C - e-Archivo Principal

Anuncio
V A L C A R C E N O T A E MAGNAE.
reis proles N eptunia
A
^5
q u e
r ®
H c r c ú l i s fu ifl'e D i m
d ia
v a r a
t r ic u s
a r t e
p e d i b u s
c o n f t a t
q a z n u m
f t a t i m ;
c i e m
v t
p a t e t
S T
H i f p a n ®
■
D
l V
v t
b t e u i o .
p
T
N
u
u c r i , d e
c c e a n o , d e
, L u d í
f p e »
q u é
e o n f t e t
G
S T
A
D
I A
í e c u n d ú m
L e u c a m
f
,
d u o b u S
p l u s
c o n f i c e r e
, t n i L
c i t u r ;
S T
Stando-,
A
n o n
D
I V
a n i m
f o r r i f s i m u m
i . k
f p i r í t u S ,
L e u c y
H i f p a n ®
t e ,
M
j w a r t o
a n i m o
Qu®
l i a
d a m
i d i ó
q u é
L e u c ®
v i d e t u r
,
a d
c u iu f u is
O
le g u a ,
d i
p a r s
m c H r a t i i r
o m m ilT o
f t e n d it ü r
t x
x c
dium lib .
metamorpb.
1 0 .
c u r r e n t i s
p o m e n e m
q u é
v b i
v e l o c i t a t e m
iam i n
Oui­
p r i m a
p i n g e n s
,
H
S t a d i j
h i s
i u i d a s
c i r c u i t u m
u o d
fi e X
p a r t e ,
P lin io lib .
t x
&
4 .
c ,
a it:O f W - i
T a r r a J
L u f i t a n a )
d
n ü m e r i s , m
2 8
M
D t io -
i o r u m
e d i u m
i l l i u m
e n i m
,
i n t e r
n u m e r u s
t o t i u s H i f p a i i i i t
3 2
S t a d i y s
c o n f i c e r e
i f p a n i a r a m
1 7
s
q u o d
S t a d i a
5 U < 5 o o
l a t n s
v e
f e c u n d u m
^
C o m
5
c a s y i o ,
S t a d i a
c i r c a
t a n t u m
l e u
o m n i u m
, e r u n t
L .e u
v r .ú
c o n t i n e a t .
lo c o t f i
p i n g a s ,
c i r c u m
i f p a i
r i d i c u ­
f o k i r a m o d o
S i a u t é e x S r a d i ) s o d o ; a d
p
2 $
S t a d i a
: c u m
e a s
H
e f t
p e r c i r c u i t u m
t a n t ü m
i l } 5 0 o .
L e u c a m
v e l i is (
! f i c u t i 8 0 0
e f f i c e r e )
c ®
d e f i c i e n t e m , i n q u i t : 0
qucties, cim
iam poffet tranfire, morata e f l,. . speBatofque diu Vultus inuita relinquit. T
Aridus i Laffo veniebat anhelitus
ore, — M ttaque erat longé jtum deni­ Y
que de tribus v m m — fa t ib u s arbo­ ^
t e
d a u a m
O
d u o b u s
(S ta d
H
y p p a r
S t a d i i i
P l i n i u s .
e x
5. d
c a s
f c e m i -
a p u d
,
p a f l u u m
l u m
P
d e c e r ­
A t l a n t ®
H y p p o m e n e
c u r ­
e r c u l i s
A g r i p p a , lie
B ® t i c a
H i f p a n i ®
n i c u r f u c u m
A t l a n t ®
v b i
n a m
t a n t i s .
C ’ariúfquc o
H
H i f p a n ®
n u m e r u m
p e r
p r o b a n ­
i n S c a d i o
e f t
Q
& [•
n e c e f f a -
p o m o r u m
; fc E n iin ® q i> e
Q
d e f e c if le j
&
q u é
in
i n p a f s i b u s q u i n d u p l i c a t u r , i u x t a eum <
d e m V lin iu m lib .i.c a p .a i.a W a ttm fttp ra n u m ,$ o .) E r i t n u m e r u s S t a d i o r u m
í p a p a r ­
t r i u m
f i g g i l a t i m
a n h e l i t u s
■V?
v a l i d i f -
ñ a u a
v e l o c i t a t e m
h o m i n i s
e r ­
n i i n o r i
a c f p i r i t u
O é t a u a
,
H
L e u c ®
,
q u é
v i t r a .
l i / . H
d i c i t u r a b
v e r o f i m i l e
t i o , q u a m
u u l g ó
d e
e n i m
e f t a u t e m
h o m i n u m
q u é
M
,
;
f a t e r i u e c c f le
S i a u t e m
( p t * t e r
M
d i ü a n t i a m
v ir i
bus Pyrenai prom ontorijt p er maria
to tiu s or* circuitu pafjus. X X I X . M .
collig ere e x iftim d tu r ,a b a lijs X X V I I.
ttu m e r is p r a e e d e a t ib u s ) t 3 t io n ib u s f u l ­
, &
a t t e n t é
;
o b l i q u u m
c o n i n f i s ,
a d
d i u e r l i t a t e m
fi
nes autem H ifpania ( i c i l i c e t
d i -
.
t i f i e ,
k
2 2 ,
q u i b u s
f im i
in
E u i d e O t i u s
f l a d i j s
l o c o r u m
Leuea ex íex
l o c o r u m
H i f p a n a m
v a r i e t a t e m
c u l e m
f t a t i o n e
i a f t u s
-
L e u c a m
d u o b u s
p r i m a
f u if f e
H
v e r b a
c o n f i d e r e s
i u m ,
Leuca
p a r t e m
o m n i a
q u é
q u a
i t i n e r a , L e u c a s
S ta d ia
Q u |
e f t :
o r j , f i u e
M
•p
. S t a d i j s ,
f t o q u é
v é
O
OBo
v t
v é .
p e s ,
l o c o r u m
k
v e , f e c u n d u m
u e t f i c a c e m ,
n u s
,
.p.
d u a s
m i n u s
&
Z a m
c o n f i c i a n t
m i n u s
,
O c t a u a m
i t a
i f p a n a m
d c c e m
l O
;
C
e o ­
p r o b a t u m
a b
A
H i f p a n a
r e d -
G
v i n a s
q u é , &
d i f t a n t i a
.p r a c e d .k
p e r
,P a lfiis ,0
p r o x i m é
r e d a á u m , e l T e
p l u s ,
m
p lu s ,
C z f a r a u g u f t a
, a d
i g i t i s
P a jffu m
h o m i n u m
e x
i
m a n t i ®
<
. j i .
L o n g i o r e s
f e c u n d ú m
v a r i e t a t e m ,
H
p
d i m i d i u m
d iu e r f i f iñ t ,
í e s
&
i . c a
L e u c a ,S ls d iu m
q u é
D
q u i n q u e , v t ,c o n f t a t
S t a d i j c o n t i n e r e
i f p a n a s , &
C u m
&
P A S S V S c o n *
f e q u i t u t e u i d e n t e t
m e t r i c u m
H
a u c e m
P l i n i o d . A fe .
B
v l n s ; id e f l P a l
t t a n l u e i f i s ,
f i c i a t u r e x
e x
.
m e d i o -
f
d it o ,
¡
G e o m e ­
c r i s c o n f t a t t e t t i a
C ú m
í *
P e s
&
&
q u a t u o r
M
h o m i n i s
,
m i s
v é , v u l g ó
d e m e d ir ; n a m
c o m m u n i s
/ e i d c c i m .
m ifit. — ObfUep a it v ir g g ,n itid i qué cupidine pom i—
D e c lin a t curfus , eurfumque v o lu b ile
t o l l i t . -■ P r a le r it Hyppomenes , re/onant fp eB a tu la p la u jn . — Illa moram
ce le r i, cefataque tempora cu rfu - Cor
r i g it , atque itu u m iuuenem poft terga
r e lin q u it,— E t rurfut pomi la B u rtmoratafecundi ■ C onfequitur J rin fitq u e
v ir u m . Vars v ltim a curfus -• R e fa b a t ,0 e .le c i t a b obliquo nitidum iu u e.
n ilite r a ’, irS , 0 c .N e v e meus ferm o cur
f u j i t tardior ipfo; - P ra terita eft v ir-,
g o, du xitJu a p ra m ia v iB o r .
id i®
H i i p a r ® , p ¡u s , n ) ¡ n ú s
1 0
p l u s , m
v a r i e t a t e
y y i o o
d i m e n f ®
H
i f p a n i *
, e f f i c i e n t
q u i b u s
H i f p a n i a
o r a
N
i n u s
L e u c á
c i r c u m
L e u c i n ­
g i t u r .
E r g o
Z a m
v e r a m
c o m
a u g u f t a a d
e f t
f t a d i a
bonemfupra num.
r i a , q u *
u m
a n t i a ,
p u t a t i o n e m
i u x t a
d i f t a t
8 0 0 ,
4 8 .
q u ®
a
f e c f i d u m
n o n
l e g i t i m a m
a u t e m
c o m
i u x t a
C ® f a r S i r a S o '
p u t a t i o )
n e m
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
D I S T . X C V I . CAP X . $. HONOR.
nem diftat á C s fa u g u fta a d leucas 2 5 ,
& ftadia 2 50 .
J iP r o b a tu r a d h u c euiden tius Z im o r á e fle
Numantiam ex StráSio»//ífi. 3. rc d J ito fupra n u m .i 3,vbi ín q u it , q u ó d am
nis D V R I V 'I longo fluen s curfu penes
N um antiam , 6c é lon gin quis p t r t i
bus-, & qu ó d i b i , fiue iuxta N um antiá
m agnis nauigijs perm eabiiiS fia t.ita .v t
pereum maguis fub ve hi liceat S ca ­
phis ad S í «í»á C C C .
Q u s omnia , v t dixim u s/ap fa num. J 4 .
nullatenus G irra i, S o tis ve co m p etú t,
circa quas 8c D u n a s n afcitur, exiguus
qué eñ.
D ein d e quia diftant Soria, Sc Cf arrai ab
O ccean o, Durij qué o ftio in m aread
leucas ío o ;á qu o parum virra nonuem
leucasdiñarenc, f ie x 32 ftadijs Icuca
co n fice re tu rjo ftin g éta qué Stad ia 25
tantúm leucas effice re n t, quibus d ií.
ta n ta C síaraugu ftá.
Q u o d fi eX o d o ad decem S ta d ijs lencas
conficias , v t e x p rsfa tis Strabonisau
thoritatibU s expreíTé com probatur,
cuidenter Zam ora eft N u m a n tia ,q u z
diftat á C zlarauguftá ad Stadia 800 .Sc
leucas 80, ve! 7 5, 5c á D u ri; o ít ío a d
Stadia 3G'o,leuciíqué é triginta ad qua
d rag in ta.
'
Q n o d T iá ic a n t Sotien feSjL egen du apud
Strabonem D urium n au ig ab ile m iiix ta
N iim antiam a á óíad/a D C C C . ideft
800 . O b fta b itiu x ta G a tia i.íc D u tiu m
noiVlongo flu e re c u rfu , neque é lb n .
g iiiq u is p artib us ,, n eq u e tiiag n is, ne,'* q u ep arü ism aú igíjs»fiu efcap h isn au iga
b ile m c íI e ,v tin q u it:S ír a & o d ,« « w . 5 3 .
E iíidehtiüs qué conftabit iflaPrai , & S b .
Wawi non efle Ñ u m án th m ', A reuacotum vrbem .cirda quailrtO driU Siiadiga- b ilis c iá t ad S tá d i4'8 ó0 ; q u z N dm antia to tid e m 800 S ta d ijsd ifta b a t a C té
' T arauguftá,a q u ¿ d lf tk S b r ia Icucis 2 J ,
8c 'f ó o .a b O cceañó.
C ún v 'b zcó m uia anténtur Z am orá, q u z
’ "dlftát i C z rarau g 'u ftá'rééli^ ia ad Sead i a ’8 oo , 8c fupra quam 'D dríus> áui»
g a b itisfir
■ ad Sradiá 8 'ío ;' com putatisj
fluminis circu'is,?,' im bágibus.qu ibus
dim enfis dix t Idem Strahó éodetñ iib .
J. poft med. Víinium fliluiilm n auígabilem ad Stadia 8 0 o ,(> !z omnia itidi2aiu Strabonem non ítn iftam ; neque
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
^
B
C
,0
£
c
Q
H
'
i
K
' '
66
omnimodam menluratr fecntnm .
Q u n d fi adhuc d icant Sorien'e« Nnm aiiriam diftaffe-’á C zfarau gu fta ad Stad ia
800. C irca •Num antiam autem apud
Strabont m If geniKim D u r ñ p e rm c a bi]etri ad Stttd a M C G C . A d d á 'm ,S ¡
800 Stadia 25 'íeueasrfficiu^■rt'()Iui•b u sd íftá t.i C zlaran gu fta Soria . q ,,*
Sc io eft ab-Occeairo ad leiicas centum )
Stadia
efficerent leucas 4 0 ,
quibus diftat Z am ora ab O c c e a n o . Si
autem L e u c a e x 32 S ta d ijs conficere­
tu r ,& 25 L eucz> cx S tá d ijs 8 o o j G a r.
ra i, & Soria , ftu z diftat ab O c c e a n o
ad to o L e n ca s ,S ca d ia '3^200 effent ne
ceftatia» neque i y ? o o tetistaciu nr,
S e d 8c antequam á D u n j profundirate 5
d ifced am ú s.q trj erát iúx'ra Nupaantiá;
eam effe Zam oram ve lu t d ig ir o in dicat
Appianus A le x a n d r in u s , q u i fraftan s
de S cip io iieN u m an tiam o bfiJébcefen■qiiit: D aría s v eróflu m em .q u b i f r t t e r
(id.íñ.\'\xr.o)rounitiones tabebatur ¡admodum v tilis , & commodus Nvrrran.
t i n i s era tita m in portandis ín v r b e m
C O M M E A T I B V S - , q u d m -¡virif e x
t. vrbe esnittendis, q u i exih a n ti,-a u tfu b
aquis innatent es, aut S C A P H I S p ie ' nis v e li s ',- f i quando h e n t u s jo e b t m ^ .
:■ ‘te r flaret; a u tttió A t R É 'A l'^ fffú n d a
te r U titu d sy s e W y C fl-iF A V E T Y M A u -
' m iñis V O N S in sofleri-smre poUrJt-,
Scip iopropontedtioS:.K ST -& L '\:'fi tn
vtra qu e ripa e r i g i f e c i t , aique ifíter
Vtrurrquefunibus qüafdam Ion fatyptr
( O - fld m in isT a iitu d in em fiflp en d ittra h es,
wfqubutiaqudm d e w ifitt. In itjíh ih u s
^
in flx a abomnt parte gladioeutít í o m i x -U IIÍ4 e ra n t,n ira q u i ioutninataferlaim m t
' ta.-qu* perpctsep aqjtit-earfa-.ooluestti.
