Problemas do medio ambiente

Nº12
Problemas do medio
ambiente,
consecuencias e
características.
-O que causa a expulsión de CO2.
ÍNDICE
Ecosistemas…………………………………………..………
Páx 1
Desenvolvemento sostible…………………………….Páx 8
A auga como recurso……………………………….……
Páx12
Recursos da biosfera……………………………...........Páx18
Recursos pesqueiros……………………………...........Páx22
Recursos enerxéticos……………………………….……Páx
25
Enerxías alternativas……………………………...........Páx30
Impacto ambiental………………………………...........Páx37
Contaminación……………………………………............Páx4
0
Desertización, Deforestación e reciclaxe………..Páx45
1.ECOSISTEMAS
1.1 Influencia do home no ecosistema
Todos os organismos consumidores viven da explotación do
ecosistema e a especie humana tamén necesita explotalo para
asegurar a súa supervivencia. Da natureza obtéñense os alimentos
e á natureza devólvense os residuos que xeramos coa nosa
actividade. A enerxía que empregamos obtémola, na súa maioría,
da combustión de reservas de compostos de carbono (petróleo,
carbón, gas) almacenados polo traballo dos produtores do
ecosistema ao longo de moitos millóns de anos.
Na actualidade non se pode entender o funcionamento da maior
parte dos ecosistemas se non lla ten en conta a acción humana.
Dado o número de individuos e a capacidade de acción que ten a
nosa especie nestes momentos a influencia que exercemos sobre a
natureza é enorme. A biomasa humana é da orde de cenmilésimas
(10-5) da total da biosfera, pero, cualitativamente, a súa influencia é
moi forte. Entre as accións humanas que máis inflúen no
funcionamento dos ecosistemas temos:Subir ao comezo da páxina
a) Agricultura e gandería
Cando se cultivan os campos, tállanse os bosques, péscase ou se
cría gañado, explótase" ao resto da natureza e provócase a súa
"regresión" no sentido ecolóxico; é dicir, o ecosistema
rexuvenécese e deixa de seguir o proceso de sucesión natural.
Os ecosistemas tenden naturalmente ao incremento de estrutura e
complexidade, diminuíndo a súa produción neta cando están
maduros. O home, pola contra, intenta obter o máximo rendemento
do ecosistema, polo que lle interesa mantelo en etapas xuvenís nas
que a produtividade neta é maior. Nas actividades agrícolas e
gandeiras retírase biomasa dos ecosistemas explotados e
favorécese ás especies oportunistas (frecuentemente
monocultivos), o que diminúe a diversidade de especies do primitivo
ecosistema.
Tamén se diminúe a diversidade eliminando outros animais
competidores (roedores, lobos, aves, etc.) mediante a caza, o uso
de velenos, etc.
O traballo agrícola afecta tamén ao ecosistema adoito. Ao arar
mestúranse os horizontes do chan e rompe a estrutura para liberar
nutrientes que poidan usar as plantas. Por outra banda ao recoller a
colleita non se devolve ao chan os nutrientes e hai que abonar para
obter novas colleitas. A agricultura moderna é un cambio de
combustibles fósiles (petróleo) por alimentos, pois hai que usar gran
cantidade de enerxía para fabricar fertilizantes e pesticidas, traballar
a terra, sementala, recoller a colleita, etc.
A oposición profunda entre explotación e sucesión é o punto crucial
de toda a problemática de conservación da natureza. O home
necesita produción porque gran parte do que consome teno que
obter da natureza, pero tamén necesita moitas outras cousas como
unha atmosfera e clima regulados polos océanos e as masas de
vexetación, auga limpa -é dicir, oligotrófica -; recursos vitais,
estéticos e recreativos proporcionados pola paisaxe, etc.. O
problema é conseguir o adecuado equilibrio entre estes factores
b) O incremento de poboación
O incremento de poboacion que houbo a raíz da revolucion
industrial prodociu unha gran demanda de alimentos, que se
resolveu coa destrucción masiva de bosques para destinalos aos
cultivos. A mediados do S.XX este sistema estaba tocando teito,
pero a tecnoloxía salvou a situación: co descubrimento do DTT e
outros praguicidas, os fertilizantes e mecanización do campo e da
rega, produciuse a revolucion verde, que aumentou o rendemento
agrícola. Aínda que os pesticidas eran moi contaminantes.
c) Sobrepesca: Aumentouse considerablemente os millóns de
pesca de peixes. Dando o caso de que os peixes non poden
reproducirse a un ritmo suficiente como para compensar as
capturas, esta practica continuou coa desaparicion de moitas
especies
d)Deforestación
Duas de cada tres árbores desapareceron desde que Homo sapiens
se converteu en agricultor. O espazo que ocupaban os bosques
converteuse en cidades, terras de cultivo ou vías de comunicación.
Non só se perde a vexetación, senón tamén a terra que a
soportaba, que é erosionado, provocando a desertización das zonas
deforestadas.
1.2 RECURSOS NATURAIS
a)Renovables: Son aqueles que teñen a capacidade de rexenerarse
por procesos naturais e que poden, tamén ser mantidos ou
incrementados polo manero que o home faga deles.
A este tipo de recursos pertence a auga, o chan, o aire, a enerxía
en todas as súas forrmas, a biomasa constituída pola flora e a
fauna, tanto silvestre como doméstica.
A este concepto asociar o de recurso agotable, xa que a mala
utilización do mesmo modifica as súas características ata o punto
de non ser óptima nin dispoñible para o uso.
Por exemplo a cantidade de augo potable, pódese esgotar así o
recurso auga renovable pero de mala calidade.
Tradicionalmente son aqueles bens do globo terrestre que non se
esgotan, como o aire, os animais e os vexetais e que se producen
sos ou coa axuda do home.
Con todo, o mal uso destes recursos pode conducir a condicións tan
críticas que chegará a ser imposible reproducilos, como é o caso da
destrución dos bosques, o cal trae como consecuencia non só a
diminución ou esgotamento do recurso auga, senón tamén a
erosión e destrución do recurso adoito, sen os cales non poderán
reproducirse os vexetais e polo tanto a fauna tende a extinguirse.
b) Non renovables:son aqueles que existen en cantidades
determinadas e ao ser sobre explotados pódense acabar. O
petróleo, por exemplo, tardo millóns de anos en formarse nas
profundidades da terra, e unha vez que se utiliza xa non se pode
recuperar.
Se se segue extraendo petróleo do subsolo ao ritmo que se fai na
actualidade, existe o risco de que se acabe nalgúns anos.
c)Potencialmente renovables: Un recurso potencialmente renovable
é o que teoricamente pode durar en forma indefinida sen reducir a
reserva dispoñible, porque é remplazado máis rapidamente en
procesos naturais, que os recursos non renovables. Son exemplos,
auga doce superficial de lagos e ríos, a maior parte da auga
subterránea, aire puro e chan fértil.
1.3 A EXPLOTACIÓN DEMOGRÁFICA
Pero a poboación humana fai xa tempo que perdeu os seus
mecanismos naturais de control: os avances do medicamento, a
maior produción e distribución de alimentos e as tecnoloxías para
controlar o clima, motivaron que en só un século a poboación
humana creza desde 1.000 millóns ata 6.000 millóns de individuos.
O problema demográfico non radica exclusivamente no número de
individuos, xa que, por exemplo, as diferentes especies de insectos
contan con poboacións moito máis numerosas que a humana.
O aumento demográfico convértese en problema porque mantemos
un ritmo crecente en:
- O consumo de recursos naturais, en concreto, de enerxía.
- A colonización de ecosistemas.
-A
Sen ambargo, o
produccion de residuos
contaminantes.
crecemento non é homogéneo en
todo o planeta: calcúlase que, nos
próximos anos, o 15% da
poboación mundial vivirá en países
desenvolvidos e consumirá o 75%
do recursos naturais, mentres que
o resto, o 85%, aglomerarase en
continentes como Asia ou África, e
disporán só do 25% da riqueza do
planeta.
2.DESENVOLVEMENTO SOSTIBLE
O concepto de Desenvolvimiento Sostible ten a súa orixe nas
consecuencias da revolución industrial iniciada no século XVIII e,
sobre todo, no desenvolvemento industrial posterior á Segunda
Guerra Mundial do século XX, que se concretaron
fundamentalmente en problemas de contaminación ambiental e no
desequilibrio e loita entre países polo uso dos recursos. Así, as
expectativas xeradas por devandito desenvolvemento de facilitar a
vida ás persoas e dun aumento da calidade de vida das persoas
foron sustituídas por alertas sobre os problemas ambientais e
voces, como a do Club de Roma constituído por científicos e
personalidades do pensamento e da socioeconomía a nivel
mundial, que tratan de concienciar á sociedade da necesidade de
construír un mundo mellor conun modelo de crecemento diferente
que respecte o medio ambiente e que das mesmas oportunidades a
todos os países e cidadáns. Este último modelo coñécese co nome
de "Desenvolvimiento Sostible".
a) A pegada ecolóxica
A pegada ecolóxica é un indicador agregado definido como «a área
de territorio ecoloxicamente produtivo (cultivos, pastos, bosques ou
ecosistemas acuáticos) necesaria para producir os recursos
utilizados e para asimilar os residuos producidos por unha
poboación dada cun modo de vida específico de forma
indefinida».O seu obxectivo fundamental consiste en avaliar o
impacto sobre o planeta dun determinado modo ou forma de vida e,
comparado coa biocapacidad do planeta
b) capacidade de carga
Historicamente a principal preocupación no relativo ás interaccións
entre medio ambiente e poboación dirixiuse en primeiro lugar á
perda de recursos non renovables (produtos minerais e
combustibles fósiles) e ás súas dispoñibilidades futuras. Logo
fixéronse evidentes outros problemas: a contaminación do aire, da
auga e das reservas de pesca, a destrución de bosques e a
redución da biodiversidade. Algúns fenómenos como o aumento do
volume de residuos que se verten nos océanos, os excesos da
pesca marítima e a crecente contaminación da atmosfera que leva
consigo unha modificación do clima, constitúen outros tantos
problemas que se expón a escala mundial.
