UNIVERSIDAD NACIONAL MAYOR DE SAN MARCOS FACULTAD DE MEDICINA HUMANA UNIDAD DE POSTGRADO Nefrectomía radical: experiencia en el Hospital Militar Central, Lima, 2001-2006 TESIS para optar el título de Especialista en Urología AUTOR Rigel Tarco Delgado ASESOR Jaime J. Rodríguez Valdivia Lima – Perú 2007 Índice Resumen Capitulo I I. Introducción 1.1 Planteamiento del problema 1.2 Formulación del problema 1.3 Objetivos 1.4 Justificación del problema Capitulo II 2. Bases teóricas • • • Nefrectomía radical Indicaciones y evaluación Técnica estándar Capitulo III 3. Material y métodos • Tipo de muestreo • Criterios de selección Métodos y técnicas Análisis de la información Capitulo IV 4. Resultados Capitulo V 5. Discusión y comentarios Capitulo VI Conclusiones Recomendaciones Bibliografía Anexos ! " ! # $ ( ) # " " %& ' * + *01 % , - . " / 1 0 " " ' * " + 5 $ 23 / " + 0 " 1 * 4 6 7" ' ' 0 8 8 * 9 : 6 * 7" # ; ! 3" , %3 ' ' % , ' )< ' = * ' < , 6 , ' * 0 # ) * * -? ) * >? 0@? ' 2 * 3 A - ?B + ; " A> ?B * ' + > ? 23 %6 0 >: ? " " ) " ' A@> A; ?B + 1 3 B :9 ? + ' % ' ? ) 1 6 1 7" *; ) ; ) 3" . ? + .@ ? 0 " ; > % 3 - * !"#$% &"! '$(% !")(* $ *!' + , !" ## $ "!" % & ' ## ( !)* + $ ( % % & # % + , - ' . # % / # # & ( & % ( ( 0 $ 1 & # 1& & % # 1 # 0 0 % # ( + 2 ) # %0 # # & ( % # & 1 % & 1 3 4 & # " 5 2 / 1 %% & % % # 6 7' 6 , - - ' ( 3 +99 8 +99!: . - / $# 6 8 , - ' ; - < = < 6 +999 , - ' +99! + ' 6 8 2 ' 6 8 ) > ( / ) 0 . , $ ''8 # $ % 1 # +999 ""! ! ? $ @ '& "A 99999 - & # 6 1 1 ( 6 %% 1 # # % 2=+ B / % ' ' 8 # $ " %0 # 1 % > # # % 6 ' " $ # 1 . $ # ''8 % 4 5 # # 3 & " > ; # 0 ( ( # % " 9 % ( ! 1 , ''8 % # ''8 ( % # % & 8 C # ' " 9 $ ( # # % # # & C # 1 % & 1 C' % . # " 9 D & # % & $ E # ''8 & ) 1 9* + % & ( 0 ( ## )9 ! * + 0 ( & B9 3 2 % 1 # # % ? % ## 1 $ % % & & ) 0 1 & % # % ( # 1 ''8 E # 1 % # # % ( 3 8 1 E # B > # # ( # 8 # ( & ''8 E # % 2B F )9* % ' ( 3 1 1 % % % & % % ' ( 1 ! # # 2 3 %& # 1 & 3 5 1 ( % ( 9 C # & 1 5 # +B* & 3 ( 1 ( ( % & 3 4 ? % # % 6 % 1 % & % & # $ % # 0 3 @ # 1 % % % & # % $ # $ 1 # " # 3 ' # % 1 % # 1 % & % 1 ( % $ % # 1 ( # % ( % 1 # # % # % # ( # # ( # # # 3 # % # . % # % % . # 1 ( 9 # 3 0 # 0 5 # % & 1 $ %% 3 & & & 1 % 3 9 & & 0 $1 # % 0 % % 1 # % 1 % / 0 0 % & $ 1 # /- % # & # 1 % ( % 0 & # ( 0 0 ( & % & # ' % ( 1 ; % G # $ ( ( ( & 0 ( % 1 ( 3 1 % # 9 3 % 0 5 1 0 1 / ( & % $ E # # 3 # # # % # # ( & . ( # 3 C 6 % 1 % $ ;% = # % C % , % 