Boletín Cultural Mexicano Embajada de México en Vietnam Bản tin văn hóa Mê-hi-cô Đại sứ quán Mê-hi-cô tại Việt Nam Ciudad de México Thủ đô Mê-hi-cô No 1, octubre de 2013, Hanoi, Vietnam Số 1, tháng 10 năm 2013, Hà Nội, Việt Nam Boletín Cultural Mexicano Bản tin văn hóa Mê-hi-cô Embajada de México en Vietnam, concurrente ante el Reino de Camboya Đại sứ quán Mê-hi-cô tại Việt Nam, kiêm nhiệm Vương Quốc Cam-pu-chia Embajador (Đại sứ): Gilberto Limón Enríquez Traducción (Biên dịch): Đỗ Kim Chi Diseño (Thiết kể): MML Dirección (Địa chỉ) Thuy Khue No14, Distrito de Tay Ho, Hanoi, Viet Nam Số 14 Thụy Khuê, Quận Tây Hồ, Hà Nội, Việt Nam Teléfono (Điện thoại): (844) 3 8470 948 Teléfono de emergencia (Điện thoại khẩn): (84) 16 3494 4233 Fax: (844) 3 8470 949 Correo electrónico (Thư điện tử): embvietnam@sre.gob.mx Contenido Imagen de portada: Palacio de Bellas de la Ciudad de México. Fotografía: CMLF. Ảnh trang bìa: Cung điện Mỹ thuật ở Thủ đô Mê-hi-cô. Ảnh: CMLF Nội dung •Presentación del Boletín Cultural Mexicano por Gilberto Limón Enríquez, Embajador de México en Vietnam • Bài giới thiệu về Bản tin Văn hóa Mê-hi-cô của Ngài Gilberto Limón Enríquez, Đại sứ Mê-hi-cô tại Việt Nam •México •Mê-hi-cô •Celebración de 203 Aniversario de la Independencia de México en Vietnam •Lễ kỷ niệm 203 năm Ngày Độc lập của Mêhi-cô tại Việt Nam •Exitosa presentación de bailarines del Ballet Folclórico del Estado de México en Vietnam •Buổi biểu diễn thành công của Nhóm múa Ba lê Dân gian Bang Mê-hi-cô tại Việt Nam •La Cocina Tradicional Mexicana: Patrimonio Cultural de la Humanidad •Recetario de Gastronomía Mexicana. Huevos a la Mexicana •Ẩm thực truyền thống Mê-hi-cô: Di sản Văn hóa của Nhân loại •Công thức nấu món ăn Mê-hi-cô. Món trứng kiểu Mê-hi-cô Estimados amigos: Các bạn thân mến: Tengo el agrado de presentar a ustedes el primer ejemplar del Boletín Cultural Mexicano, el cual a partir del presente mes será publicado por esta Embajada mensualmente, en los idiomas español y vietnamita. Tôi rất vui mừng được giới thiệu tới các bạn số đầu tiên của Bản tin Văn hóa Mê-hi-cô bằng tiếng Tây Ban Nha và tiếng Việt, đặc biệt, từ bây giờ trở đi, cứ định kỳ vào mỗi tháng các bạn sẽ lại được theo dõi Bản tin Văn hóa của Đại sứ quán. El objetivo principal de este boletín es dar a conocer a la sociedad vietnamita y a todas las personas interesadas en México, aspectos relevantes de la bella y muy variada cultura mexicana; su interesantísima historia; sus usos, costumbres, y la reconocida gastronomía mexicana; así como sus impactantes zonas pre-hispánicas en donde florecieron trascendentes culturas como la Maya, Olmeca, Zapoteca, entre muchas otras; y descubriremos las espectaculares costas, sierras, y desiertos; así como hermosos pueblos, ciudades coloniales y modernas metrópolis que se ubican en el extenso territorio mexicano. En especial, pretendemos que esta publicación motive a los vietnamitas a descubrir o en su caso ahondar su conocimiento sobre México; y estudiar el idioma español, mismo que es hablado por millones de personas, de suerte que es considerada la segunda lengua del mundo - por el número de personas que la hablan como lengua materna -, solamente superada por el chino mandarín. México con una población de 118.395.054 habitantes, ocupa el