Todas esas son cuestións centrais no que toca á capacidade de
carga da Terra e da Natureza. A expresión inglesa "carrying
capacity", que neste libro traducimos como "capacidade de carga"
utilizouse por vez primeira cando se tratou de determinar a
poboación máxima dunha especie dada que pode soportar a súa
contorna sen límite de tempo. Trátase dun concepto discutible que
non acepta a Comisión. Esta propón que a capacidade de carga
sexa definida como a carga máxima que a humanidade pode impor
de modo sostible ao medio ambiente antes de que este sexa
incapaz de soster e alimentar a actividade humana.
Iso significa que debemos evitar o desencadenamiento de procesos
irreversibles de deterioración e de destrución. Os seres humanos
poden, ao seu propio "risco", saltar certas fronteiras correndo
riscos,e o risco de supervivencia do planeta como un todo,pero non
se pode enganar á Natureza. Énos necesario atopar medios de vivir
no interior destas fronteiras adaptando e dominando as nosas
esixencias.
A utilización de recursos e a produción de refugallos non dependen
só da importancia da poboación. Son o resultado do efecto
combinado da poboación, dos sistemas de produción e dos modos
de consumo. Posto que o mesmo efecto sobre o medio ambiente
pódeno producir diferentes combinacións destes tres factores, é
posible,en teoría, permanecer dentro dos límites da capacidade de
carga do medio ambiente, modificando a importancia respectiva dos
factores poboación, tecnoloxía e consumo.
d) Efecto invernadoiro
Hai que deixar en claro que o quentamento global e o efecto
invernadoiro non son sinónimos. Ata o momento considérase que o
efecto invernadoiro que aumentou pola contaminación podería ser a
principal causa do arrequecemento global.
O quentamento global é un fenómeno que preocupa ao mundo e o
seu efecto directo, o cambio
climático, é o que ten ocupado os
esforzos da comunidade científica
internacional para estudalo e
controlalo, xa que esta pondo en
risco o futuro da humanidade.
A atmosfera da Terra está
composta de moitos gases. Os
máis abundantes son o nitróxeno
e o osíxeno. O resto, menos dunha centésima parte, son gases
chamados "de invernadoiro". Non os podemos ver nin cheirar, pero
están alí. Algúns deles son o dióxido de carbono, o metano e o
dióxido de nitróxeno.
En pequenas concentracións, os gases de invernadoiro son vitais
para a nosa supervivencia. Cando a luz solar chega á Terra, un
pouco desta enerxía reflíctese nas minchas; o resto atravesa a
atmosfera e chega ao chan. Grazas a esta enerxía, por exemplo, as
plantas poden crecer e desenvolverse.
Pero non toda a enerxía do Sol é aproveitada na Terra; unha parte
é "devolta" ao espazo. Como a Terra é moito máis fría que o Sol,
non pode devolver a enerxía en forma de luz e calor. Por iso envíaa
dun xeito diferente, chamada "infravermella". Un exemplo de
enerxía infravermella é a calor que emana dunha estufa eléctrica
antes de que as barras comecen a porse vermellas.
Os gases de invernadoiro absorben esta enerxía infravermella como
unha esponxa, quentando tanto a superficie da Terra como o aire
que a rodea. Se non existisen os gases de invernadoiro, o planeta
sería, preto de 30 graos máis frío do que é agora. Nesas
condicións, probablemente a vida nunca puidese desenvolverse.
Isto é o que sucede, por exemplo, en Marte.
No pasado, a Terra pasou diversos períodos glaciales. Hoxe día
quedan poucas zonas cubertas de xeo. Pero a temperatura
mediana actual é só
4 ºC superior á do ultimo período glacial, fai 18000 anos.
Marte ten case o mesmo tamaño da Terra, e está a unha distancia
do Sol moi similar, pero é tan frío que non existe auga líquida (só
hai xeo), nin se descubriu vida de ningún tipo. Isto é porque a súa
atmosfera é moito máis delgada e case non ten gases de
invernadoiro. Doutra banda, Venus ten unha atmosfera moi espesa,
composta case na súa totalidade por gases de invernadoiro. O
resultado? A súa superficie é 500ºC máis quente do que sería sen
eses gases.
Polo tanto, é unha sorte que o noso planeta teña a cantidade
apropiada de gases de invernadoiro.
O efecto de arrequecemento que producen os gases chámase
efecto invernadoiro: a enerxía do Sol queda atrapada polos gases,
do mesmo xeito en que a calor queda atrapado detrás dos vidros
dun invernadoiro.
e) Reservas da biosfera
En 1970 a Unesco iniciou o proxecto "o home e a biosfera", que tiña
como obxectivo conciliar a mentalidade e o uso dos recursos
naturais, esbozando o concepto actual de desenvolvemento
sostible. Como parte dese proxecto seleccionaríanse áreas
xeográficas representativas dos diferentes hábitats do planeta,
abarcando tanto ecosistemas terrestres como marítimos. Esas
áreas coñécense como reservas da biosfera.
Estas reservas da biosfera están recoñecidas internacionalmente,
aínda que permanecen baixo a soberanía dos seus respectivos
países, e non están cubertas nin protexidas por ningún tratado
internacional. Selecciónanse polo seu interese científico,
baseándose nunha serie de criterios que determinan se un espazo
inclúese no programa.
A función principal destes espazos é obviamente a conservación e
protección da biodiversidade. Con todo, tamén se persegue o
desenvolvemento económico e humano destas zonas, así como a
investigación, a educación e o intercambio de información entre as
diferentes reservas, que forman unha rede mundial
No ano 2009, existen 553 reservas da biosfera en 107 países
diferentes.
3. A AUGA COMO RECURSO
Dividindo a auga consumida en España polo seu numero de
habitantes, resulta que cada español usa 320 litros de auga cada
dia: 64% na agricultura, 24% na industria e 12% na casa. Un
habitante de Cambodia terá que conformarse con 15, e un de
Mozambique, con 5.
3.1 TIPOS DE AUGA
Auga Potable. Auga que pode ser consumida por persoas e animais
sen risco de contraer enfermidades.
Auga salgada. Auga na que a concentración de sales é
relativamente alta (máis de 10 000 mg/l).
Auga salobre. Auga que
contén sal nunha proporción
significativamente menor que
a
auga mariña. A concentración
do total de sales disoltos está
xeralmente comprendida entre
1000 - 10
000 mg/l. Este tipo de auga non está
contida entre as categorías de auga salgada e auga doce.
Auga doce. Auga natural cunha baixa concentración de sales, ou
xeralmente considerada adecuada, previo tratamento, para producir
auga potable.
Auga dura. Auga que contén un gran número de iones positivos. A
dureza está determinada polo número de átomos de calcio e
magnesio presentes. O xabón xeralmente disólvese malamente nas
augas duras.
Auga branda. Auga sen dureza significativa.
Augas negras. Auga de abastecemento dunha comunidade logo de
ser contaminada por diversos usos. Pode ser unha combinación de
residuos, líquidos ou en suspensión, de tipo doméstico, municipal e
industrial, xunto coas augas subterráneas, superficiais e de choiva
que poidan estar presentes.
Augas grises. Augas domésticas residuais compostas por auga de
lavar procedente da cociña, cuarto de baño, augas dos fregaderos,
e lavadoiros.
Augas residuais. Fluídos residuais nun sistema de rede de
sumidoiros. O gasto ou auga usada por unha casa, unha
comunidade, unha granxa, ou industria que contén materia orgánica
disolta ou suspendida.
Augas residuais municipais. Residuos líquidos, orixinados por unha
comunidade, formados posiblemente augas residuais domésticas
ou descargas industriais.
Auga bruta. Auga que non recibiu tratamento de ningún tipo, ou
auga que entra nunha planta para a súa ulterior tratamento.
Augas mortas. Augas en estado de escasa ou nula circulación,
xeralmente con déficit de osíxeno.
Auga alcalina. Auga cuxo pH é superior a 7.
3.2 USOS DA AUGA
CONSUMO DOMÉSTICO. Comprende o consumo de auga na
nosa alimentación, na limpeza das nosas vivendas, no lavado de
roupa, a hixiene e o aseo persoal...
CONSUMO PÚBLICO. Na limpeza das rúas de cidades e pobos,
nas fontes públicas, ornamentación, rega de parques e xardíns,
outros usos de interese comunitario, etc..
USO EN AGRICULTURA E GANDERÍA. En agricultura, para a rega
dos campos. En gandería, como parte da alimentación dos animais
e na limpeza dos cortellos e outras instalacións dedicadas á cría de
gando.
A auga NA INDUSTRIA. Nas fábricas, no
proceso de fabricación de produtos, nos
talleres, na construción?
A auga, FONTE DE ENERXÍA. Aproveitamos
a
auga para producir enerxía eléctrica (en
centrais hidroeléctricas situadas nos encoros
de
auga).
Nalgúns lugares aprovéitase a forza da corrente
de auga dos ríos para mover máquinas (muíños de auga,
serradoiros?)
A auga, VÍA DE COMUNICACIÓN. Desde moi antigo, o home
aprendeu a construír embarcacións que lle permitiron navegar polas
augas de mares, ríos e lagos. No noso tempo, utilizamos enormes
barcos para transportar as cargas máis pesadas que non poden ser
transportadas por outros medios.
DEPORTE, LECER E AUGA. Nos ríos, no mar, nas piscinas e
lagos, na montaña? practicamos un gran número de deportes: vea,
submarinismo, winsurf, natación, esquí acuático, waterpolo,
piragüismo, ráfting, esquí, patinaxe sobre xeo, jockey?
Ademais pasamos parte do noso tempo libre gozando da auga nas
piscinas, na praia, nos parques acuáticos ? ou, simplemente,
contemplando e sentindo a beleza da auga nos ríos, as fervenzas,
os arroios, as ondas do mar, as montañas nevadas?
3.3 A SOBREEXPLOTACIÓN DA AUGA
Hai concas hidrográficas que directamente usan máis auga da que
teñen dispoñible.
En España, a sobreexplotación da auga esténdese a máis de 70
acuíferos, entre os que se inclúen os que abastecen o Parque
Nacional das Táboas de Daimiel (Cidade Real), no que se
detectaron 22.000 pozos ilegais dos máis de 500.000 que hai no
noso país.
Para solucionar o problema da falta de tan prezado líquido, que se
agravará co cambio climático, WWF/Adena aposta por estudar a
implantación de técnicas de secaño nos cultivos agrícolas de zonas
deficitarias como o baixo Guadalquivir.