„
büsfetrabibusiM -.A N E S b o fs á p r á ttr
ú j / aáñ V R lN A T O .& E S (.uifiiÍ 4Ínblnalato res ) vrfubA-eptm fhihfm opatUtan
- y ¡ t t ir ,^ c , .
i,
uJ
JsJ
'
A ppiiTius.yiquz.'fcbtpféfsé'qooíjué
. - i oñertdu»r Nu?»ianTÍírt»!fff: Z am otitiij
5 '■“ '“ PV^^-ftuam h icjb m ftW v erificítiriíf^ x ó ‘ tañtqU é ScdúosuÍB C aftellorum Vcftiía iii vtrzq ú é Diiria rifia .& á p ü J F o rú in 'C o n iitisd e A iba.de L ift^ jA 'éV egioRé in M o lisa q u a rijS , v u lg A H a k íñ a s d e X ix o n
Gftrn'omnia b jc abfint a Soria, Si Garras,
ápud
t
l
3
¿7
V A L C A R C E N O T u E MAGNAE.
68
p er años 14 [ola fu ftssmit ¡ñequefuftí»
non eft ea la titu d o , & A
apud v]uam
im pttus fluminis , v t pons in eo Herí
non poílet, neque huiufcem odi ñaues,
B
S ca p h *,V rin a io reíq u é ttannare.
5 4 Probatur etiam Zam oram effe Numan­
tiam á fitu, quem defctipíére m aiores:
Idem enim Appianus Alexandrinus
eodem libro de b ellis W fpan.poft prin­
cipium in q u it; N V M A N T IA .'» / o » 0
PRARRVPTO, & D V O B V S
Í L V M I N I B V S S E C T O fita : ad
bae M O N T I C V S circum aalíata ,a c
denfij N E M O R I B V S Septa,atque ab
vnatantum parte sn P L A N I C I E M
inclinata, qua parte crebrisfo js is , ¡ y
columnis tranjuerfis m unita erat. H j c
,
A ppianus.
Ditjlrum 3ücea\de P m a atialuxta Z a m o - ( j
ram ( vbi p ro cu ld u bio N um antia fu it)
eft in loco adeó prserupto , v t nofttis
tép o tib a s maxima to ta lapidea á q u a - H
tu o r,q u in q u e ve iugis boum euehenda
(p rjc la r* enim ibi exidanrur ad m olen
dina V a c c s o tu n iik Areu8Corum)duai
ad currum e tig e te tu r , q u in q u é , qua­
tu o r.v e ía ltib u s in vicinum D urium
p r s c ip iti cutftl fubmer/a nunquam a p p am eíit,
Caftrum etiam de V m a n tia ab o rie n te ,&
Septentrione Durio-flumine cin g itu r,
& ab O ccid en te fluuio de Carraltal»
M
& ad meridiem R abicbt,
iTuniulus qué adeó eft flum ín ibusSettus,
vc pro muro vndiqué ín feruiat Peña
N
T a x a d a , locufqué praerruptus his ni*
p ibas , m ontibus q ué , v a lg o Caeftas
, 1 c¡tcum uallatur;hodiequé etiam N ?m o O
i; ,tibus*vulgó Sotos,ó A lam edasiCisaím . cingitur.
rp
•Sed & in vnam tantum pattem in p lan i.
ciem mclinaturdn qua extant exp ttffa ,
fc p o r t * , k hufufinodi fepis veftigia. _
Supetiorunv'autem nullum fign úapu d
r Bqrtam .vcl G array..
» fE u ciu s Ploras lib .2. eap,r8.aiz i QMoaue r ,
N V M A N T I A quaqtumCarthagiass,
■
C a p u a .C a fin lb i opibus inferior, ita .
V i r W is nomine., é - bonore p a rom n i. C
b u s , .fwnmflrhqtu , fi viros afiimes,
H I S P A N I A D E C V S -.quippe qu»
. .S IN E M V R .O , S I N E T V R R I .'T ; *
B V S , m oiicé edita in tumulo , apud
flumen D urium fita , quatuor m illibus
t
K
C e ltib e r o r u m
L X
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
. m iU iu m
e x e r c itu m
Y
n u it modo , fedfcüíiis a iiqu an dop ertu.
Itt, pudtndis quéfoederibus affecst,
H g c F io r u s .e x quibus p a te t,N um antiam
fuiffe fine m uro, k fine tnrribu sjcditáq u é m o d ico in tum ulo , q u o d etiam
S.Orofius lib .^ .c a p . 3 .a lids 6 . Sc E u ­
tropius lib . 4 de bello N um antino his
verbis tradiderun t ; N V M A N T I A
autem in T V M V E O f i t a , haud p ro ­
cul djium ine D urio tria m illia pajfuu
am bttu m uri a m p le x a b a tu t: quam uis
a liq u i afferant ( S ih o Q verius) eam ¡ y
P A R V O S I T V , & S IN E M V R O
fu iffe . Vnde credibile efi ípfam arcem
P A R V A M , natura munitam obtinen­
tes (ideft obtinuiffe) A lio q u im tantam
' p a u cita tem bom in m ntam ansplum vrbisfpatium non munire m a g is , quam
prodere v id e b a tu r .H x c il l i.
D u b iu m autem f u it ; quod antiqua N u ­
m antia a m pletti videretur integium id
ip atium , quod appellan t Sapera,L io r,
ga , Sc Cafirode Vm antia k D u rio vf*
q u e a d T ftw fe / a je fd ittu m d R o m a n o ­
rum terrore ) & ! Rabicbe vfque ad
eundem D u riu m , qu o d totum S c ñ is
ru p ibu s, & m on tibu s, v u lg o P in ss T a
xadas,Sc Cuefias circum cin gitur.
C u m verius fic N um antiam paruo f i t u .k
fine m uro paruam atcetu a natura mUiiV
tam o b t in u ill- , in lo c o tan tu m , qufem
appellam us Cafire de V m ant/jfvjp i re-.
, periuntur k portaj.k: fepis v e lljg ia , Sc
R iilitum arm a.aciE difieiorum fign a,, Sc
lapides exiifti,fed ^ lapidis in jcrip tso
exprim ens ib i N um antiam olim ex»
titiffe .
.
Q n in im o A ppianus A lexa n d rin u s eodem
lib ,d e b e ltif H ifpan.adfinem agens'de
Scip io n e i n q u i t ; N um an tiam eu ertit
paruam v r b t m , ¡ y paucorum capad
cem .
^Q u * omnia com petun t
d» Piwa»
'
cia iuxta Z am oram ; non vero Soria:
turres e ffin g e n ti; q u * ctiani non efl ¡n
lo c o p rjtru p to , fed plan o : non fluiiiin ibus, m o n tib u s , nem oribus qué fep *
ta , vetutn ex om ni parte in p lan iciem
in clin a ta; non e d ita in tu m u lo , fed in
cam p oin on a natura m unita,verum mu
ris, k turribus vrbs lata, am p lo m uro­
rum f p a t io , m ultotuns hominum c a ­
pax.
P ro-
DI S T . XCVI. CAP. X. $. HONOR.
69
< 5 P f o b a tu ' quoq e i o Caflro deVmantia.
iuxta Zamoram nob)l< ni Numantiam
cxtitifls i vicinitate L o c o r u m .E t qui
tlem^prater V icin ita tem V a c c s o t u m , B
A i t u r i s .V e d o n u m , Lufitam®,Gal I s ­
ti® Bracear®, & T urdulorum , de qui •
bus a n . 73. v j q u f l g . & m m . f l o . 0
4 7 , & vitra prox micatem T u e ris , iiue
Tuti® , nunc Toro , de qua Vto^omaus
D
f ttp .n .ig in fin e.k Appianus redditusn ,
4 9 . & V i c i t a t e T herm is , fai; T h e r rnanti®, nunc VaHos de Ledtfm a , i c
qua d.num . 29 .4 4 . 0 4 6 .in y rin cip io .
Id em Appianas A 'exandrin ns de bel­
lis W fpan is ipfis bellis co®us,aut pr®
iens, agens de b e llo N u m i n t i n o , in­
quit: A rafchiigitur[\A c{\ A ' a f c h i o p p i d a n i) i a d / « o ; 3 i N V M A N T I A M ,
q a a e iu ita se fl poten tifiim a ,con ueneru n t.
A R A S C V M igitur op pidu m fuit N u - H
manci® vicinum; qu o d cúm non e x t e t
a p u d S o ria jv elG a rraiifeq u itiir eam 110
1
fuiííe Numantiam ; fed Caftrum dt_,
Vm antia.infta quod in e«dcm meridio­
nali Duri/ ripa int a dimidiam leucam
e x ta t oppidum de C a rr a fch a l, verius
Occiden tem : k fupra, verfus orientem
in eadem ripa, intra leucam, o p pidum L
, de V illa Aralho,qu3fi VHla A rafcho.
k canipi planicies, qu® cU poft C a f
trum de Vmancla verius O cciden tem M
intet Caftrum, k Carrafc a l,\nquz R o ­
manorum excicitus c o i i i l i t i t f inc®te- -jsj
t is partibus Durio, cliuis,rup ib usq ue
ipfius Numa iri® impeditus , a ppella
ta v T e m b la io fó quo-t Numaivria fue O
nt t e r r o r P O P V L l ROM A
N I Lcundúm C-cernnem in oratione
pr» M'iretsa 0 Oroflum 'ib . 5. cap. 3:
Illudfrilum r'u o l 0 , quanta fu er it tim orisam -ntia. M ile s Romanas hebe.
t a t u i . 0 e. Hofiem d fu g ie n s v in c tfe
p rius crederet, qud»’ v id ere. A -q u e
E a iro n iu , lib .4 .d e bello A haico.Idtm r.
q u e P aulas Orofius lib 5. CJp.i. agen*
t es de V i r i a t o inquiunt. M a xim o terfir s Romanis omnibus fu it,
5
j y H u n c autem V I R I A T V M Sagatum
fuif fe, Sagu t". m , fiue Saguntinum,
v u l g o SayAgües, Lufitani®,Numantia» T
q u é vicinum (m edium fcilicet mter
vtramque) dixm us/«pna num. 34
yj
fin e,
num ,4 4 . & probatur ex E u tro ­ ^
0
70
,0
p io
Orofio fupra vbi a i u r . t : V I R I A.
T V S tn H ifp a n 'a genere Lu/itanus
( ideft prope Lufitamam ) homo p a ito .
r a lis ,& ii,
H u n c qu o qu e V/riiif»»» Num.-nriam ad
bellum induxiflt,pr< bar Appianus red
ditus fu p ran u m ,4 6 in p r in c ip io ,k in
íía -.V lR IA 'T VS N um antiam a d b e llu
e x c t u i t ,0 c Ccepiffe que fimul B ellu m V iria tin u m ,
k N um antinum a nuoab vrhc cond ta
6 6 ,d ix mus fupra num. 4 Í : namque
co anno V iria tinu m in c^piiícconll.tu tifsimum cU e x eodem Orofio lib .$ .t .2
0 Eutropio ltb ,4 .
B E L L V A autem N um an tin um eod em
q u o q u e a nnoab vrb. condi. 606 mcep
tum dubitari non p oteft; durauit ernin
annos xiii) ( q u i m u i s alij X X . e xiftim auerint) c u m c e r tu m li t bellum N u ­
mantinum finitum fniffe , delctair: que
N um an tiam anno vibis condit® 620,
grauiufque txarllffe , V i r i a t o N u m m tinorum vicin o , a c excitatore o c c iíío
per Romanorum iiifidiai, ,mno vbr.
co nd. 6 1 2. vel 6 1 5 , tefte V e li eio P a .
terculo h b . i de H ftoria Romana in p rin cip io , qui agens de b e ll o V i r i a t i ­
no , ac Num antino inquit ; Sed in te ­
rempto V ir ,ato ,fraude m a g is , quam
v ir tu te S eru iiy C ce p w o is, N u m a n ti­
num ( Icilicet b e ll u n i ; ^ r j « i « / tx.ar/lt.
i g i t u r antt a grauiter exorferat : nam &
Ponpvius Confuí e iu i d m i Cucpicyjiis
antecfITor in-ximam cla dem al> ciu|de
N um antinis a ccep e ra t,v t ftatim dicen
dum eft.
H i n c q ; recto iime B ellu m V iria tin u m ,a c
N um antinum ab Appiane , Eutropio,
Orofio, A l i j s qué a u th o n b u s coniun»
guntur.
...........
ZAM
O R A q u e p r o I N S 1 G N 1 S ( pr®.ter p o n t e m ) vticur b rachio V
“ iriati
‘•
■
■ ereélain cum
arm ato, habcnte
haftam
V’^exi|lo(Ye»a berm eja a p p e l.5 t)q u o d habet extenfas retro falcias o d o r u ­
bras , fanguinei vé co loris : eo q uó d
V iria tu s . & N y m a n tia o d o vid otias
infignes á R omanis reporf.auerint, p c ties q ue, p rzter a l ia s , eos fugaueiint,
■ eorum qué fanguintm fudetint ; q u i ­
bus o d o purpureis fafcijs Reges C a tholici viridem aliam fupct addid erunt.obpi®claraNunia ntinoium facinora
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
yi
nora in regni
v A L C A R C f i N O T -E MAGNaE.
72ceisitD»c/«J lu n iu sB ru tu sC o ln l ann,
Granatenfis recupera­ A
tione.
D ic a t ergo nunc G a r r a i , S O R l A v e , qúa:
/it eis cum V i t i a t o vicinitas? A ut q u a ­ B
tio V ir if t u s ad Pellcndones afcenderit,eos v e a d b s lla e x c it a u e t it ? Q u * ve
liteis cum V i n a c o coniunftio ? Q n o d
vetemancac apud eamViriati veítigiú?
C u m Z A M O R A vtatur V iria ti infigD
nijs , & prope eam iit V iriati domus,
k mons,vt diftum e ft/»/.»»w.44.
5 8 Patent h *ceuidentids, quia N V M A N T i a Areuacorum vrbs,fupra nnm .2 9 ,
fu/t vltima Celtiberorum, k Arcuacolum fupra a num. 4» , k confequenter
L ufitani* confinis , ciufquc V i f t o n i b u s , k Turdulis,antiquis q u c G a lla ic is
Bracatis ( q u i nunc P o t t u g a h * regno
adijciuncur ) v t conftat ex traditis i
n u m .3 3 , & 36. & 4 3 .
E t patet exprelse cx B .O ro fia lib , fre. i, H
qui poftquam egiilet de Q ^ F a u io M a ­
xim o Seruiliano, qui fuit Confuí anno
vrb. c o n d ,6 i i,m iíT afqu é contra L u fltanos* eorumque D u c e m Viriatum,
trañan sd e Q ^ P om p e io ( i q u o o p iidum Pontejos iuxta Zam oram ) Faui j
ucceiloie , qui fuit C o n fu í anno f e q .
