoni, Ana. Jaalamu,ati Kora. 15.Awgn wonyii ni olori ninu awgn .30. Digoni,Eseri ati Disani;wonyii olori awgn ara Hori, g9g9-bi omo Esau: awon omo Elifasi, akgbi .ni_.u_*Sn Esau; Temani, Omari, Sefo, Kenasi. idil6 won ni ile Seiri. (1 Kro 1:34.) .. 31. Wgnyii si ni awon gba ti o jg ni 16.Kora,Gatamu,Amaleki:wonyii ile Edomu, ki oba kan t6 j-oba-iori ni awon olori ti o ti ddd Elifasi *ri"ni awgn 9m9 Israeli.(l Kro 1:43.) ile Edomu;wonyii ni awgn omo Ada. _ 32. Bela tii se omo Beori si jgba ni 17. Wonyii si ni awon omo Reueli F,domu:oruko ilu ri a si maa j9 Dinomo Esau;Awon olori, Nahati,Sera haba. 33. Bela si kri, Jobabuomo Serati Samma,Misa; wonyii ni awon olori ti o ti ddd Reueli w6 ni ile Edomu: Bosrasi joba ni ipd rd. 34. Jobabusi kri, Husamuti ile Tewgnyii ni awon omg Basemati.aya mani si jqba ni ipo rd. E s a u .( l K r o 1 : 3 5 , 3 7 . ) 35. Husamusi kri, Hadadiomo Be18. Wonyii si ni awon omo AholibamaayaEsau;Awon olori, Jeusi,Ja- dadi,.eniti o kolu Midiani ni ilbe Uolamu, ati Kora: wonvii ni awon ti o ti abu si joba ni ipd rd: oruko ihi re si ni ddd Aholibama wri,-aya Esau, omo- Afiti. 36. Hadadisi kri, Samlati Masreka b i n r i n A n a . ( e s e2 5 ; I K r o l : 5 2 . ) 19. Wonyii ni awgn omo Esau(eyi si joba ni ipd rd. 37. Samalsi kri, Saulu ti Rehobotu ni Edomu), wony)i si ni awon olori leti odd Efreti si jgba ni ipd rd. wgn. 3 8 . S a u l us i k r i " , ' B a a l i - h a n aonmi o 20. Wonyii ni awgn omo geiri, ara Hori, ti o tdd6 ni ild naa: Lotani, So- Akbori si joba ni ipd rd. 3 9 . B a a l - h a n a ngim o A k b o r i s i k f , b a l i , S i b e o n i ,a t i A n a . ( G e n 1 4 : 6 ; Hadarisi joba ni ipd rd: oruko ilu rd si D e u t 2 : 1 2 , 2 2 I; K r o l : 3 8 . ) 2 1 . A t i D i s o n i , E ; e r i , a t i D i s a n i : ni Paul Mehetabelisi ni oruko ayarQ. wonyi ni awon olori ara Hori, awon omobinrinMetredi,omobinrinMesah a b u .( l K r o l : 5 0 . ) omo Seiri ni ile Edomu 40. Wonyif si ni oruko awon olori ti 22. Awon omo Lotani ni Hori ati Hemamu:arabinrinLotanisi ni Timna. o ti odg Esauwd. S9g9bi idile won,ati 23. Awon omo Sobalini wonyii:Al- rbugbewon. nipa oruko won; Timna, fani, Mahanati,Ebali, Sefo, ati Ona- A l f a , J e t e t i .( l K r o l : 5 1 . ) 4 1 . A h o l i b a m aE . la,Pinoni. mu. 24. {onyii si ni awon omo Sibeoni; 42. Kenasi,Temani,Mibsari. 43. Magdieli,Iramu; wonyiini awon ati Aia ati Ana: Eyi ni Ana ti o ri awon isun omi gbigbon6ni ijn, bi o ti nb6 olori Edomu (eyiyii ni Esau baba awon_araEdomu), nipa itdd6 won ni awon keteketeSibeonibaba rd. 25. Wonyiisi ni awonomo Ana; Di- l l e l n l w o n . soni ati Aholibama,omobinrin Ana. oRI 37. ( e s e1 8 11 K r o 1 : 5 2 . ) lgbeaye awon omo Jakgbu: A ta 26. Wonyii si ni awon omo Disoni; Josefu si oko erri. nitori awon il6 rb Hemdani,Egbani,Itrani ati Kerani. eyi'ti o mu ik6rira w6 si ok'an awon 27. Awon omo Egeri ni wonyii, Bil- arakunrin ri. h a n i .S a a f a nai t i A k a n i . ( l K r o l : 4 2 . ) f AKOBU si ngb6ni ile ti baba rQ ti 28. Awon omo Disani ni wonyii: J fe dtip6. ani ile Kenaani. (Gen Usi ati Arani. 17:8'.28:4.\ 53 GENESISI3Tz2-25 13. Israeli si wi fun Josefup6, "Ni $ekemuk6 ni awgn arakunrinrg gbe ti nb6 agbo-eran?Wa emi o si ran o si wgn.. 14.O si wi fun un pe, "Lg nisinsinyii, ki.o-lo wo aladia iwon arakunrinre. ati alaafiaawon agbo-eran; "mi."'nge ki o si mu ihin padi wd iun ni o si rdn an lati afonifoji Hebroni lo, o si de Sekemu(Gen35:27.) 15. Okunrin kan si ri i ti o nrin kdk!1i ni p6pd; Okunrin naa si bi i pe, "Kinni iwo nwii?" 16. Oun si wi pe. "Emi nw6 awon a r a k u n r i nm i . m d b g e . s g i b i t i w o n gb6 nb6 agbo-eranwon fun mi."' 17.Okunrinnaasi wi pe, "Won ti lo kuro nihin, nitori mo gb6, ti won wi p e , ' E j 9 k i a l o s i D o t a n i . " ' J o s e f us i lepa awgnarakunrinrd. o si ri won ni D o r a n i .( 2 A . O b a 6 : 1 3 . ) 18. Ni igbnti won ri i lokere,ki o to sunmg eti odd won, wen di rikisi si i l a t i p a a . ( l S a ml 9 : l ; M a t t 2 7 : 1 . ) 19. Won si wi fun ara won pe, "Wo o, al6lid ven ni nbo vii 20. Nisinsinyii, e rivd,e je ki a pa a. ki a si wo o sinu dkan ninu iho wonyii. awa o ii wi pe eranko buburu ni o p'ai je; awao si maawd bi irl6rd yoo ti ri.'' 21. Reubenisi gbo,o si gbaa ni gwo w e n . o s i w i p e . " E m d s ej e k i a g b a emi re." (Gei 42:22.) 22. Reubenisi wi fun won pe, "E maseta Qjgsile.gugbone so o sinuiho yii ti nbe ni aginju.ki e md si fowokan an!" Nitori ki oun ba lE eba a ni ow6 w o n l a t i m u u n p a d at o ' b a b ar g l g . 23. O si se ni igba ti Josefude ddd awgn arakunrinrg, won b6 ewu rQ. ewu al6rirbari ti o wd lara rd; 24. Won si mu un, won si gbe e so s i n ui h d k a n :i h d n a as i g b ek d n i o m i , A ta Josefufun awon onisdwd. 2 5 . W o n s i i 6 k d 6l a t i i e'dw6-drd'ara u n :b i w o n t i gbe oju ioke, won si ri Awgn ar{kinrin Josgfu ditQsi i. Igmaelinti Gileadi bd: pelu awon ra12. Awon arakunrinrd si lo lati lo k u n m it i o r u l i r i r r i , a t i i k u n r aa t i o i i a , bQ agbo-eranbaba won ni Sekemu. w o n n m u w o n I o s i E g i p t i .( e s c2 8 , 3 6 . ) _ 2. Wgnyii ni iran Jakobu.Ni igba ti Josefudi eni odun mgtadinlogun,o ns6 agbo-eranpelu awgn arakunrin rd; omode naa si wir pelu awon omo Bilha,ati pelu awon dmo Sitpi awon aya babare: Josefusi mu ihin buburu wgn wa fun baba won. 3. Israeli si f6 Josefu ju gbogbo awen omo rd lo, nitori ti o j6 omo ogb6 rd, o si da ewu al6ribarir asqfun un. (Gen 44:20.1 4. Ni igba ti awon arakunrinrd ri i pe babawgn fg e ju gbogboawon arakunrin rd Io, won korira re. won kd si Ie soro si i ni alaafia.(Gen 27:41: 49:22.23.1 5. Josgfusi la dli kan, o si 16 o fun awgn arakunrin rd; won si tun korira rd si i. 6. O si wi fun won pe. "E gb6 dll yii ti mo 16. 7. Sawo o, iwa nyfiti ni oko, si wo o iti mi dide, o si duro g6nq6n, iti tiyin dide duro yik6. won si nteribafun'itl m i . " ( G e n 4 2 : 6 , 9 ; 4 3 : 2 6 ;4 4 : 1 4 . ) 8. Awon arakunrinrd si wi fun un pe, Iwg o ha joba lori wa bi? Tabi iwo o. ge olori wa nitooto bi? Won si tun korira rd si i nitori il6 rd ati nitori ord rd. (Gen 49:26.) 9. O si tun Li il6 miran,o si ro o fun awgnarakunrinrd, o wi pe, "Sa wo o, mo tun la il6 kan si i, si wo o, ddrin ati d9ip6, ati awon irawo mokanla nforibale fun mi." 10. O si ro o fun baba rd ati fun awgn arakuniinrd;.babard si ba a wi, o si wi fun un pe, ",4.16kinni eyi ti iwo 16yii? Emi ati iya re ati awonaiakunrin re yoo ha w6 nitooto, lati foribale fun 9 bi?" (Gen27:29.) 11.Awon arakunrinrQsi seilarard: qugbgnbabard pa gre naa mo. (A.A. 7:9.) GENESISI37:26-38:11 26. Judahsi wi fun awon arakunrin "ErC kinni o je bi a ba pa araJg pe, kunrin wa, ti a si bo djQ rd? (ese201 G e n 4 : 1 0 :J o b 1 6 : 1 8 . ) 27. E w6,e je ki a tir a fun awenara Igmaeli,ki a m6 si fowo wa kan an nitori arakunrinwa ati ara wa ni oun." A-wonarakunrinrd si gba tird. (Gen 42:21.\ 28. Ni igbanaani awononisowdard Midiani nkoja lo. won si fa Josefu. wgn si yo o jade ninu ihd, won si ta a ni ogfn ow6 fadaka fun awqrnara Ismaeli: won si mu Josefulo' Asi. AEeipti. .-7:9; (Ondj 6:3: Gen 45:4.5; Gen39:1.) iUln,flO bd Jakobu. 29. Ni igbi ti Reubenisi padalg si ihd ti o si ri pe Josgfuko si ninu ihd n a a ,o f a a s or d y a . ( G e n 4 4 : 1 3 . ) 30. O si pada to awon arakunrin rd lg, o si wi pe, "Omod€ naa kd sf, ati emi, nibo ni emi o wd?" (Gen 42: 13.36.) 31. Won si mu bwi Josefu,won si pa gmg ewure kan, won si ri ewu naa sinu Ojd naa.(gse3,23.) 32. Won si fi dwi al6rirbari naa r a n g g , . w o nm u u n t o b a b a w o n w d l wgn si wf pe, "Eyi ni awa ri, mo nisinsinyifboya dwi gmg r9 ni, bi oun k0!" 33. Oun si mg 6n, o si wi pe, "Ewr) gmo mi ni; granko buburu ti pa a j9; lai siyemeji, a ti fa Josgfu ya pirgpirg!" (esq 20; Gen 44:28.) 34. Jakobusi fa aso rQ ya, o si fi aqg Qf| si ara rQ, o si l0f0 SmS rd ni ojg p u p 9 . ( 9 s 92 9 ; 2 S a m 3 : 3 1 . ) 35. Gbogboawon omo rd okunrin, ati gbogboawon omo rd obinrin dide lati sipdfun un; gugbgno k9 lati gbipt; o si wi pe,"Ninu dfd ni emi o sasokale te emq mi lo si *isir-dkri."Bayii ni (35)'lsank'i ni itumqti o yg fun'Sheol'(O.T.) tabi 'Hades' (N.T.). Evi ni ipd ti dkri wd ti o nduro de ajinde awgn dkrl. Qrun-apaditii s'Gehenna' (gegebi Jesuse pi 6) ni ogbun idanil6r6 ninu ina djodku ti awon alaigbagbg ym lg lghin aiinde oku. 54 b a b ar d s o k u nr d . ( 2 S a m 1 2 : 1 7 ; G e n 42:38;44:29,31.) 36. Awon ar6 Midiani si ta Josgfuni E g i p t i f u n P o t i f a r i .l j o v e F a r a o ' k a n . o l 6 r i d s o .( G e n 3 9 : 1 . ) oRI 38. Judah.sepanpga: A bi Eri; evi ti a f6 Tamari ffn. 1r-1 si seld ni akoko naa. ri Judah l.-,,f sgkali lo kuro lodo awonarakunrin rQ,o si yi sodo ar6 Adullamu kan gni ti oruko rd nje Hira. 2. Judah si ri omobinrin ar6 Kenaanikan nibe,eni ti oruko rd nje Sua, o si fe e ni aya, o si wole tb 6. 