Así mesmo, avoga por modernizar os regadíos e asesorar aos
agricultores, xa que moitos cultivos aínda se regan "a ferrados", que
consiste en cubrir con auga toda a superficie a regar.
3.4 MEDIDAS DE PLANIFICACIÓN DA AUGA
Na cociña:
Cando lle sobre aceite (de fritir, de latas de atún, etc.) non o verta
polo fregadero, nin o WC, porque resulta moi custoso e difícil
depurar esa graxa dos desaugadoiros. Vértao nun bote pechado e
tíreo ao lixo. Existen alternativas máis limpas aínda, como
almacenalo e levalo a un punto de recollida municipal (punto verde),
cando teña unha certa cantidade.
Lave a froita e verdura nun cuenco. Afórranse 10 litros de auga.
Se friega os pratos a man, non o faga coa billa aberta. Utilice unha
pila para enjabonar e outra para aclarar. Se non ten dúas pilas,
utilice un barreño. ¨ Utilice o lavavajillas só a plena carga do mesmo
xeito que a lavadora.
No baño:
É preferible ducharse a bañarse, porque se consome a cuarta parte
de auga.
Coloque un atomizador na ducha. É un pequeno "truco" que, ao
agregar aire ao auga, dá a impresión de aumentar o chorro, con
menor cantidade de auga.
Son recomendables as billas monomando. Están deseñados para
evitar que goteen e con eles non é necesario volver regular a
temperatura da auga que elixida se se pechan mentres un lávase a
cabeza na ducha.
Repare as billas que gotean. Unha pinga por segundo convértese
en trinta litros ao día. Aforrará auga e notarao na factura.
Revise a súa cisterna por se perde auga. Introduza unha ou dúas
botellas no depósito para reducir a súa capacidade. Aos poucos,
empezan a comercializarse inodoros nos que se elixe se se
descarga só a metade da cisterna ou enteira.
Tire da cadea do inodoro só cando sexa necesario. Aforrará os 6
ou 8 litros que contén a cisterna.
Non deixe a billa aberta mentres se cepilla os dentes, pode
malgastar case 20 litros de auga. Só é preciso abrilo para
enjuagarse ao principio e ao final.
Para facilitar a depuración, non tire pola cunca do váter cabichas,
tampones, medicamentos, nin outros obxectos.
Compre papel hixiénico branco, evite o de cores. Necesítanse
sustancias químicas, moitas delas contaminantes, tanto para
fabricalo como para eliminalo nas depuradoras. O máis ecolóxico é
o papel hixiénico reciclaxe.
Nas tarefas domésticas:
Procure evitar os produtos de limpeza máis agresivos: entre outros,
os limpiahornos, limpadores de cuartos de baño, de alfombras,
desatascadores, desinfectantes, abrillantadores e diversos
compostos amoniacales concentrados. Ao verter estes produtos
polo desaugadoiro dificúltase enormemente a posterior depuración
das augas, que algún día han de volver ás nosas billas.
No xardín:
Utilice a escoba en lugar da mangueira para limpar patios e
terrazas.
Se rega o xardín, fágao ao amencer ou á noitiña, cando a auga
tarda máis en evaporarse. Non regue en días ventosos porque o
vento leva a auga. E recorde que por regar máis non se conservará
mellor o céspede: a maioría dos xardíns reciben máis auga da que
necesitan.
3.5 XESTIÓN DA AUGA
A explosión demográfica das últimas décadas e as perspectivas de
crecemento da poboación a curto prazo crearon unha presión sobre
os recursos hídricos sen precedentes na historia da humanidade.
Tradicionalmente, consideráronse os sectores urbano, industrial e
agrícola como os principais usuarios da auga.
Con todo, nos últimos tempos, emerxeu con forza outro sector que
demanda parte dos recursos; trátase do sector ambiental, que
deixou de ser residual para pasar a ter unha alta prioridade.
Devandita prioridade está xustificada, pois a demanda ambiental
non debe entenderse só co obxecto de preservar a contorna xa que,
ata desde un punto de vista utilitario, o ambiente xoga un papel
esencial na renovación e depuración dos recursos hídricos. Para
cumprir este papel, o ambiente require parte do recurso como
calquera outro sector
3.6 SALINIZACIÓN DOS ACUÍFEROS
A orixe do problema da salinización de acuíferos pode ser debido á
influencia dos materiais polos que circula a auga (yesos ou
evaporitas), á recirculación de augas de rega, cargadas de sales
engadidos nos tratamentos agrícolas ás que se suman os sales
disoltos do chan, ou á intrusión mariña, provocada pola invasión da
auga de mar nos acuíferos costeiros cando se realizan bombeos
excesivos.
4. RECURSOS DE BIOSFERA
4.1 Biodiversidade
Algúns exemplos de actividades de desenvolvemento que poden ter
as máis significativas consecuencias negativas para a diversidade
biolóxica son:
* Proxectos agrícolas e gandeiros que impliquen o desmonte de
terras, a eliminación de terras húmidas, a inundación para
reservorios para rega, o desprazamento da vida silvestre mediante
cercos ou gando doméstico, o uso intensivo de pesticidas, a
introdución do monocultivo de produtos comerciais en lugares que
antes dependeron dunha gran variedade de cultivos locais para a
agricultura de subsistencia.
* Proxectos de piscicultura que comprendan a conversión, para a
acuicultura ou maricultura, de importantes sitios naturais de
reprodución ou crianza, a pesca excesiva, a introdución de especies
exóticas en ecosistemas acuáticos naturais.
* Proxectos forestais que inclúan a construción de camiños de
acceso, explotación forestal intensiva, establecemento de industrias
para produtos forestais que xeran máis desenvolvo cerca do sitio do
proxecto.
* Proxectos de transporte que abarquen a construción de camiños
principais, pontes, camiños rurais, ferrocarrís ou canles, os cales
poderían facilitar o acceso a áreas naturais e á poboación das
mesmas.
* Canalización dos ríos.
* Actividades de dragado e recheo en terras húmidas costeiras ou
do interior.
* Proxectos hidroeléctricos que impliquen grandes desviacións da
auga, inundacións ou outras importantes transformacións de áreas
naturais acuáticas ou terrestres, producindo a redución ou
modificación do hábitat e o consecuente traslado necesario cara a
novas áreas e a probable violación da capacidade de mantemento.
* Rega e outros proxectos de auga potable que poidan baleirar a
auga, drenar os hábitats en terras húmidas ou eliminar fontes vitais
de auga.
* Proxectos industriais que produzan a contaminación do aire, auga
ou chan.
* Perda en gran escala do hábitat, debido á minería e exploración
mineral.
* Conversión dos recursos biolóxicos para combustibles ou
alimentos a escala industrial.
4.2 O solo, soporte da vida
O chan, é a capa da Terra que produce as plantas indispensables
para a oxigenación da Terra, os animais e os vexetais,
indispensables para a alimentación dos seres vivos e os minerais,
sustento económico de de os seres humanos. Noutras palabras ?o
chan é o soporte da vida.?
O chan é o corpo natural, formado por unha mestura variable de
minerais desmenuzados con materia orgánica en destrución, que
cobre a Terra nunha capa delgada; cando este contén cantidades
apropiadas de auga e de aire, pode ofrecer un soporte mecánico e
o sustento para o desenvolvemento dos seres vivos.
É a cuberta superficial da maior parte da superficie continental da
Terra. É un agregado de minerais non consolidados e de partículas
orgánicas, producidas pola acción combinada do vento, a auga e os
procesos de desintegración orgánica, capaz de soportar o
crecemento das plantas e varía ao longo da paisaxe: nun área pode
estar formado por partes de plantas descompostas e noutro sitio
pode ser, na súa maioría, area.
a)
Contaminación do chan
Un chan contamínase cando se acumulan nel sustancias a
uns niveis talles que repercuten negativamente no seu
comportamento. As sustancias, a eses niveis de
concentración, vólvense tóxicas para os organismos do chan,
provocando, a perda parcial ou total da produtividade do chan.
b) Contaminantes do Chan
Cando no chan depositamos de forma voluntaria ou accidental
diversos produtos como papel, vidro, plástico, materia orgánica,
materia fecal, solventes, praguicidas, residuos perigosos ou
sustancias radioactivas, etc., contaminamos ao chan, afectando
de xeito directo as características físicas, químicas e deste,
desencadeando con iso innumerables efectos sobre seres vivos.
c)
Insecticidas
Úsanse para exterminar pragas de insectos. Actúan sobre
larvas, ovos ou insectos adultos. Un dos insecticidas máis
usado é o DDT, que se caracteriza por ser moi rápido. Traballa
por contacto e é absorbido pola cutícula dos insectos,
provocándolles a morte. Este insecticida pode manterse por 10
anos ou máis nos chans e non se descompón.
4.3 RECURSOS AGRÍCOLAS E GANDEIROS
A cantidade de alimentos é un factor que pode determinar o
crecemento de ¡a poboación humana. Desde que o ser humano
aprendeu a cultivar plantas e a domesticar animais iniciouse un
crecemento incontrola da poboación. En 1600 había 500 millóns de
habitan en 1800 1.000 millóns, en 1950 máis de 2.500 millóns e no
ano 2000 alcanzáronse os 6.000 millóns. A poboación mundial
crece en preto de 80 millóns de persoas ao ano e por iso hai que
exporse as posibles existencias de recursos alimentarios no futuro,
As previsións aseguran que si será posible abastecer ato a
poboación, porque a produción de alimentos non deixou de crecer,
aínda que de modo diferente nas rexión desenvolvidas e nas que
están en vías de desenvolvemento.
4.4 RECURSOS FORESTAIS
Os recursos forestais normalmente son considerados renovables, a
pesar de que se mostrou, un proceso de deforestación constante e
frecuentemente irreversible.
A explotación intensiva de bosques pode ser sinalada como a causa
fundamental dos desastres naturais que sofren algúns países do
mundo.
A utilidade dos recursos forestais non radica só na produción de
materias primas e bens económicos, senón no papel esencial que
desempeñan no funcionamento do sistema natural, sen eles non
puidese existir vida algunha.
É habitual distinguir entre bosques tropicais e tépedos. A superficie
cuberta por bosques tropicais é de 1 760 millóns de hectáreas e a
de bosque tépedo é de 1 640 millóns de hectáreas.
