Subido por mszieba

CHU VAN AN. Preserved Fragments (translation with a comment)

Anuncio
A
CHU VĂN AN
Zachowane fragmenty
Chu Văn An (ok. 1292-1370) - to najstarszy znany filozof wietnamski, wybitny
konfucjanista, słynny ze swej niewzruszonej moralności i pogardy dla zaszczytów, symbol pełnej
realizacji podstawowych cnót konfucjańskich. Wiele lat pełnił funkcję najpierw prorektora
Akademii Królewskiej, potem wychowawcy następcy tronu i wreszcie jego doradcy (gdy Trân Hien
Tông został królem). Po odrzuceniu przez kolejnego władcę jego memoriału o ukaranie
skorumpowanych urzędników, opuścił dwór i został buddyjskim mnichem, przybierając imię Ti‚uÂn (Pustelnik-Drwal). Pośmiertnie został obdarzony tytułem Vân Trinh Công (Niewzruszona
Prawość) i - jako jedyny Wietnamczyk - czczony jest od 1371 w świątyniach konfucjańskich.
Z dzieł jego - oprócz kilku wierszy - zachowały się tylko fragmenty w dziełach Lˆ Quý Đôna.
Był przedstawicielem neokonfucjanizmu w jej nurcie intuicjonistyczno-idealistycznym
(wywodzącym się od Chenga Hao, 1032-85) - uznawał, że świadoma natura ludzka (tính, chiń.
xŤng) i świadoma zasada kosmiczna (lý, chiń. lî) są jednym i tym samym. Uważał, że myśl i
działanie stanowią jedność, mędrzec raczej wprowadza swą filozofię w życie, niż dyskutuje i
systematyzuje. Człowiek powinien szukać racji wszystkich rzeczy w sobie samym, w swym sercu
(tâm, chiń. x_n), a nie na zewnątrz. Wprowadził do swej myśli dwa nowe elementy,
charakterystyczne dla późniejszego konfucjanizmu wietnamskiego, a różniące go od
neokonfucjanizmu chińskiego: otwarte włączanie do własnej ścieżki duchowej elementów taoizmu i
buddyzmu oraz antyelitaryzm. Taoizm, konfucjanizm i buddyzm są trzema etapami koniecznymi na
drodze rozwoju swego własnej cnoty człowieczeństwa (nhân, chiń. rén). Człowieczeństwo to pełna
ekspresja natury ludzkiej, w zależności od zmieniających się w czasie warunków naturalnych i
otoczenia społecznego, ale to także rozwój swej boskiej natury, Zalążka Buddhy tkwiącego w
każdym człowieku, poprzez którą przekracza on wszelkie uwarunkowania i uzyskuje wolność.
Ostatecznie jednak bardziej liczy się człowiek (działanie), niż teoria (myśl). Dlatego mędrzec uczy
się nie tyle egoistycznie dla siebie (tylko dla własnego rozwoju duchowego), ile dla innych.
Medytować o racji [rzeczy]
to opanowywać [poruszenia] serca,
unikać złych [zachowań],
zwalczać [niejasną] mowę.1
Nauka nabyta dla samego siebie jest po to, by nauczać innych.
Owoce waszych badań powinny przynosić korzyść całemu żyjącemu ludowi.
W ten sposób przekażecie swe dobrodziejstwa przyszłym pokoleniom.
z Wykładu kwintesencji Czterech Klasyków (Tú Thu' thuyét uóc)
Chu Văn An połączył tu ideały neokonfucjańskie, wywodzące się z „Wielkiej Nauki" (Da Xue): badanie rzeczy,
szczerość serca i panowanie nad emocjami, z ideałem Konfucjusza znanym z „Dialogów” (Lunyu): rektyfikacji nazw.
1
B
Krótki odpoczynek w wiosce wśród gór
(Thôn son tiˆu khˆ)
Jam wolny, by iść - jak obłok - na północ lub południe kraju.
Kładę się w świeżym podmuchu - i ziemskie uczucia znikają:
Świat Buddhy - czysty, cudowny - jak z dala jest od świata kurzu!2
Przed domem mym wilga krzyczy, gardło swe aż do krwi zdzierając.3
z: Wierszy Pustelnika-Drwala (Ti‚u Ân thi tâp)
przełożył z sino-wietnamskiego Maciej St. Zięba
2
"Świat kurzu" - to chińskie buddyjskie określenie na nasz świat pełen nietrwałości, zmienności i bólu, żądzy
i namiętności, trosk i dążeń codziennych, przewin i zasług itd.
3
Oryginał napisany 7-sylabowcem, o rymach w wierszu 1, 2 i 4, udało mi się oddać dopiero 17-sylabowcem.
Documentos relacionados
Descargar