3. O si loyun o si bf gmokunrinkan o si pe orukg rd ni Eri. (Gen 46:12; Num 26:19.) 4. O si trin loyun o si tun bi gmokunrin kan, o si pe oruko rd ni Onani. 5. O si trln bi omokunrinmiran,o si so oruko rd ni Sela:'owd ni Kesibuni igba ti o bi i. 6. Judah si f6 aya fun Eri ik6bi rd, oruko rQ nje Tamari. 7. Eri akobi Judahsi se eniyanbubulq !!oju OLUWA: OLUWA si pa a. (1 Kro 2:3.) 8. Judahsi wi fun Onani pe, "Wgle to aya arakunrinre lg, ki o si sf u ni op6. ki o si bimo si ipd arakunrinre." ( D e u t 2 5 : 5 :M a t t 2 2 : 2 4 . ) 9. Onani si mQ pe, irri omo bee ki yoo je tird; o si se,bi o ti wole to aya arakunrinrd lo, o si dd nkan omokunrin rd sile, ki o mii b5d mri ini-omo wii fun arakunrinrd. (Deut 25:6.) 10. Ohun ti o se si buri loju OLUWA: OLUWA si pa a pelu. 11. Ni igba naa ni Judahwi fun Tamari aya eme rg pe, "J6kd6 ni op6 ni ile babare titi Selagmg mi yoo fi digbd." Nitori o bdri pe, oun naa yoo kri bi awonarakunrinrd. Tamarisi lo, o si n g b €n i i l e b a b ar C .( R u t l : 1 2 , 1 ' 3 . ) 55 GENESTSI38:12-39:3 Judah si wole to Tamari lo. kiyesi.imo r6n.omo-ewurgyii, sugbon _ 1 2 . N i i g b a t i o p 6 d i e , ' o m o b i n r i niwo kd ri oun." Sua,ayaJfdah kri: jubah'siluipe, o si tq awon olirfrun agutanrd lo si Tim- A d6 Tamari l6re. 24. O si se,niwgnosumgtalehinrQ, nati,ounati Hira orgre, ardAdullamu. ni a wi fun Judahpe, "Tamariayagmo ( J o sl 5 : 1 0 , 5 7 . ) si kiyesii o si fi pangaga 13.A si wi fun Tamarip6, "Kiyesii, JC$epan-$aga, "Mu un jade baba gkg re nlo si Tininari, lati lo loyun." Judahsi wi pe, w6, ki a si diin6 sun rin." (Lef 2l:9.. rQrunawgn agutanrQ." 14.O si b6 asoopo rd kuro larard, o D e u t 2 2 : 2 1 . ) 25. Ni igba ti a si mu un jade, o si fi ibojf bo ara rd. o si r6so,o si joko6 "Qkunrin ti o ni enubodeEnaimu ti o wir ni dna ransesi babaoko rg pe. wonyifni emi loyunfun." O si Timnati,nitorio ri pe Seladagbd.a'ko nr nkan"Emi wi pe, bQ g, jqwg, ti tani nkan sl Il oun tun nl ava. 15. Ni igbari J;dah ri i o ro pe pan- wqrnyii,ddidi, ati okin, ati qpe." (9s9 saga--obinrin ni, nitori ti o bo oju rd. 1 8 . ) 26. Judahsi jewo, o si wi pe, "O se 16. O si ye tA 0 ni eb6 ond, ti si wi pe, "ye nri,je ki nwoletd 0]l' oun ko ol6dodoji mi lq, nitori emi ko fi i fun ga mg pe aya omo oun ni. Oun si wi $e!a 9m-9mi." Oun kd si ba a qe pg pe, "Kinni iwo o fi fun mi, ki o ba ld m 0 . ( 1 S a m2 4 : 1 7 ;9 s 9 1 4 . ) wole to mi?" Tamari bi ibeii: Peresi ati Sera. 17. O si wi pe, "Emi o r6n omo 27. O si se,ni akoko ibimo,rd, ibeji ewurgkan si o lati inu agbow6." Oun ni o wd ni inu rd. si wi pe, "Nje iwo ha ld fi dgo fun mi 28. Ni igba ti o si nrobi, ti dkan yg titi iwo yoo fi r6n an w6?" (Eik l6:33 i owo jade; olngbQbisi mu okin dddd6, ese 20.) o so 6 m6 gn ni gwg, wi pe, "Eyi ni o 1 8 .O s i b i i p e , " O g o k i n n ie m i o f i k6 jade." fun o?" Oun si wi pe, "Edidf re. ati 29. Sugbonbi o ti fa AwQre pada,si okirn re, ati op6 re ti o wa ni ow6 re." kiyesii, aburorQjade.O si wi pe, "Ki o si fi won fun un, o si wol€ to o lo, oun ha ni y(yi ti iwo yi funrare yii!" Nitori s i l o y u n l a t i d d g r d . ( e s e2 5 . ) naa ni a 9esg orukg rd ni Peresi:(Gen 1 9 .O u n s i d i d e b d i t ' i r el o . o s i b 6 4 6 : 1 2 ;N u m 2 6 : 2 0 ;M a t t l : 3 . ) ibdjrl rd kuro, o si mu aso o[O re rO. 30. Nikehin ni arakunrinrd jade, ti (ese1a.) o ni okin dddd6 ni ow6 rd: a si so 20. Judahsi r6n omo ewurenaalati orukg rg ni Sera. SwS0r€ rd, ara Adullamu naa lo, lati gba ogb naa wd lowo obinrin naa, oRI 39. 5ugbgnoun ko ri i. 21. Ni igba naa ni o beere lowo iwi dtit6 Josgfu;ati aasiki ri. awon okunrin ibd naa pe, "Nibo ni f, si mu Josefusokalewa si Egipti; pansaga-obinrin ti o wi ni Enaimu ni .{LPotifari, ijoyd Farao kan, olori yen ngb6?" Oun si wi pe, Q96,ar6 Egipti, si ra a lowg awon ara 9Qa Qnn "Pansaga-obinrin kan kd sf nihin.'Ismaeli ti o mu un sokalewd si ibe. ; sm 105:17.) ] 2 r O s i p a d at o J u d al o . o s i w i p e , ( G e n 3 7 : 2 8 , 3 6 P "Emi kd ri i; ati pglu p6 awongkuniin 2. OLUWA si wi pelu Josefuo si se kan nibe wipe, kd si pansaga-obinrinal6asikienivan:o si wh ni il6 oluward kan nibe." ara Egipti iaa. (9s93,21,23.) 23. Judahsi wi pe, "Je ki o maamu 3. Qga rQsi ri ipe OLUWA pQhiri, un fun ara rd, ki a maa ba fi w6 rerin; ati pe, OLUWA mu ohun gbogboti o GENESISI 39:4-40:5 56 ngedara ni owo rd. (Gen 2l:22,26,28: Ni igba ti gb6 o pe gb€ mo ohin .15. A.A. 7:9.) mr sokCtr mo si kigbe, o fi aso re silE 4. Josgfusi ri ojurere ni oju rd, oun sodo mi. O sii b6 iode." si nsinin: o si fi je olori ile rd, ati ohun 16. O si fi a-soJosefuldld lebaodo rd gbogboti o ni, ni o fi 16e 16w6.(ese titi Qgard fi bdw6 ile. 8.zlt 17. O si wi fun un bi oro wgnyii pe, 5. Lati igba ti o ti fi Josefuj9 olori "!,rd Heberu ti o mu to w6 w6, o wbte ile rd, ati olori ohun gbogboti o ni, ni t 0 m i l a t i f i m i s e e l d y i . ( E k s 2 3 : l ; OLUWA busi ite arr{-Egi-pti naa nitori P s m 1 2 0 : 3 . ) Josefu:ibukun OLUWA si wd ldra 18. Sugbgnbi mo ti gb6 ohin mi ohun gbogboti o ni ni ile ati ni oko. soke ti mo si k6, o si fi asord sile sodg ( G e n3 0 : 2 7 . ) mi, o si sii jade." 6. O si fi ohun gbogboti o ni si gwo Josgfu:ko si md ohun ti o ni bikoge A so Josefusinu tribd. ounjeti o njg.Josefusi seeni daradaia 19. Ni igba ti gga rQgbQSr0 ayarQ, ti o so fun un wi pe, "Bavii ni gr(rre se ati arewireniyan. s Aya Qgi Josgfu f9 fa Josgfu sinu bgi; i m i . " O b i n u g i d i g i d i .( O w e 6 : 3 4 . 3 s). gugbgn Josgfu se olootri. 20. OgAJosefusi mu un, o si fi i sinu 7. O gi $e lehin nkan wonyii ni aya gga r9 fi oju si Josefularal o si wi pe tribu, nibi ti a ti nde awon dndd oba, o " B a m i q e . "( 2 S a m 1 3 : 1 1 ; O w e 7 : 1 5 si wa nibe ninu tribu. ( Psm 105:18.) 21. $ugbqnOLUWA wi peluJose-20.) 8. Sugbonoun kd, o si wi fun aya fu, o si gaanufun un, o si fun un ni oju ggir rQ pe, "Kiyesi i, oluwa mi kd mo rere ni oju onitribri. (9s9 2l; Psin ; k s 3 : 2 1 ;D a n 1 : 9 . ) ohun ti o wi lodg mi ni ile, o si ti fi 1 0 5 : 1 9 E 22. Onitfbu si fi gbogbo awon ara ohun gbogbo ti o ni 16 mi lowo. 9. Ko si s(9ni ti o p0 ju mi lo ninu ile tribri ti o wd ninu tubu le Josefulowo: yi; b99 ni kr) si pa ohun kan m6 kuro ohunkohunti won ba si senibe,oun ni lowo mi bikoseiwo, nitori p€ aya rd ni oluserQ. (Cse4.) 23. Onitribuko si bojuwo ohun kan iwS j€. Nje bawo ni emi o ti se hi iwa buburu nl6 yif. ki un si d6se sf ti o wd ni ow6 rd; nitori ti OLUWA wA pglu ri, ati ohun ti 6 bd ti ni Q l g r u n ? ! " ( G e n 2 0 : 6 ; 4 2 : 1 8 ; 2 ' S a m OLUWA nmf dara.(gse2,3,8.) 9e 12:13.\ oRI 40. 10. Lojojumo ni o nso g fun Josefu, gugbgnoun kd si gbo tird lati ba a sin, Josefu ohltfmd il6. tabi lati ba a ge. A si W lehin nkan wonyif ni agbQti I l. O si se ti Josefu wole lo lati se lr.-,f qba Egipti ati al6sd rQ W gba iW ri; ti kd si si enikan ninu awgn E g i p t i o l u w aw o n . ( g s g1 1 , 1 3 . ) o k u n r i ni l e n i n u i l e n i b d . 2. Faraosi binu si meii ninu awon 12.O si di Josefuni asomu, o wi pe, ijoye rQ, si olori awon agb6ti, ati'si "B6mi se." Oun si fi aso rd sile, si i olori awon al6sdfowo o si sd bo sode.(Owe 7:13-25.) 3. O si fi won sinu tubu ninu ile ol6ri 13. O si se ni igbati o ri i pe,Josefu gq6, sinu tubu ti a gb6 de Josgfu si. fi aso rQ sili si oun 16w6,ti o si iade. ( G e n 3 9 : 2 0 , 2 3 . ) 14. Ni igba naa ni o k6 pe irwon 4. Olori ggQnaa si fi Jogfu jg olori gkunrin ile rd, o si wi ftin wgn pe, "p won; o si nseitoju won: w6n si pg dig wo o, o mu Heberu kan wole td wd w6 ninu trirbunaa. lati fi wa seeleya:o wol6 id mi tati ba 5. Ni dru 9j9 kan awon mejeji si 16 mi ge,mo si kigbe ni ohun rara. irl6 kan agbQtiati ahlsdgba Egipti ti a ) l dd sinu tribf, olukuluku la il6 tirg, olukdluku pglu itumg dli tirg. 6. Josefusi wole t0 wfn lo ni owuro, o si wd w6n, si kiyesi i, wgn fajriro. 7. O si bi awon ijoye Farao ti o wir pglu rQ ninu ile tubu oluwa rQ pe, "Ee9e ti oju yin fi rdwdsi b99 loni?" Ali ti olori agb6ti ati itum.o ri. 8. Wgn si wi fun un pe,"Awa lii dl6, kb si si olttrimd rd." Josefusi wi fun wgn pe, "Ti Qlorun kf ha ni itumQbi? Emi bQ yin, e rg w6n fun mi." (Gen 4 l : 1 6 ;D a n2 : 2 7 , 2 8 . \ 9. Olori agboti si ro dl6 tird fun Josgfu,o si wi fun un pe, "Ni oju il6 mi, kiyesi i, irjard kan wi niwaju, 10. Ati lara djdrd naa ni dka meta wh; o si rridi, itann6 rQ si tu jade, ati siri rd si so eso-irjdri ti o pQn. I l. Ago Faraosi wir ni owo mi: emi si mri eso-ijdrd naa, mo si fun wgn sinu agoFarao,mo si fi ago naa le Farao lowo." 12.Josgfusi wi fun un pe, "Itumg re ni dyi: eka meta naa, olg meta ni: ( G e n 4 I : 1 2 , 2 5 ;D a n 2 : 3 6 ; 4 : 1 9 . ) 13. Ni 9j9 meta loni, Farao yoo gbe ori re sokeyoo si mu o pada si ipd re: iwo o si fi ago 16Farao ni owo gegebi ti igbi isaaju nigba ti iwo nse agb6ti r|. 