Nos países en desenvolvemento a área forestal supera os 1 000
millóns de hectáreas as cales están sendo consumidas a un ritmo
de 15 a 20 millóns anuais, esta deforestación leva a cabo a
expensas do bosque tropical, que ten unha importancia
fundamental.
As principais funcións dos recursos forestais poden agruparse en
protectivas, reguladoras e produtivas a nivel do ecosistema, e
adquiren valor económico.
Todas as funcións poden ser manexadas polo home a fin de levar
ao máximo todos os beneficios do seu uso que nos outorgan os
recursos forestais. Lamentablemente non hai un control de
deforestación, é por isto que a gran maioría dos bosques están
expostos a desaparecer.
5.RECURSOS PESQUEIROS
A pesca utiliza recursos renovables e doutro tipo como materias
primas das que depende o sector. Entre os recursos renovables
cóntanse as especies acuáticas, a terra e a auga. Outros recursos
xéranse artificialmente, como é o caso das sementes de viveiro, os
pensos e os fertilizante. Os recursos pesqueiros son finitos e o
sector necesita competir por eles con outros tipos de uso,
especialmente porque a produción mundial segue crecendo. A
produción mundial de peixe chegou a un novo máximo de 133
millóns de toneladas en 2002.
Os recursos da pesca de captura adóitanse considerar, utilizar e
xestionar sobre a base de cada poboación. A pesca e outras
actividades económicas que contaminan e deterioran teñen
consecuencias adversas sobre eles. A decadencia dos recursos
mariños suscitou preocupación, xa que máis do 50 por cento está
plenamente explotado. De acordo con estatísticas recentes, hai
novas poboacións sobreexplotadas (16 por cento), esgotadas (7 por
cento) ou en recuperación desde unha situación de esgotamento (1
por cento), que necesitan unha reconstitución. Algunhas están xa
sometidas a sistemas estritos de control.
Sete das primeiras dez especies de peixes mariños, que supón en
conxunto preto dun 30 por cento de toda a produción da pesca de
captura, están plenamente explotadas ou sobreexplotadas. Isto
significa que non poden esperarse das mesmas grandes
incrementos e que cabe esperar serios inconvenientes biolóxicos e
económicos se se segue incrementando a capacidade de pesca
para tales poboacións. Entre as rexións con poboacións de peixes
que presentan unha maior necesidade de recuperación atópanse o
Atlántico nororiental, o Mar Mediterráneo e o Mar Negro, seguidos
do Atlántico noroccidental, o Atlántico sudoriental, o Pacífico
sudoriental e o Océano Meridional.
A situación da pesca de captura continental é mal coñecida pero
merece unha igual preocupación na maior parte das rexións e
supón unhas consecuencias ambientais moito maiores nalgúns
casos.
5.1 TÉCNICAS:
A pesca en surf casting é unha pesca que se practica desde a beira
do mar ou praia. Esta técnica consiste en lanzar unha montaxe
equipada de varios anzois con carnadas naturais.
Esta montaxe está composto dun chumbo de 60 a 200g cuxa forma
terá que ser adaptada en función do tipo de fondo atopado
(chumbos ganchos para a area, chumbos estrela para as rocas?).
Esta técnica obriga á utilización de canas con lonxitudes
comprendidas entre 3,90m e 5.00m para pasar por encima das
ondas e detectar mellores as presas.
A pesca de arrastre consiste en arrastrar señuelos detrás dun barco
en movemento, a unha velocidade de 2 a 5 nós.
Esta técnica permite prospectar grandes extensións de auga e
localizar unha gran cantidade de peixes.
En acción de pesca, a cana debe estar bloqueada nun porta-cana.
O freo do carrete afrouxado e o sinal sonoro activada para permitir a
detección das presas.
A pesca a soster practícase nun barco ancorado ou á deriva. É
unha técnica con cebos naturais que consiste en pescar coa cana
en repouso, liña tendida. Permite prospectar os peixes na superficie
ou no fondo. A detección das presas faise pola sensibilidade da
rabiza.
Material
Os métodos de pesca varían de acordo á rexión, a especie
explotada e a capacidade económica e tecnolóxica dos pescadores.
Unha pesqueira pode ser unha actividade dun só home cun bote e
nasas de uso manual, ata unha flota de barcos pesqueiros e
factorías flotantes capaces de procesar toneladas de peixe cada
día. Algunhas das técnicas comerciais máis comúns hoxe en día
son a pesca de arrastre, as almadrabas, os palangres e as redes
agalleras.
5.2 PROBLEMÁTICA DAS PESQUEIRAS MODERNAS
Considerando a importancia das pesqueiras, o desenvolvemento
tecnolóxico actual e o seu impacto directo sobre o recurso; existe
unha preocupación crecente pola forma en que se desenvolven e as
súas implicacións sobre o medio mariño. Os dous aspectos máis
sensibles son a dispoñibilidade mesma do recurso pesqueiro
(sobrepesca, pesqueiras sostibles e xestión pesqueira) e o impacto
directo e indirecto sobre o ambiente de moitas das técnicas
empregadas actualmente (capturas accidentais, pesca pantasma
degradación dos fondos, etc). Existe unha disparidade cada vez
maior entre o volume de recurso explotable, a capacidade técnica
de explotación e a demanda do recurso pesqueiro. Isto a miúdo
crea tensións entre os pescadores e a comunidade científica ou os
organismos de xestión. A necesidade de asegurar a
sustentabilidade dalgunhas pesqueiras fai que se implementen
medidas como as vedas ou as áreas mariñas protexidas que poden
ser moi controvertidas. A isto hai que engadir a complexidade
política e legal das áreas mariñas, que fan máis difícil a
coordinación de esforzos de conservación e equitabilidad. Con todo
déronse pasos conciliadores e positivos cara a un manexo serio,
racional e ambientalmente seguro das pesqueiras que de manterse
e promoverse poden garantir a continuación da actividade.
6.RECURSOS ENERXÉTICOS
6.1 CARBÓN:
O carbón é un combustible sólido de orixe vexetal. En eras
xeolóxicas remotas, e sobre todo no período carbonífero (que
comezou fai 345 millóns de anos e durou uns 65 millóns), grandes
extensións do planeta estaban cubertas por unha vexetación
abundantísima que crecía en pantanos. Moitas destas plantas eran
tipos de helechos, algúns deles tan grandes como árbores. Ao
morrer as plantas, quedaban mergulladas pola auga e
descompúñanse aos poucos. A medida que se producía esa
descomposición, a materia vexetal perdía átomos de osíxeno e
hidróxeno, co que quedaba un depósito cunha elevada porcentaxe
de carbono. Así se formaron as turberas. Co paso do tempo, a area
e lodo da auga foron acumulándose sobre algunhas destas
turberas. A presión das capas superiores, así como os movementos
da cortiza terrestre e, en ocasións, a calor volcánico, comprimiron e
endureceron os depósitos ata formar carbón.
Os diferentes tipos de carbón clasifícanse segundo o seu contido de
carbono fixo. Túrbaa, a primeira etapa na formación de carbón, ten
un baixo contido de carbono fixo e un alto índice de humidade. O
lignito, o carbón de peor calidade, ten un contido de carbono maior.
A antracita é o carbón co maior contido en carbono e o máximo
poder calorífico. A presión e a calor adicionais poden transformar o
carbón en grafito, que é practicamente carbono puro.
Certos produtos da combustión do carbón poden ter efectos
prexudiciais sobre o medio ambiente. Ao queimar carbón prodúcese
dióxido de carbono entre outros compostos. Moitos científicos cren
que, debido ao uso estendido do carbón e outros combustibles
fósiles, a cantidade de dióxido de carbono na atmosfera terrestre
podería aumentar ata o punto de provocar cambios no clima da
Terra (Efecto invernadoiro). Por outra banda, o xofre e o nitróxeno
do carbón forman óxidos durante a combustión que poden contribuír
á formación de choiva aceda.
Todos os tipos de carbón teñen algunha utilidade. Túrbaa utilízase
desde fai séculos como combustible para lumes abertos, e máis
recentemente fabricáronse briquetas de turba e lignito para
queimalas en fornos. A siderurgia emprega carbón metalúrgico ou
coque, un combustible destilado que é case carbono puro. O
proceso de produción de coque proporciona moitos produtos
químicos secundarios, como o alcatrán de hulla, que se empregan
para fabricar outros produtos. O carbón tamén se utilizou desde
principios do século XIX ata a II Guerra Mundial para producir
combustibles gaseosos, ou para fabricar produtos petroleiros
mediante licuefacción. A fabricación de combustibles gaseosos e
outros produtos a partir do carbón diminuíu ao crecer a
dispoñibilidade do gas natural. Na década de 1980, con todo, as
nacións industrializadas volveron interesarse pola gasificación e por
novas tecnoloxías limpas de carbón. A licuefacción do carbón cobre
todas as necesidades de petróleo de Suráfrica.As tecnoloxías
limpas de carbón son unha nova xeración de procesos avanzados
para a súa utilización, algunhas poden ser desde un punto de vista
comercial, viables a principios do século XXI. En xeral, estas
tecnoloxías son máis limpas e eficientes e menos custosas que os
procesos convencionais. Hai moitas tecnoloxías limpas, pero a
maioría alteran a estrutura básica do carbón antes da combustión,
durante a mesma ou logo dela. Con iso reducen as emisións de
impurezas como xofre e óxido de nitróxeno e aumentan a eficiencia
da produción enerxética.Na década de 1980, algúns gobernos
emprenderon programas de colaboración coa industria privada para
fomentar o desenvolvemento das tecnoloxías limpas de carbón
máis prometedoras, como os métodos mellorados para limpar o
carbón, a combustión en leito fluído, a inxección de sorbentes de
forno e a desulfuración avanzada de gases de combustión.
6.2 PETRÓLEO-GAS NATURAL
O Petróleo é un líquido oleoso bituminoso de orixe natural composto
por diferentes sustancias orgánicas. Tamén recibe os nomes de
petróleo cru, cru petrolífero ou simplemente ?cru?. Atópase en
grandes cantidades baixo a superficie terrestre e emprégase como
combustible e materia prima para a industria química. As
sociedades industriais modernas utilízano sobre todo para lograr un
grao de mobilidade por terra, mar e aire impensable fai só 100 anos.