6 1 2 , inquit Orofius: Vom peiusfequen
tis anni Confuí F I N E S N u m a n tin o ­
rum ingrtjfus, aecepta m axim a clade,
Aifeefsit, ¡y e. D e quo Po m p eio Idem
S.O ro fiu sd .lib ,]. eap. 3. ¡ y E utropius
‘ //fe. 4. agen tes de Mancini foedere in­
N
quiunt: Q uam uis ¡ y Pom peius aliud
aque infame fadus cum ijfdem N um an
tinis pauló ante pepigiffet.
O
E rg o Numantinorum bellum ardebat a d ­
huc viuente Viriato , k N um an tin o ­
rum fines Lufitani* funt contermini,
quo rum ,k Viriati bella coniunguntur.
H u ic P ompeio fuccefsit Q .S erui Itus Coe.
/>/0Confuí anno fc q .á i 3,cuins fraude.
& iofidijs Occiffus fuit noftet V i r i a ­
tu s , vt tetigim m fup.num.praced.
H u ic Coepioni, fiue decipienti, luccefsit R
M . P o p iliu s Lanas Confuí Anno 6 1 4 .
de o u o Appianus A lexandrinus d i bel
S
iis H 'íp a n is i n q u i t : Popilius interea
in Lufttanorum, F I N E S , qui Numan
t s n is F l N I T 1 M I Ierant,intrauit, T
Negari ergo non poteft Lufitanos N u ­
mantinis finitimos.
H u ic P o p ilio Icontra Num antinos fuc^
i
K
M
V
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
vrb. c o n d it* 6 15 . de q u o Eutrop iu s,
¡y O ro fsu sfu p ra in h x c verba: In terea
Brutus in v lte r io r i Hi(pa«/a (0 rofius;
in intersori H fpania) L X M Gallogra
eorum, qui Lufitanis a u x ilso v en e rd t,
afperrimo bello, ¡ y d f f i c i l i , (quamuis
incautos cireum ueniffet) O p p rcfsit,
k c . Lufitani ergo confines tuere N u ­
mantinis, aduerfus quos k Brutus ve.
n e r a t , k p u g n a b a t : cum que N u m á tini cffent vltimi Celtibero rum ,fu p ra
w«w.40,cófequenter, k vlteriori H i l p a n i* fuerunt finit mi , & G a l a i c i s '
Bracaris/»/ra num . 3 7 . & interiori
■Hifp an i* , id eft V a c c s i s , de quibus
Prolom aui redditus num. 38. qui poft
A ftu r e s , k G a l l a i c u s Bracatos inquit:
Horum in teriori tenent V a e cei, & c .
quibus omnibus Zamora proxima e lh
Soria vero remori fsima.
Bruto fuccefsit C . Hoftilsus M ancin us.
C o n f u l a n n . 6 i 6 . d e cuius p r * i i j s i n i
foeliciter g e ftis,tu rp ifsim o q ué fceJere cum N u m a n t i n i s ¿. /¿¿. 4.
O rofsu sd .lib, K.cap.q. H o ftilu m M á cimum Num antinis deditum ,ab e ifqu e
non receptum tradit P o m p o n ius in /.
fin. D i g. de lega tionibus.
Sed ne de fitu N u m a n t i * agens, V i r ia t i ,
ac Numantinorum vicin oru m hiftotiS
fubtexam, verum omnia btcuiter c o n V
prehendam -,LuciusFiorus in epito L iuij agens dc rebus Romanorum in H i f ­
pania geftis, i n q u i t : Sed tota certam i­
num moles eum Lufitanis f u i t , ¡ y N ud
m a n tin is, a quibas lo n g é abeft Soria
P e le n d o n u m v r b s , qiiantdm k i Z a ­
mora d i f t a t , cui omnia N u m a n ti * f igna adaftantur.
E t ne Sorienfibus, neque veftiglú vnguis e a
re m a n e a t, apud quos nófunt arborum
fruttus , q u i pro culdibio aliunde ad
e o s e x p o r t a n t u r : inueniens apud P i i n i u m li h .1 3 .c a p , 1 3 .1 ? Y R A N V j
M A N T I N A ; q u * nifi effeiit om­
nium c it if s im a , dicerem effe Zaram ofiey,appellata,quafi ZamoreHos q u * 'in
fubuib io Za morenfi v u l g o S. Frontes
(cu ius o b tinuim us A b o a tia m ) p t s c i p ue incircuitu Caftri de V m a n c i a , b o ­
nitate, fapore , k magnitudine r eliq ua
totiu s H i f p a n i * fa c i l c fiiperar.t.
' crius autem eft N u m a n tin a Pyra , effe
qu*
73
D I S T . X C V I . C A P. X. §. H O N O R .
q u z v n l g o V i r a s Birdeñ»le¡,q\.\x t Z z
mora vlque Vallifolc-tum delata Zamo
rana dicunturjquz adeo umt p ratlara,
yc jn S a y a g o nomen dederint o p p id o
n6 ignofiiii Vida í e pira-.m m P Y R A ,
q u z appellantur Bergam ota, quamuis
exceller.tiisima circa Caftrú d e V m á cia coIligantur,noua iuntin Hiip aiiia,
& a b Italia translata.
er.
E t c o n f u l t o omifsispoft Chriftum iiaiú
EpifcopatuumDiui(ionibus(de quibus
L o a ifa , & S tu erim s B in iu s ) InfcriptionibuSiSubfcriptionibus; cornuni qué totius Hitpaniae traditione , a c
fententia vfque ad tempora M a g ifir i
Floriant de Ocetmpo, Abbatis etia olim
S.Ftontonis.d e quibus l a t e £ r . A thana/ius de Lobera in v ita S . A ttH a n i
F p ifcopiZ im orenps:Sc con'anguineus
meus D .P r.A lp ho n fu s V ázq uez d i M i
randa,nunc Abbas S. Analtafiz , i n S ,
Udepbonfo defenfo lib . \ .e x c a p .j. E t
quide P r. Antonius de Tepes in hifi. S.
B e n e iiili a n n .^ ^ ^ .e.i.C en tu r.^ -to m .
5. Teftatur fe vidiffe vitra ioi>. fcriptBras,in quibus Zamora appellatur N u
manria,ipiius qué Ep ífcop i N um átini.
Superiora non ab alijs r a ñ a , fed proprijs
laboribus quzfita.exhau fta qué ex v e .
.. terum Cofmographorum, ac H ifto rio g t a p h o ru m monumentis ( q u o s nobis
<, contrarios autumabant fcribentes pro
'S o tia , fatentes effe pro Zamora veteI rum traditioUem : c x quibus a u ñ o r ita tibus aliquando centum argumeta pro
Zamora contra Soriam confeceram;
probans femper in Antiquis fequendá
cfleínaiotun'i Traditionem ) difta fufficiant dulci P a t r i z artiore,'& eccafione
SifaponenfisMetalli Mimiirij e x n .2 9 .
^CXAd M e ta lla igitfir,ordine a lph abtt'ico ,&
I ad principium huins n o t * redeuntibus
t fteriint fe fe nobis Plum baria M etal/a,'ideft,loca,in quibus Plum bfi effodi­
tur, H ifp , M in is d e P io m o , de auibus
P l i n i , lib , 3 3 .d e M eta llo ru m natura
niaxiffié c.3.de chryfocoUa i n p n n c . &
c .j.d e m inio pofi medium.Sc latinsi/»i>.
'ib.
3 4 .ca p.i S.cuius inlcriptio’ ed-.de P lu
b iM e ta U is .k c a p . i j . '
’S A X O R V M V E N A M perfequivextat"
in l.cunSii j , C . de M etallarijs h b . j i ,
D e F ta n n iM stz m s ,V L típ .M in a s d e S ta .
Ba,agit V iit).d ,Iib ,3 > 4 .e.i6 ,& 1 7 » ' •
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
7+
D e S T I B I I M -ta llis /ft/’. n s w . a 5 & 2 6 .
S T Y P T E R I * M ; rali a, H .ifeai é M m a 6 1
de Ptedra A lu m bre, inuemes 'm -l.fe d fi
B pecunia j.§ .fin .D .d e rebus eorum .ktp.
num. (j.Ó fiígffi'iJcnim G 'Z i . c , L a t i ­
né d i c i t u r H i ! p . A lu m bre.
de cuius M eta llis
3 34 c .6.
C
fyjup ra -n um . 6 .
H a i u s v i s e f t reftingere. Wndt StypteriaD
G r z c e difta eft á verbo Stypio, ideft,
A flringo. Inde S typ ticus, a, um, ideft,
- Aftringens, P / í » . A ¿ '. 2 4 c . l y . i n f i n j :
Inter medicameta, q u t S typ tica v o i í t .
S V L P H Y R I S ( H i l p . Ptcdra A fr jr e ,
A e.ufre,o /i/ fr/& » /e )F O D lN A L e x t a t
i n i .f i c u i u s .i l . alias, l.tquifsirrm . i 7 .
§. proinde.D.'de v fu f r u iiu ,la p .m im .i.
M E T A L L A
v . f t Sulphuraria,
in .!.a u t damnum. 8 § .in c a lca ria m .D .
d f y t w i i . Iup. u u m .3.
H D e n iq u e , p r z t e r r e ia r a á d.num.i,S.'C<ííe
rorum pjsdinas , iiue M e ta lla reperies
in d .l.ftcu iu s.iM iitq tiifsim .^ ,p ro in d e.
I
D .de v Ju fru iiti.A .n n m . i . ¿ó: M E T A L
L A cuiufuis A L T E R I V S M A T E .
K I R U E in d .l.fe d fip e c u n ia , 3 .^ .fln .D .
de rebus eorum .iap.niifn 4 .
Ex quibus iuribns deducitur M E T . A L t
L A , H i fp. M in a s , non tantum c o m }
prehendere
l o c a v c . e q u ibus
M JEs, A rgen tu m , Autum,Ferrum, P i u m
bum,Stannum, l a fp i d e s ,L a p i d e s ,Mar».
mora M in iu m iA h im e n , S t y p t e ria v e .
N
Sulp hu r, A re n a ,C a l x ,C r e t a , G y p f u n i ,
aliaqué effodiuntur,de q m b ú sfu fi.d n.
■ 5'fe/^?; 2 9 ' d ó d u . p r í í . v e r ú e tiá 'c z t e r a
' cuiuluis M a t é r i * loca , é q u b u é t l i quid e ffoditur,Eúdíwrf, Mflítj/Ílo q u é di
cú tur,iu xta tradira in prfin.ñ n.i.Seiqm
in M e ta lla dam nan.ur,zá laborandum
in fodinis m ittútu .n ó a d .'E-s,A rg (t6,r
Q v A urú ,a lia vé acqu rertela. AfeiJe in b et1 ie s in V ita S .C te m e t.x 3 . N ouem bris,
dúo millia C hrillianorú dámiiaca erüsn
R
d i s j & fecandis M ’ r.nctibisse
l a m qué intelliges CaUifiratum iri l.c a p i.g 2.
ta'iiurn.iS Y-d*i»de \ . D J e pañis Ahv.
S
D einde p r o x m a M a r ti F M ia .M e n lli
C oercitio.
»
-p I t e m q u i d l i f ; I N 'M 'E T A L 'L V M 'G d í -*- • áem nzre.l.(i ante a-.Ci'de’p ee i.k 'étrM e
Itallú Dánare,qu'a d í're in '.P Á d iü iij.a d
‘ f i a '. D J e tneend.rutna.t.fiisatt ifi f.n e .
a: i D J e íe pulchro v i olaJ'.fr caytdafq^ (¡y
D d
fina-
y
V A L C A R C E N O T ^ MAGNAE.
A diífcientiam conftituit r Inter ros. qui
75
0
U a r / i r t t * - '* * v
y ’
- f
94
^
r —
-a
T i
(Ü fe q q ,& ffD ¡n iq u e .l,m o r is .
.tp<f' l i
l.capitaim . i8 .§ .D itiu s .& § .ia exuli'b>
l.fiq a is .ii.S .q u in o n iu m . 0 §. 3«>/í*
0 §. q tiiabortionis.D.depaenis. /.»»' C ,
ttran is J . D . de veteranis.^, feru i a u tl
patni. In jiit.quibus modis ius p atria po £ j
tefi.fo lu i.
E tqu* DE IN M E T A L L V M D A M N A T I S aguntur in l.fiqu is i $.§./> f i í - E
e i.D ,d e aequir.baredi.l. is. cm . 11 .D .
d e a lm e n .le g a tis .l.fiin M etaüum . j . p
D .de ijs , qua p ron o n fcrtp tij h a b e n .l, ^
j.in fin e ,D .d e konortm poff.contratab u l, fiue ¡ib e rtu s.2 1. D . de iure patro ■ q
na.l.A rifto 4 6 , D .de manum. tefiamen.
l.g en era liter. a r. % .¡iferuus. 0 «. ex
damnata in m etallum . D .de fidei com. J-J
lib erta tib u s.l .e x tra rio . 1 7 .§ fin a l.D .
de quaftionibus.l..tut damnum 8 . deñique, l.m oris 2. fe. ift*. l. 10, $ qut e x I
C iu ja .l.in m e ta llü damnat %. I . capit aliÜ
2 8 .§ .D í u u i.0 S.in e x u lib u s.l. in M í ta U u .3 6 .D d cp c e n is .l.i.l. in f lí e t a l fi K .
dam nata.final. D .d e ftn te n .p a fs ís .l.
vnic,tj.n uU ius. D . f i pendent, appella. m orsinteruen l. in M eta llu m damna- "
t i s . \ 2 .l. deferre 18 . § .i t 1 confiituti»n ibus. D .d e ture fil c i. l . 0 qw o n g i .
nfí» ,} f i . f i in metatlum damnatus. £).
i e muneribus,0 honori.
D i c u n t u r etiaii I N M I N I S T E R I V M
M E T A LLO R V M D A M N A R I, &
D A V l N A T I : d . l . i n M etaU u rn .jX .
D .d fpfltrtú.& lN M I N I S T E R I V M
M E T A L L I C O R V }A.l.aut damnum,
8 . § . i n ninifierium M etaüarum . D ,
eodtm.
6 3 D A M N A N T V R . quoque homines I N
O P V S M ET A L L l.i./.a a f
8.§.eft pana
^.inter.
^.jeruos. I.
morti S.S.ifiaferé.ver/.nam in primis
¡.q u td S .iy .d .l.c a p h a ltÜ .i^ .^ .p itiu s
R
D .d e pams.t.dej.rtorern. j.^ .p a n a D
de re m ilitad.tognitioitu a
confu.
tn itu r, D . de extraordin.trijt cogni.
tiontbus,SiC.
I n q u ib i i s juribus diftingui videntur hi,
qui D am nantur in M etaüum ab his,
qui D am n a n turm O pus M sta U i.ltx.
ter quos Vlpiantis in d. l. aut damnum
8 .J,. ínter D.depceais hanc hifce vetbis V
Ñ
.0
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
0
in M etaüum ,
eos, qui in Opas M e taUi damnantur, D iffer én lta in v tn cu
lis tantum efl : q u o iq u i tn M etaüum
D an iu r.gram oribus v in cu lis pretmun
tu r ; qui inO pus M etaU i lem oribus:
quod qué Refuga e x Opere M etaU i in
M etaüum aam nantur;ex M eta üo gra
uiüs coercentur,
Q nam obrcm quemadmodum dicim u s,6 4 .