14.Sugbonki o ranti mi ni igbd ti o ba darafun o, ki o si fi iseunrg hin fun mi, emi bQ q, ki o si d6 onikg mi fun Farao, ki o si mu mi jade ninu ile yii. (Luk23:42;Jos2:12.) 15. Nitoot6 jiji ni a ji mi td lati ilg awghHeberu w6: ati nihinyii pglu; emi kd 9enkan ti won fi fi mi sinu ihd-tribri yii." (Gen37:26-28.) Ah ti olori atisi ati itumg ri. 16. Ni igbi ti olori al6si ri pe itumg il6 naa dara, o si wi fun Josgfu pe, "Emi wir ni ojti-ili mi pelu, si kiyesii, emi ru agbQnakara fun-fun meta ni ori mi: 17. Ati ninu agbdnti o wd loke ni oniruuru ounje sisd wi fun Farao; GENESISI 40z64lt6 awon eye si nje e ninu agbQnnaa ti o wh lori mi." 18. Josefu si dahun o si wi pe, "Itumg rg ni eyi: agbonmeta naa ojg mgta ni, (9s9 12.) 19. Ni gjo metaloni, Faraoyoo gbe ori r9 kuro lara rg, yoo si so 0 r0 lori igi kan; awen eye yoo si maa jg gran ara re kuro lAra re." (gsg 13.) Awon il6 naa gg gggg bi itumo won. 20. Ni ojo kgta, ti i geSjS ibi Farao, ti o se isd fun awgn AmS-gdQrg gbogbo: o si gbe ori ot,ori'ag69iisbt! iti ti olori awon al6sdlaarin awgn gmo-odo r C . ( g s e1 3 , 1 9 . ) 21. O si tun mu olori agbotipadasi ipd rP; oun si fi ago le Farao ni gwg: ( e s e1 3 . ) 22. Sugbonolori al6sdni o sord: bi Josgfu ti tumo A16naa fun won. (9s9 1e.) 23. $ugbgn olori agb6ti ko ranti Josgfu,o gbagberQ. oRI 41. Farao 16 il6 meii kan. 1r1si -seni opin gdun meji gbilko,ni lr.-f Farao 16irli: p6 oun duro ni Qb5 odd, Nile. 2. Si kiyesi i abo-malumeje, ti o dara ni wfwd, ti o sanra,jade lati inu odo Nile naa wd: won si njg ninu eesf-odd. 3. Si kiyesii, abo-malumeje miran ti o burri ni wiwd, ti o si rir, jade lghin won lati inu odo Nile naa wii; won si duro ti awgn abo-malu naa ni bdb6 odd naa. 4. Awgn abo-maluti o burri ni wiwd ti o si ri si mti awon abo-malumeje ti o dara ni wiwd ti o si sanranaajg. Bgg ni Farao ii. 5. O si sirn, o si 16 il6 lggkeji: si kiyesi i, giri gkd meje yg lara igi gka kan, ti o krin ti o si dara. 6. Si kiyesi i, siri oka meje ti o ru ti afffg ila-odrin ti rd dini si rd jade lehin won. GENESISI4I:7-30 58 7. Sfri meje ti o ri naa si mri siri sanra,ti o si dara lati wd iadelati inu mejedaradarati o krin naa ie. Faraosi odo naawd; won si nle ninu eesri-odd: ji, si kiyesii, ild ni. 1 9 .B e en i a b o - m a i um e i em i r a nt i o 8. O si pe ni owurg, ti okin re kd joto, tl o buniju ni wiwo. ti o si ru, l6ld; o si ranggo si pe gbogbo awon jade sokelehinwon,won burf tobeeri amoye Egipti, ati gbog6o awon e n 1 ^ k or i i r u w o n r f n i i l e E g i p t i . ' ' omgranibe w6: Faraosi ro ilii rd fun 20. Awon abo-maluti o'ri,-tiwon si won: sugbonkd si enikan tl o ld tumo .buni niwiwd,.wonmu awgnabo-malu w o n f u n F a r a o .( D a n 2 : 1 , 3 : 4 : 5 , 1 9 ' ;me_Je stsanrargaalunaa je: E k s 7 : 11 , 2 2 ;D a n 2 : 2 7 ;4 : 7. ) 2 l . N i i g b ar i w o ns i j e w 6 nt 6 n ,a k d .. t e m o p e . w o n t i i g w o n : n i t o r it i w o n Olori agb6ti naa ranti Josefu. tun buru ni wfwd sibe gege bi igba i s a a j uB e e n i m o i i . 9. Ni igbd naa ni olori agb6ti wi fun _ Faraope, "Erni ranti isise mi loni: 22. Mo si ri ni oiu-dldmi, si kivesii. 10. Ni igba ti Farao'binu si awon s f r fo k i . m . e i ej a d e l a r a i g i o k i ( a n . o rE,o si fi mi sinu ttibrini il'e- K U n O S t O a r a : Smq-QdQ tubuolori ifQ emi ati olori aldsd:(Gen . ?3 qi kiyesii, siri oki mejeqird,ti o 40:2.3.) si ri ati ti dffnfn ila odrin ti'rd danu.o 1l. Awa si L4ili ni dru kannaa,emi r [ j a d e l e h i nw o n : ati oun awa16iilit olukulukubi itumo 24. Awon siri ti o ri si mu awon sfri rere meje laa je; mo si ro 6 fun'awbn i r l St i r d . ( G e n 4 0 : 5 . ) 12. Odomokunrinkan ar6 Heberu, amdye:sugbonko si eni ti o ld so o fun olori ds6,si wa nibepgluwa; m i . " ( e s e8 . ) AmA-gdQ awasi ro w6n fun un, o si tumo dl6 wa Joscfuso itumo il6 naa,ati ohun ti a li {yl ryu,o !umq fun olukulukuC9g9bi 9e sr r. e l 6 t i r e . ( G e n4 0 : 1 2 . ) 13. Bi o ti tumo fun wa, bee ni o si .25. Josefu si wi fun Farao pe, ri; emi ni a mu padasi idi isemi, al6sd "Qtan ni ilii Farao: Olorun ti fi otiun ni a si sord.(Gen 4O:21,22.) ti Oun nbowa se hin fun Farao. (ese 28,32.\ Fmo ro ila rE fun Josefu. 26. Awon abo-maludaradarameie 14. Ni igba naa ni Faraoranseo si naa, odun meje naa: ati sfri daradaia pe Josgfu, won si yara mu un jade meje naa,odun meje ni: dkan ni il6 kuro ninu ihd-tribri; ti o si paro asord, naa. o si to Farao wa lghin ti o si ti fd irun 27. Ati awgn abo-malumeje naa,ti r Q . ( P s m 1 0 5 : 2 0 ; D a n 2 : 2 5 ; P s m o rr) ti o si burri ni wiwd ti won jade I l3:78.) soke lehin won, odun meje ni; ati giri 15.Faraosi wi fun Josefupe, "Emi gkd meje ti o rir naati eff Ufnila-oorun 16il6, ko si si enikan ti o ld-tumord: ti rd danu naa odun meje iyin ni yoo mo ti gbo eyi ti a so nipa re pe. bi iwo j a s i .( 2 A . Q b a 8 : 1 . ) ba gbg ald.iwo le tumo rd." (ese12.) 28. Eyi ni ohun ti mo ti wi fun Farao 16. Josefusi da Faraolohun pe, ki i pe, ohun ti Olorun nbowa se,o ti fihdn fe emi: Qlorun ni yoo fi idahunalaafia fun Farao.(ese25,32.) fun Farao.(Dan 2:30; A.A. 3:12; 29. Kiyesi i, gdun meje QpQnbQw6 jakejadogbogboile Egipti: (ese47.) 2 K o r 3 : 5 ;G e n 4 0 : 8 . ) 17. Faraosi wi fun Josefupe. "Ni 30. Lehineyi odun mejeiydnsi nbQ: oju-dli mi, kiyesii, emi duro leti bdbe gbogboQpQnaa'nia o sigbhgbeni iie odo Nile. Egipti; iydn naayoo si run ile naa,(ese 18. Si kiyesi i, abo-malumeie ti o 5 4 , 5 6 rG e n 4 7 : 1 3 . \ 3 1 A k i y o o s i m o o p d n a am o n i i l e n r t o r r . i y a n . ntai ay o o t e l ee . n i t o r iy o o mI gidigidi. 32. Nitori naa il6 naa ti a fi hin leemejifun Farao; fi hdn pe lati odo Q l g r u n n i .a r i f i i d i o r a n 'n a a m u l e . (Nurir _O. -lSrunyob si mu un se'kdnkdn. 2 3 : 1 9 :i s a 4 6 : 1 0 . 1 . i ' 33. Nje nisinsinyii,ki Farao wo a m d y ea t i o l o g b 6 no k u n r i nk a n ,k i o s i fi i se olori ile Esipti. 34. Ki Faraose-eyi.ki o si vanawon alib6jttd si ile yii, ki won si gba id:imdrunni ileEgiptilodilnmejeopo naa. 3 5 . J e k i w o n k d g b o g b oo u n j ea w o n odun rerenaa ti nbo jq, si je ki won o 9eak6jopookd sdbeowo FaraocqCqbi ounjeni ilil, bgeni ki won si pa d m-o. . 36. Ounje.naa ni yoo si sekirfun ile {e gd.unmejeiyin naa.ti nbowasi ile Egipti; ki ile mri baa run nitori ivln naa." Fa11o19 Josefu di Olori ile Egipri. 37. Ohun naasi dara loiu-Faiao.ati loj-ugbogboawon omo-dbd rd. 38. Faraosi wi fun awon tlmo-odd r Q p e , ." A h a l d r i e n i k a nb i i r u e y i , otunrin ti Bmi Olorun nbe ninu rd?', ( N _ u 1!n7 : 1 8 ; D a n 4 : t i , 1 8 . ) 39. Farao si wi fun Josefu pe, "Niwon Olorun bi ti fi gbogbonkan-yii h3n .0. ko -si eni ti o sJ amdye iti ologbon bi iwo: . .40. Iwo ni yoo se olori ile mi, gqgq bi drd re ni a o si maa se ak6soawon e n i y a nm i : k i k i p e l o r i i r 6 n i e m i o ' f i t o b i j i r S l S . " ( P s m 1 0 5 : 2t , 2 2 :A . A . 7:10.) 41. Faraosi wi fun Josefupe, "Wo o, emi fi o je olori gbogboild Egipti!" ( G e n4 2 : 6 . \ 42.Faraosi b6 drika 9w(2rQkuro,o si fi b9 Josgfuni gwe, 'fi o si wd o ni aso Qgbddaradara,o si dwdn'wrird si I lQrin Est 3:10; Dan 5:7,16,29.\ 4 3 . O s i m u u n g u n k e k ek e j i t i o n f ; won si nke ni iwaju rQp€, "Kabiyesi;" o si fi i je olori gbogboile Egipti.(Est 6:9.) GENEStSI4I:31-56 44. Faraosi wi fun Josefupelu p6, ^kd ".Emi ni Farao, lehin re eni'k6ni gbodo gbe ow6 tabi ese soke ni C b 9 g b gi l e E g i p t i . " l e s m i O S : : 2 . ; 45. Faraosi so oruko Josefuni $afnati-paanea; o si fi Asbnati'funun ni aya, omobinrin Potifera, alufa Oni. Josefusi jade lo k6dkiri ile Egipti. .4,16 -naasi ggggggbi Josefu ti tumo r0. 46. Josefusi je eni ogbirnodun ni igbd ti o wo iie Farao"oUa Eeipti. Josefusi jade kuro ni iwaiu Faraolb si la gbogboile Egipri j6. (Gen 37:2.1 47. Laarinodun meje opd, ile si so eso ni ik[nw6-ikrinwo. +8. O.sik6 gbogboounjeodunmeje n.aajg ni igbati bpb wa ni ile Egipti.-o s r l l o u n J en a ap a m on i a w o ni l u : N i n u i l u k o o k a nn i o k o . r u n j er i a g b e g b red pamost. - . 4 9 . . J o s e f us i k 6 o k a j o b i i y a n r i n dkun l6pdl6pd; titi o fi dgkun aii maa won on; nitoriti kd ni iye. 50. A si bf omokuniinmeii fun Josgfu.ki odun iyan naa to d€, ti Asenati bi fun un. omobinrin Potifera, a l u f aO n i . ( G e n 4 6 : 2 0 . . 1 51. Josefusi so oruko akgbi ni Manasse:wi pe, "Nitori ti Olgrun mu mi gbdgbegbogboise mi. ati gbogboile b a b am i . " 52. Orukg ekeji ni o si sg ni Efraimu: nitori Olgrun ti mu mi bi si i ni ile i p 6 n j um i . ( G e n l 7 : 6 : 2 8 : 3 . 