Ademais, o petróleo e os seus derivados empréganse para fabricar
medicamentos, fertilizantes, produtos alimenticios, obxectos de
plástico, materiais de construción, pinturas e téxtiles, e para xerar
electricidade.
Na actualidade, os distintos países dependen do petróleo e os seus
produtos; a estrutura física e a forma de vida das aglomeracións
periféricas que rodean as grandes cidades son posibles grazas a
unha subministración de petróleo abundante e barato. Con todo,
nos últimos anos descendeu a dispoñibilidade mundial desta
materia, e o seu custo relativo aumentou. É probable que, a
mediados do século XXI, o petróleo xa non se use comercialmente
de forma habitual.
Todos os tipos de petróleo componse de hidrocarburos, aínda que
tamén adoitan conter uns poucos compostos de xofre e de osíxeno.
O petróleo fórmase baixo a superficie terrestre pola descomposición
de organismos mariños. Os restos de animais minúsculos que viven
no mar ?e, en menor medida, os de organismos terrestres
arrastrados ao mar polos ríos ou os de plantas que crecen nos
fondos mariños? mestúranse coas finas areas e limos que caen ao
fondo nas concas mariñas tranquilas. Estes depósitos, ricos en
materiais orgánicos, convértense en rocas xeradoras de cru. O
proceso comezou fai moitos millóns de anos, cando xurdiron os
organismos vivos en grandes cantidades,
e continúa ata o presente. Os sedimentos vanse facendo máis
espesos e afúndense no chan mariño baixo o seu propio peso. A
medida que se van acumulando depósitos adicionais, a presión
sobre os situados máis abaixo multiplícase por varios miles, e a
temperatura aumenta en varios centos de graos. O cieno e a area
endurécense e convértense en esquistos e arenisca; os carbonatos
precipitados e os restos de caparazones convértense en calcaria, e
os tecidos brandos dos organismos mortos transfórmanse en
petróleo e gas natural.Unha vez formado o petróleo, este flúe cara
arriba a través da cortiza terrestre porque a súa densidade é menor
que a das salmueras que saturan os intersticios dos esquistos,
areas e rocas de carbonato que constitúen dita cortiza. O petróleo e
o gas natural ascenden a través dos poros microscópicos dos
sedimentos situados por encima. Con frecuencia acaban atopando
un esquisto impermeable ou unha capa de roca densa: o petróleo
queda atrapado, formando un depósito. Con todo, unha parte
significativa do petróleo non se topa con rocas impermeables,
senón que brota na superficie terrestre ou no fondo do océano.
Entre os depósitos superficiais tamén figuran os lagos bituminosos
e as filtracións de gas natural.
6.3 NUCLEAR
Procesos de fisión y fusión: La energía nuclear puede liberarse en
dos formas diferentes: por fisión de un núcleo pesado o por fusión
de dos núcleos ligeros. En ambos casos se libera energía porque
los productos tienen una energía de enlace mayor que los reactivos.
Las reacciones de fusión son difíciles de mantener porque los
núcleos se repelen entre sí, pero a diferencia de la fisión no
generan productos radiactivos.
A preocupación da opinión pública ao redor da aceptabilidad da
enerxía nuclear procedente da fisión débese a dúas características
básicas do sistema. A primeira é o elevado nivel de radiactividad
que existe en diferentes fases do ciclo nuclear, incluída a
eliminación de residuos. A segunda é o feito de que os
combustibles nucleares uranio 235 e plutonio 239 son os materiais
con que se fabrican as armas nucleares.
Na década de 1950 pensouse que a enerxía nuclear podía ofrecer
un futuro de enerxía barata e abundante. A industria enerxética
confiaba en que a enerxía nuclear substituíse aos combustibles
fósiles, cada vez máis escasos, e diminuíse o custo da
electricidade. Os grupos preocupados pola conservación dos
recursos naturais prevían unha redución da contaminación
atmosférica e da minería ao descuberto. A opinión pública era en
xeral favorable a esta nova fonte de enerxía, e esperaba que o uso
da enerxía nuclear pasase do terreo militar ao civil. Con todo, logo
desta euforia inicial, creceron as reservas ao redor da enerxía
nuclear a medida que se estudaban máis profundamente as
cuestións de seguridade nuclear e proliferación de armamento. En
todos os países do mundo existen grupos opostos á enerxía
nuclear, e as normas estatais fixéronse complexas e estritas.
Suecia, por exemplo, pretende limitar o seu programa a uns 10
reactores. Austria cancelou o seu programa. En cambio, Gran
Bretaña, Francia, Alemaña e Xapón seguen avanzando neste
terreo.
O Consello de Seguridade Nuclear (CSN) é o organismo encargado
de velar en España pola seguridade nuclear e a protección
radiológica. Informa sobre a concesión ou retirada de autorizacións,
inspecciona a construción, posta en marcha e explotación de
instalacións nucleares ou radioactivas, participa na confección de
plans de urxencia e promociona a realización de traballos de
investigación.
-almacenamiento de residuos:O último paso do ciclo do
combustible nuclear, o almacenamento de residuos, segue sendo
un dos máis polémicos. A cuestión principal non é tanto o perigo
actual como o perigo para as xeracións futuras. Moitos residuos
nucleares manteñen o seu radiactividad durante miles de anos,
máis aló da duración de calquera institución humana. A tecnoloxía
para almacenar os residuos de forma que non expoñan ningún risco
inmediato é relativamente simple. A dificultade estriba por unha
banda en ter unha confianza suficiente en que as xeracións futuras
estean ben protexidas e por outra na decisión política sobre a forma
e o lugar para almacenar estes residuos. A mellor solución parece
estar nun almacenamento permanente, pero con posibilidade de
recuperación, en formacións xeolóxicas a gran profundidade. En
1988, o goberno de Estados Unidos elixiu un lugar no deserto de
Nevada cunha grosa sección de rocas volcánicas porosas como o
primeiro depósito subterráneo permanente de residuos nucleares do
país.
7.ENERXIAS ALTERNATIVAS
7.1 Enerxía Solar:
A enerxía solar é unha fonte de vida e orixe da maioría das demais
formas de enerxía na Terra. Cada ano a radiación solar achega á
Terra a enerxía equivalente a varios miles de veces a cantidade de
enerxía que consome a humanidade. Recollendo de forma
adecuada a radiación solar, esta pode transformarse noutras formas
de enerxía como enerxía térmica ou enerxía eléctrica utilizando
paneis solares.
Mediante colectores solares, a enerxía solar pode transformarse en
enerxía térmica, e utilizando paneis fotovoltaicos a enerxía luminosa
pode transformarse en enerxía eléctrica. Ambos os procesos nada
teñen que ver entre si en canto á súa tecnoloxía. Así mesmo, nas
centrais térmicas solares utilízase a enerxía térmica dos colectores
solares para xerar electricidade.
Unha importante vantaxe da enerxía solar é que permite a xeración
de enerxía no mesmo lugar de consumo mediante a integración
arquitectónica. Así, podemos dar lugar a sistemas de xeración
distribuída nos que se eliminen case por completo as perdas
relacionadas co transporte -que na actualidade supón
aproximadamente o 40% do total- e a dependencia enerxética.
7.2 Enerxía eólica:
A enerxía eólica é a enerxía obtida da forza do vento, é dicir,
mediante a utilización da enerxía cinética xerada polas correntes de
aire. A enerxía eólica foi aproveitada desde a antigüidade para
mover os barcos impulsados por velas ou facer funcionar a
maquinaria de muíños ao mover as súas aspas. É un tipo de
enerxía verde.
A enerxía do vento está relacionada co movemento das masas de
aire que desprazan de áreas de alta presión atmosférica cara a
áreas adxacentes de baixa presión, con velocidades
proporcionais(gradiente de presión).
Polo que pode dicirse que a enerxía eólica é unha forma non-directa
de enerxía solar,as diferentes temperaturas e presións na
atmosfera, provocadas pola absorción da radiación solar, son as
que pon ao vento en movemento.
O aeroxerador é un xerador de corrente eléctrica a partir da enerxía
cinética do vento, é unha enerxía limpa e tamén a menos custosa
de producir, o que explica o forte entusiasmo por esta tecnoloxía.
7.3 Enerxía xeotérmica:
A enerxía geotérmica é aquela enerxía que pode ser obtida polo
home mediante o aproveitamento da calor do interior da Terra.
Parte da calor interna da Terra (5.000 ºC) chega á cortiza terrestre.
Nalgunhas zonas do planeta, preto da superficie, as augas
subterráneas poden alcanzar temperaturas de ebulición, e, xa que
logo, servir para accionar turbinas eléctricas ou para quentar.
A calor do interior da Terra débese a varios factores, entre os que
destacan o gradiente geotérmico e a calor radioxénica.
7.4 Enerxía maremotriz
A enerxía mareomotriz débese ás forzas gravitatorias entre a Lúa, a
Terra e o Sol, que orixinan as mareas, é dicir, a diferenza de altura
media dos mares segundo a posición relativa entre estes tres
astros. Esta diferenza de alturas pode aproveitarse en lugares
estratéxicos como golfos, bahías ou estuarios utilizando turbinas
hidráulicas que se interpón no movemento natural das augas, xunto
con mecanismos de canalización e depósito, para obter movemento
nun eixo. Mediante o seu axuste a un alternador pódese utilizar o
sistema para a xeración de electricidade, transformando así a
enerxía mareomotriz en enerxía eléctrica, unha forma enerxética
máis útil e aproveitable.
A enerxía mareomotriz ten a calidade de ser renovable en tanto que
a fonte de enerxía primaria non se esgota pola súa explotación, e é
limpa, xa que na transformación enerxética non se producen
subproductos contaminantes durante a fase de explotación. Con
todo, a relación entre a cantidade de enerxía que se pode obter cos
medios actuais e o custo económico e o impacto ambiental de
instalar os dispositivos para o seu proceso impediron unha
proliferación notable deste tipo de enerxía.
Outras formas de extraer enerxía do mar son a enerxía undimotriz,
que é a enerxía producida polo movemento das ondas; e a enerxía
debida ao gradiente térmico oceánico, que marca unha diferenza de
temperaturas entre a superficie e as augas profundas do océano.