Dam nare in Metaüum,S í in OpM M * ta ü i fub pr®fatl J fferencia ; íic etiá in
M E T A L L V v i D A R E .l . i ü i d t a s 6 .
q m v n iu e r fa s .D de officio P ra fid is.
l .i .i n f i n e . D .d e iure patrona, d .l. aut
dam num .8.^. fc r m s .d .l. quídam .1 J .l.
fin e p r a fin ito .li- d .l capitalium 2 8 .5 .
grajfatoret. D . depcsitis.d. /. d e ftr to r i
}.
p a n a .D .d e rc m i¡fta r i.l. 2 í .in
filijs .D .d i decurionibus, d .l, cognnionum ,$. § . confum itur. D .d e cxtra o rd .
cogritt.
Et D A T V S IN M E T A L L V M ./ .
quaro.qis. D . de bonis libertorum . E t
D A R E I N O P V S M E T A L L I . /.y?
m atrem g .C .d e p cem s.l./iquit $.D .de
m antm iftionibtts. d. l. aut da m n u m .i.
§ feru o s.d .l.q u 'd tm . t j .d . l .c a p f t a i i u
28.
v t g e n e r a lite r .D . de peenis.
d .l.d e fe rto re m .i.^ .p a n a . D . de r e m i.
lita r .d .l. cognitionum $ .§.fin a . D , de
tx tr a o rd .co g n itio .v h i Calliftratus-íub
p rs f a t a V lp ia iii vinculorum differen­
t i a , inuuit ; V el cüm P lcb eiu s in Oput
M e ta ü i, v e l in M etaüum D a tu r. N > b ile n im rejert.n ec diuerfa pana efl 0 p e r is
M etaüi -.nifiquod R efuga Op*
ris,non m orti ,/edpoena M etaütfu biff»«»(»»*.Vbi q u o d in q u itm u jiá diffcié
tiameffe O p e r i s ,& M i t a l l i ; i n t e l l i g e ie
eundum V l p i a n ú t edditfl n u m .p r s c e .
p rater vin cula : alias fruftta diuciíis no
m isibus diftinguerentur iniuribus hu­
ius , k ^§. pr*cedentiu m ; fruffra q u e
O p e t i s R e f u g a M e t a l l ü íu b ’jcerentur.
D i c i t u r q u o q u e , fubeadem diftindio n e
vinculorum , 1 N M E T A L L V M 6 5
. P O E N A ,/ .a & /r» íf.
v e r ñ .D .d e pee
v ,,nis,Sí M e ta lli pcena.r. Honor, $ .C .d c
peenis. . j . j . e S patronus in fine. D .de o f
ficto p rafeB , v r b i.d .l. g eneraliter. 24.
fife ru u s.D .ftd e commifja lib erta ti
bus.l.prat r. ifi.a d u trju a . D .d efep u l. thro Víolatty. l . i e
quanquam . D .
dt
0
,0
1
78
D I S T . XCVI. CAP. X. §. HONOR
77
d e a b ig e ts .l, i . D J e f u n b * o a ln e i n j s .
l.f a e r ile g i] . 6 .^ . caterum D . ad leg em
lu li.p e e u la t u s .d J .a a t dam num 8 .frio UntzVcrJJncAhc^^f^^TnDedepiXnts, L f i
A
B
q u it 3 8 in p r in .D .e o d e m J .in b e llo 1 2.
ftn .frfid ep o rta tu m v e r f.S e d / i. D . d u »
c a p tiu ii.d .l. cog n itio n u m . 5 in fi» e D .
de e x tr s o r d .e o g n itio .n .p r x c e d . infine.
gtem
M E T A L L O R V M
P ÓE.
N A l . A r i í i o .^ ó .D . d e manurnijf. tefia
m en to , Ec M E T A L L O P L ^ C T I /.
fa c c u la r i] ,^ .^ . in fL g y p to . ¡ y f r f e d &
M e t a llo D . de ex tra o rd . c r im in ib u s .
D
E
Ite m M E T A L L I S V P P L I C I V M ,
l . M e t a l l i fu p p U ch im , i i . C . d e poenis.
Q uamobrem fspiísim é accipitur M ET A L L V M pro M e t a l l i poena, y t i n
p rsfatis iu ribu sjk in ^ .c a p it a lia .in f t.
de p u b lic is iu d 'tc ijs ,k pro L o c o damna
tionis, V n d e dicitur D e M e ta llo C a p ,
tu sy d .l.in b e llo t z .§ . p e n u . D . d e C a p t .
(Qui autem in Metallum Damnantur: vel
in M e ta llo r u m ,(m e M e ta llic o r u m M i
tiifterium Damnatur,/. jim a tr tm ,C - d e
p a n is .d .l.a u t damnH 8 .§.»» m in ifteriti.
ibi; In m in tfttriu m M e ta llic o r u fa tm i.
O b fe t u a n d u q u o q ;e ft , q u o d in M c t a ll is - j j y
ali) operantur vt liberi;a!ij vt ferui poe
n s . o b d e lifta in M t t a l l u d a m na ti, vel
in Metallurii n i i n i ñ e i i ú y « / , 6 3 .
funtcnirn prster n o x io s , & damnatos,
M e ta llo ru In u en to r es, k S cr u ta to res,
iam qué inueiitorú C o n d u íio r e s ,q m ii.
beré M etallis e xercitiú , ac Laboré im
pendunt,de quibus m l . i . f f y a lt js C .d e
m e ta lla r ijt lih ,% i . I t e m P r o c u r a to res
M e ta llo r u m ,d e quibus d . l i b . i i . C o d i
E x M eta llii fiq u id é Á ífía/ /rr« jC A N O N
H
I
K
\x\k xtm ,l.o b M e t a llic u m c a n o n i i . C ,
eodem / i / . C ^ / í ú . k V e t t i g a l á ccipit fifc u s ,l .in t e r p u b l i c a 1 7 . fr p u b lic a v f c ts g a lia D , de v e r b o ru m 'fig n ific a ­
tio n e .
H in c M e t a lU r iu s ,a ,u m , c ñ M e ta llo r u m
a r t i f e x , O p i f e x , ínuenrpr.-quiqué M e _ tallorú curam e x e r c e t ; Hifp.»/ M i n e ­
ro,M a eR ro , ó que tie n e cuidad o de la s
M in a s .m x t a e umdé t i t u l ú , C . d e M s t a lla r ijs l i b . 1 1 . I t e m is .e a v e ,q u i o r i ­
M
tue tn p erp etu U fV ela d tem pus dam nari
J o le n t i . in m e ta llu m 3 6 . D . d e p a n is ,
..
ibi -.tn M e t a l lu m , ¡ y in M tn ifie r iu m ^
M e t aliorum d a m n a t i,k c . vel ad O p e jiuulum i n M e t a l l o . /
.
10, ^
§ .q u i e x e a u fa .l.in m e ta llu m .2 Z .l.c a p ita liu m . 2 8 .$ , D iu u s D .eod em t it .d e
p a n is .V b i dicitur, qu o d Q u i ad tip a s p
p
d am natus efiyetiam fi fa c ia t M E T A L *
L I C V M O P V S . » o » t » M e ta llu m
dam natus ejje i n t e llig i d ebet.
D u b ium autem eft, q u a n d o h * c I N M E T A L L V M P O E N A IN V E N X A fuerit, a l!j enim á Semiramide :alij
' vero á T a r q u in o Siiperbo ex c o g i ,
•tatam putant ; cum verius fit M»
/aZ?j,pr*cipue A r i s , k fe r r i, inuenta
fuiffe á T ub alcaim , vel a n te ein ste m p o r a ,G e n .c a p .4 ,-¡2 ,fu p .n . 5 Semira.
rmdeiii vero per ferpos captiuos exercuifre,ceftlbusDio£/5r«Sicn/o, ¡ P S u i ­
da verb o S e m ir a m is .T arquiim autem
S u p erb u s , ¡ y E u tr o p iu m l i b , t , c a ­
p i t . 10.
C ! S ,¡ y t it .6 .d e M e ta lla r t ] S ,Í f P r o c u r a
lo r ib u s M e ta llo r u m , maxim é in l.c ü m
P r o c u r a to res. 4 .
P O E N A , IN O P V S M E T A L .
L I , / S te llio n a tu i.3. fr pcena D . S t e l l i o
n a tu s .E t I N O P V S M E T A L L I P V
N I R E , / . I . D . d e r e q u ir e n d is r e is . Et
TRAN FERRI IN O P V S M ETAL
E U L a a t dam nii % .frplane D .d e poenis.
Superbum per damnatos,fertios poen*
effeftos , iuxta
Sw dam verbo
R
gine M e t a l l o funt a d ñ tittij atq ug idé«
qu o d M»ía//7V«r,a, u m , Q u a r e T h e o dofius Imperator in/.Af»/a//aW; 7 . ¡ y
f in a li. C , eodem t i t . ciiiíi in,principio
dixiftét; A í í / a / / a r j ; , fiu e M e t a l la r i a ,
q u i,q u a v é ,e a r e p o n e d e f e r í a , e x q ua
v id e n t u r o r iu n d i„ v e l orieupfta, ad 't x t e r n S m ig r a u e r in t .^ d d it in ñ ^ e : E t i a
f i q u i s e x y s , quem M E i f A L L l C V M
effe c o n f h t e r i t , p r iu a tis c e p fib u ífu u m
nom en in d id e r it .
M M e t a llie u f,a ,u m '- ñ U € z a \ \ a ,r n m A t t i f tx .i e u O p i f e x , p/i».frfe,34 f, i f , j g
p lu m b t M e t a llis : L e u a n t eas H arena s
M e t a l li c i , ¡ y quod fu b ffd it, co q u u n t sn
jo r n a c ib n s.X i^ id .q u o d a d M e c a lJ ú per
tinet H ifp .C o / a ríf M in a ,d M in e r a l.
V n d e dicitur A tr a m e n tü M e t a llic u ,G x x
Ce M e la n te ri¿í^terra atra,& nigra, quac
d cd u cítcr ex Ytetallissflptaad fcribcii
d u m . k a U a .M in ifie r iü Ú e ta llie o r u m ,
ideft eorú , qui in M e ta llis operantur,
l .f t m atrem g .C .d e p x n it .U .m t dam nii
B.fr.in m in iffe r iñ D .e o d lfu p .n .6 3 .N A
Dd2
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
' T V .
19
V A L C A R C E N O T ^ MAGNAC.
T V R A Metallica
c. 1 4 .
& Metallicum O P V S , l^ ja p íta h u m .
2 .? ..y D iu H s D M p a n ii. f b p t a num ,6').
i, n
A
8o
1 3 , 4 4 ,& 4 7 . F 0 N T I V M , 4 . E fd rt
c .
4. V > cu e rh .ca p -i3 ,i6 ,O fe a c i i . i n f i .
ne. M A R l S . 4 . E/dra d. cap. 4 , 7 .
Ite m V E N A P V T E I , / . / » r a » » « w . 2 4 .
B
infitte^
É fin , D .d e d a m n . in fe íi, fupra » i ^ . 3 .
m e t a l l i f e r , a , vm , eft, quod plura
in fin .P lin .lib . n .c a p .y ..
M etalla f e t t , & M etallis ab und at, ac
S e d 8: V E N A A R B O R V M , ?/»«/»//»&.
velut Scatel. C o J a ,q u el¡em ,d tien en
1 6 . t a p . 3 S . 8c I N T & L L E C T V S
muchas m inas, feéundum Sta tium lib .
4 .E ¡d ra cap. 14 . i»/7»c.luuenal. Satyr.
4 . Siluarum , Q u a lis eft noftra H I S .
D
5 .V n d e H ifp .E fia rd e Vena ó ten e rV e P A N I A A u n , Argenti. & a l i a i u m r e .
t J a . V E N A S V S V R R I I o b c a p 4 ,1 a ,
fum Mátalla g i g n e n s , I . M aebabaarS,
cap.8.3. ia p n m m . j , P h n iu s lib . 3 3 . £
k V V I K p r o u e r b .c a p .to , i l . V ' É N A
quoque T ran sfertu r ad V E N A S om ­
c.^.dP lequé.Piura Vitiaritis a d D e x trfi,
nium M e ta llo ru m ,de quibus fupra a c .
¿ g Deindeobleruandumeft,in M e ta llis , p r z ­
t u m e ñ d « tfw ,5 , H ifp . ? í » a ,V tn e o,
ter illos , qui in eifdcm o p e r a n t u r , & f
V e t a ,M i n a , ¿ M in e r a l de alguna co.
íb Minifterium M e t a l l i c c t o m , de q u i .
j a . Q uam obrem generali nomine d i c i .
bus fupra aftum eft j confideraii poffe
t u t M E T A L L O R V M VENA
C A N A L E S V enarum ,a quibus C A - G
/. 1 3. alids i 7. $. proinde. D ig .d e v fu
N A L I C I V S . a.vrn , & C A N A L I E N jr u B u .fu p r z n u n i.i. P lin iu s lib . 33.f*
S I S , Se , de quibus P lin iu s lib . } J . f .
...
6 . ac fp e cia lite r Vent Mris apud C i­
4 .1 r e m C V N l C V L O S . p r o p i é a p u d H
cerón? fupra n um .3- Pl'.mumd.lib.33.
H ifpanos M in a s , de quibus fupra ». j .
cap.6.& lib.34.c.i.AhnnwRd.lib.i3
ipfas qué M etallorum V E N A S . V t au- »
cap. 6. A rg e n ti, lob. Cap. 28. inprin.
t e fupra d if t ú eft » . 3 , V E N A , JE, d ic ­
ctpió. Cicero, ¡ib. 2 . de natura dtota eft dVenicndo¡proptié qué eft in c o r ­
ra»7,fupra num. l-Plin. d. lih. 3 3 .C .6 .
pore Sanguinis \o cu s,H iíp ,V fn a ,lu g a r j r
A u n , C ice ro Jup. Plin. lib. 33.cap.4.
donde efta ¡afangre. vnde P t in iu s lib .
C h rifo c o l I z , P ü n . d . l i 3 3 .cap. 5. Fe I i . f a p . j 7 . í » / Í » f . a g e n s d e Nerüisr/wt n , PH ». lib.14,cap. iq.infine. Haré-}
ter h o s U te n t A R T E R I N , id e fiS p i- L
T\x,lib, 33.cap.y. Lapidicinarutn e tiá
f i í « í Sem ita. H s snnatant V E N N .,id Venatxunt i n d . l.ficuius, 1 3 , alias /.
efi Sanguirtis rtu i.A R t B K I A R P M . aqut¡\mum \ j.(j.pro\nde.D>g. devfu
PulluSySic. indexfere Morborum, Q u a ^
/r«¿?« fup.num . 1. M I N l l a p u d P ii» .
de re laté A G e lliu s H b .1 8 . n o B i.A ttid .l.Si. c a p . 7 . P L V M B l .l d e i r P / i» i,
M ,fa />.lo,v biciim T au ro Uocet P V L -vr
lib.3 i.cap.6. in principio.& ¡ib. 3 4 .