primer lugar en nuestro planeta, como el país en donde más se habla español, además de 300 dialectos. Finalmente, espero que esta publicación también sea un medio que permita seguir profundizando y ampliando los tradicionales lazos de amistad y cooperación existentes entre los pueblos de México y Vietnam. Atentamente, Gilberto Limón Enríquez Embajador de México Mục đích chính của Bản tin này là giúp cho bạn đọc Việt Nam và tất cả những ai quan tâm tới đất nước Mê-hi-cô, biết thêm về những nét đẹp và sự đa dạng của nền văn hóa Mê-hi-cô, về lịch sử, phong tục tập quán và ẩm thực nổi tiếng của đất nước chúng tôi, cũng như về các khu di tích lịch sử tiền Tây Ban Nha, nơi ghi dấu sự phát triển của nhiều nền văn hóa như Maya, Olmeca, Zapoteca và rất nhiều nền văn hóa khác, và chúng ta cũng sẽ cùng nhau khám phá từ những bờ biển dài và đẹp, những dãy nũi hùng vĩ hay những sa mạc rộng lớn cho tới những làng quê xinh đẹp, những thành phố cổ hay những thành phố hiện đại trải dài trên khắp lãnh thổ Mê-hicô rộng lớn. Đặc biệt, chúng tôi hy vọng ấn phẩm này sẽ khuyến khích bạn đọc Việt Nam khám phá và tìm hiểu sâu hơn nữa về Mê-hi-cô, đồng thời giúp các bạn thấy hứng thú với việc học tiếng Tây Ban Nha, ngôn ngữ được hàng triệu người trên thế giới sử dụng và được coi là ngôn ngữ thứ hai trên thế giới, chỉ sau tiếng Trung quốc, nhờ vào số lượng người sử dụng như tiếng mẹ đẻ. Mê-hi-cô với số dân 118.395.054 người, là quốc gia đứng đầu về lượng người nói tiếng Tây Ban Nha nhiều nhất, ngoài 300 tiếng thổ ngữ. Cuối cùng, tôi mong rằng ấn phẩm này cũng là một cầu nối góp phần làm sâu sắc vằ mở rộng hơn nữa các mối quan hệ hữu nghị và hợp tác truyền thống giữa hai dân tộc Mê-hicô và Việt Nam. Thân ái, Gilberto Limón Enríquez Đại sứ Mê-hi-cô México – Mê-hi-cô México en lengua náhuatl significa “el ombligo de la Luna”. Se estima que la presencia humana en México se remonta a 30 mil años antes del presente. En el territorio que actualmente ocupa México surgieron las llamadas culturas mesoamericanas entre las que destacaron los olmecas, mayas, y mexicas también conocidos como aztecas. Tras casi 300 años de dominación española, México inició la lucha por su independencia política en 1810. Posteriormente, durante cerca de un siglo el país se vio envuelto en una serie de guerras internas e invasiones extranjeras que tuvieron repercusiones en todos los ámbitos de la vida de los mexicanos. Una vez culminada la guerra civil iniciado con la llamada Revolución Mexicana de 1910, primera revolución político social del siglo XX que registró un período de gran desarrollo económico y social. El nombre oficial de México es Estados Unidos Mexicanos. Mê-hi-cô theo tiếng na-huát-lờ có nghĩa là “Trung tâm của Mặt trăng”. Theo ước tính thì con người đã có mặt ở Mê-hi-cô từ 30 nghìn năm trước. Mê-hi-cô là một quốc gia với nhiều nền văn hóa được gọi là văn hóa Trung Mỹ, trong số đó phải kể đến văn hóa Olmeca, Maya và Mexicas hay còn được biết đến là nền văn hóa aztec. Sau gần 300 năm dưới ách đô hộ của thực dân Tây Ban Nha, Mê-hi-cô đã bắt đầu cuộc kháng chiến giành độc lập vào năm 1810, Sau đó, trong suốt gần một thế kỷ, đất nước lại phải chứng kiến những cuộc nội chiến và xâm lăng của nước ngoài với những tác động lên mọi mặt của đời sống của người dân Mê-hi-cô. Sau