DEFENSA DEL TALLER COMPLEMENTARIO DE LENGUA ORIGINARIA QUECHUA 2022 Llaqta tapuykunapi chay ñatitasmanta qhawayku, anchata t’uqlukunaman munakunku, wawanta jina munanku, ajinataq kawsaqjina, wawajina, llawarmasi, awichukuna, ñaña ajinata jap’inku t´uqlunkuta. Sapa t´uqlukunaqa kapun juk ruway, chantapis iskay ruwaykunata qhawachiwayku, jukpiqa, paykuna ancha silusukuna kanku, chanta q’aqchanku. Chantapis phukunkuman, phiñakunkuman chantapis juk mana kusa pachata apamunkuman. Raymita waqaya Ñatitas raymiqa manam pusaq ayamarq’a killapillachu, kay raymiwan tukuy pachata Jallupachata, chaypi apaykachakun juk sumaq jallp’aqta puquykuna, kanman, killachaw p’unchawpi chaypi ch’allakun ajinataq alkulawan wakinkuna tukuy machachikuq yakuwan ch’allanku, kuka, pitana, wilakuna rawrachisqa. Ajinataq atichaw p’unchayta chantapis ch’askachaw p’unchayta ch’allanku runakuna mask’aqkunaqa, maldisiyiwan kunata apaqachikunku ajinataq juk sumaq mañanapaq. RIQSICHIKUNA Wanuqkuna uywawanchik ajinataq qhawawanchik Riqsina Mask´arinapaq Uru Uru, Qullasuyu RIQSICHIKUNA Phatma 1. T´uqlukunap atiynin v Chayrayku chay umakunaqa chay kawsaykuna ñawpaqkunaman qhawarisqa, sumaq kawsayman, ajinataq askha qullqiman, ajinataq munanakunman chantapis juk runata wachaykunanpi, chantapis chay qullqipata kaqkunapi ajinataq kay paray puquykunapiwan qhipachakuspa ajinataq paykuna t’uqlukunaman yuyarinkuman almakuna. Ajinataq kan juk sumaq ukhunchiqmanta, chay parlarisunman apukunawan chanta achachilakunawan. Phatma 2. Parakuna chanta Nawpaq runakuna Umaqa kay ruway paqarikuman atisqa. Tukuy ima rurukuna chanta uywakuna apaykachanku apukunaman ajinataq awichuykuna willawayku, kirukunamanta churi inti, chanta wañusqa, saramanta paqarikun. Awichukunaqa parakunaqa urqupatapi kawsakun nin, chanta ñawpaq runakunaqa chaykuna qhawanku imachus qaqta suyuta juk sumaq kawsaykananpaq, qhurakunata chanta uywakunata wiñachinankupaq. Chayrayku chaymantapacha kay mañakuyta ruwayta qallarinku chany paraypachaqa mañanku tukuy suyu P’ampana wasi, wasi kaqkuna wañuy, p’ampaykuna, yana p’acha, wañuy tukuchiy, llaki qhichuy, tukuy imapis, chay kiti kaqkunata tukuypis purinchik chantapis rikhunchik, wañuywan iskaychakunchik, chay parlay wakinqa manchhachikun, aswanpis rinkuynin ñuykunaman qutuchasqa imaraykuchus wañusqamanta parlasqa kachqa, wasi p’ampakunapi juk pacha tarikurqani p’ampaspañaqa, juk takuraqa tukuy ñawpa kawsaykuna ñawpaq runakunanchik tiyapurqa. Chayrayku kay ñawpaq kawsaykunaqa mana llaktarunakuna qunqasqachu, mana wañusqata nanaywan qhawankuchu, ajinataq juk sumaq raymiwan, imaraykuchus ñawpaq runakunanchiq waqaychanan chay “Tinkunakama”. Ajina chay wañuyqa juk pluriversalidadnisqawan paqarikun qhawaykunawan chanta qhapariykunapi, llawarmasikuna chanta parlaykuna kawsaykunawan chanta wañusqakunawan. Ajinamanta ñuqa yachani, imaynatachus chay yatiri parlanku: “wañuqkuna uywawanchik ajinataq qhawawanchik”, ajinata juk qhallariyta kawsachiy ñawpaq kawsaykunata awichuqkunata ñawpaq ruway kawsayta. runakuna juk sumaq kawsaykunapaq pawkarwarakillata qallarin chanta ayamarq’akilla chay killapi raymi almaspata chamuynin, chaypitaq qallarin paraypacha killapi paraqa tukuy jallp’ata ch’aqchu. . Phatma 3. T´uqlukunata justicierosnisqa T'uqlukunaqa, runa uma tullukuna, chaytaq chakra llaqtakunapiqa jatun tatakuna, jatun mamakuna llaqtata qhawaq kanku, ñatitas, llaqtakunapi sutichasqa kasqankumanjina, runa uma tullullataq kayjina sutichasqa kanku imaraykuchus mana sinqayuq kanku, munakuywantaq kanku qayasqa. Wañusqakuna mana samayta atisqankuraykun, atiyta tarinku favorkunata junt’anankupaq, suwakunata tarinankupaq, runakunata amachay, wasikunata, qullqi, qhali kawsay, etc. Suwakuykunapiqa, jatun tata mamakunaqa ninku ñatitakunaqa musquypi rikhurimusqankuta, suwakunata llakichispanku mana allin ruwasqankuta willakunankama jinaspa suwasqankuta kutichipunankukama. Phatma 4. Masikuna kawsaymanta