S V M e f l e in A R T E R I I S , in eis qué
cap.i6.in fine. S A X O R V M V e n a /.
efle P/«i fp ir it u í , msnus Sanguinis,
cuníii. 3. C .d e Metuü ’ri¡¡. ^ MetaBis
é contra vetó in V E N 1S plus /angui- Q
nis,!*ymtnus s p ir itu i.
H í» ./ i.'u p r a n u m . i E t á V e n a d ic itu t
Aliquando tamen V E N A pro A R T E ­
V £ N O S V S ,a ,v m ,H ifp .C o / d ,4 » c tie.
ne Venas ,mzxin\é e m in e n te s, & tu rR I A fumitur,vt apud Cicero», de fatoi P
S i cui Vena fie m ouentur, is b a b stF e2 en te s,P /i» ./í¿ . 12 .C i2 .T r é D urus,8í
.........................
------------ —
- ..................—
j . r.
. !1•
¿rcw .O uid.lib. t o xaetam.Saliunt
tenH orridus,
L e gJ Je. -Ver/ium
S a ty
tatapotliee Vena. Celíum lib . 2 .cap 6 , (3 D e n iqu e in M e ta llis , H'<v>.Minas, Confi- ¿ a
d y l i b .i e a p 5. Vulgare qué
eft apud
detarl poftunt M A T E R I A , q u z fft'o, ___
A G e liu m fupra.
d itu r, Sí exim itur , ipfiiis qué S C O *
T rásfertur quoque V E N A zA Aquatum R
R T A , 8 í SPVvIA. S C O R I A autem
Venas, q u z velut V e n z per terrarum ot
G r z c é , L a t in é , 8r HiTpai é , quam
C e 'lu s lib . s.ca p . 1 8 , R E C R E M E N bcm decurrunt.V n d e d i c i t u r V E N A c
A B Y S S I 4 F / S r a „ p . 4 , 7 . A q V jE , ^
T V M vocac, eft M etallo rum Sordes,
i . B i n m e o .2 f. D ig . de aqua pluui.ar8í S p u r c i t i a , Hifp.Seor/4 , ¿Sucieda d.
te n .l. V n i c .y coercere a q u a m .D ig .d e T
P l i n i u s //¿.3 3 cap 4. pofi princ. f i u a i
/ ¿ « f f .P r o u e r b . c .e , I 8 S e d S e V E N A
catino ia íla tu r S p u rcitia ,in omnt M í ;
A Q V A R V M V I V E N T I V M , /fre. , ,
ta llo v o ca tu rS co ria .Y n A e diciturJEric
f « P . i 7 . i 5 . F L V M I N I S 4 .E/dr 4 eay. V
S coria./i ¿.3 4.C. 1 i.tnprtn-.EtS> ría
K r it
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
8i
DI S T . XCVI. CAP X. §. HONOR.'
T£r;i p m ili moio h u a tu r.S coria A rg é
t l , P lin . lib.i3.eap.6-pofi.m ed. S C O R I A M ? » A r g e n to G r a c tv o c a n tn E h
C Y S M A . L e g e infra, ftatim allegan
B
dum. Itcm A V R I Scoria , P lin . d J ib .
- ,,c A p .4 .V J y M B l.P lin ia s d .h h .3 4 .
eap iS .cu iu s titulus eft ; M e d icin a de
P lu m b i, & S C O R I A R lnm bi. C elfus
d ,]ib .$ .C 3 p .i8 :P lu m b i Recrem entum ,
D
S C O R I A M G raci ©«cani.Sumitur
quoque S C O R I A p r o a n im i T r i f t i t h ,V ir g .a d M ejfa l. & S C O R l A p a tia ftd b ffc c r t tali*
S P V M A . i E , qu® k H if p . Spuma,d E fpuma dicit ur, cópofita videtur á verbo r
Spuo, u i, utum , ideft, faltua em m itto ,
H i{p .E ¡cup ir,G a rga¿e.% r-. ¿ C o l l u m , —
lii.H ifp .G a r g a n ta , k G e r o , quafi per
collum gero,vel expuG.
Se d k ab S P V O quidem componuntur t j
h z c Conjpuo : Defpuo -. p.xpuo : I n f.
p < ;o :R f/ / » » o .In d e k S P V T V M ,T I.&
S P V T V S, tus , v t a p u d L a iia n .lib .4 , J
H iip .Sa iiu a ,S eu p ita ,S xo p etin a ,d S cu ~
p icb in a. E xcrem ento , quefe becbapor ,
la v o c a yoGargago. & verbum S P V - jfC
T O . A s , ideft Frequenter S puere.H ifp .
A ndar Scnpiendo , 0 Gargajeando , &
S P V T A T O R , i d e f t frequenter Spues L
H i f p , E l queSeupe ,o G a rg a g ea am e« « d o . S P V T A T l L l C V S . A . V M m - jra
irequens k inufitatum apud C ic e r , de- ^
clar. orator.
3Ct\m autem S p u t fim , quodqCie Sp uitur, ^
fitco rp o risS p ü tcitía .In d eS P V R C Ó ,
A s , ideft foedare. V it ia r e , H i f p . Enfue ia r,Em porcar. S P V R C V S , A , V M O
i d e ft ,I m p u r u s , Foetidus, Obfeenus,
Inhoneftus, A f p e r u s , Crudelis. H if p .
, ,C o fa S u cia ,P u erca Hedionda.Ob!cena, P.
i Veshonefta, A fp er a ,C ru e l.ltim S P V R
C l T I A . T E . k S P V R C I T I E S . E I .i,
I m rn ü d it ia ,H ifp .L a 5 a z ííd a íí ¡Porque
rta.E.iSput>cidicus,a,um .kSpurcificus,
a , » w . q u i S p u r c a , ac Im pudica D i c i t ,
R
& F acit.
S e d k videtur exinde d i d d m . S P V R l V S , A , l V M , H i f p . Cofa Baflarda,d
Spuria-.eo quód fit Spurius velut S p u .
t u m j k Spurce,ac Im pudice N atu s.
'Atque , vt ad principium redeamus, ab
S P V O d i d a eft S P V M A , TE. H if p .
Efp ftm a, 0 Spuma,qi\x proprie eft ani­
m a l i s , n r a x i m e l r a f c e n c is ,S p u t u m ,
A
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
82,
U i(p .sp u m a ,o S p u m a ra jo , fecündum ,
O u id .lib .3 .0 I i.m et am or-Luc a lib .$ ,
0 V i r g i l . lib 4 . JEneid. It e m Sp uma
V i n i vel altetius.rei,dum co q u it u r , fecundiini V ir g il. 2, G eorgic.
C o lu m '
/ib .lfe .k L iq u o ris veheméti agitatione
co llifsi T ir g il. iib .ó .J E n e id .S ta ti.lib i
l.A c h il.O u id .e p if i.l.
V n d e S P V M O , AS,ideft» .Spumam emit
tsre, H H p. E/pumar, H a zer ¡o H e ch a r
de f i Efpttm a. Item Spumans , anfis,
id e ft,Spum am emmittens. S P V M A T V S, A , V M ., ideft. Spuma afperfus,
H i'p .R o e ia d o ft C u bierto deSp um a.E c
S P V M A T V S . t u s t u i , ideft Spumaiidi a ñ ü s , H i f p . e l Spame , d a£io de E f p w w a f. S P V M E S C O , ideft frequen­
t e r , celeriter que Sp um a re , fiue S p u iiiofum f i e r i . S P V M O S V S . ¿ , vm , i d ­
eft, Spumam faciens. H ifp .L » que baze
£ / p « » » a . S p V M E V S , a , vm , ideft Res
Spum a , ipfa ve abuudans , H ifp .C o / a
, . de sp u m a,b que tie m m t i c b i . S W V H .
f e r . k S P V M I G E R , ra rum, ideft
Spumam Ferens, G erens , vel F aciens.
Eft etiam Metallorum S P V M A . d e ^ q u a
P lin iu s d. t i b .3 3 . cap, g. ad finem-. F i t
tn yfdem M e ta lU i,
qua vocatur S P V
M a A r g e n ti. V b i in fe‘q q . differen*
tiamcpnftituic-inter SpumaiW, k Sco-'
t ia m b i s verbis : E t autem , v t e x nom i
ne ipfo inteU igi pote fi ,feru efeen tis , 0
fu tu r a m ateria S P S f.M A .D tfia t d S e d .
ria,quo pote f i S puma a F e ci i i fia r e .
Afa^a^quoqne, fiue M a te r i» , q u u c e f f o d i-^ o
t u r e M etallis,m Sxim c fi fit fortis,dur®
qué natur®, vt
, Aurum , A r g e n t f i,
. F erru m ,P lum b un . k c . a p p e l l a t u t fre/ que'ter M E T A L L V M . P / i r t . i . / i f e . J j .
ca p .q .p o flp rin cipiú-.Sp uriitia in h m n i
M e ta llo vocatur Scoria (ideft,in M ate
ria M e t a l l i c a j k cap. 5 ,cuius titulus eft
D e ChryfocoUa
natura e iu tg lu tin S .
dis in ter fe perficiendis qué M etalU a,
ideft M if s is M e t a l l i c i s . k lib .3 4 .c .i o .
im principio'. M e t alia lE ris m ultis modtsinflraunf M edicinam . V n d e d i c u i itur U e ta lla TE N E A ; TE R I S; A R G E N T I ; A \ ^ R I, k c . E x o d i cap. / 5 ,
2 4: A r-g en ti, A u r i , lE n s - qttér M e ta l la obtulerunt D om in o.E t cap: 3 8 , i t .
E t capita columnarum eiujdem m enfu­
ra
operis , ac M e ta lli erant, id e ii
eiufdem Maff®, fiue Materi®.^
>.
Cc 3
I„
0
.0
,0
V A L C A R C E N
83
In qu». fignificatione ( vt ad principium
huhis n o t * redeamus ) inquit S A m b rofiusin n oñ rocjp.dtiofun t \o .§.b u ñor,96. iiH in .U c ; Q nam /i P L V M .B I
M ‘ tallam (\Acñ Matlam ,fiue Plumbi
materiam, aut P iu m bu m ) a i aurifu lgorem compares.
A p u d H ifpanos quoque D u ra Mafia,fiué
m a te ria , velut A S , q u * effiiditut ex
M e ta llis C q u * exinde & M E T A .
L I V M dicitur) appellatur A íefa/. E t
quod ex eo Cymbala conficiatur, tranffertur ad vocis Sonum. V n d e d icim us
M etal de V oz,
M E T A L L A vetó é quibus hu iufmodi
M fía/ /«w etuitur,appellantur M in a t,
1 Mmiario Vlctallo, de quo /« p. num,
2 8. Profequaraut iam notas i.fr h a n o r,
lie q uo agimus.
5 C O L L A ,id e ft,C a p ita ,C ctu ic es,iu xta
t í x . \ne, Valentinianus 3 . fr ta le m .fu ­
pra ó j.d i f t i n . ibi: C u in o s ,q u ig u b e r namus imperiumfyncere noftra C ap ita
/ubmrtfamrij.
6 D £ X r £ R . Í , fcilicet M a n u ,iu x t a c o in
O T
A
B
£
p
0
H
l
^
ommhus Satrapis ^ noflris, O
runiuerfo Senatu * Opticunflo p
PopulcARomansepórise imperio fub ¡a
eenti* nat fcut Beatus Petrus in terris Q
Vicarius F il:j Deielje evidetur ^eonjli
R
. m a n i ) 'jui ¡p(ius Principis ApoBolorÜ
gerunt Vtces ( i d e f t . L o c u m o b t i -
s
n e n t, S u ccelL o rC s q u e fu n t. E t
v id e in fr a v e rf.e lig e n te s)P r)K -
x
cipatus Voteflatem ( R e p e t e Obtifleant p o f i t u m i n f i n e ) amplius^ V
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
concejjam ii njobis ^ nojiro que ¡mpmo
NO TAE.,
D
T I L E ludicauimus rv m cu
j^ fcilice t R o -
quam Terrena ImperiaLs nofra Sere­
^
rnxrvs.
tutus.-ita
84
obtineat
XCVI. D I S T . C A P . L
Conftantinus Xiiij.
§ . v ti le i.
M
Watibu s i epte meis, etiam
MAGNA.
nitatis Manjuetudo habere njidetur,
niunem c*remoniam.
D.
A
A rR .4 P / S .S A T R APA,
vcl S A T R A P E S d id io n e s
fu n iP e rfic* ,q u * fignificaiit P r o
uiiiciarum , vrbium ve P t * t e c to s , P i * p o f i t o s ,R e g u l o s , v t l T e t r a r ­
chas. V n d e Herodotus lib . 3 k r ib it
D ariu m Regt-m Perfariim rt gn rm Hiiriisirtein S A T R A P I A S u i g i n f .P / » nins lib .g .ca p . 20. ait ; N o n Indo te r ­
m inant.fed adijciSt qiiatiier S A T R A
P I A S . Meminit Satrapa Armeniae
Suidas lib . I I . Sed & harum diétu>nú
mentio fic apud lu/tinianum in N o .
u e l. conftitutione 3 1 . cap. 1.
? .f&
Terentium in H c a . S A T R A P E S
f i fiet am ator,k c . E ñ e rgo S A T R A P I A prouintia: & S A T R A P A p to uin ti* P r * f e f t u s .
4
Sí/! 4 f » . H í c videtur h p e C o n f t a n t i ni e d ¡ a u m , k concefsionem.efie etiam
■: Senatus Confultuiti ^.Senatus C m ju ltum . Infiitu t.d e iure naturali cum re­
la tis lib .i,S u m m a S e n t.tra B a .d e Se»
natus C o n fu ltis,
3
O p tim a tib u s. O P T I M A T E S
funt, qui generis n obilitate , & i p l e n '■ d o te . O p ib u s q u é , k dignitate p t * e minet, de quibus (frceropi-o S e x tio :!c
t rcipondere videntur ijs, quos G "andes
vocamus. O l im .K i f o r Hbraij.
4
E t cuniio Po/>«/o.KincConftantini
Santtio, k D o n atio videntur etiá effe
P leb ifcitu m ,d c q u o d .ltb , x.Sum m a
fe n te n lta . tra iia . de P le h ifc itis . k vt
H ifp an o tum more loquamur; Ley he­
cha en C o rtes g en era les.
5
P/íi»í»r.I d e f t , A p p a r e t , C o n f p ic i tur, Conftatj/Jiurffe. f j / . 1 6 , 18: J »
e flP e t r u s ,k c .I o h a n cap. final.