0 % # ( / / ( / / ( # % 8<$ 5D HG<8I85<'D / / / = < @ % << C # 1 ( @ 0 => % # <<< C # % # & % @ 0 = > % # # / # + # <E @ # # 0 = / @ % # E % # ( & @ % # # % @ % 0 % ## = / +) ( % ( J # ' $ ( 0 3 =/ ( ( # / / # / / < %; / / << # # % % 3 ( ( ( )9 3 % 1 , ( - ' # 2 8 ' / ) 1 $ # + 6 - ' 6 % % # 8 # , +99 ; +99! # , , • @ 6 ' +99 8 , - +99! , • @ 6 % 8 , B 1 2 3 - ' # # ,-' % % % # G $ +99 # +99!. / 4 ( 8 > % =$ 3 C/' C/' ( C 0 % ( / 0 0 # @ ( $ D 1 ' , # ,-' > # ( $ ( 1 & 1 / (# 4 ( # ( # # ! 3 , # - $1 % @ D +992 & % 9 +99! ? 6$48$'CD-</ 8/><'/ 5 9 ,-' +99 ;+99! >< C8<KG'<D6 >$ / @DK /'<L6 >$ $ CG><D @D8 $MD Mujeres 19% Varones 81% 4 =4 ( ' 1 # ? * 1 1 ) "* 6$48$'CD-</ 8/><'/ C % 9 >< C8<KG'<D6 >$ / @DK /'<D6 >$ $ CG><D @D8 $MD N 6O 6O * - 0 ) ?! ) 0 5 + " B+ "B 2 ) +" + 6O $>/> * ) ?! 5 * ) " B+ 9B +2 6 2 9" ) ?! 9" )+ 6 7 ) ?! ) ?! 9+ "B 7 8 ) ?! ? 4 ,-' +99 ;+99! ) ) " + 99 9 =4 ( $ % $ 1 3 $ ?) 3 1 !9 3 # B" 3 !+ 3 + # B 3 + # B B " 6$48$'CD-</ 8/><'/ C % ,-' +99 ;+99! 9+ >< C8<KG'<D6 >$ / @DK /'<D6 >$ $ CG><D $5I6 8<PD6 N @D D 8$6/ 'D-@8D-$C<>D !(! &) *! *9:' ; <! *9:' *=>&* ;! 4 6O * ! + ! " )+ B ? ) 6O *! * 6O * ) ? 22 B +2 ) !? ! + ! + 99 =4 ( $ % 3 ( $ ( !(! ' ) !? * 9? 22 * B ! + !* ? )* +9 6$48$'CD-</ 8/><'/ C % 92 ,-' +99 ; +99! <6CD-/CD D5</ 8$4$8<>/ @D8 / @DK /'<D6 >$ $ CG><D <6CD-/ 8$4$8<>D , K 0 % * ! ?! 99 99 9 9? 22 2 + / & , D 4 6O B? 9+ "B 9+ "B =4 ( ' # ( B? * ?! * % % 0 # "B* ! + ? "B* # 22 2 * + ( + + 6$48$'CD-</ 8/><'/ C % ,-' +99 ; +99! 9) @8$ $6'</ >$ $64$8-$>/> -$><'/ / D'</>/ $6 / @DK /'<D6 >$ $ CG><D ? *) '+*:' $ *$A + " ((* $+ + !$ *$( 9? 22 2 ) !! ? 8 5 !+*+ !+ 4 *B +!+C - CDC/ 4 @ + 99 =4 ( % # 9B . ( 9" . 9B % ++ 6$48$'CD-</ 8/><'/ 5 ,-' +99 ;+99! 9+ >< C8<KG'<D6 >$ / @DK /'<D6 >$ $ CG><D $5I6 / E</ >$ /''$ D 14 12 10 8 6 4 2 0 Lumbotomia 4 Abdominal Laparoscopia =4 ( # # ; % ) * 9! % + !* ) !! ! * % % # # 0 +2 6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ;+99! C % 9B C/-/PD >$ CG-D8 $6 8$ /'<D6 / / E</ >$ /''$ D $"$9! &"! $( ' " 4 *D" "$E! C ! !" ;*! $'F! #$ A;!"*'$( "+ !; + &"A! !"*$ BB ); ? B B $)$ !+ :)* $ 4 =4 ( $ 3 "+ # % $ # % % 1 ) % 8 B + 8 ) ? ' ! + BB % # +) 6$48$'CD-</ 8/><'/ C % 9! ,/ ,-' +99 ;+99! /Q5D -<'8D 'D@<'D >$ / @<$Q/ D@$8/CD8</ G/ *)! ? @ *+ !(:F* ! ' @ % ;!"*'*! +9 "B + 9 ) *+ !(:F* ! ' "9 @ 9+ 9 'B$+*:' B$+ &($ < 99 6D +9 99 ! ; + >&* H F* !