khi nội chiến kết thúc, Mê-hi-cô lại tiếp tục với cuộc Cách mạng Mê-hi-cô năm 1910, cuộc cách mạng chính trị xã hội đầu tiên của thế kỷ XX, đánh dấu một giai đoạn phát triển mạnh mẽ về kinh tế và xã hội. Tên gọi chính thức của Mê-hi-cô là Liên bang Mê-hi-cô. Datos Estadísticos Số liệu thống kê •Ubicación geográfica: Se localiza en la parte centro-norte del Continente Americano. •Vị trí địa lý: Nằm ở vị trí Trung-Bắc Mỹ. •Limita al norte con Estados Unidos de América; al sureste con Guatemala y Belice; al este con el Golfo de México, y al oeste con el Océano Pacifico • Phía Bắc giáp Hoa Kỳ, phía Đông Nam giáp Guatê-ma-la và Bê-li-cê, phía đông giáp Vịnh Mê-hi-cô và phía Tây giáp với Thái Bình Dương. •Extensión territorial: 1, 984,375 kilómetros cuadrados •Diện tích lãnh thổ: 1, 984,375 km2 •Población: 118 419 000 habitantes •Dân số: 118.419.000 người •Capital: México, Distrito Federal o Ciudad de México, misma que tiene una población de 8,720,916 habitantes. •Thủ đô: Thủ đô Mê-hi-cô với dân số 8,720,916 người. •Principales ciudades: México, Distrito Federal, Guadalajara, Monterrey, Puebla, León, Mérida •Các thành phố chính: Thủ đô Mê-hi-cô, Guadalajara, Monterrey, Puebla, León, Mérida Celebración del 203 Aniversario de la Independencia de México en Vietnam Lễ kỷ niệm 203 Năm Ngày Độc lập của Mê-hi-cô tại Việt Nam El 16 de septiembre, en Hanoi, se llevó a cabo la celebración del 203 Aniversario del inicio de la Independencia de México. Este evento fue encabezado por el Embajador de México Gilberto Limón Enríquez, contando con la presencia del señor Ha Kim Ngoc, Viceministro de Relaciones Exteriores de la República Socialista de Vietnam. Vào ngày 16 tháng 9, tại Hà Nội đã diễn ra Lễ Kỷ niệm 203 Năm Ngày Độc lập của Mêhi-cô. Ngài Gilberto Limón Enríquez, Đại sứ Mê-hi-cô tại Việt Nam chủ trì buổi lễ, và đặc biệt buổi lễ có sự hiện diện của Ngài Hà Kim Ngọc, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. El Emb. Gilberto Limón Enríquez invitó a la comunidad mexicana residente en Vietnam, a compartir el tradicional Grito de Independencia, mismo que se llevó a cabo con gran júbilo. Acto seguido, se efectuó la presentación de integrantes del Ballet Folclórico del Estado de México, quienes con gran maestría hicieron la presentación del “ Son de la Negra” y el “Jarabe Tapatío” siendo correspondidos por todos los invitados con un largo y caluroso aplauso. Ngài Đại sứ Gilberto Limón Enríquez đã mời cộng đồng người Mê-hi-cô sinh sống tại Việt Nam cùng hét lên tiếng Thét Độc lập truyền thống và tất cả mọi người đều rất hào hứng. Tiếp theo đó là phần trình diễn của các diễn viên múa thuộc Nhóm múa Ba lê Dân gian đến từ Bang Mê-hi-cô qua hai tiết mục ¨Son de la Negra¨ và ¨Jarabe Tapatio¨ với sự cổ vũ nhiệt tình của tất cả các khách mời tham dự. En esta ocasión se ofreció a los invitados una amplia variedad de deliciosos platillos mexicanos, mismo que pudieron degustar acompañándolos con aguas frescas de horchata y de jamaica, cerveza y tequila. Nhân dịp này khách mời đã được thưởng thức rất nhiều món ăn ngon của Mê-hi-cô kèm với các đồ uống như nước gạo, nước Hibiscus, bia và rượu Tequila. Es importante destacar que a esta celebración acudieron más de doscientos invitados, entre las que se encontraban miembros de la