6 Cone eIptrn d v o b is ,k iW z tt nobis, n of.
tro que imperio: ca>r( v t iiabt rur ir fr
Sedytiy yro P r in c ip i. InR itu d eiu re na
iu ra h )P e p u Iu < ts ,¡y in eum omne i m ,
p er su m ju u m , poiefiatem q u eeo n tu h t.
A l i a s : Concejjam d nobis. Q t * fi refe­
ras
'S
DI s T. XCVI. CAP. XiU). §. VTILE.
8)
A
Poteftas maior eft cap. fo lita . 6. da-»
rna-OTi , (¡yobedien, k Imperat.-r tft
Filius Ecclefiz./ iiyra cap. 1 1 . hac d iitt B ion e q 6.
T errcw jw .Im p e ria lis enim P o te n tia
T errena eft , k tendit .•'d T erre n a ,fiue
T e m p o r a l i a , d .ta f f o l i t t .
R e t t e diximus ; Dccreuimtis
Declar-iuin us: non enim Rr.manz fec«
clefiz c x h -ic n o u a Conftantirri donaitione debetur Ven e ra tio , H o n or, k
E x a l t a t i o : verum de iiire dmino , k
naturali : eft enim omnium M a t e r , k
M agifíta,cap. denique 6 . i i . d i f t i n . c .
I . ad finem j x .d i f i i n . L t t lib . ?. fu m .
fr > * .fe n tc n .tr a B .\ 4 .a r t.s Bcclefiam
M atrem
Parentibus aut. m,8c
Magiftris z q u a l i a reddere n o n p o ii u mus; qUibus debetur H onor, k V e n e ratio ex quarto d e c a lo g i p r z c e p t o .
E jc o d .c .io , i 2 . 5 : a i i j s non paucis Sac r z S c r ip t u r z l o c i ' . D e qua etiam d i ­
citur esccUf.cap. 2 4. Q u ificed ru s E x ­
a lta ta fum i n \ j b a n o .k c ,
T H R O N V S G r g i t idem e ft , q u o d S a
lium, S. lla,S e d es : quod eriam ex pi-z .
ce dentibus, k feqaei.Cibus d educitur.
V i d e t u r autem \ ú cT h ro n u m ,k S e d irn ,
per M eton im i.in i , fumi pro Im p e r a t o ­
...................
re
^ n t i f i c c fedentibus.
E R S . T R IB V E N T f i t ,
u .
- E cclefia .Ir sb u eq te s
( ideft Red Jen tes,& Reft mientes ' ) (»
( fcilicet Rom nz Sedi B. P c t r i ) ? u f i ftatem \& G lori<eD ignstatcm \atqueV sg orem f ideft V i m , & V i r t u t e m H o­
norificentiam Im p e ria !e m (la lit et T y
tamce ab Imperatoribus ablatam.
B e llé interpretari 'utftus, T r ib u e a te ',
id e ft,R ed d en tes , k Reftituentts : e t e ­
nim F oteftasR om a'iéfSJis B . P e t n . f i u e
r?
n
r■ —
Eminetia P o t c ft a n s funer vniuetfas Ec
d e fia s , cap.Sacrof.-nBa 2 diffin 22 nó
p e „ d c t ab hac C o :V „t.ni don.it.one,
fiue
fiue reftirnrn.nc.
rcftitutione; verum enim vero a _
po
teftare Ubi aChrifto tradita M aitb.cap,
1 6 . & Ioha. cap.fía <¿yc. Inde qué ha­
bet V ig O 'e m , V i m .J í V irrutcm .Sed k
G lo r ia ,k H m or.ifieintia eft á D e o inxt a i b n d P / a / w r 4 4 , 14: O m n isG 'oria
eim fU iaregis ab m*us.
V E R S .A T Q V E DECERNENTES.
Pertinet ad Romana Se/tiiPrincipatum
( d e a q o i i b . j lam sfeM cn )vcsbA-.Atq-,
D e-
ras non ad Imperatoriam, fed ad P o n
tificiam Principatus Poteftatem: tunc
C o n ce ftm iv u A iges, non n o p ite r d a tam á C jiift mtino, led Redditam , ¿y B
2
R cllitu tim a n o b is ; (v e l vobis)noflro
que im ptrio qu an antea Irrperarores.
Satrapz, & G ptim ares'p er vim>& t y 5
ranidem vlurpaaerantivt ijdtm Impe,r a t o r e s , & Pontifices Maximi d ic e ­
D
re n tu r,y a y ra cap, turnad verum 6 .
V e l ConctlTam.ideft Confirmatam, vc
¡II cap. Ego Ludouicus io .d ift-8 \ :
7
O btin eat, O r d o oñ -.lta jy P o n ti­
fices, k c . Obtineant Principatus P o teftatem , k c . Conceffam (icleft Rsflie
tac m )dnobis , k c .
V E R S . E L T G E N T E S . D i S i t u r B .P e trti
& Succe/fores e le fto s I m p c r j P a t r o ,
nosi V erb a : E lig e n tis nobis ipfum
P rin cip em A p a fh h r u m (B . Pe tru m )
dyeius Succeffores fir m is apud Deum H
effe Patronos,
J
E t eius S B c e f ^ f i r . f c i ’ icet R í m a ­
Í
nos Pontifices. A iias . V e l eius V ica­
rios. Sed male : nam Romanus P o n ti­
f e x eft Ie(u Chrifti V ica rius cap .inter
c o r p o r a lia 1 verf.non eñ im .tap .quan­
to q.de transi, e p iic. Clem -Rom ani t :
n
sn p r in c ip ió de ture iaea -n d . k D . P e - L
J
^
1-triSaccefíor.C ap, pro humani t.d e ha
w i r i d . i » 6 . q u i P e tru s fuir etiá C h r if V
3
latione Bpifc. C u m autem legitur R o
tnanUs Pontefex S . P e tri V ica riu s , vt
in cap.ego Ludouicus 3 0 J iflin .16 .e a p .
quotiet 9 . I . f . y . inteilrges VicariM»»,
ideft .Succeííotem, cius qué V i c e s , k
L oc u m getentem , V t Jupra §. v tilc-e
praceden.
V E R S . E r S I C V T p e r t i n e t aáRomana
EcclefiaH onorem .sJyG loriam . V e r b a
funt h
E t ncuc
f i c u t '■nofiram^
noflram T/ errejunt
n zzcc : t.c
nam x Im perialem P o ten tia m ,fic eius
(fcilicet D . P e t r i ) SacrofrnBam B o .
manam Ecclefiam ( ideft S e d em , vr in
fequentibus)D<crf»ir»ai(!deft,Decla.
rauimns r ) Veneranter ( ideft, fumma
cum V en e ra tio n e)H o n o r a r / ,ijy a m —t ’
'
/»
T . t . A- C-W-r.
p iiu s, qH.im nofirum im perium , & T er
renum Tbronam , 4 Sedem S a cra tifiimam B eati P etri G loriosi ( ideft cum
Glo ria) E x a lta r i.
Et ficu t,\m o amplius, vt in fequentibas, k f u p r a b .v t ile ; nam fpiritualis
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
^
q
p
„
R
T
V
86
87
88
V A L C A R C E N O T vT M A G N / E .
Romana minorem effe probaúimus, D .
• S a n a m u s, v t Prin - A
D ecem tn tts
P e t iu s Sedé tranftulit, rc lifto in H ie tipatum te m a t ( fcilicet Romaruíalem E p ilc o p o B . l a c o b o m inori,
na Sedes ) tam fu p er quatuor Praquem A l p h z u m , & Fratrem D o m in i,
cipuat C Patriarchales ) S e d e t, Ale- B
fiue Coníobrinum appellant,quem a n ­
xadrtnam » , Antiochenam f i H<e~
rofolymitanam 4 , Confiantinopolitea P . P e t r u s baptizauerat, k in E p i f
tanam 5 , quam etiam fuper omnes
copuni cum l a c o b o Z e b e tlx o , k l o in vniuerjo Orbe terrarum Ecclehanneeius fratre cor.fecrauerat. I n c o
q ué C o n c ilio H ie ro fo lym an o A cto ­
fias 6 ,
D
>
DeeernenteJiideñ, Declarantes ¡fi­
rum c a p .\$ . (q u o d celebratum proba
quidem Principatus Román® E ccleuimús á natiuitate Chrifti anno 4 6 ;
fi® non oiicur ab hac Conlfantini San g
quadrienio poft Chrifti pafsionem , k
ñion e.tam fuper has q u a t u o r ,q u a m
á conuerfione D . P a u l i poftannos tres,
fuper esteras EccJefias Chriftiani O r ­
G a la t - c a p .i,iS .) D . Pctrusrtanqiiam
bis : nam ante Confiantini D ecretum f
P r i m u s ) primó fententiam c u l i c , A c ­
Primajtum ob tinebat, non ab Apofto»
torum d.cap. 1 5 , 7 - k poft cú,tanquá in
lis verúm ab i p f o D c m i n o , f a p . 5acrof e r i o r , locutus eft idem la cobu s F ii e JanBa i . d i f i . i i . & ex fequentibus p a - G
rofolym orum iin iñ e s . A ctorum d.cap.
t e b i t : fiquideni R om ana E ccle fia o m 1 5 , t 3. D - P e t ri omniiiin A p u ft o l p nes Ecclefiarum , etiam Patriatcharum facilé Principis feiucntiaium lelium,Sed es iiiftituit,fap.O»«»íí. I . E a - H
Ciitus. L eg e D . W eronym . in C a th a dem diftinB'one,
logo de Scriptoribus Ecclefiafiicis. 0
2
A le x a r.d rin a m .liin c Sedcm Rom a
E ufebium lib .2 . cap. 2 1 . Piura v id e ­
n® inferiorem , k ante Conllantinum
b i s , annuente D e o , in noftris
Romanam Eccjefiam fuper A lexandri­
L ib r is M em orabiliu m nout teftam tnnam Primatum obtinuiffe,facilé conf- K
ti.I n quibus agemus L ibro i .D e Com
tac :quia B .P e t r i nomine á D . M a rc o
putation e t e m p o r u m .U b .i.D e A n n aeius difcipulo confecrataeft , d . cap.
, lib u s E u a n g elicis ,0 A p o /to lieis.L ib .
Sacrefarsíia.^. fecunda. N o n autem .
y .D e V ir is illu ffrib u s an tiquioribus
eft Difcipulus ftiper Magiftrum cap.
noui te fta m e n ti.L x b .^ .D e P r o u in tijs ,
n o lite. $.i i f t . i t . V i d e cap. legixnut M
0 Vrbibus praclaris noui te ftam enti.
7 4 .S .n a m ,0 A lexan dria ,9 i.d s ft .
V b i plura ad hanc rem. E t ordine A j ■
3
Antiochenam.H in c Ecclefiam inphabetico agem us fui s locis de Rea­
t i fsim is P etra , laeoho m in o ri, M a r ­
húoxcvn Romana , k íuper eam, ante N
eo, k í g n a t i » ,. Item etiam de Romh;
Conftantinum , Romanam Ecclefiam
Principatum obtinuifle, patet ex eo:
A le x a n d ria , A n tioch ia , k tíie r o jq lym is.
quia Antiochena Ecclefia dubia retu- .
C on fian tin óp olitan im , Hanc S e )
lie ad Pettum.tanquam ad caput, A c torum eap. t$ jun cto fin e cap. pracc- p
d e m , qu® ante Conftantinum vel nul­
dentis. Et ex Antiochia,tanquá de mi­
la , aut exig ua f u e r a t , Román® E ccle ­
nori ad maiusfnam qui pronebitur,de
fi® Prin cip atum agnofcere debuiffe.ex
tninori admaius pronehitur-. cap. le­
antecedentibus , k fequentibus d e d u ­
gim us 14 . verf. qui prouebitur 9 3 .
citur. A tem pore veró Conftantini fun
d ift .) D, Petrm Apoflolorum P r in ­
datoris debere Román® Ecclefi® P r i ­
ceps Sedem euexit ad Romanam vr- R
matum Tecognoícece , n o n .p e n d c ta b
b e m ,nationum, & vniuerfi orbis terra­
hoc f o lo Conftanti decreto ; verúm
rum Principem; Antiochi® B.Ignatio
enim v e tó , quia ibi Romana Ecclefi*
P e t r i difcipulo Epifcopo conftituto,
Patria rchij apicem inftituit.d.cap.Oi»
d.cap.Saerofaneta.x. §. T ertia , 2 1 ,
n e s .i .d i f t .x x , cui Román® Sedi C ó f d ijtin e t.
tancinopoíicana Ecclefia fubi|cirur,
4
H ierofolym itanam .H incEccM iá,
captde C o n fta n tin e p o lita n a .q jn p rin
Romanam ante Conftantinum Princi­
cipio, 0 in v e r f. nam quod B iz s n z e ■
pem agnouifle.faciliús conftat: é H ie n u s.eaáem dift. k a b e a deponi poteft
lofolymis enim a d A ntio chiam , quam
tap,qua tra d itio n e ,$ .v e r f .a n fe c u n .
da
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
89
D I S T . X C V L CAP. XiUj. §. VTILE.
d e .e a d m di/Hn. 1 2 . Eft q ue EccUfia
C m llá tin o po lita n a poft
Confiantinopohtana i.c.ren o u a n tes6 .
eadim z X .d iftm . Sed qui ex infimis,
vel repente, aut fine meritis ad Sup re.
ma erigitur magis Superbit* Conftan
tinopolitana autem Sedes Sup erbi*
ÍU* debitas luit poenas a b 'A g a r e n is
occupata.
6
Beclefta. Romanam E c c le fia m , ante
hanc Conftantini Santtionem, P r i m a ­
tum obtinutffe fuper omnes Eccleiias
vniuerfi orbis terrarum eX d if t is , k d i ­
cendis có p to h fltur,k e x pluribus co n . . k
t Primo qnia D o m in us d ix it A p o f tolorum Principi
16 ,18 .
T u e s P etrus , ¡ y fu p e r hanc P etra m
adifieabo Eeelefiam m eam. N o n dixit»
Super te tttitú'm i fed Super hanc P e
f r a w , clarifsime Petri S edem fignifi­
cans. Sed Romana Ecclefia eft Sedes
B . P e t t i , vt conftat t x boe t e x .i n v erf,
¡ y ficu t* & alijs quám plurimis refe­
rendis/ife. 3. fum . fe n ten . de EccU fia
in fu is wííw ferú, incipientes ab hac R o
mana tamquam á c a p i t e , k in E p ith o m e alpbabetica iuris C an on ici. E rg o
3 n t e ,& poft hanc Conftantini declara­
tionem omiies E ccle fi* agnofcere de­
bent Romanam Ecclefiam D . P e t r i Ser
dem efle fundamentum , k Principem
omnium Ecciefiarum. V e l fe abfqu e
fun dah icnto, k non fuper*difica tos
fupra fundamentum A p o fto lo tu m , ad
E c c le fi* compagem , atque «dificium
nequaquam peitinere»
2 S 'c u n d ó í i c . Rom am Apofiolica
Sedes,¡yCa»di>,¡y C aput omniS E c tle ftarum i Dom ino , ¡ y non ab alto eft
v t multis fatculisants C ó ftantinum d o cuit D .A n a cletu s relatus
in d.c .fa cro fa n .i.frfin . 22 </////«. I g it U ' R imana Sedes ante Conftantinum
Pr,m atum tenuit fuper omnes E cclcfias á D o m i n o , & non á Conftantino;
qui tantunn Principatum Romane E ccie fir''u aco n iiitu tio n e d e c l a r a u i t » &
reftiruit.