+ % +9 C 99 99 4 =4 ( $ ( ' ( ( ' 6 # "9 * 9+ # # ( 9* / % +B 6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ;+99! C % 9? >< C8<KG'<L6 >$ / @DK /'<L6 >$ $ CG><D $5I6 $ C/></R$ C6- @D C HG<8G85<'D N E</ >$ /''$ D + $;*$I A;!"*'$( &"A! !"*$ CDC/ $)$ !+ :)* $ )!+ >&* H F* ! 6O ! ! ! 6O ; ; A ! ! + ! ! ! ! ; ; ; ; ! 6O * ) " )+ ! + ! ) -$ ! ! + ; ; + "B -$ + ; ; + "B ) ! + 99 ! CDC/ 4 6O =4 ( +! 6$48$'CD-</ 8/><'/ C % 9 ,-' +99 ;+99! '/8/'C$8< C<'/ >$ -/6$RD @D C D@$8/CD8<D $6 / @DK /'<D6 >$ $ CG><D -/6$RD @D CD@$8/CD8<D 6O * <6<'<D >$ >$/-KG /'<D6 ) + B+ 2 2 2 ) ) CDC/ + 99 ! + ! C<$-@D >$ ,D @<C/ <Q/'<L6 B; ! ?; 2 "; 9 & CDC/ 4 + "B B +2 + 99 =4 ( $ % ( + )2 9B +? 6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ;+99! C % 9" 'D-@ <'/'<D6$ <6C8/ D@$8/CD8</ $5I6 E</ >$ /''$ D $6 / @DK /'<L6 >$ $ CG><D ' CDC/ E /% % < 6O * 6O < ) " 2 6D ? CDC/ 4 6O 6O 9 B + 99 ) ! =4 ( % "* 9) 2 # % % ) % @ * # % ( # # = 9+ # + % + 6$48$'CD-</ 8/><'/ C % ,-' +99 ; +99! 9 '/8/'C$8< C<'/ >$ 'D-@D8C/-<$6CD <6C8/D@$8/CD8<D $6 / @DK /'<D6 >$ $ CG><D ' @ C 8 + E % ++ % B "9; "9 99; 9 "9; "9 )B E )B +? B B9; !99 % +29 ) 9; !99 % +)9 9 B9; )99 +99 4 =4 ( $ "9 "9 $ !99 +99 1 . + # +? B % ++ B9 +" 6$48$'CD-</ 8/><'/ C % ,-' +99 ;+99! 'D-@ <'/'<D6$ @D C HG<8G85<'/ $5I6 E</ >$ /''$ D $6 / @DK /'<D6 >$ $ CG><D !")(* $ *:' #$ A;!"*'$( &"A! !"*$ $)$ !+ !)*$ !+ JK $+ CDC/ 4 6O * 6O 6O 6O + "B + 9 9 " "9 B ) ! 99 ) ! + =4 ( % # + "B * ( & 29 , $ 1 ''8 % 2* . C # )9* ''8 +9 * @ # 0 % +999 # 29!99 1 # $$GG ? $ ' "9 * $ " @ '& '& ( % 3 +2 # ""9; "" " A 99999 # 1 ''8 & 2=+ . & )* $ 1 "* 1 5 % 9 * ' # ( 1 $1 1 # B !9 3 %% . 0 # # ( C % 9 % 2 22 3 # $ # # %% "?9 ( 2* 3 % % ''8 )* % # & +9 $ ( ## B 3 +9 $ % % ( + 6 3 . % C % 9+ !? * ? )* $ # %% & ''8 1 # % % % ''8 % # / ( ''8 & ++ ( ( ''8 C % % ( +2 2+ ' & % ( "* % " +) # ( %% ( % ' ( & = # # ( % % $ " +) % # C % 92 ( % + ! B? 22 2 * . * ?! * % 0 ? & # ( 0 3 + ( ( $ % "B* . ( 3 " 3 . ( ''8 . ( 1 $ % +B * # ) !! ? * % # . " +B % C % , 9B . 9) 9" ( 9B 22 $ %% & ( ( ( & = ' ( " ( 3 & ( ?* / 2* ''8 D $ $ E , ; " +! $ % # ''8 4 1 5 $ & 3 % # # # / % % $ # # % # # 3 & & " # # 5 % ; !! ! * % 9! 3 + & ' + !