comunidad mexicana, empresarios y autoridades vietnamitas, así como diplomáticos de numerosos países acreditados en Vietnam, quienes coincidieron en señalar la originalidad y alegría de nuestro festejo patrio, y la inigualable delicia de nuestra gastronomía. Buổi lễ có sự tham gia của hơn hai trăm khách mời, trong đó có cộng đồng người Mêhi-cô, các doanh nghiệp, các quan chức của Chính phủ Việt Nam, cùng các nhà ngoại giao của nhiều nước tại Việt Nam. Tất cả các khách mời có mặt đều chia sẻ rằng buổi lễ quốc khánh của Mê-hi-cô rất độc đáo và vui vẻ, còn ẩm thực thì không thể chê vào đâu được. Éxitosa presentación de bailarines del Ballet Folclórico del Estado de México en Vietnam Buổi biểu diễn thành công của Nhóm múa Ba Lê Dân gian Bang Mê-hi-cô tại Việt Nam El 17 de septiembre en el Teatro de la Opera de Hanoi, se llevó con gran éxito una excelente presentación por parte de bailarines del Ballet Folclórico del Estado de México, ante un público expectante que prácticamente abarrotó ese histórico y bello recinto. Esta actividad cultural se llevó a cabo como como parte de las celebraciones del 203 Aniversario de la Independencia de México organizados por la Embajada de México en Vietnam. Vào ngày 17 tháng 9, tại Nhà hát lớn Hà Nội đã diễn ra buổi biểu diễn của Nhóm múa Ba lê Dân gian Bang Mê-hi-cô. Buổi biểu diễn đã diễn ra thành công tốt đẹp với lượng khán giả tới xem chật kín Nhà hát lớn. Đây là một trong các hoạt động văn hóa kỷ niệm 203 Năm Ngày Độc lập của Mê-hi-cô do Đại sứ quán Mê-hi-cô tại Việt Nam tổ chức. El Embajador de México Gilberto Limón Enríquez al dar la bienvenida al público vietnamita, así como a miembros del cuerpo diplomático acreditado en Vietnam, efectuó una breve introducción de las danzas folclóricas que esa noche se presentaron, destacando que cada uno de los treinta y un estados de la República Mexicana cuentan con sus propios bailes tradicionales, con características únicas, que constituyen todas juntas una parte importante del patrimonio cultural de México. Ngài Đại sứ Gilberto Limon Enruiquez trong bài phát biểu chào mừng gửi tới khán giả Việt Nam cũng như tới đoàn ngoại giao đã giới thiệu sơ qua về các điệu múa dân gian của Mê-hi-cô mà nhóm múa sẽ trình diễn, đồng thời nhấn mạnh trong số ba mươi mốt bang của Cộng hòa Mêhi-cô thì mỗi bang đều có các phong cách múa riêng biệt với những điệu múa hết sức độc đáo và tất cả đã cùng tạo thành một phần của di sản văn hóa của Mê-hi-cô. La mayoría de las danzas mexicanas son el resultado de la fusión entre la cultura prehispánica, desarrollada en lo que actualmente es el territorio de México, con la que fue establecida por España durante la época colonial; así como por los acontecimientos que marcaron profundamente a nuestro País durante la guerra de independencia y la Revolución Mexicana de 1910, dando como resultado múltiples y bellas danzas, enriquecidas con sus hermosas y espectaculares vestimentas, y resaltadas por la magnifica música mexicana. El grupo inició de manera espectacular con la presentación de la “Danza de los Concheros”, quienes con gran maestría proyectaron plenamente la espectacularidad, energía, fuerza, y colorido de esta danza prehispánica también conocida como “Danza Azteca”, y que recibió como respuesta el aplauso prolongado del