} T erció ,v tp lu rav n o e x em p lo có prchcJam , Sicut in Homine eft V n u m
C a r p u s i C o r v n u m tk Anima vn aiV nii
qué tantum C a p u t : nam fine C a p i t e
lubfiftere nou poffet. Si autem plura
90
C a p i ta H o m o h a b e r e t , eflet monf»
truofus.
C h P f T vero eft Principa le membrum
totius C orporis , in q u o func tres A n i.
B
m * P o t e n t i* ,M e m o r ia , I n r e l l e d u s , k
V o l u n t a '; licet in Corde fit A m o r, e ffettus V olun tatis- In C a p ite e t á funt
C o r p o r is S e n f u s ,V i ( u s ,A u d i t u s ,G u ft u s , O J o r a t u s , k T a f t u s radical iter.In
D
Ca p ite quoqUe funt S a lu s ,k V i t a i C a .
pite nam que abfciffo , omnes A n im *
P o t e n t if ,o m n e s q u é C o r p o r is Senius
d e fic iu n t ,k M o ri necefle eft.
Sic Ecclefia Vna tantúm eft , vt probatur
e x Symbolo* k late congeftis//fe. 3^
fu m .fen ten , tr a S l.lq . a r t. lo- Ecclefia
V N V M C O R P V S , Romano.
c a p .\ ‘i , v e r f . 4 , ¡ y 5 . 1 . C o r in tb . ea»,
i k . d v e r f.IX vfqu e 21 .E p b e f.c a p . 4 ,
4. Coloff. ». j , t 5 . M V L T a autem
H
m e m b r a , R o m a n .d . cap. i x .v e r f .
f i ¡ y 3 . 1 . C o r in th .d .e a p .12 a v t r f . n .
D e b e t qué effe in Ecclefia C O R
I
V N V M , k A N I M A V N A , ficuc
Alit A po fto lorum t em pore , A/Ioraw*
K
ea p .4 ,3 2 , E fteh im in ea V N V S P A ­
N I S i. C e W w / f e . i o . i ? . V N V S S P I .
R I T V S E p b ef. d .c a p . 4 , 4 . V N V S
D O M IN V S :V N A F lD E S :V N V M
B A P T I S M A : V N V S D E \ S , B p hef.
d.
eap. 4 , 5. k co n feq uenter V N V M
U
C A P V T : nam fi C a p u t deeflet E c c l e ­
f i * , non portet fubfiftEre,effet qué A c e Nl
phala, ideft, fine C a p ite ,c r n t r a t e x . in
d.ca p, 2.S in ter beatos XX. d i/tin . S i
autem eflet B iceps , effet m onftruofa.
O
Si vero T rice p s.a u c plura C a p ita habe
re t, m o n f t r u o f i f s i m a c u m tamen fit
v t caftrorum acies O rdinata , Canticv
P
eap. 6 ,4 . Et in ea nihil fit in o rd in a tu ,
cap.m iram ur.3.^ quod fi,6t .d if t .
I n qua E c c le fia , k Principaiiter ineiuS
0
C a p ite ,ta nq ua m in membro P r in c ip a ­
li,iunt Verus I n t e l l e t t u s . k V e r i Sen­
o
ius Scripturatum , vt docuimus/rfe. t .
^
fu m .fe n te n . tr a ii. 1 6. de Sacra Scrip­
tura.ab a r i , 4 4 . maXime art.4 7 .¡ y a rt.
g
5 6 . Item V ifio, k C ontem platio rcrii:
A u d it u s ve r* fideiiGuftustoeleftis p a ­
tri* l O d o ra tu s V it i o r u m , k V i r t u t t i m , eap. t .
paruo. 49.«/»//'«.k T a t t u s
V e r i t a t i s .E x t t a quam n o n c f t S A L V S,
-yj
neque R E M I S S I O P E C C A T O R V M , v t U t é probatum eftd./ife. ?.
A
dt
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
91
V A L C A R C E NOT. /E MAGNAE.
d i EctUfta.traSiattt 3 4 . arttcu l. 3 a .
Sed Ecclefia Romana elt C a p u t totiu s
Ecclefi® corporis, & omnium Ecclefia
tum totius orbis,qua funt ipfius mem­
bra,vt proximé probatam eft k argu­
mento prxcedenti , k latius lib , y.
fu m .fen ten t. Igituv Romana Ecclefia,
tanquam Vnumiverum qué C a p u t , &
Ca rdo omnium lícclefiarum,& princi­
pale membrum huius corporis myft i c i , habuit Principatum fuper omnes
Ecclefias totius terrarum o r b i s , ante
hanc Conftaiitiin Saiiñionemj qu® ha
betn on noui iuris collationemsied ve­
teris declaratio/iem.
•.Obiter qué iciant h®retici noftri t e m p o ­
ris, qiii poft to t a u d o n t a t e s , k ra tio­
n e s , k poft hanc d eclarationem C o n f ­
tantini, adhuc negant Roman® E ccle ­
fi® Principatum , (e non efle de E c c l e ­
fi® corpore, cuiuSjValidifsim um caput
elidere conantur , aduerfus quod pr®ualere non polTunt inferi p o rt * M a t t .
cap. 1 6 , 18 . de quarum parte effe
co m probantur,cum D s m o n ib u s aduer
fus E cclefiam , non eumdem panem
edentes , neque profitentes eumdem
D o m i n u m , k Pr®fidem, eamdem qué
'fidem,k baptifma : fed k ipfos neque
habere poffe Intelleftum , k Senium
Scripturatumineq; S a lu t e m , k Remif
fionem peccatorem , qu® extra E cc le , fiam non habentur.
Sunt pr®tetea aiia argumenta ad proban
dum Roman® Ecclefi® Principatum .
Verüm h® cfatis,Reliqua e x p r * c e d e
t i b u s .k fequentibus petes.
V E R S . E T P O N T I F E X . A g i t de
C elfttu iine , & P r in cip a tu Romani
Pon tificii , k Difpofitione eorum,
qu® a d C u l t n m D e i , k f id em , fpec»
tant,his ve ib is ; E t P o n tife x , qui pro
tempore ipfius Sacrofaniia Romana
E cclefia e x t i t e r it , C e lp o r ,
P r in ­
ceps eundis Sacerdotibus » totius
m undi e x ifia t, 0 eiüs ludieio quaque
ad C ultum D e i, v el F idei C briftian o.
■ ru m fla bilita tem procuranda fu e r in t,
D ifponarttur».
N u s i . N o t . i . C u n B isS a cerd o tib u s, ideft
C u n f t is E pifcopis » k confequenter
e und is S a c e r d o t ib u s , & C l e r i c i s , &
La icis. N e q u e intélligas hanc R o m a­
ni Pouti/icis C e lfitu d in e ra , Principa-
0
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
9í
A
t u m , a c Difpofitio nemortiim habbifle
ab hac Conftantini Sandion e , v e l d e claratione,fed potius á Ch rifto D o m i
B
n o , k Apoftolorum T r a d i t i o n e .Q n o d
pr®ter fuper allata pluribus argumen^
tis comprobatur : atq u e vt vno plura
^
colligantUr;fit Primum.
1 I Ñ C A V L A D om ini J vel Eff/eD fi»,O mnes Chrifti Fideles lunt O u e s ,
Z a ch a r .ca p .j 3 ,y .M a tth . c a p .ig , 3 'i.
M a r e i.c a p .1 4 ,2 j.Io h a n .c a p .i o . PafE
tores f u n t Sacerdotes , iuxta D . A m .
lr o f.lib .3 .in L u e a m .L e 8 io n e 8 .N a ti»
u ita ts s, & probatur l e r e m ,c .i ,8 . SuF
pet h o s,S ace rdo te s, k Pafiores confii
ta ti funt E p ifc o p i, aUj qué EcclefiaQ
r u m P r s l a t i , i P e tr i Cap. 2 ,2 tiE r a
tis enim ficu t Oues errantes ¡ fed conuerfieflis nunc a i Raftorem , 0 E p ifco.
J-J
pum anim arum v e fir a r tim .liiix . cap,
I j . i o . k c a p ,t 6 ,1 1 . 1 erem,fap , 1 3 ,in
p r in e ip io .k cap .z$ .a V erf.3 4 . k cap.
I
, - k cap. 50, 4 4 . k f ap . 5 r, 23.
E z e c b ie l.f a p . 5 4 ./« principio 0 q u a f i
p f r / o f a w . N a h i i m , c a p .5 , 1 8 Zachar.
Jv
cap. i n . lo h a n . d , cap. 10. E p h e f.
cap.4 , t 1 ,
I
J
H® autem O u e is , k Paftores l o t o terra- *
rum orbe diffufi ad Vnum Ottile, Vnfi
Pafiorem re diguntur, lo b a n .d .ca p .zo .
í 6 : E z f i c t Vnu O u ilc ,
Vnus Pafier.
Q u o d autem Ecclefi® totiu s Vnum fit
O uilc pxohatwx toban, d. cap. 10, 1 6 .
FJ
M ic h e ® , f a p . ■
>, i » ; Congregatione
congregabo lacob totum t e ; in Vnum
. conducam reliq u ias Ifraet, p ariter po
O nam illum^quafiGregem in O u ili , qua
f i Pecus in medio Caalarum .
Q u o d autem to tiu s Ecclefi® Vnus fit
P
Pafior fuper reliquos Ecclefi® P a l l o ­
res, probatur ¿ f f i f / a ^ f / f a p , 1 2 , I I ,
„
fe r b a fap ien tam q u a fi, 0 c . qua p e r '
M agiflroram Confilium ( a / - ‘ C o « « li& )d a ta fu n t d Pafiore v m . E zech ie l.
P
ca p .34,23-. E t/ u fc ita b o fu p e r c a s fc i»
Jicet O u e s ) Pafiorem V n u m , q u i P a f .
cat eas,0 e. ipfe P a fcet eas, 0 ipfe e rit
5
eis in P a to rem , k c a p ,3 7 , 7 4 : E t f e r .
uusm euf D .tu ii ( ideft Chriflus eius
que fucceffo rcs.k V i c a r i j ) R e x Fuper
T eos, 0 Paftor Vnus erit Omnium eorfi.
lohan. d.cap. 10 ,16 .
Y F uit auteui C H R I S T V S P A S T O R
3
P t i n c i p a l i s , k per excelléciá, 4 Efdra
cap.
49 19
0
0
93
D I S T . X C V I . C A P . Xliij. §. VTILE
c ip i ,,A . : E x p e B ‘tiP a fto fe m v e fir ii
requtem atern ta tis dabit v ob is k c .
Ifaiar M / . 4 0 .I l iSicUt Pafior G regem
/ u u m P ffe e t.in brachio luo Congrega
b it A gnos,& in finu fu o le u a h it,fc e
tas ipfe p o r ta b it.Itttm .ca P .3 1 ,1 0 : E t
eufiodiet eum peut
Gregem
/ » « » j.E z e c h ie l.d .fa / .3 4 1 J-1 • P e t t i.
d .ea p .z.in fine. Pallor B o n u s , lo h a n ,
d . c a p . i o . v e r / . t i , & 14 Sed k P a f t or M.i%nuSyHfbra, cap.fi/ia i o : Q ui
ed u xit de mortuis Paftorem M agtsum Dominam H ojtrum lefum C b r ift«»». E t Princeps P a f t o r u m , 1. P í ­
t e / eap. 5, 4, A tq u e fuper P a fto r es ,
E v c h i e l eap,34,io-.H itc d ic it D o m i­
nus D e u s : tcee ego ipje Super Paftor e s ,k c .
Chrifto autem á nobis in cceluin afcen¿ cn te ,N e e e lfe f u i t , v t fuper omnes
O u e s , k fuper omne» Paftores Paftor
M a gn us, k Princeps Paftorum conftit u e r e t u r : is autem fuit 6 . Í í t e « í , c u i
dittura eft, k in eo Romanis P o a tificibus, eius SucCefloribus. Iohan .eap.
fin .d v e r f.i ^.his-.Vsfce Agnos m eo s.k
femel .P a fee Oues meas. Agnorum au tem nomine omnes E ccle fi* P r * l a i i ,
& O u iu m appellatione omnes C h rifti
F ideles fignificantur.
D ixim u sN eceffe Fuiffe I nam C h rif to á
nobis abeunte , Neeeffarium fuit, v t
V aftor M. agnus-. Princeps Paftorum *
¡ y Super O m nes Pa /ro /i/eligeretu r,
q u i C hrifti V i c e s gereret, Clirifti que
O u e s P afceret S c ie n tia , k D o iirin a ,
i u x t a illu d lírííw .ííip . 3 , / 5 . E t dabo'
vobis Paftores iu x ta cor meum * ¡ y
P a fee n tv o s Scientia ¡ y D o iirin a . E t
O u e s Chrifti Doceret principaliter, k
Erudiretinam vt habetur Ecclefi. cap.
i 8 , « J;Q«/ M iferscerdiam ba bet,D o. J ¿
- n o
^
fu u m .E r v t aliorum Paftorum lu rg ia
com poneret,G i». cap. 1 6 ,2 0 . P r * ie t t í ' . N e fit P o p u lu s D o m in i ( i d e f t
E c c le iia )B c a f O u e s A b fq u e Paftore,
v t habetur V a r a . cap. 1 7 , 1 7 . l u d i t h
r a O . n . r ^ . Z a c h . c a / . m , 2. E t Quafi
O u e s non habentes Paftorem , 3. R i g u m ca p .2 -2 *ij. 2 P a r a l i p o . M P . i S ,
i 6 .M a t t h .f a / . g , 3 6 . M a r c i , c a / . 6 , 34.
E r g o ante hanc Conftantini Sin ftion em
Romanus P o n tife x fu it _C e l f i o r , &
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
94
Princeps cui S i s Chrifti O u i b i i s , Sa­
cerdotibus , E p ifc o p is , Encici * qué
Paftoribus Iure D iu ino , Chrifti qué
B
conftitutione.