* % % ) $ & 3 "+ 0 # . B * ) % ( 3 % 9+ # C % % 9B # # # ) % 2) 8 ! + % BB $ % # % 1 8 ) ? B % # . # # # 1 & # # % $ $ % ( C % 9! ( # "9 * %% # ( ?9 9 * % 1 % & # " $ 9 * ( ( ' % % % 9+ ''8 %% % 9 B* ''8 < $ ( & ( # # ( # # C # ''8 % 6 % / % % 2B # & 0 % 0 % 1 1 # 0 % ( % % ( + # "9 % "9 $ C % 9 1 . # ++ 99 9 # ( "9 # "9 % # B # ' )B > +9 * +* # C % % * 0 % " $ 9+ 8 C % "B % . ( % $ % + )2 ( ( 9B # G % 1 & # # 6 ( 2! / = 6 +99 , +99! ( ' + - ' +9 "B * 9 # B* 6 C % + > 2 $ ) $ + * # "* 0 !9 3 3 !? * ?) * B ( % B? ?! * * ! # ( ? )2 * # # % ; !! ! * $ % ( ( ' "9 * " 9 $ "B* + % 2? @ # & 3 % + , % & 2 6 % 1& 1 3 , 6 # <<< ; <E 2 / ' % $ + S=G G / $ TK ' $ ( +992 4 R K / @ $ @ =C U U ( 8 ' V ' ' ' C( K R K G +99 . !!=?2;) 2 - > T $ =' ( TG 5 J -K ' # C 1% J @C 8 5 D T ' E T J ' 6R + $ ( G / +999= ; B ) @ J /R Q / 8 ( -V C $ 6 < 8 C G +999.B! + = "9;! B / R 5 , ! 6 5 / '( U T;, > # ' ( 4 # C 1% J @C ? @ 0 , < +99+ R4 $ 5 C K ' / '& + $ $ = ( TG G / +999= 9 ; 9 ' ""9; "" < W- X , ' 6R ""! ' ' < """ ' E T J ' # 8 D '& & " & T C 8 % - ""! /% 5 U; , ""B $ 2" 9 8 % '0 '( G ( @ 6 # J /'= 8 # # +9=+ % R G R/ K R G 2 '( @/= ""+ 8R 5 ) 5 8 " + C8 8 # %= 1 = ? ( RV= @ " ". ' # # 5 F U; ( R G 1 """!. BB=)) # # R G # # 1 J # ""? 2 = ++9 % R G U J /< V # + =" 9 U ( # ! K # # 1 ( # ( )?= ) B // 6 # J /' ( U ( >5= @ R G B @ R 9 =+"? ( + ( = C( # ) . 29+ VC 4 R G "") B . 5 % ' 8 1 # R G ""9. )2 )! " @ U; +9 V R C J RT G 5 D < @ & @ ,K 8 + +99 RG " B= 2). 9"); 9"! + '( U T, / """. + = !+ ; !2 8 ( G R/-/ )9 ++ J ' < ' = T J ' ( / R 6O ' ' G ""?. 9= " ?; ""9 +2 K R 4 K8 $ / ( J U ( +) ' 8$= 8 +B '( ( ' J / 5> 6 ( ' "! = ++. + ; +2 R- 29+= +)" ( "" / +29; )29 ""! +! ( R K 8 J -/ 8 ?9=!"" ' $ # 6N / = ) 4<',/ >$ 8$'D $''<D6 >$ >/CD 6$48$'CD-</ 8/><'/ 4 ( H1 YYYYYYYYYYYYYYYYYY @ 4 ( 6O YYYYYYYYYY = YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY 6/=YYYYYYYYYYYYYYYYYYYY $ YYYYYYYYYYYYY @ ' 0 = YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY 1 = - 4 =YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY = , $1 D K 0 YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY $ 6 YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY C 3 C/'YYYYYYYYYYYYYY C/'= 8 3 @ = 8H ' = > < < YYYYYYYYYYYYYY 8H 6 YYYYYYYYYYYYYYYY 8H / YYYYYYYYYY )+ C =YYYYYYYYYYYYYYYY @ % ( = < 6D /;@ YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY ' $ =YYYYYYYYYYY =YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY @ C @ 0 = 0 < 6D =YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY ' = 6D < YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY < % YYYYYYYYY ' 6D < YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY - =YYYYYYYY C ( YYYYYYYYYYYYYYYYYYY = YYYYYYYYYYYYYYYYYYY