público asistente. Los otros bailables ejecutados correspondieron a danzas de los estados de Michoacán, Chiapas, y Veracruz. En particular destacaron números como “La Bruja”, “La Bamba”, el “Son de la Negra”, el Jarabe Tapatío”, entre otros. Los integrantes del Ballet Folclórico del Estado de México realizaron con igual éxito dos presentaciones más en Vietnam: en el Palacio de Cultura de la Ciudad de Ha Long, y en la Teatro de la Opera de la Ciudad de Hai Phong, el 19 y 20 de septiembre, respectivamente. El Ballet Folclórico del Estado de México fue fundado en 1987, y que ha tenido presentaciones en numerosos festivales internacionales en países ubicados en Europa, América Latina, y Asia. Đa phần các điệu múa của Mê-hi-cô là sự kết hợp các ảnh hưởng của nền văn hóa tiền thuộc địa, do người Tây Ban Nha khi tới xâm chiếm vùng đất này đã để lại những ảnh hưởng văn hóa lên văn hóa bản địa, cũng như bởi những sự kiện quan trọng trong lịch sử dân tộc trong suốt thời kỳ kháng chiến giành độc lập và cuộc Cách mạng Mê-hi-cô năm 1910, và chính những hoàn cảnh văn hóa lịch sử của đất nước đã tạo ra những điệu múa đẹp và đa dạng bởi sự kết hợp với những bộ trang phục đẹp mắt và vô cùng nổi bật nhờ âm nhạc tuyệt vời của Mê-hi-cô. Với các kỹ thuật múa điêu luyện, các diễn viên đã mang tới cho khán giả một tiết mục mở màn đầy ấn tượng mang tên ¨Vũ điệu Concheros¨, qua đó người xem thấy được sự mạnh mẽ đầy năng lượng và tràn ngập sắc màu của vũ điệu tiền thuộc địa Tây Ban Nha, hay còn được biết tới với tên gọi ¨Vũ điệu Aztec¨ và kết thúc là những tràng vỗ tay không ngớt của khán giả. Các tiết mục tiếp theo là sự thể hiện các điệu múa đến từ các bang Michoacan, Chiapas và Veracruz. Đặc biệt phải kể đến các điệu múa như ¨La Bruja¨, ¨La Bamba¨, “Son de la Negra”, ¨Jarabe Tapatío”, và rất nhiều điệu múa khác. Nhóm múa Ba lê Dân gian đến từ Bang Mê-hi-cô cũng đã có hai buổi biểu diễn thành công tại Cung Văn hóa Lao động Việt Nhật, TP. Hạ Long và Nhà hát Lớn TP. Hải Phòng vào các ngày 19 và 20 tháng 9 năm 2013. Nhóm múa Ba lê Dân gian Bang Mê-hi-cô được thành lập năm 1987 và đã tham gia biểu diễn tại rất nhiều kỳ liên hoan quốc tế tại Châu Âu, Mỹ La Tinh và Châu Á. LIÊN HOAN NGHỆ THUẬT QUỐC TẾ CERVANTINO Lần thứ 41 tại Guanajuato. Từ ngày 9 tới ngày 27 tháng 10 năm 2013 Khách mời danh dự: Uruguay và Puebla http://www.festivalcervantino.gob.mx/ F La Cocina Tradicional Mexicana: Ẩm thực truyền thống MêPatrimonio Cultural Intangible hi-cô: Di sản Văn hóa Phi vật de la UNESCO thể của UNESCO Fotografía: Bodegón Mexicano. Autor: Agustín Arrieta (1803-1874). Imagen tomada del libro: Francisco Cabrera, Agustín Arrieta, pintor costumbrista, México, Gobierno del Estado de Puebla, 1991, s/p. Cortesía: http://www.inehrm.gob.mx/Portal/Pt Main.php?pagina=gastronomiagaleria La exquisita y variada gastronomía mexicana, en las distintas etapas de su formación, ha recibido múltiples influencias. Primeramente se registró un intenso intercambio entre las diversas culturas prehispánicas que habitaban los territorios del centro y sur de México, y a partir del siglo XVI se les incorporó la cocina española, muy vinculada a la árabe. Ảnh: Tranh tĩnh vật. Tác giả: Agustín Arrieta (1803-1874). HÌnh ảnh được lấy từ cuốn sách của Francisco Cabrera, Agustín Arrieta, họa