4 9 : 2 2 . ) 53. Odun mejeopQnaati o wd ni ile Egipti si pari. 54. Qdun meje iyin si bere si dd ggggbi Josefuti wi: iyin naa si mu ni ile gbogbo; sugbon ni gbogbo ile Egipti ni ounje gb6 wd. (esg30; Psm 1 0 5 : 1 6A: . A . 7 : 1 1 . ) 55. Ni isba ti ivirn mu ni sboeboile Egipti, aion eniyan kigbCou-njeto Farao: Farao si wi fun gbogbo awon ara Egipti pe, "P maa tg Josefu lo; ohunkohunti o ba wi fun vin ki e se e." 56- Iyirn naa si wd lori ile gbogbo: Josgfu si si gbogbo il6 isura silg, o si GENESISI 4125742:23 ntd fun awgn ara Egipti; nitori ti iyirn naa mu gidigidi ni ile Egipti. (Gen 42:6.) 57. lle gbogbo ni o si wd si Egipti lati ra ounJgl6do Josefu:nitori tiiyin naa mu gidigidi ni ile gbogbo. 60 oluwa mi, gugbgnlati ra ounjg ni awon iranse re se w6. 11. Omo enikan naa ni gbogbowa jg; olooto eniyanni w6. awa iransere ki i se ami." 12. O si wi fun won p6, "Bggkg, gugbgnlati ri asiri ilg ni e -sewii." 13. Won si wi pe, "Arakunrin mejila ni awa iransere, omo enikannaa ni ile Kenaani:si wo o, eyi abikehinsi wd lgdg babawa loni-oloni,dkankd si si." (Gen 43:7; 37:3O.\ 14. Josefusi wi fun won pe, "Eyi ti mo wi fun yin naa ni pe, Amf ni yin." l5. Eyi bayi(ni a o ii dan yfn wo lori emi Farao,eyin ko ni lo kuro nihin, bikose pe arakunrinabikehinyin b6 w6 ihinyii. 16.E riin enikanninu yin, ki o si mu arakunrinyin w6, a o si pa yin mg ninu tubu, ki a ld ridi Qrd yin, bi otitg wi ninu yin: bikosebee,lori emi Farao,o daju pe ami ni yin. ,.17. 9 si k6 gbbgbo won pd sinu t u D un l o J o m e t a . ORI 42 Awon arokunrin Josefu mgwa w6 si Egipti. \f I igba ti Jakobu si ri pe okir wd I\ ni Egipti. Jakgbu wi fun awgn gmg re pe, "Eegeti Qyinfi nwo arayin l o j u ? "( A . A . 7 : 1 2 . ) 2. O si wi pe, "Wo o, mo ti gbQpe gki nbgni Egipti:9 sokaleIo sibe,ki e si r?rfun wa lati ibe; ki awa ld yd, ki a m 6 s ek f . " ( G e n 4 3 : 8 . ) 3. Awon arakunrinJosgfumgwgwa si sgkalglg lati ra okd ni Egipti, 4. SugbonJakgbuko r6n Benjamini arakunrinJosefupelu awon arakunrin rd; nitori ti o berr)pe ki ibi md bai b6 a. (Gen 35:24.\ 5. Awon omo Israeli si wd ra oki niriu awonti o wd: nitori iydn naa mu Josefu fun won ni gki. n i i l e K e n a a n i .( G e n 4 1 : 5 7 ; A . A . 18. Josefusi wi fun won ni ojo kgta 7:ll.) p6, "Se eyi ki e si yd; nitori emi bQrr) Josgfu foiukoiu pglu awon arakunrin Qlgrun. (Let 25:43.'l fe.'6. 19. Bi eyin ba ;e olootg eniyanki a NisinsinyiiJosgfuni o si nsebaald mu Qkanninu awgn arakunrin yin dd ilQ naa,oun ni o nti fun gbogboawon ni ile tribu yin: ki eyin iyoku lo ki e si eniyanild naa;awon arakunrinJosefu mu oki lo nitori iydn ile yin. 20. Sugbong mu arakunrinyin abisi w6, won si t€ orf won ba fun un, w6n dojtibold.(Gen 41 :41,55; 37:7.) kghin w6 fun mi; bgg ni a o si mg d.rd 7. Josefusi ri awon arakunrin rd, o yin ni otito, e ki yoo si kf !" Won si 9e si md w6n, sugbonb fi ara rd se aleji be e. (ese34.) fun won, o si soro ako si won: o si wi 21. Wgn si wi fun ara wgn p6, "Awa fun wgn pe, "Nibo ni eyin ti w6?" jgbi nitootg nipa ti arakunrinwa, niti Won si wi pe, "Lati ile Kenaanilati ra pe, a ri iponju gkin rd, ni igbati 6 bd ounjg." (ese30.) w6, awa ko si ff gbq; idi niyii ti iponju 8. Josgfusi mo awon arakunrin rd, g e b d w a ! " ( H o s 5 : 1 5 ;O w e 2 1 : 1 3 . ) gugbgnawon ko m9 9n. 22. Reubeni si da won l6hr)n pe, 9. Josgfusi ranti awon irl6 ti o ti 16si "Emi ko wi fun yfn pe ki e masesEsi wgn, o si wi fun won pe, "Am( ni gyin; omode naa;e ko si fe gbo?Si wo o, nilati ri hsiri ilg yii ni e se w6." (Gen sinsinyif, a nbeere djd rd." (Gen 3 7 : 2 2 :9 : 5 , 6 . ) 37:6-9.) 23. Won ko si mo pe Josefugbg bdd 10. Won si wi fun un pe, "Beeko, 61 wen: nitori nipasp dgbnfQ ni o fi nbri w9n sgrg. 24. O si yipada kuro lodo wo.n,o si sgkfn; o si tun pada tQ wgn w6, o si ba wgn slrQ, o si mu Simeonininu wgn, o si dd e loju wgn. (Gen 43:30; 45: 14,15; 43:14,23.'1 25. Ni igba naa ni Josgfu pap ki wgn fi gki kun dpd wgn, ki wgn si mu ow6-olukulukupada sinu apd r0, ki wgn si fun won ni ounjg Qna;bayii ni o si ge fun wgn. (Gen 44:l; Rom 12:17,20,27.\ 26. Wgn si di okd le kgtgkgtgwgn, wgn si lo kuro nibg. (Gen 37:31-35.) 27. Bi |kan ninu wgn si ti tri apo rd ni ile-drd lati fun ketekgtgrQ ni ounjg, o ri ow6 rd; lenu apd rQ. 28. O si wi fun awon arakunrin rd pe, "Wgn mu ow6 mi pada; si wo o, o tilg wa lgnu apd mi: iryi si fb w6n, drr) si ba wgn, won nwi fun ara wgn p€, kinni eyi ti Qlorun se si wa yii?" Awgn arakunrin Jos-efurd fun Jakgbu brba wgn. 29. Wgn si de QdQJakgbubabawgn ni ilg Kenaani, won si rohin ohun gbogbo ti o b6 wgn fun un wi pe, 30. "Qkunrin naa ti i ge oluwa ilg naa,sgrglile si wa, o si fi w6 pe ami ile naa. (9s97.) 31. A si wi fun un pe, 'OlootQ, eniyanni w6; awa ki i seami: (gsg11.) 32. Arakunrin mejila ni awa, gmo baba wa; Qkan kd si, dbikfhin si wir l9d9 baba wa ni ilg Kenaani loni-oloni!' 33. Qkunrin naa, oluwa ile naa, si wi fun wa p6,'Nipa eyi ni emi o fi mQ pe olootg eniyan ni yin; efi Qkanninu awgn arakunrinyin silg lodo mi, ki e si mu ounjg nitori iyirn ile yin, ki g si maa 1 9 .( G e n 1 5 : 1 9 , 2 0 . ) 34. E si mu arakunrin yin nbft{hin naa tS rni w6: ni igba naa ni emi o mo pe gyin ki i ;e amf, bikose olootg eniyan:emi o si fi arakunrin vin le vin lgwg, gyin o si maa gowd ni'ile yii."' GENESISI42.2HI!' 35. O si ge,bi wgn ti nda apd wgn, wo o, idi-ow6 olukuluku wa ninu apd r|: ni igba ti awgn ati baba wgn si ri awgn idi-owo naa, Qrt bi won. (Gen 43:12,15.\ 36. Jakgbubaba wgn si wi fun wgn pe, "Emi ni gyin gba l'gmg: Josgfu kd si; Simeoni kd si si; e si nfe mu Bgnjamini lo: lara mi ni gbogbonkan w o n y i ip Q s i . " ( G e n 4 3 : 1 4 . ) 37. Reubgni si wi fun baba rQ pe, "Pa gmg mi mejeeji bi emi kd bd mu un padi wi fiin q; fi 16mi lowo, emi 6 si mi un paddwri fiin g." 38. Oun si wi pe, "Qmo mi ki yoo ba yin sokalelg; nitori arakunrinrd ti kf, oun nikan ni o si ki: bi ibi b6 ba a ni Qni ti gyin nlg, ni igba naani eyin o fi ibanujg mu ewf mi lo si isd-dkri." ( G e n 3 7 : 3 3 , 3 54; 4 : 3 1 . ) ORI 43. Bgniamini b6 awgn arakunrin rb wd si Egipli. TYAN naa si m[ ni ild naa gidigidi. l(Gen 4l:56.57.) 2. O si p, ni igba ti won j9 qkn ti wgn ti mfbo Egipti w6 t6n, baba wgn wi ffn won pe, "E tun lo ra ounjg die w6 fun wa." 3. Judah si wi fun un pe, "Qkunrin naa tgnumo9 gidigidi fun wa pe, 'Byin kd gbgdq ri oju mi bikose pe arakunrin yin b5 pglu yin!' (Gen 42:20:' 44:23.) 4. Bi iwg yoo ba r6n arakunrin wa pglu wa, awa o sgkalglg lati ra ounje fun g: 5. $ugbqnbi iwo b6 kQ lati ran an, awa ki yoo sgkalg lg: nitori gkunrin naa wi fun wa pe, 'Eyin ki yoo ri oju mi bikogearakunrinyin b6 pglu yin!"' 6. Israeli si wi pe, "Eege ti gyin fi huwa buburu b99 si mi, ti e fi so fun gkunrin naa pe, gyin nl arakunrinkan pqlu?" 7. Won si wi pe, "Okunrin naa bedre lfsQlfs} niti awa tikarawa, ati niti ibdtan wa, wi pe, 'Baba yin wh sibg? Eyin ni arakunrin miran?' Awa si da- GENESISI43:E-29 62 awa yoo okunrin naa si mu awgn gkunrin naa ltun geggbi ibddrd rd wonyii: 'Mu na gemo pe yoo wi pe, arakunrin lg si ite Josefu. yin sokalgw6?' (esti27; Gen 42:13.) 18. Awgn okunrinnaasi nbirir, nitori . 8. Judahsi wi fun Israelibabard o6. ti a_mriwon wri si it6 Josgfu;won.wipe, "R6n odomodenaaba mi lo. awa o si ".Nttgtiglvo a mu padirsinu irpowa 1i d i d e ,a o 1 9 ;k i a l d y d , k i a m a s i s ek r i . liCp3.aiokg ti a wd, ni a semrjwawole, atr awa att iwo. ati awon omo weere ki d ld fi isin kin wd, ki 6 si td koli wri, wa. ki d si ld fi wdSe-eru,ati awo,nkgtekeiewa.'; 19. si srinm6 irijri ile Josgfu. .9..Emini_yoose onigboword: lowo mr nr two o beerdrd; bi emi ko ba mu won si.Wgn sdrd ni enu-onaile naa, -baa ..Alagbi, un padaw6 fun o, ki nsi mu un duro ni nitooto . 20. Won_si,wipe. nje emi yoo ni ru gbi naalae- ni awa. i*ujr.fIe, lgkal9 wa ni isiaiu lati ri lae-.JG_e1 42:37; 4432; Film 18,19.) o u n ; e .( G e n4 2 : 3 , 1 0 . \ 1 0 . .B i k o s ep e b i a w a r i n s e i l 6 r a , 21. Ni igba ti a si de ile-drd,ti a tri awa.ibasa ti pada bo leekeji'nisiitsi- apd wa, a ri ow6 olukuluku wa lenu nyu.' apo rd, ow6. ni pfpes6n.dn:awasi iun 11. Israelibaba won si wi fun won mu un lgwo paddwr4.(Gen42:35 "Nje ) p€, bf be.gbd ni, eyi ni tcie le:9 22. Ow6 miran ni a si tun mu iowo mu ninu asdyin eso ile yif, sinu ao6 sokalewa lati ra ounje:awa ko moeni y i n , k i e s i m u o r e l o f u n b k u n r i nn i a , tr o tr owo wa sinu aDd wa." ikunradie,ati oyin die, ati turari,oiia, .,Alaafia ni ^ 23. O si wi fun won pe, 9lo^ ^pup_a,ati eso almgndi: (Gen t1t.nytn. e m6 bdrir: Olorun yin ati O w e 1 8 : l 6 r G e n ' 3 7 : 2 5 ; J e r Olorun baba yin, ni o fun yin ni igrira 12:?O; 8:22.1 ninuapd yin:ow6 yin de ow6 mi.l'O 12.Ki 9 si mu ow6 miransi owo vin: si mu Simeoni iad6 to w6n w6. pglu ow6 ti a mu padawa tenu'ap6yin. -dsi: 24. Okunrin naa si mu awon okune si tun mu un lowo Io; boyao le se rin naa wd si ile Josefu,o si fun won ni ( G e n 4 2 : 3 5 ; e s e2 1 , 2 2 . , 1 g m u a r a k u n r i ny i n p e l u ,e s i omi, wgn si we esdwgn: o si fun awon .. l: ketekgtewon ni ohun jije. (Genl8:4.) dide, g tun pada to okuhrin'naaIo: 25. Wgn si ti mu ore naa sile de . 