7.5 Vantaxes e desvantaxes destas enerxías
a) Diversidade xeográfica:
A diversidade xeográfica dos recursos é tamén significativa. Algúns
países e rexións dispón de recursos sensiblemente mellores que
outros, en particular no sector da enerxía renovable. Algúns países
dispón de recursos importantes preto dos centros principais de
vivendas onde a demanda de electricidade é importante. A
utilización de tales recursos a gran escala necesita, con todo,
investimentos considerables nas redes de transformación e
distribución, así como na propia produción.
Administración das redes eléctricas
Se a produción de enerxía eléctrica a partir de fontes renovables
xeneralizásese, os sistemas de distribución e transformación non
serían xa os grandes distribuidores de enerxía eléctrica, pero
funcionarían para equilibrar localmente as necesidades de
electricidade das pequenas comunidades. Os que teñen enerxía en
excedente venderían aos sectores deficitarios, é dicir, a explotación
da rede debería pasar dunha "xestión pasiva" onde se conectan
algúns xeradores e o sistema é impulsado para obter a electricidade
"descendente" cara ao consumidor, a unha xestión "activa", onde se
distribúen algúns xeradores na rede, debendo supervisar
constantemente as entradas e saídas para garantir o equilibrio local
do sistema. Iso esixiría cambios importantes na forma de
administrar as redes.
Con todo, o uso a pequena escala de enerxías renovables, que a
miúdo pode producirse "in situ", diminúe a necesidade de dispor de
sistemas de distribución de electricidade. Os sistemas correntes,
raramente rendibles economicamente, revelaron que un fogar
medio que dispoña dun sistema solar con almacenamento de
enerxía, e paneis dun tamaño suficiente, só ten que recorrer a
fontes de electricidade exteriores algunhas horas por semana. Polo
tanto, os que avogan pola enerxía renovable pensan que os
sistemas de distribución de electricidade deberían ser menos
importantes e máis fáciles de controlar.
b) A integración na paisaxe
Un inconveniente evidente das enerxías renovables é o seu
impacto visual no ambiente local. Algunhas persoas odian a estética
dos xeradores eólicos e mencionan a conservación da natureza
cando falan das grandes instalacións solares eléctricas fóra das
cidades. Con todo, todo o mundo atopa encanto na vista dos "vellos
muíños a vento" que, no seu tempo, eran unha mostra ben visible
da técnica dispoñible.
Outros intentan utilizar estas tecnoloxías dun xeito eficaz e
satisfactoria esteticamente: os paneis solares fixos poden duplicar
as barreiras anti-ruído ao longo das autoestradas, hai teitos
dispoñibles e poderían ata ser substituídos completamente por
captadores solares, células fotovoltaicas amorfas que poden
empregarse para tinguir as fiestras e producir enerxía, etc.
c)As fontes de enerxía renovables na actualidade.
Representan un 20% do consumo mundial de electricidade, sendo o
90% de orixe hidráulica. O resto é moi marxinal: biomasa 5,5%,
geotérmica 1,5%, eólica 0,5% e solar 0,05%.[cita requirida]
Ao redor dun 80% das necesidades de enerxía nas sociedades
industriais occidentais céntranse ao redor da industria, a
calefacción, a climatización dos edificios e o transporte (coches,
trens, avións). Con todo, a maioría das aplicacións a gran escala da
enerxía renovable concéntrase na produción de electricidade.[cita
requirida]
En España, as renovables foron responsables do 19,8 % da
produción eléctrica. A xeración de electricidade con enerxías
renovables superou no ano 2007 á de orixe nuclear.
d)Produción de enerxía
Greenpeace presentou un informeno que sostén que a utilización de
enerxías renovables para producir o 100% da enerxía é
tecnicamente viable e economicamente asumible, polo que,
segundo a organización ecoloxista, o único que falta para que en
España déixense ao carón as enerxías sucias, é necesaria vontade
política. Para logralo, son necesarios dous desenvolvementos
paralelos: das enerxías renovables e da eficiencia enerxética
(eliminación do consumo superfluo).
Doutra banda, un 64% dos directivos das principais utilities
consideran que no horizonte de 2018 existirán tecnoloxías limpas,
alcanzables e renovables de xeración local, o que obrigará ás
grandes corporacións do sector a un cambio de mentalidade.
A produción de enerxías verdes vai en aumento non só polo
desenvolvemento da tecnoloxía, fundamentalmente no campo da
solar, senón tamén por claros compromisos políticos. Así, o
Ministerio de Industria, Turismo e Comercio de España prevé que
as enerxías verdes alcancen os 83.330 MW, fronte aos 32.512 MW
actuais, e poidan cubrir o 41% da demanda eléctrica en 2030. Para
alcanzar devandita cota, prevese alcanzar previamente o 12% de
demanda eléctrica abastecida por enerxías renovables en 2010 e o
20% en 2020.
En principio, as fontes permanentes son as que teñen orixe solar,
de feito, sábese que o Sol permanecerá por máis tempo que a
Terra. Aínda así, o concepto de renovabilidad depende da escala de
tempo que se utilice e do ritmo de uso dos recursos.
7.6 Conferencias do mundo
Ao comezar os anos 70 do pasado século, a deterioración do medio
ambiente provocado polo desenvolvemento industrial comezou a
ser preocupante en todo o mundo. En 1967 o petroleiro ?Torrey
Canyon? había encallado fronte á costa XO de Inglaterra e o
derrame do petróleo ou marea negra deu lugar á contaminación de
centenares de quilómetros, aniquilando a vida mariña (peixes e
aves), así como a fonte de ingresos de pescadores, industrias de
conservas e o turismo local durante varios anos. Por vez primeira o
mundo utilizou a expresión ?desastre ecolóxico? como unha das
maiores traxedias que o home podía sufrir. Ante esta e outras
situacións que ameazaban ao noso planeta como consecuencia dos
avances tecnolóxicos e a masificación do home en grandes
cidades, as Nacións Unidas decidiron a convocatoria dunha
conferencia internacional á súa máis alto nivel, na que científicos,
industriais e políticos realizasen un estudo para conciliar no futuro o
respecto ao medio ambiente e o progreso da humanidade. Desde
entón ata hoxe convocáronse catro importantes cumes que
resumimos nesta comunicación.
Conferencia de Estocolmo (1972)
Esta conferencia mundial foi precedida por un informe do ecoloxista
René Dubos, no cal, recordando a teoría de Malthus sobre o
crecemento da poboación en progresión xeométrica e o crecemento
dos recursos alimenticios en progresión aritmética, dicía: ?os
recursos enerxéticos non son inesgotables e a poboación mundial
dentro de 30 anos alcanzará os 6.000 ou 7.000 millóns de
habitantes, o cal sería unha catástrofe?. A verdade é que no ano
2000 a poboación mundial alcanzou os 6.000 millóns, pero a
catástrofe predita por Dubos non se produciu. A pobreza de moitos
países subsiste, mentres que algúns países como a India, China e
Brasil incrementaron simultaneamente a súa poboación e nivel de
desenvolvemento.
A reunión non alcanzou os obxectivos propostos pola ONU, pero se
rexeitou a pantasma da superpoblación mundial. Reuniu a 10000
persoas de todo o mundo e defendeu con todo entusiasmo a
calidade do medio ambiente, os espazos virxes, a biodiversidade e
a loita contra a contaminación, compañeira inseparable da industria.
As diferenzas entre ecoloxistas e industriais non se limaron en
Estocolmo. O slogan deste Cume foi: ?Limpa o teu país, depura as
túas augas, mantén a túa biodiversidade, etc. pero pensa tamén
nos teus países veciños, posto que se trata dun problema global?.
O cume de Río de Janeiro (1992)
En xuño de 1992 tivo lugar en Río de Janeiro, ao máis alto nivel de
Xefes de Estado e Presidentes de Goberno, a Conferencia das
Nacións Unidas sobre Medio Ambiente e Desenvolvemento,
chamada ?o Cume da Terra?, onde 55 estados aprobaron, entre
outros, dous acordos fundamentais: A Carta da Terra e o Convenio
Marco sobre o cambio climático. No primeiro incluíanse amplas
recomendacións sobre a conservación da biodiversidade, a loita
contra a desertificación e o mantemento dos bosques. Esta Carta
da Terra, segundo díxose no Cume, ?é un documento que debe
atopar o neno no seu berce e é guía para a súa propia conduta, a
que debería seguir na súa vida futura?. A esta afirmación
respondeu un representante dun país non desenvolvido dicindo: ?
desgraciadamente, señor, os nosos fillos non teñen berce, nacen no
chan, en evidente e lamentable desamparo?. No Convenio Marco
sobre o Cambio Climático recoñecíase abertamente o risco que o
cambio climático pode exercer nun prazo medio sobre a Terra e os
seres vivos. En consecuencia, todos os países industrializados
debían limitar as súas emisións de CO2 coa meta de retornar no
ano 2000 aos niveis de emisión de 1990.
Conferencia de Kyoto (1997)
En decembro de 1997 verifícase en Kyoto (Xapón) a Conferencia
sobre o Cambio Climático que culminou coa aprobación dun
protocolo, no que se restrinxía a emisión antropogénica de dióxido
de carbono, metano, óxido nítrico, gases cloro e fluocarbonados e
exafluoruros de xofre. Para os países industriais acordouse que os
niveis destes gases debían descender un 8 por 100 sobre os
valores que estes países emitían en 1990. Aprobouse tamén un
artigo polémico. Os países que se resistían a aceptar a redución
acordada podían comprar dereitos a aqueles países non
desenvolvidos que en 1990 non alcanzaban o teito de emisión
proposto. O protocolo de Kyoto foi no seu momento ?papel
mollado?, pois facía falta que 55 nacións pertencentes á ONU
asináseno e só foi ratificado por 30 delas. Estados Unidos, que
batía o record das emisións (un 25 por 100 do total), non quixo
ratificar o protocolo. Como escusa afirmaba que os grandes
bosques americanos absorbían gran parte do CO2 emitido pola
industria e por iso, non consideraba xusta a redución imposta.