sỹ tả thực, Mê-hi-cô, Chính quyền Bang Puebla, 1991, s/p. Nguồn: http://www.inehrm.gob.mx/Portal/P tMain.php?pagina=gastronomiagaleria Ẩm thực tinh tế và phong phú của Mê-hi-cô qua nhiều giai đoạn hình thành đã chịu nhiều ảnh hưởng khác nhau. Trước hết phải kể đến sự giao thoa mạnh mẽ giữa nhiều nền văn hóa thời tiền thuộc địa Tây Ban Nha tại các khu vực trung và nam Mê-hicô, và từ thế kỷ XVI là ảnh hưởng của ẩm thực Tây Ban Nha, rất giống ẩm thức Ả Rập. Un poco más tarde entre los siglos XVII al XIX se incorporó también la influencia de la cocina asiática, gracias al intercambio comercial establecido a través de la Nao de China, que unió al puerto de Acapulco, México, con el de Manila, Filipinas; a partir del siglo XVIII, se acentuó el influjo de las gastronomías francesa e italiana; además, en la costa del Golfo de México se arraigaron diversas manifestaciones de la cocina caribeña y africana. Một thời gian sau, vào khoảng giữa thế ký XVII và thế kỷ XIX, ẩm thực Mê-hi-cô chịu ảnh hưởng của ẩm thực Châu Á do sự giao thương của các tàu buôn trên tuyến đường biển từ Trung Quốc qua cảng Manila của Philip-pin rồi tới cảng Acapulco của Mê-hi-cô; thế kỷ XVIII đánh dấu ảnh hưởng của ẩm thực Pháp và Italia; ngoài ra, ở vùng biển Vịnh Mêhi-cô có sự xuất hiện của rất nhiều món ăn mang phong cách Caribe và Châu Phi. Por lo anterior, la muy deliciosa Cocina Tradicional Mexicana entró el 16 de noviembre de 2010, a formar parte de la Lista Representativa del Patrimonio Cultural Inmaterial de la UNESCO. Với sự đa dạng đó, Ẩm thực Truyền thống Mê-hi-cô đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể vào ngày 16 tháng 11 năm 2010. Recetario de Gastronomía Mexicana Công thức Chế biến Món ăn Mê-hi-cô Huevos a la Mexicana Món trứng kiểu Mê-hi-cô Este platillo es bastante común y favorecido por su facilidad de preparación, sirviendo la mayoría de las veces de desayuno sustancioso. Đây là món ăn sáng đầy đủ chất dinh dưỡng khá phổ biến và được yêu thích vì rất dễ làm. Ingredientes: •3 huevos •1 jitomate •1 chile verde o jalapeño •Aceite de oliva •¼ cebolla •Sal Modo de preparación: •Se baten los huevos y se le agrega sal al gusto •Se pica el jitomate, la cebolla y el chile en pequeños cuadros. •Se calienta un poco de aceite en una cazuela o sartén. El jitomate, la cebolla y el chile picados se vierten en la cazuela o sartén, y se espera a que se doren un poco. En enseguida se le agrega los huevos previamente batidos y se revuelve bien. Se tapa y se deja cocinar revolviendo de vez en cuando para evitar que los huevos se peguen en la cazuela o sartén. Las tortillas de maíz o de harina son el acompañamiento habitual de este platillo, o lo puede sustituir con pan francés. Nguyên liệu: •3 quả trứng •1 quả cà chua •1 ớt xanh hoặc ớt jalapeño • Dầu oliu •¼ củ hành tây • Muối Chế biến: •Đánh trứng và cho vào chút muối cho vừa ăn •Thái hạt lựu cà chua, hành tây và ớt. •Cho một chút dầu oliu vào nồi hoặc chảo đun nóng Đổ cà chua, hành tây và ớt đã thái hạt lựu vào chảo, đảo một lát cho hơi vàng. Sau đó đổ trứng vào và đảo đều. Đậy vung và thỉnh thoảng đảo đều để trứng không bị dính vào đáy nồi hoặc chảo. Món này thường được ăn kèm với bánh tortilla làm từ bột ngô hoặc bột mỳ, hoặc nếu không có bánh tortilla thì có thể thay bằng bánh mỳ.