1 4 . K i Q l O r u nO l u d u m a r eo f u n y i n irtibdJosefulQsiri; nitori'ti won gb6 pe ni aanu ni iwaju okunrin naa, ki d td won jeun o nibe. r6n arakunrinyin ohrinwd, ati Benia_ 26. Ni igba ti Josefusi bdwri si ile, filit f a ba gbir mf t6mo. a se ' p shim wgn si mu org ti o wi ni ow6 won w6 l Q f Q !( G e n 1 7 : 1 ; 2 8 : 3 : ' 3 5 : 1 1 : sil6 fiin rin, won si teriba fun un ni ile. 106:46;Gen 42:24.1 27. Oun si 1 5 . A w o n o k u n r i n n a a s i m u o r e pe, "Alaafia bddrdalaafiawon.o si wi ki baba yin wi, anisbo naa, wgn si .mu ilQpo owo mejeji si naa ti eyin wi? O wa laavesibe?"lese 9w9 ygn: ati Benjamini;won sidide, 7 ; G e n 4 5 : 3 . ) w.gnsi.sgkalelg si Egipri.won si duro "Ara babawa. . 28. Won si dahunpe. nt lwalu Josetu. rranlg rg, le.,o wir sibe,won si teri won foqgJu-!a awon arakunrin ri jeun pd. .wOnsi bu o16fun un. (Gen 37: 16. Ni igbati Josgfusi ri Benjamini !a_., 7.10.) "Mu pglu wgn, o wi fun olori ile rd p€, ^ 2? g si gbe o1u rd soke. o si ri awonokunrinwonyiilo si ile. ki o si pa ttenJamlni,aburo rd, omo iy6 re. o si "A-bikfhin gran, ki o si pdsd sile: nitori ti awon yin naati eyin wi fun 'ni wipq, gkunrin wonyii yoo b6 mi jeun m i n i e y i ? " O s i w i p e . " K i O l o r u ns e o;ureresr9, gmg mi." (Gen 35: I 7,l g : Q s a ny i i . " ( G e n 4 4 : 1 . ) 17.Qkunrinnaasi sebi Josgfuti wi; 4 2 : 1 3 ;N u m 6 : 2 5 ; P s m 6 7 : 1 . ) 63 GENESISI43:3G44:1E . 3O.Josefusi yara; nirori ti inu yg g oluwa mi fi so irf drd wonyif?Ki a mii a.b,ulorQ;o wd ibi ti yoo gbe softun; n pe awon "niUe. :t Smg-gdgre se bi irri nkan jCen wonyu. 9ji-q0 si iyara.o si sokun 42:24:45:2,t4,15:46:29.)' S..Kiyesii. ow6 ti awa ri lenu apo . o s i j a d e :o s i m [ wa, awa si tun mu pada fun d tati ile . 3 1 . . . Os i .b Q j ur d,.E gbe ounje kald." Kenaanrwa: bawo ni a o geji fad6ke 9Luoa. o srwr pe. ( G e n4 5 : 1 . ) tqbi wura ninu ile oluwa 16? (Gen ii gbe tire.kaldfun un l6td 43:21.\ ^.,3?.. _WSn atr.tu.n.won-l6td a ,t i f u n a w g n a r a 9: LSggenikenininu awoniransere tsglptl tr o nba a jeun lotol nitori ti ti. a ba ri i, ki o kri, ati awa irytu t<ii Oi awgn ara.Egipti ko gbodo ba awon 9rr1^oltlwa mi!" (Gen 3l:32'.) e n r y a nH e b e r uJ e u n ,n i t o r ii r i r a n i f u n 1 0 .O s i w i p e . ' , N j g k i o i i r i b e e a*.oj geggbi drQyin: eni ti-a ba ri i loword l-..aEgipri- (Gen 46:34.) 33.W . q n s i j 6 k o 6 n i i w a j ur e . a k o b i o . u L _ y 9 9d i e r r l m i , e y i n o ' s i ' s i g e g g . biip d i b i r d . a t i a b i k d h i n ' g e g e ' balail6sd." i lpo ewe r9: gnu st va awon okunrin tt'.'iVi igba naa ni olukuluku won naa sl ara won. ylra s.Aapd rQ kalg.olukulukuwon'si J34. 4 . O ssii b u o u n j e f u n w o n l a t i i w a i u tu apo re. bu -ti r e . t o : . s u g b o no u n j e B e n j a m i n i i u tt 12. O si nwa a kiri, o bdrd lati Ju enikeniwon ni ilo-pomaiun. W6n si egbqn,o si pari re si odo abikehin:a si mu, won si ba a seiriyri. (Gen 45:22.1 rr ?go laa ninu apd Benjamini. I.3 .Ni igbanaa ni won fa aso*on ya . oRI 44. olukulukusi di eri 16k6t6kfG rd, won A mri Benjamini sile. si pada lo si ilu. (Gen 37':29,3+lNum 1 4 : 6). f i f u n i r i j u i l e r e . w i p e . . . F i flsi .bse \-,/ounje krln inu apd awon okunrin Awgn arakunrin Josefrrforiboli fun un. wonyii,iwon ti won ba le rti, ki o si fi . 14. Ni igba ti Judah ati awon araow6 olfkfliki si enu apo rd. (Gen kunrin rd de si ile Josgfu.oun sa si wd 42:25.) nrbg: wgn si wole ni iwaju rd. ('Gen 2. Ki o si fi ago mi, ago fddrikd,si 3 7 : 7 . 1 0 . ) e n u d p oa b i k e h i na, r i o w 6 o k d r e l " O .,Iwa . 15. Josgfusi wi fun won pe, si ;e gggebi oro ti Josefuii so.' kinni eyi ti eyin hu yii? Eyin ttOrnOpi . 3 . B i b j u m o s i t i m o . ' a s i r d n a w o n r r u e n r y a nb r e m i a m a a m o r d n n i _ g k u n n n n a a l o , a w o n a t i a w o n t o o t 6 ? " ( e s e5 . ) '.Kinni k e t e k e t ew o n . a o wi fun _ 1 6 .J u d a hs i w i p e . 4. Ni igbati won si jade kuro ni ilu oluwa mi? Kinni a o so?Tabi awa o ti naa,ti won kd si tii r'in iinna.Josefuwi se we.ara wa 19_?Oiorun ti h[ g9g f u n i r f . l r i r e p e . " D i d e . l e p a ' a w o n awgn transe.re lade: wo o, awa di grf gkunrin -naa;ni igba ti iwo-ba si tr6 oruwaml, ajt awa,ati eni ti a ri agonaa w o n ,w r l u n w o n p e , ' E e s et i e y i n f i f i l o w o r d p e l u . " ( e s e9 . ) buburusanrere?Eeseri e fi ji agofa1 7 .O u n s i w i p e ,. . K i a m 6 r i p e e m i dakami? se bg g: sugbonokunrin naa loivo eni 5. Ni inri eyi ko oluwa mi nmu oti, tl a n agonaa,oun ni yoo seer6 mi; bi a t i . n i p ae y i t i o s r f i n m d r a n ?E y i n s e o se tr eyin. e goke to baba yin lo ni b u b u r un i e y i t i e y i n s e y i i . " ' ( e s e 1 5 ; a l a a f i a . ' i L e f 1 9 : 2 6 'D . e u r 1 8 : 1 0 - 1 4). 18. Ni igbanaani Judahsunmoodo 6. si O ld won bd. o si so ord wonvii re. o si wi pe. "Oluwa mi, emi be'o. ii [un won. ki iransere o so gbolohundrd kin'tdrj 7. Won si wi fun un pe. "Eese ti o t u w am i . k i o m a s eb i n u s i i r a n s er e : GENESISI44:19-45:t bi Farao tikararg ni iwo sa ri. (Gen 37:7,8; 4l:4044.\ 19. Oluwa mi beere lowo awon iranserQ, wi pe, 'Eyin ni'baba, ta'bi arakunrinbi?' 20. Awa si wi fun oluwa mi pe, 'Awa nf baba, arugbo,ati omo kan ni ogbologbord, abikehin;arakunrinrd si kri, oun nikansosolo si kD ninu omo iy6 rQ, baba rQ si feran rd.' (ese 30; G e n 4 J : 8 ; 3 7 : 3 3 ;4 2 : 1 3 , 3 8 . ) 2 1 . l w o s i w i f u n a w o ni r a n s er g p e , 'Mu un sgkalgtd mi wii, ki emi le fi ojri mi kan an.' 22. Awa si wi fun oluwa mi pe, 'Qdomgdenaa kd ld fi babar0 sile: nitori pe bi o ba fi i sile,babard'yookri.' .23, Iwg si wi fun awon iranserg p6, 'Afi bi arakunrinyin abikehinbr4b6 yin sokale wa, eyin ki yoo ri oju mi m 6 . ' ( G e n4 3 : 3 . ) 24. Ni igba ti a goke to baba mi iransere lo, a soro oluwa mi fun un. 25. Baba wa si wi pe, 'E tun lo ra ounjg dig w6 fun wa!' 26. Awa si wi p6,'Awa kd Id sokalg lo: bi arakunrinwa abikehinbri Ie pelu wa, ni a o sgkalelo; nitori ti a kd ni ld ri ojri okunrin naa, bikose p€ arakunrin wa abikehinba pelu wa.' 27. Baba mi iranse re si wi fun wa pe, 'Fyin mQ pe aya mi bi omo meji frln mi: 28. Qkan si ti Qdomi jade lo, mo si wi pe, Nitoot6 a fa a ya pdrepdre;emi kd si ri i lati igbi naa wa: (Gen 37:31-35.) 29. Bi gyin ba si mu eyi lg lowo mi pglu,ti ibi kan si see. ibanujeni eyino fi mu ewri mi lo si isd-okri!' (Gen 42:36,38.) 30. Nje ni isinsinyii,ni igbati mo b6 d6 qdg baba mi, iransere, ti omode naa kd si wa pelu wa; bge ni emi rd dim6 emi omqrdenaa; 31. Bi o ba ri pe omodenaakd pelu wa, yoo kf : awon iranse rg yoo si fi ibanujgmu ewf babawa iransere lo si isA-dkti. 64 32. Nitori iransere ni o seonigbdwQ gmgdenaafun babami wi pe,'Bi emi kd ba mu un td o wa emi ni o gbaQbi naa lgdo babami laelae!'(Gen 43:9.) 33. Njg ni isinsinyiiemi be q, jg ki iransere j6kd6 ni ipd omodenaabi gni fun oluwa mi; ki o si je ki gmgdenaa o ba awon arakunrin rd goke lg. 34. Nitori bawo ni emi o segoke tg baba mi lo, ti omgde naa kd b6 wi pglu mi? Emi bdrti lati ri ibi ti nbdwrl b a b a b am i ! " oRI 45. Josgfu sg ara rQ di mimd. \f I igba naa ni Josefuko le mu oju I \ dd mo ni iwaju gbogboawon ti o duro ti i; o si kigbe p6, "B mu ki gbogbo eniyan jade kuro lgdo mi!" Enikeni kd si duro ti i, ni igba ti Josefu so ara rd di mimd fun awgn arakunrin rd.(A.A. 7:13.) 2. O si sokun kikan: ati awon ara Egipti ati awonara ile FaraogbS.(esg 1 4 , 1 5 ;G e n 4 6 : 2 9 . \ 3. Josgfusi wi fun awgn arakunrin ri pe. "Emi ni Josefu!baba mi wa sibe?"Awon arakunrinrQkd si ld d6a l6trirn;nitori ti dri bi w6n ni iwaju rd. (Gen 43:27.\ 4. Josefusi wi fun awgn arakunrin rQ pe, "Emi bg yin e sfnmo odo mi!" Won si sunmg Q. O si wi pe, "Emi ni Josgfu, arakunrin yin, ti eyin ti si E g i p t i .( G e n 3 7 : 2 8 . ) 5. Nje ni isinsinyii,9 m6$ebanfj6, ki g ma si ge binu si ara yin, ti gyin ti mi si ihin: nitori pe, Qlgrun ni o riin mi siwaju yin lati gba emi ld. (Isa 40:2; G e n 3 7: 2 8; 4 4 : 2 0; 5 0 : 2 0 . ) 6. Lati odun meji yif ni iyirnti nmuni i l d : o s i t u n k u o d u n m a r u ns i i , n i n u eyi ti a ki yoo ni itfle tabi ik6re. 7. Olorunsi riin mi siwaiuyin lati dd irf-omo si fun yin lori ilb, ati lati fi igbalanla gba dmf yin li. 8. Nje ni isinsinyii,ki i se eyin ni o r6n mi si ihin, bikose Olorun: o si ti fi mi se baba fun Farao, ati oluwa GENESISI45946t4 65 gbogbo ile rQ, ati alakoso gbogbo ilg tori ohun rere gbogbo ilg Egipti ti yin tt ni.t Egipti. (Gen 41:43.) 