O cume de Johannesburgo (2002)
La Cumbre da Terra volveu reunirse en Johannesburgo en agosto
de 2002. Reuníronse preto de 50.000 delegados de 180 nacións e
un centenar de Xefes de Estado e Presidentes de Goberno. O seu
obxectivo: salvar o medio ambiente sen prexudicar o
desenvolvemento. O Papa XOÁN PAULO II fixo un chamamento ?
para que os líderes do Cume atopen formas de salvagardar o
planeta?. O programa era moi amplo: o acceso ao auga potable e a
electricidade nos países non desenvolvidos , a deforestación, a loita
contra a pobreza, a SIDA, a biodiversidade, o tráfico de drogas, as
enerxías renovables, e por suposto, o efecto invernadoiro e o
cambio climático. O gran obxectivo do Cume era ratificar o
Protocolo de Kyoto e a súa aceptación por todos os países. Acción
que aceptaron máis de cen nacións, o que evitou o fracaso do
Cume. Aceptouse o obxectivo de reducir a pobreza do mundo non
desenvolvido (renda per cápita, 1 dólar/día) á metade en 2015.
Acordouse reducir os niveis de contaminación do aire, auga e
choivas acedas. Instouse a que todos os Estados que ratificaron o
Protocolo de Kyoto intercedieran para que o resto dos países
asináseno. Adoptáronse medidas para reducir a mortalidade
causada por enfermidades como a SIDA, a tuberculose e a malaria.
Acordouse tamén reducir substancialmente para o ano 2010 a
perda de biodiversidade no planeta, así como crear un Marco
Internacional que permita promover e garantir unha repartición
xusta e equitativo dos beneficios que se derivan do uso dos
recursos enerxéticos.
7.7 Sete medidas para aforrar enerxía
1-Substituír centrais térmicas para producir electricidade, de carbón,
por outras que queimen gas, moito menos contaminante; apostar
porlas enerxías alternativas; enterrar o CO2 producido: construír
máis centrais nucleares.
2-Incrementar a produccion baseada na enerxía eólica nun factor 40
desprazando centrais térmicas de carbón
3-Incrementar a producción de enerxía solar 700 veces
4-Aumentar 80 veces a capacidade de producción das centrais
eólicas para abastecer de hidróxeno a vehículos.
5-Usar 2000 millóns de vehículos que consuman etanol. Para iso
necesitaranse dedicar a sexta parte de superficies da Terra a
cultivos xeradores de biocomustible.
6-Mellorar a eficiencia das centrais térmicas de carbón desde o 40%
ata o 60%
7-Usar balastros electrónicos de última xeración con dimmer
incluído para aproveitar a luz diúrna
8.IMPACTO AMBIENTAL
Defínese impacto ambiental como a Modificación do ambiente
ocasionada pola acción do home ou da natureza. Un furacán ou un
sismo poden provocar impactos ambientais, con todo o instrumento
Avaliación de Impacto Ambiental (EIA) oriéntase aos impactos
ambientais que eventualmente poderían ser provocados por obras
ou actividades que se atopan en etapa de proxecto (impactos
potenciais), ou sexa que non foron iniciadas. De aquí o carácter
preventivo do instrumento.
Tipos de impactos ambientais
Existen diversos tipos de impactos ambientais, pero
fundamentalmente pódense clasificar, de acordo á súa orixe, nos
provocados por:
a) O aproveitamento de recursos naturais xa sexan renovables,
talles como o aproveitamento forestal ou a pesca; ou non
renovables, talles como a extracción do petróleo ou do carbón.
b) Contaminación. Todos os proxectos que producen algún residuo
(perigoso ou non), emiten gases á atmosfera ou verten líquidos ao
ambiente.
c) Ocupación do territorio. Os proxectos que ao ocupar un territorio
modifican as condicións naturais por accións talles como desmonte,
compactación do chan e outras.
Así mesmo, existen diversas clasificacións de impactos ambientais
de acordo aos seus atributos; por exemplo:
Positivo ou Negativo:En termos do efecto resultante no ambiente.
Directo ou Indirecto:Se é causado por algunha acción do proxecto
ou é resultado do efecto producido pola acción.
Acumulativo:É o efecto que resulta da suma de impactos ocorridos
no pasado ou que están ocorrendo no presente.
Sinérgico: Prodúcese cando o efecto conxunto de impactos supón
unha incidencia maior que a suma dos impactos individuais.
Residual: O que persiste logo da aplicación de medidas de
mitigación.
Temporal ou Permanente: Se por un período determinado ou é
definitivo.
Reversible ou
Irreversible: Dependendo da
posibilidade de regresar ás
condicións orixinais.
Continuo ou
Períodico:
Dependendo do
período en que se
manifeste.
9. CONTAMINACIÓN
9.1Contaminación Atmosférica
Nas grandes cidades, a contaminación do aire débese a
consecuencia dos escapes de gases dos motores de explosión, aos
aparellos domésticos da calefacción, ás industrias -que é liberado
na atmosfera, xa sexa como gases, vapores ou partículas sólidas
capaces de manterse en suspensión, con valores superiores aos
normais, prexudican a vida e a saúde, tanto do ser humano como
de animais e plantas.
Esta capa (a atmosfera) absorbe a maior cantidade de radiación
solar e debido a isto prodúcese a filtración de todos os raios
ultravioletas.
O aumento de anhídrido carbónico na atmosfera débese á
combustión do carbón e do petróleo, o que leva a un
recalentamiento do aire e dos mares, co cal prodúcese un
desequilibrio químico na biosfera, producindo unha alta cantidade
de monóxido de carbono, sumamente tóxica para os seres vivos.
A contaminación atmosférica provén fundamental-mente da
contaminación industrial por combustión, e as principais causas son
a xeración de electricidade e o automóbil. Tamén hai outras
sustancias tóxicas que contaminan a atmosfera como o chumbo e o
mercurio. É importante que os habitantes das grandes cidades
tomen conciencia de que o ambiente ecolóxico é unha necesidade
primaria. Deberíase lexislar sobre as sustancias que poden ir á
atmosfera e a concentración que non debe superarse.
O aire contaminado aféctanos no noso diario vivir, manifestándose
de diferentes formas no noso organismo, como a irritación dos ollos
e trastornos nas membranas conjuntivas, irritación nas vías
respiratorias, agravación das enfermidades bronco pulmonares, etc.
Existen diversos modos de evitar a contaminación do aire, a saber:
* Uso de combustibles adecuados para a calefacción doméstica e
industrial.
* Usar chemineas con tirajes ou filtros en condicións de cumprir as
súas funcións.
* Manter os vehículos motorizados en boas condicións.
* Non queimar follas ou lixos, etc.
9.2 Contaminacion da auga
As grandes usinas eléctricas empregan auga como refrigerante, isto
fai que as augas dos ríos eleven a súa temperatura, provocando
cambios nos procesos biolóxicos e, polo tanto, destrúese a vida
existente neles.
A auga é un elemento vital para a alimentación, por iso require unha
maior hixiene. Hai esixencias que están sendo cada vez menos
satisfeitas, pola súa contaminación, o que reduce a cantidade e
calidade da auga dispoñibles, como tamén as súas fontes naturais.
A auga potable, para que poida ser usada para fins alimenticios,
debe estar totalmente limpa, ser insípida, inodora e incolora, e ter
unha temperatura aproximada de 15º C; non debe conter bacterias,
virus, parásitos ou outros xermes patógenos que provoquen
enfermidades. Para lograr a calidade de auga potable son
necesarios unha cantidade de procesos de purificación
A auga pura é un recurso renovable, con todo pode chegar a estar
tan contaminada polas actividades humanas, que xa non sexa útil,
senón máis ben nociva.
Que contamina a auga?
* Axentes patógenos.- Bacterias, virus, protozoarios, parásitos que
entran ao auga provenientes de refugallos orgánicos.
* Refugallos que requiren osíxeno.- Os refugallos orgánicos poden
ser descompostos por bacterias que usan osíxeno para
biodegradarlos. Se hai poboacións grandes destas bacterias, poden
esgotar o osíxeno da auga, matando así as formas de vida
acuáticas.
* Sustancias químicas inorgánicas.- Acidos, compostos de metais
tóxicos (Mercurio, Chumbo), envenenan a auga.
* Os nutrientes vexetais poden ocasionar o crecemento excesivo de
plantas acuáticas que despois morren e descomponse, esgotando o
osíxeno da auga e deste xeito causan a morte das especies
mariñas (zona morta).
* Sustancias químicas orgánicas.- Petróleo, plásticos, praguicidas,
deterxentes que ameazan a vida.
* Sedimentos ou materia suspendida.- Partículas insolubles de chan
que enturban a auga, e que son a maior fonte de contaminación.
* Sustancias radioactivas que poden causar defectos congénitos e
cancro.
* Calor.- Ingresos de auga quente que diminúen o contido de
osíxeno e fai aos organismos acuáticos moi vulnerables.
9.3 contaminación dos mares
Ao xuntarse a auga dos ríos coa dos mares sofren estes as
consecuencias da contaminación dos ríos, provocando a
intoxicación dos peixes, o que leva a unha diminución da produción
pesqueira nas zonas costeiras, por elevada mortalidade dos
mesmos.
O mar contamínase, ademais, cando os barcos que transportan
crus petrolíferos teñen accidentes e estas materias altamente
contaminantes caen ao océano.
Os hidrocarburos, por non ser
miscibles coa auga, flotan nela
formando unha capa de espesor
variable, que se move ao ritmo
das correntes mariñas. Unha parte
deste produto disólvese e o resto
termina contaminando as praias.
O home dedicouse desde a máis
remota antigüidade ás actividades
marítimas e de pesca, pero non
debemos esquecer que a explotación non debe ser desmedida,
para evitar a extinción dos seres vivos que alí habitan.
O home utiliza o mar para o comercio, a pesca, con fins de
esparexemento, para extraer algunhas sustancias químicas e para
depositar cantidades crecentes de residuos de diferentes tipos. Un
exemplo disto último son os barcos petroleiros que son limpados no
mar para evitar as esperas nos portos, contaminando desta forma a
superficie do mar e logo, por efecto das correntes, os litorais. Isto
produciu a morte de pingüíns e baleas nas costas arxentinas.
9.4 Contaminación dos océanos
O océano é actualmente o "vertedoiro do mundo", o cal traerá
efectos negativos no futuro.
A maioría das áreas costeiras do mundo están contaminadas
debido abrigo ás descargas de augas negras, sustancias químicas,
lixo, refugallos radioactivos, petróleo e sedimentos. Os mares máis
contaminados son os de Bangladesh, India, Paquistán, Indonesia,
Malaisia, Tailandia e Filipinas.
Golfiños, leóns mariños e tartarugas de mar, morren cando inxeren
ou quedan atrapados por cuncas, bolsas, sogas e outras formas de
lixo plástico arroxadas ao mar.
9.5 Contaminación difusa
A contaminación de fonte difusa refírese á descarga de
contaminantes no medio acuático a partir dunha serie de puntos
dispersos ou amplas superficies cuxo control e detección adoitan
ser difíciles. A maior parte da contaminación difusa está relacionada
coas actividades agrícolas e gandeiras que se desenvolven sobre
grandes extensións de terreo, outras fontes de contaminación difusa
son os chans contaminados pola actividade industrial, os
vertedoiros incontrolados e a minería.
Os principais contaminantes proveñen da aplicación de fertilizante e
o uso de praguicidas na agricultura. O uso de fertilizante achega
sustancias nitrogenadas e fosforadas que poden xerar procesos de
eutrofización nas augas, ademais de contaminación por nitratos; os
praguicidas son sustancias tóxicas e a miúdo persistentes e
bioacumulables, polo que poden causar efectos nocivos no medio
ambiente.
9.6 Contaminaciones primarias e secundarias
Resulta moi útil diferenciar os contaminantes en dous grandes
grupos co criterio de se foron emitidos desde fontes coñecidas ou
se formaron na atmosfera. Así temos:
- Contaminantes primarios.- Aqueles procedentes directamente das
fontes de emisión
- Contaminantes secundarios:- Aqueles orixinados no aire por
interacción entre dúas ou máis contaminantes primarios, ou polas
súas reaccións cos constituíntes normais da atmosfera
9.7 Impactos da contaminación
Os problemas da contaminación atmosférica son tres:
A choiva aceda, a destrución de capa de ozono, e o efecto
invernadoiro.
Choiva acida: Un importante compoñente da auga é o vapor de
auga, que ao condensarse, produce choivas. Os contaminantes
derivados da actividade do home (autos, industrias) elimínanse á
atmosfera, ao combinarse estas con a choiva provocan unha ?
choiva aceda? que afecta aos bosques, cultivos, organismos
acuáticos, etc.
O ozono protector: O ozono é un gas de cor azul, e forma parte da
atmosfera (ozonósfera), que actúa como un escudo invisible que
absorbe as nocivas radiacións ultravioletas do sol. Certas
sustancias como as que se utilizan para os aerosois, sistemas de
refrixeración e outros, destrúen a capa de ozono, producindo un
buraco aumentando as radiacións e os seus efectos son:
-deprimir a actividade inmune en animais e persoas
-favorecer a aparición de enfermidades oculares como cataratas.
-Producir envellecemento prematuro e cancro de pel.
-Lamentablemente este buraco afecta en gran parte ao noso país e
en forma máis importante ao sur de Chile.
O efecto invernadoiro: O dióxido de carbono é un gas que mantén a
temperatura da cortiza terrestre, retendo a enerxía do sol. O
aumento de leste e outros gases fixo que tamén aumente a
temperatura da terra, do mesmo xeito que como ocorre nun
invernadoiro protexido por un plástico, que mantén unha maior
temperatura no seu interior.
Isto representa graves consecuencias para a vida humana, tales
como:
-Se desconxelaran os polos e glaciares, aumentase o nivel do mar o
que podería levar a algunhas illas afundísense, e alagar cidades
costeiras.
-Perderanse terras fértiles
-Alterásese o clima, xa se están vendo inundacións.
10.DESERTIZACION, DEFORESTACION E RECICLAXE
Chámase desertización á transformación de terras usadas para
cultivos ou pastos en terras desérticas ou case desérticas, cunha
diminución da produtividade do 10% ou máis. A desertización é
moderada cando a perda de produtividade está entre o 10% e o
25%. É severa se a perda está entre o 25% e o 50% e moi severa
se é maior.
O proceso de desertización obsérvase en moitos lugares do mundo
e é unha ameaza seria para o ambiente e para o rendemento
agrícola nalgunhas zonas. Cando está provocado pola actividade
humana adóitaselle chamar desertificación.Subir ao comezo da
páxina
10.1 Desertización natural
A maior parte da desertización é natural nas zonas que bordean aos
desertos. En épocas de seca estes lugares se deshidratan, perden
vexetación e boa parte do seu chan é arrastrado polo vento e outros
axentes erosivos. Con todo, este fenómeno natural vese agravado
por actividades humanas que debilitan o chan e fano máis propenso
á erosiónSubir ao comezo da páxina
Entre as accións humanas que debilitan o chan e aceleran a
desertización están:
* Sobrepastoreo.- É o intento de manter excesivas cabezas de
gando nun territorio, co resultado de que a vexetación é arrancada e
pisada polos herbívoros e non se pode repor. O chan espido é
moitos máis facilmente erosionado. É a principal causa humana de
desertización no mundo.
* Mal uso do chan e da auga.- A rega con auga con sales en
lugares secos e cálidos termina salinizando o chan e isto impide o
crecemento da vexetación. Algunhas técnicas de cultivo así mesmo
facilitan a erosión do chan.
* Talla de árbores e minería ao descuberto.- Cando se quita a
cuberta vexetal e non se repón a perda de chan é moito máis fácil.
* Compactación do chan.- O uso de maquinaria pesada ou a acción
da auga en chans espidos de vexetación (procesos de laterización)
producen un chan endurecido e compacto que dificulta o
crecemento das plantas e favorece a desertización.Subir ao comezo
da páxina
10.2 Extensión da desertización no mundo
Non é fácil determinar que superficies atópanse sometidas a
desertización provocada polo home. En moitos casos é un proceso
natural que segue as oscilacións climáticas; nunhas épocas os
desertos crecen e noutras retroceden, dependendo da evolución do
clima.
Segundo algunhas estimacións do Programa das Nacións Unidas
para o Medio Ambiente unha extensión similar á de toda América
(uns 33 millóns de quilómetros cadrados) atópanse en risco de
desertización.Subir ao comezo da páxina
10.3Erosión do chan en España
Unha gran parte do territorio español sofre problemas de erosión
máis ou menos graves. Máis de 1000 millóns de toneladas de chan
da península son movidas cada ano polos fenómenos erosivos e en
diversas ocasións apareceu en informes das Nacións Unidas que
España é o país europeo con máis extensión de zonas con risco de
desertificación.
Segundo estudos feitos por organismos oficiais, uns 13 millóns de
hectáreas, é dicir, o 26% dos chans españois, sofren erosión grave,
con perdas de chan superiores a 100 tm ao ano por hectárea.
Nestas zonas obsérvanse abundantes cárcavas e barrancos.
Ademais outros 14 millóns de hectáreas sofren erosión notable con
perdas de entre 50 e 100 tm de chan ao ano por hectárea. En total
supón que o 53% do territorio sofre perda do chan que hai que
cualificar de importante a alarmante.
10.4 Deforestacion
A deforestación é a destrución a gran escala dos bosques pola
acción humana. Millóns de hectáreas degrádanse ou destrúen
anualmente. Estas son talladas ou queimadas, aproximadamente o
equivalente á superficie dun campo de fútbol cada dous segundos.
A deforestación avanza a un ritmo dunhas 17 millóns de hectáreas
ao ano ? o equivalente a unha superficie que supera á de Inglaterra,
Gales e Irlanda do Norte xuntas. Estamos perdendo os máis
frondosos bosques tropicais.
Fai 8.000 anos habían unha 6.000 millóns de hectáreas. Desde
entón destruír máis da metade da cuberta forestal da Terra. Da
3.000 millóns de hectáreas que quedan na actualidade só o 40%
son bosques primarios o suficientemente grandes para albergar a
flora e a fauna orixinais sen soportar o perigo da perda da
biodiversidade. Tres países -Rusia, Canadá e Brasil- albergan o
70% da superficie deste tipo de bosques.
A deforestación non é o mesmo que a degradación forestal, que
consiste nunha redución da calidade do bosque. Ambos os
procesos están vinculados e provocan diversos problemas. Poden
producir a erosión do chan e a desestabilización das capas
freáticas, o que á súa vez favorece as inundacións ou secas.
Reducen a biodiversidade, o que resulta sobre todo significativo nos
bosques tropicais, que albergan boa parte da biodiversidade do
mundo.
Os bosques desempeñan un papel crave no almacenamento do
carbono, pois son os pulmóns da Terra. Cando se destrúen, o
exceso de dióxido de carbono na atmosfera contribúe ao
arrequecemento global da Terra, e isto comporta multitude de
efectos secundarios problemáticos.
Varias poden ser as causas da destrución de bosques primarios.
Entre elas atópanse a explotación forestal industrial, a minería, a
transformación dos bosques en terreos agrícolas, os incendios, as
inundacións, a urbanización e a construción de infraestruturas.
A explotación forestal industrial con fins comerciais representa, con
moito, o maior perigo para as fronteiras forestais. Gran parte dos
bosques que quedan atópanse ameazados. A explotación forestal
industrial representa por si soa a maior ameaza para os bosques
primarios que quedan no mundo.
10.5 Reciclaxe e Reutilización
Reutilizar:
Trátase de reutilizar o maior número posible de obxectos co fin de
producir menos lixo e gastar a menor cantidade posible de recursos
en fabricar outros novos. Podes reutilizar...
- O papel: As follas escritas só por unha cara poden servir para
notas ou para debuxar: o papel de agasallo pode ser utilizado unha
segunda vez...
- Os xoguetes: Os que os teus fillos xa non utilizan non os tires;
fainos chegar a asociacións benéficas para que os entreguen a
outros nenos que os necesiten.
- O vidro: Intenta comprar líquidos en botellas de vidro retornable.
Reciclar:
Consiste en fabricar novos produtos utilizando
materiais obtidos doutros vellos. Se non é posible
reducir o consumo de algo nin reutilizalo intenta que
polo menos sexa reciclable.
- O papel: En casa separa os xornais e revistas,
caixas de cartón... e deposítao nos colectores
para a súa reciclaxe.
- O vidro: Fai o mesmo que co papel con calquera
envase de vidro. Os potitos infantís ou os tarros de
marmelada tamén son reciclables.
- Os envases de plástico, latas e envases tipo brick: Bricks de leite,
latas de refrescos, botellas de auga... tamén poden ser reciclados
depositándoos nos colectores para tal efecto.