21. Awgn gmg Israeli si ge b99: 9. E yara ki 9 si goke tg baba mi lQ, 'Bayii ni Josgfu Josgfu si fi klk€-ern fun wgn, gegebi g pe, fun un ki si wi emg re wi pe, Qlgrun fi mi jg oluwa hgg Farao, o si fi ounjg |ni fun wgn. 22. O fi ipirQ-agg fun gbogbo wgn gbogbo Egipti: sgkalg tQ mi w6, ma si Bgnjamini fun olukuluku wgn; .sugbgn se duro. 10. Iwg o si j6koo ni il9 Gogeni,iwg o ni o fi Qdunrun ow6 fadaka fun, ati si wi leti gdg mi, iwg, ati awgn gmo ipird-agq marun. (Gen 43:34.) r9, ati awonemg gm9 rg, ati QwQ-gran 23. Bayii ni o si rangg si baba r|; rg, ati $wQ-malure, ati ohun gbogboti k€t€k€t€ mgwa ti o ru ohun rere Egipti, ati abo-k(tfk{t{ mgwa ti o ru gki i w g n i . ( G e n4 6 : 2 8 , 3 4 ; 4 7 : 1 . ) 11. Ni ibg ni emi o si maa bf g; ni- ati akara ati ounjg fun baba rQ ni Qni. 24. Bggni o r6n awgn arakunrin r! tori gdun iyirn ku marun si i; ki iwg, ati "F awgn ara ile re, ati ohun gbogboti iwg lg, wgn si lg: o si wi fun wgn pe, ji m6ge lgna!" ri ipfnj6.' ni, ki o ma baa 25. Wgn si goke lati ilg Egipti 19, 12. Si kiyesi i, oju yin, ati oju Bgnjamini arakunrin mi ri pe, enu mi wgn si d6 qdg Jakgbu baba wgn ni ilg Kenaani. ni o nsgro fun yin. 26. Wgn si wi fun un pe, "Josgfu 13. Ki gyin si rohin gbogboogo mi ni Egipti fun baba mi, ati ti ohun nbg hihydsibg,oun si ni baalggbogbo gbogbo ti gyin rf; ki gyin si y6ra mu ilg Egipti!" O si r9 Jakqbu de inu nibabami sokalewa ihin." (A.A.7:14.) tori ti ko sbll won eb6. 27. Woi'si s9 QrgioSgfugbogbofun 14. O si rQmQBenjaminiarakunrin rQ lQrin, o si sgkun; Bgnjamini si un, ti o iU fun won: ni'igda ti"o si ri kQkg-grnti Josgfur6n w6 lati fi mf un sgkun ni grin rQ. sgji: 15. O si fi gnu kd gbogboawgn ara- 19, gkin Jakgbu baba wgn 28. Israeli si wi pe, "O t6; Josgfu kunrin rd lgnu, o si sokun si wen l6ra; lghin eyi ni awgn arakunrin rQ ba a omo mi nbe l6dvEsibe: emi o lo ki nsi il i'ti emi to kri." s9r9. Farao yfnda pe ki awgn eniyan Josgfu w6 si ile Egipti. oRI 46. 16. A si gbg ihin naa ni ile Faraope, "Awgn arakunrinJosefude." O si din Jakobu sokale lo si ili Egipti. mQ Farao ati awon iranggrQ. T SRAELI si mu Qni djd rQPqn,Pqlu 17. Farao si wi fun Josgfupe, "Wi |' ohun sbosbo ti o ni, o si de Beerfun awgn arakunrin rg,'Eyi ni ki g 9e, seba,o sir(lbq si Qlorun lsaakibaba 'e di 9ri le erankoyin, ki e si lq si ilg r i . ( G e n 2 8 : 1 0 ;2 6 : 2 4 ;2 8 : 1 3 . ) 2. Olorun si ba IsraelisQrQni ojfran Kenaani; wi pe, "Jakqliu,Jakqbu!" 18. E si mu baba yin, ati awgn ara ni drd, b si"Emi pe, niyii." (Job 33:14,15; wi si yin O ile yin, ki 9 si tq m( w6; emi o si fun ni ohun rere ilg Egipti, eyin o si maajg G e n 2 2 : l l ; 3 1 : 11 . )"Erni ni Qlgrun, Q r 6i l e y i i . ' ( G e n 2 7 : 2 8 ;N u m 1 8 : 1 2 , 3. O si wi pe, babarg: m6 bgri lati s}kali lp 29.1 Qlgrun 19.Fi dsefun won pe, 'Eyi ni ki q qe; si ilq Egipti; nitori ibQni emi o gbe sg e mu kdkf-eri lati ilg Egipti fun awgn o di orilg-ddbnla. (Gen 28:13; l2:2.) 4. Emi o si ba g sgkalgl9 si Egipti; omg wggrgyin, ati fun awgn aya yin, emi o si mu g goke wa nitootQ:Josgfu ki g si mu baba yin, ki g si wa. 20. F ma si ge in(yin ohun-bld; ni- ni yoo si fi gwQ rC pa I ni ojti d6." GENESISI46:5-31 (Gen_28.:15; 5O:13,24,25; Eks 3:g; Igfi,Beria,ati Seraarabinrrn *nn, ll Gen50:l.) 9[o. Beria;Heberi,atitvtittieii. ||!1 5. Jakgbusi didelati Beer-seba lo: (l Kro7:30.) awqnomg Israelisi gbeJakoliubaba (Y"qnti ni awgngmgSitpa,ti wgn, ati awon-omo-weerg won, ati , -18_: LaDanlrt tunLeaomobinrinrQ,wgnyif awQnaya-w9n-Igninu kdk6_err)ti Fani o sibf.fynJaJ<96u, bniyannigririaih_ -'""-"' gbe e lo. (Gen 45: logun.). Ip^Ial no^:al lati fi gbe (Gen30i to; zs:.2+.j 19,21.) ,,19; ArysI9m9Raketiuyi J"kqbu: WSf si mu e..ran ' wgn, ati grDwgn, rose.ru_a_ti ^. -9: Benjamini. (Cei ++:Zi.y :l yST li ni-ile Kenaani,wgn'si wd si - 20. Manasse ati Efriimu ni a si'bi Egtptr,Jakgbu,ati gbogboird_omord fun Josefuni ile Egipti, ti ei*uti p g l u r d : ( A . A . 7 : 1 5 ; f u u t 2 6 ; 5 ; ' J o ; omobinrin.po_tlfgra a-lifa'Oni bi tu; t4:4; Psm 105:23; lsa 52:4.) u n . ( G e n4 1 : 5 0 . ) iiil8i"#?i.,ilifr ili'fi,l P.1';f : 'n'iii] HuPPimu' "ii . 7. Awgn gmg re, ati awon omo omo re pgtu rQ,ati.awgnqmqbiniin ig, ati awgngmgbinrinawon 9m9 re. gb6gbo $;qryS rQ ni o mu petu rC wi siile Eglprl. (Yg"Vii ni'awgnomg Rakeli ti a Wgny]i ni orukg rwgn gmo Jakobu. . .2"2 gbogbo wenje eniyan 8-..lOnlri si ni oru'ko awon omo Is- il#l,j.3nn*: raeli,ti o wd si Egipti, likq6u aii ;;,b; ygl qms Dani; Husimu. ,.?1 ?Tq ti, Reubqni akebi J;keb;. (Ei; ( l K r o 7 : 1 2 . ) l:1.) ^24.. Awgn omo Naftali; Jahseeli. ati Sillemu.(l Kro 7:13.) ^ 9..Ati awongmo Reubeni;Hanoku, truru, J_eseri, Pallu,Hesroni,ati Karmi. . 2-5.(Wqnyii si ni awon bmq Silha, ii .. 1-0.4ti awgn9mq Simeoni;Jemue_ Labanifi fun Rakeliorio6inrin;;;i Ir, J.amini,Ohadi, Jakini, Sohari,ati bi wgnyif fun Jakobu: gbosbo il; i. saulu.emg obinrin ard Kenaanikan. e n r y a nm e j e .( G e n 3 0 : 5 , 7 :2 9 : 2 9 . \ " ' ( E k s6 : 1 5 . ) lO. ppogUg eniyan ti o ba Jakobu - 11. Ati awon omo Lefi: Gersoni. wa.sr Egipti,ti o si ti inu Jakobuiade, K o h a t i ,a t i M e r a r i .( 1 K r o 6 : 1 . 1 6 . ) rarKaaya lw-o.LgmSJakgbu,j9 mlrinawgngmg Judah;Eri, Ona_ d r n l a a d o r i n(;E k s 1: 5 . ) . 12.Ati peresi, nl, )ela, 27; ati Sera: SugbonEri lyi awgn gmg Josefuti a bi fun ati Onani ti kri ni iq feniarii. Ati un nr b,gtptt ;9 meji; gbogboeniyanile awgn gmg Peresi ni Hesroni ati Ha_ .,1t(9bu, tio w6 si ile Egiptijg " aadgrin. g y l u . ( 1 K r o 2 : 3 ; 4 : Z I ; 3 8 : 3 , 7 , 1 0 ,( D e u t l 0 : 2 2 ; A . A . ' 7 : i 4 . ) 29.1 Bi_a ge mu won iokd6 ni Egipti. _ l-3. _AIi awgn gmq Isaakari; Tola _ 28- O si r6n iudah si iw-aiurd si Pufa, Jobu, ati Simroni. Josgfuki o koju won si Gosenl wqh ii gmg Sebuloni;Seredi, d e i l e G o s e n i .( G t i n q z : t . j ^.14. Ati a_won Eloni. ati Jaleeli. 29 Josgfusi di kQkf 15.(Awon wgnyiini awonomo Lea. genr.topade Israeli rQ,6si t9 siGo_ baba rt, o ii fi ara ti o bi. fun Jakobu ni pdaah-ai.amu, r9 nan an, s! rQ mg gn ni grtn, o 9qn pelu Dina qnobinrin ri: gbogboawon i ni srun p6 titi. (Gen gkunrin r9 ati awonbm6 rd obih_ lr,tnfjS.it 9mg rin, o j9 metalelogbon.) 3.0.Isra'elisi wi fun Josefupe, .,Jeki _ 16. Awon gmo Gadi;Sifioni,Haeei. emi kri w.iyi, bi mo ti ri olir r-eyli, nlioii Suni, Esboni, Eri,Arodi, Ati Arel-i tr rwg wa laayesibe." 17. Awgn gmg A;eri; Jinna, Igfa, 31. Josefuii wi frin awonarakunrin [",*#:gruu', 67 rQ, ati fun awgn ara ile baba rd pe, "Emi goke o 19,emi o si sg fun Farao, emi o si wi fun un pe, 'Awgn arakunrin mi, ati awgnara ile baba mi, ti o wi ni ilg Kenaani,wgn tQ mi wa; . 32. Olusg-agutansi ni awgn gkunr-lnnaa,gran s(nsinni ig{ wgn; wgn si da agbo-eranati Qwf-granwgn w6, ati ohun gbogbo ti wgn ni.' . 33..Yoo rj _ry,li igba ti Farao ba pd oRI 47. igba naa ni Josefu wole, o si so \JI I\ fun Farao,o si wi pe, "Baba mi, ati awgn arakunrin mi ati dwGeran wgn, ati Qwf-malu wgn, ati ohun gbogbo ti w6n ni, wgn ti ilq Kenaani wil; si kiyesii, wgn nbg ni ilg Go9eni." 2.-O si mu marun ninu awgn arakunrin rd, o si mu wen duro ni iwaju Farao. 3. Faraosi bi awon arakunrinrQpe, "Kinni i99 yin?" Wgn wi si fun Fhrao pe, "Olugg-agutanni awon iranggr9, ati awa,ati awon baba wa pglu." (Gen 46:33,34.) 4. Wgn si wi fun Faraopglu pe, "Nitori iti 9edtip6 ni ilg yii ni a gew6; nitori awgn iran;g re ko ni p6p6-oko tutu fun Qwg-eranwgn; nitori ti iyin yi mu gidigidini ile Kenaani:nje nitori naaawabi 0, jq ki awgniranserg maa gbe ni ilg Goqeni."(Gen 15:13;Deut 26:5;Gen 43:l;46:34.) 5. Farao si wi fun Josefupe, "Baba re ati awon arakunrin re td o w6. 6. Ile Egipti ni yii ni iwaju rg; ninu )giydn ile ni ki o mu baba ati awgn arakunrinr9 j6kd6; jg ki wgn o maa gbe ni ile Goseni: bi iwo ba si mg GENESISI 46'324721t gnikgni ti o ni aapgn ninu wgn, fi wgn ge olori lori gran-fsin mi." (gsg 11; Gen 45:10,18.) 7. Josgfusi mu Jakobu baba rd wgle w6, o si mu un duro ni iwaju Farao: Jakgbu si sfre fun Farao. 8. Farao si bi Jakgbu pe, "Qdun melo ni SjQ aye r9?" (Psm 39:12; H e b 1 1 : 9 , 1 3 ;J o b 1 4 : 1 ; G e n 2 5 : 7 ; 35:28.) 9. Jakgbu si wi fun Farao pe, "Adoje gdun ni oj6 ntip6 mi: di9 ati buburu ni awgn SjS Adfn ay6 mi jf, wgn kd si tii de awgn gjo igbeaye awgn baba mi ni gjg itip6 wgn." 10. Jakgbu si sfre fun Farao, o si jade kuro ni iwaju Farao. (gsg7.) 11. Josgfusi fi baba ri ati awgn arakunrin rd j6kd6, o si fun won ni ini ni ilg Egipti, ni ibi iqaybnil}, ni il9 Ramesesi, bi Farao ti pa lagg. (Eks 1:11; L2:37; 9s96,27.1 12. Josgfusi fi ounjg bg babarQ,ati awgn arakunrinrE, ati gbogboil€ baba re, g9g9 bi iye awgn gmg wgn. Qgbfn isik6so ilg ti Josgfu 16. 13. Ounjg kd si si ni gbogboilg; nitori ti iyin naa mu gidigidi, tobeeti il} Egipti ati gbogboilg Kenaani gbg nit o r i i y d nn a a .( G e n4 1: 3 0 ;A . A . 7 : I l . ) 14.Josefu -atisi k6 sboeboow6 ti a ri ni ilg Egipti ni ile l(en"aanijg, fun gki ti wQn ri: Josgfu si ko ow6 naa w6 si ile Farao.(Gen 41:56.) 15.Ni ieba ti ow6 si tan ni ile Esipti -Kenaani, gbogbo awon-irrl ati ni ilg Egipti to Josefu w6, wgn si wi pe, "Fun wa ni ounjg, nitori kinni a o ge ku ni oju rg? ow6 sa t6n." (9s9 19.) 16. Josefusi wi pe, "E mu gran yin wa, emi o si fun yin dipo gran yin, bi ow6 ba tan." 17. Wgn si mu gran won tg Josqfu wil: Josgfu si fun won ni ounjg dipo ggin,ati gw6-eran,ati dipo Qw{-maiu, ati k€tekdt6:o si fi ounjg bg wgn dipo gbogbo gran wQn ni gdun naa. 18. Ni igba ti gdun naa si pari, wgn si td g wa ni gdun keji , wgn si wi fun GENESIST 47:1948:7 un pe, "Awa ki yoo pa a m6 Iodo oluwami, bi a ti na ow6 wa t6n. erandsingi ti di ti oluwami; ko si si nkanti o ki ni oju oluwa mi, bikogeara wa. ati ile wa: tg. Nitori kinni a o se kf ni ojti re, atiawaati ile wa? Fi ouhjg ra wa iti i( wa, ati awa ati ile wa yoo maa se erf Farao:ki o si fun *a ni irfgbin, [i d Ie y0, ki a m6 k(, ki ile maaba di ahoro." ile ?0 Bee ni Josefu ra gbogbo -olukuluku Egipti fun Farao; nitori awonara Egipti ni o ta oko re, nitori ti iyin naa mu won: ile si di ti Farao. 21. Bi o si sc-. ti awon eniyanni, o si fi won siilu lati opin ile kah ni Egipti de opin ile keji. 22. Kiki ile awgn alufani kd ri; nitori ti awon alufa ni ipin ti won lati owo Farao w6, won si nje ipfn won ti Faraofi fun wgn; nitori naa ni won kd fi ta ilg won. (Esra 7:24.) 23. Ni igba naa ni Josefu wi fun awoneniyanp!, "Kiyesi i, emi ti ri yin loni ati ilq yin fun Farao:wo o, irugbin niyii fun yin, ki eyin si gbin ilg haa. 24. Yoo si se, ni ikore ki eyin fi idd-marun.funFarao, dna merin yoo je ti ara yin fun irugbin oko. ati iun ounje yin, ati fun awon ar6 il6 yin, ati gunjgtun awonomo yin weere.;'(Gen 4l:34.\ 25. Won si wi pe, "lwo ti gba tmi wa li; ki awa o ri oore-df6 ni oju oluwami, awao si maaseerf Farao." ( G e n3 3 : 1 5 . ) 26. Josefusi se e ni ilind ni ile Egiptititi di oni-olonipe,Faraoni yoo m a a n i i d a m a r u n ;b i k o s e i l e a w o n a f u f an i k a nn i k o d i r i F a r a o .( e s e2 2 . ) Josefu ge ileri fun Jakobu baba ri. 27. Israglisi ngbeni ile Egipti,ni ile Gogeni;won si ni ini nibe, won bisi i, wgn si rQgidigidi.(esg I l; Gen 46:3; Eks 1:7.) 28. Jakgbusi wd ni odun metadinlogun ni ile Egipti: gbogbo Ajg aye Jakgbusi je aadojogdun o din meta: 29. Akoko Israelisi sunme etil€ ti 68 yoo k[: o si pe Josefuomo rd, o si wi fun un p6, "Emi be o, bi emi bri ri oiu rere nioju rg, jS 9, fi ow6 re si abeitan mi, ki o si seaanuati otito fun mi; enri bg g, magesin mi ni Egipti. (Deut 3 l : 1 4 ; G e n2 4 : 2 , 4 9 . ) 30. Sugbonni igba ti emi ba sirn pglu awgnbabami, iwo o gbe mi jade ni Egipti, ki o si sin mi ni iboji won!" Oun si wi pe,"Emi o ;e hi iwo ti wi!" ( G e n4 9 : 2 9 ;5 0 : 5 , 1 3 . ) 3 1 . O s i w i p e , " B r i r af u n m i ! " O u n si brira fun un. Israeli si teriba lori d k 6 t e .( G e n 2 l : 2 3 , 2 4 ; 2 4 : 3 ; 3 l : 5 3 ; 50:25.) oRI 48. Jakobu srire fun awon omo Josefu. t i n y in i g i ' , iut n / - 1 s i s e l c h i n n k a n ' w "Kiyesi fun Josefupe. i, ara \rt*i babarc ko d6." O si mu dwonorno rd me-je11 Manasseati Efraimu pglu rd. 2 . E n i k a ns i s o f u n J a k o b u o , si wi "Josefu pe, emq r9 td o w:i." Israelisi gbiyanju.o si jokt)o lori akete. 3. Jakr.rbusi wi fun Josgfu pe, "Qlorun Olodumare farahan mi- ni Lusi ni ile Kenaani,o si sfre fun nri. ( G e n3 5 : 9 - 1 2 2; 8 : 1 9 ;3 5 : 6 . ) 4 . O s i w i f u n r n ip e , ' K i y e si i. E m rt r mu o hisi i, Emi o mu r.rrQ,Emi o si sr.r o d i o p o l o p oe n i y a n :E m i o s i f i i l e y i i f u n i r t i - o m gr e l e h i nr e n i i n i r i t i a y d . ' (Gcn ltt:tt.) 5. Njg ni isinsinyiiEfraimuati Manasse , awon(.,more mejejiti a hi fun rr n i i l e E g i p t i ,k i e m i t o t d o w d n i E g i p ti, ti emi ni wt-rn:bi Reubeniati-Simeoni, bee ni won o j9 temi. (Gen 4 6 : 2 0 :J o s l 3 : 7 : l 4 : 4 . ) 6. Sugbgnawgn gmg re ti iwo o bi lehin won ni yoo se tirg. a o si maape won ni orukq;awon arakunrinwon ni ile ini won. 7. Ati emi, ni igbi ti mo ti Paddani wa, Rakeli kri lowo mi ni ile Kenaani ni ona, nigbati o ktr die ki a dd Efrati, emi si sin in nibeni ond Efrati (eyinaa n i B e t l e h e m u ) (. "G e n3 3 : 1 83; 5 :1 9 , 2 0 . ) GENESISI 4E:8-49:7 69 8. Israelisi wo awgn gmo Josefu,o aburo rQyoo ju u lg, irri-gmg rQyoo si "Tani wonyii?" orilg-ddd." (gsg 14; Num di si bddrd pe, "Awqn 1 : 9p9l9p9 33,35.) 9. Josefuwi fun baba rQPe, 20. O si sdre fun wgn lgjg naa omg mi ni, ti Qlgrun fifun mi nihinyii." "Emi be g. mri won w6 "Iwg ni Israelio maafi sfre, wi p6,Pe, Ki O si wi pe, sgdgmi, emi o si sire fun won." (Gen Olorun o se vin bi Efraimu ati Manas' s'e.t"899 iri ir fi gfraimu gaajuManas33:5.) 10. Nje ojf Israeli qti biibii nitori se. "Wc 2l.Israeli si wi fun Josgfupe, oeb6, kd ld riran. Oun si mu wgn yoo wir gnu pugbgn kd wQn ni o, emi nk6 lg: sinmq odg rQ: o si fi Qlgrun gtru, o si Eb6 wgn mgra. (Gen pglu yin, yoo si tfn m[ yin l9 si ilg a w o n b a b ay i n . ( G e n 2 6 : 3 ; 2 8 : 1 5 . ) 2 7 : 1 . 2.7\ 22. Pglupglu,emi si fi ilg-biiri kan 11. Israelisi wi fun Josgfupe, "Emi kd ni drd lati ri ojri rg mQ: si kiyesi i, fun g ju awon arakunrin rg lg, ti mo fi Qlgrun si fi ini-omo rg hin mi pglu." idi ati grun mi gbi lgwo awgn eniyan 12. Josgfusi mri wgn kuro ni eekun Amori." (Jos24:32;Jhn 4:5.) rQ, o si tgriba, o da oju ri bole. 13. Josgfu si mri awon m6jddji, oRI 49. Efraimu ni gwo otrin ri si gwo dsi Israeli,ati Manaseni owo osi ri si gwo Jakobu sfre fun awgn gmg r|. otrinIsraeli,6si mriwon sinm6 qdori. f AKQBU si pe awon omg rQ,o si wi 14. Israelisi na gw6 QtrinrQ,o si fi le J p", "F k6 ara yin jg, ki nle wi ohun Efraimu gni ti i se aburo lori, ati gwQ ti yoo ba yin lghin-gla fun yin! (Num dsi re le ori Manasse,o mQQmQmf 2 4 : t 4 . ) gwe rC l9 b99: nitori Manasseni o jf 2. E ko ara yin jg, ki q si gbg, gYin akObi.(qse19.) gmg Jakgbu; ki q si fetisi ti Israeli 15. O sl srlrefun Josgfu,o si wi pe, "Qlgrun ni iwaju gni ti Abrahamu ati baba yin! 3. Reubgni,iwg ni akgbi mi, agbara Isaaki awonbaba mi rin, Qlgrun naa ti mi, ati ibQrQip6 mi, titayg 916,ati tio bQmi lati qjo ay€ mi titi di oni, (Gen tayg agbara. (Gen 29:32; Deut 21: 1 7 : 1 ;H e b 1 1 : 2 1 . ) 17.) 16. Angglinaatio dd mi ni idd kuro 4. Fnirini bi omi, iwg ki yoo li tayg; ninu ibi gbogbo, ki o gbb awgn gmgde nitori ti iwo gun -gunori Qnfbabar9; iwq si wonyi; ki a si pe oruko mi mQ wgn jf : o ori irkete mi. (Gen ba a lara, ati orukg Abrahamu ati Isaaki D eut 27:20.) 3 5 : 2 2 ' . awgn baba mi, ki wgn o si di 9p9l9pq ni l a a r i na y 6 . "( G e n2 8 :l 5 ; 3 l : 1 1 , 1 3 , 2 4 ; 5. Simeoni ati Lefi, arakunrin wqn. (Gen ni idd iki ohun-elo wgn; 28:14;46:3.) 17. Ni igbn ti Josgfuri pe babarQ fi 34:25-30.\ 6. Qknn mi, iwg ma$ewQimQwqn; owQQttinrQ le Efraimu lori, inu rQ kd maqeb6 din: o si mu baba r9 ni gw6, lati ;i i ninu aig won. iwg Qmi mi, won w6n pe, ni ibinu nitori won dapg; Manasse. si ori Efraimu kuro ni ori pa awon okunrin ati ni girim6kaYi (ese14.) 18. Josgfu si wi fun baba rg Pe, wgn, won j6 malu ni p6ti. (Owe 1:15; "BeekS,babami; nitori eyi ni akQbi;fi E f 5 : 1 1 :G e n 3 4 : 2 6 . ) 7. Ifibu ni ibinu won, nitori ti o rord; gwg gtun rg le e lori." "Emi ati ikannf wgn, nitori ti o ni ika: emi o 19. Baba r9 si kd, o si wi pe, m0, gmg mi, emi mQ: oun pglu yoo di pin won ni Jakgbu,emi o si tri wgn k6 eniyan,yoo si pQ pglu: sugbonnitootQ i r i I s r i e l i . ( J o s ' 1 91: , 9 : 2 l : 1 4 2 . ) GENESISI49:E-31 . 8. Judah,iwo ni eni ti awonarakun- ,22. Josgfu.liqk" "l"ro pupg,gll nn 19 yoo maa yin; ewf rg yoo wi ni eleso. pupg ni db6 kanga;if<a'eiriii o orun awon ota rg: awon omo baba re y g s r o n o g i r i . ( D e u t 33:13_17.) yo_9folb-algni iwaju re. (Deut 33:Zl 23. Awgn tafitafd kolu u kikan_ . I Kro 5:2.) kikan, wo.n_sitafd si i, wgn si korira . ?...QntSkinniun ni Judah;omo mi, r|: (Gen 37:4,24.28.\ 24. .niibl-ageni iws ti goke: o berg,'6bi orun rd j6kd6 ni agbara, D t t c n n r u na, t i b i o g b 6 k i n n i u n ;t a n i q:r $ugbgn apg gwQ rd l6rale.lati 9w6 .mu y o e l e e d i d e ? ( E a k t 9 : 5 _ 7 ; M i k a Alagbara ti Jakobu wd, (ni oruko 5 : 8 ). U^trrsg-utu,rn, Okuta Israeli). ( psm ki yoo ti ow6 Judah . 10..Qpri-alade - t t a4 l : 1 0 ;P s mt s Z : 2 , 5i i1a kuro, bge ni ol6fin ki yoo kuro laarin ll 8 : 2i l4a;;P s m2 3 : l ; I s a2 8 : l 6 a ' 1 ' p ; i rd, titi Siloh yoo fi de; oun ni awon 2 : 6 - 8 .) 9sd gbQ tird. (Num 24:17; 25..Ani lati ow6 elorun babard wa, :niyan_^ygo P s m 6 0 : 7 ;L u k l : 3 2 ; I i a 2 : 2 : l l : 1 . ) enl tl yoo rdn g lowo; ati lati ow6 Olo_ . I l. Yoo maaso omo esinrd mQari oumare wa. eni ti yoo fi ibukun lati a j a r a , a t i o m o k e i e k b t er d ' m 6 ' a r a okd.drun.busi i.fun b, ibukunogbunti aqa.ygn aJara;o fg Qwu rd ninu oti_ ni isale,ibukun omf, ati"ti inf. w a t n r ,a t r a s or d n i n u e i c e s oa i a r a : 9_wa ( G p 1 - 2 8 : 3 , 1 33; 2 : 9 : 4 8 : 3 ; 2 7 : 2 8 . ) . 12. Oju re yoo p6n Tun ori-"waini, 26. Ibukunbabar9 rekgjaju ibu(un ehin ri yoo si funfun fun wird. aw.onb_aba nla mi lo, titi'de"opinOke . . 1 3 . S e b u l u nni i y o o m a a g b e d b r i t 6 ayerayeyqyii won o si maa gbe ori o K u n :o u n n r y o o s i m a aw d f u n d b f t € Josefu,ati ni ararf g k g : i p i n l er d y o o s i d e S i d o n i .( D e u t a w o t a r a k u n r i n .eni ti a yis6td laarin r d - ( D e u t 3 3 :I 5 . 1 6 . ) 33:18,19 ; sl 9 : 1 0 . l1. ) Jo z/. uenJamtnlnl yoo maa faniyabi .. _ 1 4 . l s s a k a rni i k € t 6 k 6 t 6t i o l e r a ,t i o r k o o k o ; n i k i r i l k i t i n i y o o m a a i e dubulq^laarin a*on igbo igDtin. e.ran-ode rd, ati ni as6l€ni yoo maapin 15. O si ri pe isinmidara,'atiile naa ik6gun rQ." p e o w u n i :o s i t d e j i k ar d l a r ir e r i , o u n Jakobu kri, a si sin in. si di eni nsinru. O.a1i. yoo maa se idiij6 awon 2.8.Gbogbo wo.nyiini awon dya Is!e. eliy?I rQ bj-g\qn ninu awonfyn Isr'a- raelt meJeJlla:eyi ni baba won si so e l i .( D e u t 3 3 : 2 2 ;O n d j 1 8 : 1 , 2 . ) *Sn, o si srirefun won; olukuluku !g! 1 7 .D a n iy o o d a b ie j o n i e b a - d n db. i tirb, ni o srirefun won,(Gen paramoleni dnir.ti nbu esin sdnni gi- PtilqXyl 23:16-2O.1 gisd, tobee ti eni ti o gin un voo fi 29. O si kilg fun wqn, o si sg fun g u b us e h i n .( O n d j l 8 : 2 - 6 . 2 2 . ; won pe, "A o k6 mi jS p0 pelu awon 1 8 . E m i t i d u r o d e i g b a l a r e , ellyqn mr: e sin mf pelu awon babami O L U W A ! ( E k s 1 5 : 2 : P s m 2 5 : 5 t nr lho tl o nbe ni oko Efroni ara Hitti. l 1 9 : 1 6 6 , 1 7 4M; i k a 7 : 7 ; l s a 2 5 : 9 . ) ( G e n 2 5 : 8 ;4 7 : 3 0 . ) 19. Ow6-ogun ni yoo kolu Gadi: 30. Ninu ihd ti o nbe ninu oko gugbgn oun yoo rg wen ni eieisd. pela ti nbe.niila-odri'n Mamre,Makni ile ( D e u t 3 3 : 2 0 ;I K r o 5 : l t t . ) Kenaani, ti Abrahamu ri pelu oko 20. Ounjg Aseri yoo lora, oun o si Efronl, ara Hitti fun ite-isinkri. m_aa_mu adidungba wd. (Deut 33:24, loJS ( G e n2 3 : 1 6 . ) 25; Jos 19:24.\ 3 1 . N i b e n i w o n s i n A b r a h a m ua t i 21. Naftali ni abo-agutan,ti o le Saraaya re: nibg ni won sin Isaaki ati q{r6-:,o funni ni dr-i rere. (Deut Rebekaaya rQ; nibe ni mo si sin Lea: 33:23.1 ( G e n 2 3: I 9 ; 2 5: 9 ; 3 5 : 2 9 . 1 7l 32. Lgwg awon omo Hitti ni a ti ra oko naa ati ihd ti o wi nibg." 33. Ni igba ti Jakgbusi ti pari ikilg rE fun awon gmg re t6n o kti 9s9rC jg sori ak6te,o si mi d6mi rQ ikghin a si ko o jg pglu awgn eniyan rQ. (Gen 2 5 : 8 ;A . A . 7 : 1 5 ;e s e2 9 . ) oRI 50. TOSPFU si subrile babare ni oju, o J si sokun si i lara, o si fi enu kd 6 l g n u .( G e n 4 6 : 4 . ) 2. Josefusi paggfun awc.ln iransere, awon .onisegun,ki wgn o kun baba oun nl g!g: awon onisegunsi kun Israeli ni ose.(ese26.) 3. Ogoji ojo ni won ni lati fi $ee; nitori pe ajq pupA bee ni won nlo fun kikun okri l6se:awon ara Egipti si sdfQ rQni aadgrinSj0. (esC10; Num 20:29; Deut34:8.) 4. Ni igbh ti ojo dfQ rd koja, Josefu se fun awon ara ile Farao pe, "Njg bi emi ba ri oore-Qf{ni oju,yin emi @ yin, g wi ni eti Farao pe, 5. Baba mi mu mi bura wi pe, 'Kiyesi i, emi nku lq ni iboji mi ti mo ti wi fun ara mi ni ile Kenaani,nibg ni ki iwg o sin mi.' Nje nitori naa emi bg g, jg ki emi o goke lg, ki emi si lo sin baba mi, emi o si tun pada wa." (Gen 47:29-31.) 6. Farao si wi pe, "Goke lo, ki o si sin oku baba rg, gggg bi 6 ti mu g bura." 7. Josgfusi goke lo lati sin baba rd: ati gbogbo awon irangg Farao, ati awon alagba ile rd, ati gbogbo awon alagbail9 Egipti si ba a goke lo. 8. Ati gbogbo awgn ara ile Josefu, ati awgnarakunrinrd, ati awon ara ile babarQ:kiki awgn omo-wfw6 won, ati iwQ-gran won, ati owo-malu won, ni wgn fi silg ni il9 Goseni.(Eks 8:22.) 9. Ati kdkeati glf sinsi ba a gokelg: ggbg nlanla si ni ggbd naa. 10. Won si d6 ibi ile ipaki Atadi, ti g wd ni dke Jordani,nibe ni wgn gbe si fi ohin rdr€ gkdn nlanla ;gf| rQ: o si GENESISI 49232-S0z2l gQfQfun baba rQ ni ojo meje. (2 Sam l : 1 7 ; 1 S a m3 l : 1 3 ;J o b2 : 1 3 . ) I l. Ni igbati awgnaraile naa,awon ara Kenaani, si ri Qfg naa.ni ibi ilg ipaki Atadi, wgn wi pe, "Qfg nla ni eyi fun awqnara Egipti." Nitori naani won se so oruko rd ni Abel-misraimu ti o wir lokeodo Jordani. 12. B99 ni awgn gmg re si ;e bi o tr fi irsefun won: 13. Nitori ti awonqmq re gbee lg si ilg Kenaani,won si sin in ninu ihd oko Makpela.ti Abrahamura peluoko fun lni ile isinku,lowo Efroni ara Hitti, ni ila-odrin Mamre. (Gen 49:29,30; 23:16.) 14. Josefusi padirwa si Egipti,oun ati awgn arakunrin rd, ati gbogbo awqn ti o ba a goke lo lati sin babarQ, lghin ti o ti sin baba ri tan. Josgfu si gaanufun awgn arakunrin r0. 15. Ni igbati awonarakunrinJosefu ri p6 baba won kf tan, w9n wi pe, "Boya Josefu yoo korira wa, yoo si gbgsangbogbo ibi ti a ti ge si i lara wa." (Gen 37 :28; 42:21,22.\ 16. Won si ran onisetg Josgfulg wi pe, "Baba rg ti pa$gki o to kf pe, 17.'Bayii ni ki gyin wi fun Josgfupe, Njg emi be o, dari irekgja ati dggawgn arakunrinrg ji wQn,nitori ibi ti wgn p si 9.' Njg ni isinsinyif,awa bg g, dari irekgja awgn irangeQlorun baba r9 ji won." Josefusi sgkun ni igbh ti wgn sg fuh un. 18. Awgn arakunrin r9 si lg pglu, w<in w6ld ni iwaju rQ: won si wi pe, "Wo o, iranqg rg ni awa ji." (Gen 3 7 : 7 , 1 0 ;4 l : 4 3 . ) 19. Josgfusi wi fun wgn pe, "E ma bgrr): emi ha wa ni ipd Qlgrun? (Gen 4 5 : 5 : D e u t 3 2 : 3 5 : R o m 1 2 : 1 9 :H e b l0:30.) 20. $ugbgn bi o ge tiyin ni, ibi ni gyin rb si mi; qugbgnQlgrun mo Qnsi rere, lati mu un tg, bi o ti ri loni lati gba gpglopo eniyan ld. (Gen 37:26, 2 7 ; 4 5 : 7. ) 21. Njg ni isinsinyii,9 md blrt: emi GENESIST50:22-EKSODU 1:16 72 o.bQyin, ati awgn.omgw99r9yin." O rQ pe, "Emi nkri 19.Olgrun yoo si bd sr tu wgn ntnu, o si sgrg rere fun wgn. yrn wo. n-ttootQ,yoo si mu yin jade ( G e n 4 5 : 1 1 ;4 7 : 1 2 . \ kuro ni ilg yii, si ilg ti o ti Sura-fun Abrahamu, fun Isaaki, ati fun JakoJose.fukrira si kun un l6se.. bu." (Gen 48:21l'Hebll:22:Gen l3: 22.Josgfusijokd6 ni Egipti,oun ati 15,l7 ;_I 5:7,8; 26:3: 28:13; 35:12.) ile baba rd: J6sgfu si w-i'ni' aad6fi . 25. Josefusi mu awon omo Israeli gdun. bura, wi pe, "Olgrun yob Ui yih wd ni23. Josgfusi ri awgn gmg Efraimu ti tootg, ki gyin si ru egungun'riri lati ihin ir-an keta;. awon omo Makiri, grpg l o . " ' Manasseni a si bi lori eekfn Joipfri ?6.Bee ni Josgfukti, o j9 eni ir{d$fn Pglu. gdun: won si kin un ni g$, a si tf e 24. Josgfusi wi fun.awgn arakunrin sinu posi ni Egipti. 2 EKSODU (rwqr!E_r_r Tr MosE) (8.C. 170G1490) ORI 1. Bi a ti gba lsraeli li kuro loko erri Egipti. Aadgrin eniyan lo ba Jakobu w6 si Egipti. I\TJE onikg iwgn gmo Israeli, ti o r I y{ si Egipti pgtu Jakgbu ni wgnyif; olukuluku pelu ile rd. (Gen 46:8-27.1 R"dbeni,Simeoni, Lefi, ati Ju0"fr1 3. Iraakari, Sebuluni,ati Benjamini; 4. Dani ati Naftali, Gadi ati-Aseri. . 5. Ati gbogbogmg ti o ti inu Jakgbu ja!e, ojg aadgrin eniyan: Josefu sh ti wl-ni_Egipti. (Gen 46:27.) 6-. Josgtu si kri, ati gbogbo awgn arakunrin rg, ati gbogbo lran naa. (Gen 50:26,) .7. Awgn gmg Israeli si bi si i, wfn si pQ si i gidigidi, won si rd, won ii di alilgblra nl6 jgjq; ili naa si krin tun w g n . ( G e n 4 6 : 3 ;4 7 : 2 7 ; A . A . 7 : t 7 . ) Isreeli ni oko grri. 8. Qba titun mfrin si ie ni Esioti. ti kd m0 Josgtu.(A.A. 7:i8,19.)-' 9. O si wi fun awgn eniyan rd pe, "Kiyesi i, eniyan ari,on gino ljrieli lpg,ly-onsi nldgb6raji w6 l9: (psm 105:24.25.1 10. p.wi n6; p j€ ki a fi o.gb6nb6 w9n ge; kr won masebi si i, o ld se o6 ni igba ti ogun kan bd *, wgn o iabO m9 awgn gta wa pglu, won o maa b6 wa.jd,_wgno si jade kuro ni ild yii." I l. Nitori naa ni won 9eyan i(Onigiggfun wgn, lati fi i9! pQriwqn loiu; won si k6 ihi isura fun Farao. pitoiru a t i - R a a m s e s(iE. k s 3 : 7 ; 5 : 6 . ) . .l2..Bi wgn-si ti npQnwgn'loju si i, b{Q ni.1vg9nbf si i, ii wgn'si nptr. tnri wgn, si bijf nitori awgn 9m9 Israeli. 13. Awgn ara Egipti si mu awon gmg Israeli sin ni diinpa: . 14. Won si mu ay6-wgn kord fun $i$eilg lfle ni ig eripd ati biriki, ati oniruuru iggni oko: gbogboisin wgn ti y-qn_.mu won sin, isinpa ni, (psm 8 l : 6 .) 15. Qba Egipti si wi fun awon o|r)gbd.bi Hebeiu; orukg gkan ninu gni ti njf Sifra, ari oruko it<-e1ini fuai 16. O si wi pe, "Ni igbi ti gyin ba