Q u ó d fi dicant h*retici noftri trm poris
verba illa/ o b an i/i cap. fin. B. P e t r o
C
difta fuiile,non autem R manis P o n ­
tificibus P . t r i Succefloribus. A rg u m é
_
táborfic fecundó. Sicut necefle fuit,
G*
Chrifto a nobis abeunte, P e t tum conf»
titui G re gis D o m i n i c i P r in c ip e m , ne
p
populus D : i eflet v e lut O u e s , quib as
non eft Paftor k c . vt proxim.é d i d u m
eft. Sic etiam neeeffarium fu it , m ortu o
p
B . P e t r o , vt alius Paftor M a g n u s , &
P r in c ep s Paftorum fuper omnes P a itores conftit uetetur, qui Chrifti vic es
G
g e r e r e t ,k B . P e t r i locum t e n e r e t ,p a iceret que Chrifti gregem fcien tia.do c
trina k c . a l ia s e f l e n t C h rifti O u e s a b f
H
q u e P a f t o r c . I g it u r verba illa Chrifti
Iohan .eap. fin j c B . P e t r o , & Ro m a nis
_
P o n tific ib u s eius fuccefloribus tlicla
F
funt,qui fuere C elfio res, & Principes
c u n á i s Sacerdotibus Doirtini vOce
ante hancConftantiiii S a tittio n é .A íia s
^
O u i l e Chrifti efletAcephalum.fine C a
p i t e , P r i n c i p e , D u c e , & P a ftore.
L P r z te re a ,q u ia omnia Chrifti verba , q u *
D . P e t r o d i ñ a fu n t( v t h * c Iohan.eap.
fin a l.Er illa M a ttb .c a p . 1 6 ,1 % .T u eft
M . P e t ru s,¡ y fu per h in c P e tr a m a d ifica bo Ecclefiam m eam .Er qu*d'equunlur:
E i porta in feri non praualebant ad­
-N
uerfus i J w . E t i l l a :£ i tlb id a h o cla u is
regni (ceiorumFcc. E t illa Luca cap.
^
2 1 , 32-.Ego autem rogaui pro te , v t
nnndefieiat Fides tua ) non t a n tú m 'D .
P e t r o A p o f t o lo r c m P rin c ip i d ift a
p.
funt: verum ctiam R imanis P o n t ific i­
bus eius Succefloribus,5»/ prntem porá ip fiu s Romana E cclefia Pontifices
A
hic.
A liter enim ,m ortuo S m ñ o P e t r o , C h r if ­
ti Vicario ,E cclefia D e i eflet fine P a llo
re Vniuer(ali,fine C a p i t e , k Paftorum
5
P rincipeifineTüiidam éto: abfque Firinitate,fine C láüibus,fiue Poteftattf , k
fine F id e, Q n i)Ü ‘&3i*reticum,aC ftul ■
T
tum e f t j k fine fundamento, k capite;
k contra E ccle fi* fundamenta/firtlii»
•yt a te cii,k fidem,claues q u e , k noteftatem Ecclefi* I de quibus late lib . 3.
/um.
B
95
V A L C A R C E NOT. / T MAGNAS.'
A
fu m , f e n i . t r a a .i 4 f l » 4
totumma
xim é art. 4 . 1 1. cum feq q . & i j . k
traB.ió.dcEeclefícs pottftate,fiae C ía
uibtn.ccm fe q q .v jq u c ad finem ¡ibrte B
e T ertió : q u i a , vt inquit D . Hieronymus
ad Rufiicum M onachum epifi. 4.re\a~ ^
•s
tus i a c a p .in a p i í a s .^ i .j .q .í.I t t A p i ^
b u s P r in c e p s V m s efi-.Grues V n a m fe -.
quuntur ordine Ittterario : Imperator _
V n u iJ u d ex V n u sP r o u in tia .R o m a ,v t G
eondita efi,duos fratres fim al babere
R egcsnon p otu ity kc.E rg o Romanus j j
P o n t ife x V n u s eft, Celfior qué , k
Princeps non íol úm Sacerdotibus; fed
eriam c u n d i s E c c l e f i z fidelibus i non F
tantúm ex hac Conftanttni S a n d i o n e ,
nec tantúm m r s humano,fed etiam l u re N a t u r a l i coníetuatiuo,d e q u o ,?£ ir- G
rationabilia p articipant, & de qu o
aftum eft l i b . i .[u m .Jen ten t.tra B .i 3. t t
de ture n a tu ra li,e x art. 1 5. Q uibus in
ribus Im perator,R e x , P r a í e s qué pro
uiiitiz V n u s e f t j P r z í e f t u s c ú f t o j i n t e J
: g ro qué Im perio , R e g n o , & Prouint i i ; í í iu A p ib u s, & Gruibus Princeps
vnus e ñ ; quibus de ficientibus, aüus, K
, qui przfitifufficitiir;Ecclefia q u é R e g
no pafsim com p arítnrin facris libris.
5 Q uattó . Omnes ?í>í«l!í/Mor(i/« , 0 «if- L
, »/(í
M o ra H qP rzcep ta funt de L e ­
g e N a t u r z j - q u z a d D e c a lo g ú re d u c ú t u t jv t latius c u m D . T h o m .i.x .q , p p ,
^ ioo.doCUÍmus,á./¿¿. l . f u m . fe fit.
tr a ñ . 18 de praceptis ,v e le r is i e g i,
. a r t.q .d y 6 , & antea docueramus, d.
'
t r o B .i i .d e ¡tire naturali a rt. i 8 , de
ture naturali admores Wbi §. 6 . d jx i. Q
mus ex hoc l u r e naturali morali defcendereVittu tes R e l i g i o n i s , & P i e ­
tatis -.Veluti erga Deum R e lig io ,(¡y v t E
Varentibus, &- P atria paream m s,, ex
P o m p o n io fic iptelligeiidoiln l.v e lu ti ^
l .D .d í< « ^ i t .¿ f ii u r í ,p e q u 4 b u s v i r : u ^
tibus religionis, & pietatis agitutiii
primis przceptis D e ca lo g i , cuius n
quartum przceptum eft d e H o n O r c P a
rentibus p r z f t i n d o . . H o s i r i r autem
. ,n o m in e in h o c p i* (C e p to ,& Reuettn- S
G t i 3 ,&Suláieaoa-ontineBt»r.Parí»>fa»j
'
. autem nomin#; Sp irituales , Carnales
que. P a tre s ,.^ ta te q u e ;D ig n ita te ,O f- T
ficto qué maiori conftituti in telligun tur.
y
Ergo Romanus P o n tife x P a ter P atru m ,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
96
maiori ztate.celfiori qué Dignitate,?;;
O fficio conftitutus, non fola Conftantini SanftiDiie,neque folo iure natura li coiifctuatiuo, de quo irrationabilia
partic!pai-t,cuius qué veftigiain A p i ­
bus,?: Gruibus inuenitur, vt in a rg u mento pracedenti. V erúm eriam lu r c
N.aturali morali C e lf io r , & PrirKeps
eft cunftis Sacerdotibus , Chrifti q u é
fidelibus.
Q u i n t ó . D.PetrU s, cuius Romanus P o n - I O
tifex legitimus Succefloteft, C e p ú a / ,
id eif.Capu t fuit,/ofcan. ca p .' 1 , 4 2 . i
C o rin tb . c a p .i , i i . & c a p . 3, 2 2 - cjy
cap- , ) . & cap. i 3,3.G a L it. C a f . , 9 ,
& 14 . E rg o Romanus P o n t i f e x , U .
' P e t r i S a c c c f f o r , non fola Conftantini
Sanftione, fed eriam Iure D iu ino C a put;Celfior,?i Princeps eft cunftis Sá
cetd ottbus, Chrifti qiic F.deliblis; ne­
que P r t r o C a p ite deficiente , C a p u t
Ecclefiz^dcficere poriiir.
S e x z o ,I f,q u i in / a r(.i;in L o c u m ) fucce i j
d it a lt e n u s , eo lare (. i. C o n dition e,
• P f i u i l c g ij s , & P r z r r c g a t i u is ) quo ille
v t i d ib e b it, V t h.abetur in regul. is,
q u i.q ó de reg u lis turis in 6 .. d e cuius
interpretat ione e gim us lib .i.f u m . fen
te n t.tra B .^ ,d e iu r ib u s ,^ legibus a r t,
S . ^ . j S . k a r t .t q .^ .t S .
Sed D .P ttr a s,c u \ , k in cuius locum R b i >
manus P o n t i fe x Succefsir , fuit P«/. mus A pafiolorctm jM atth. cap. i o , ! - .
D uodecim autem Apoflolorum nomina
f u n t hac t Prim us Sim on ,q u i digitur
P e tr U S fk c .
■
P R I M V S q u é omnium A pbftolorum
tu icB a p tiza tu s¡2 die poft Ghrifti bap
tiza cio n é \ / e ó .c.i,4 2 , vr latiús proba
bimus U b .2 m em orabilium , de A nna­
lib u s Euangelicis,¡¿y A pofiolicis,anno
C h rifii 30. In c o q u é baptifrrto , cúm
&T\ie Sim ón Bar /ena,fiue F iliu s lona
cognominaretur, Cephas eft a p p e lla ­
t u s ,/oóaB.ffícap.1,42 »quemadmodum
in collatione Sum m i Pontificatus P a ­
ira / diftus e ttjM a ttb .d .c a p . 16 , v t r f ,
■1 7 , 0 “ i 8 . '
. V n d e habuerunt originem T ra dition e s
illiC, y t in B a p tifm o 'N o m e n d e n u á iiideretur,3ut permutaretur: .?: in C olla,
tione Sum mi Pontificatus R b m a n o ruin Po n tificum Nomina, mnrarenti»*
v t la tiu s, D e o a u f p i c c , dicendunieft
in
9
2
57
D IS T IN C T . X CVI.C AP.X llij.§.BEATO.
93
c.2 2 ,3 $ :T ecU paratfíi J u m 0 in car­
cerem ,0 in mortem ire. lohan. d.ca p,
1 3 , 3 7 :Quare nonpojjxim te fe q u i m o­
p S v S ^ a u t e m S y ri» « .k C B P H A S
do} A nim am meam pro te ponam.
G r z c e . i d e m f u n t , quod ^ A P V 1 : B
O b hanc D i l c d i o n é , k Am oré inChriftü
G r z c e enim C E P H A L E , E S , idem
Secutus elt tum S. Petrus ad Pafsioe ft,q u o d C A P V T ,P A R S v e P R lN
r»
ncm euiuem M a ttb . f . 7.6, 58- M arci
C I P A L I S alicuius rei.
f . 1 4 , 5 4 . L u c z f . 2 2 , 54. lo h a n . cap.
I i T a i t etiam D . Petrus Ptim us ad commi*
1 8 , 1 5 . L ege eiufdem \ohau.eap.ftnal,
t a c u m , & focietatcm Ch rifti V o c a d v e r f ,t 9 . 0 d , c a p . i 3./» fine.
tus,Md«)!i.fa/>- 4 '
^ Prim us a i m ^
F u it p rztere a in B .P e tr o M a io r H u m i l i - 14
A ndrea Fratre Chriftum Securus,
tas, vt conftat ex illis e iu íJ t m verbis
M » ttb .d .cip ./s,,2 0 . P tim u s p r z o m - £
Luca cap. 5, 8: E x i d me, quia bomo
Ilibus Apoftolis E le d u s ad A p o f t o la peccator fu ru D o m in e. lo han.c. 13,0-.
tum,Maríb.íí. cap. i o , a . Marci cap. _
D o m im tu m ib ila u a s pedes\ Sc infra
3 , 1 6 . L u c z cap,6 , 1 4 . k Affumptus F
v c r f .8 :N o » lauahis m ihip edes in a ter
p r z c z r e r i s A po fto lis ad Transfigu­
itum.Sc v e r í.f e q . D om ine non tantam
rationem M a tth .c a p .1 7 . in p rin cip i.
pedes m t o t , fed 0 m a n a s, 0 caput,
M arci c a p .9 ,2 .L u c x eap. 9 , 2 8. k ad O
M a io r Fides , v t conftat ex i a d a t i o n s
fufcitandam p u e lla m ,L a ra eap.8, 5 i*
fui in mare M atífe. / . cap. 1 4 , a v e r f.
& c ú m fecefsitin h o rtu m ,M a ttb ,cap.
tí.
2 8 . & clariús !o b a n .d .c ,fin . d v e r f. 7 ,
2 6 ,3 7 . M a r c i c a p . 1 4 , 3 3.
Sc Luc® f . 2 4 , i 2 , v b i c z t e r is A p o f t o I 5 F uit q u o q u e in D . P etro p r * c z te r is
lis non credentibus , Petru s cucurrit
A p o fto lis M a i o r Ch rifti A m o r , C h a adm onum entum ./ ofej«.6 . tn fin e . Sc
r i t a s j k D i l e f t i o , vt patet ex increpa,
nos C redim us ,0 eognouim us, quia tu
tione Palsionis jw a t lfe . cap. 1 6 , 22*
cs C h riflus F iliu s D e i V iu i. L e g e
M a r c i M p - 8, 52. k ex v e r b is /afear». K
M a t t b .c .i ó .d v e r f .t 3. Q u d loci fuit
cap. 6 , 5 8 ; D om ine ad qutm ibimus^
iu B . P e t r o Maior F i d e s , Sc Firm ita s)
Verba v i t a aterna habes. & e x illis ,
Io b a n .c a p .il,9 :D o m in e non tantum
fed Sc M a ior C ó l l á t i a : yí<3or«c.4,r J. ^ «
pedes m eos,fed 0 manus, 0 caput. k
H in c S . P e t t u s d i d u s eft Bcatus M a t t h .
in fr a v e r fl^ .z A paisionem e u n tiiD o •
cap, i 6 , 1 7 . P e tra q u é , & Fundamen
tninc q u o v a d isik ve tf.3 7; Q uare non M
tum Ecclefi.® M a tth , d .ca p , 1 6 , 1 8 .
pofjum te feq u i modo} Animam meam
C e p h as q u é , fiue C a p u t ,/ « p r a num .
pro te ponam .C \ m ü s lohan. cap. fin,
1 0 , 0 I I : Sc tanquam E c d c f í z Funda
N
1 $ '.Simón lohannts (a l. len a ) d ilig is
m e n tó , & C a p i t i , A p o ft o lo r u m q u é
me plus b is } D ic it e i,E tia m Domine:
P r in c ip i,M a t t b .d .e .1 6 . v e r f. 1 6 , 0
tu fcis ,q u ia amo te .
t 7 .R .c n e la t z funt due in C h r i f t o , D e i ,
O
E t p rz nimioClirifti A m ó te fuit in B.Pe
Sc iiominís natiirz , de quibus lib . 2.
tro Maior ad Pericula A uda tia , quam
/um . fe n t.tr a ¿ i.4 . de pirfona F H i]. 0
in czteris A p o f t o l is . quibas i n n a u i
tr a ü ,$ .de Chrifto. C la u e s q u é R e g n i
re m a n e n tib u s, vt ad Chriftum veni­
Ccelorum ( id eft ti tius E c c l e f i z )
r e t , fe eie citin mare, Aíafífe.cap. 1 4 . a
B . P e r r o E c c l e fi z , Sc A p o fto lo r u m
verf. 18 . Sc itetum poft refurredio
Principi promilTz funt , M a tth . d,
iiem loban.d.eap.fin. dverf.j, k cúm
eapite 1 6 , »9. & c r a d it z , lo b in .
e d u x it gladium in confortifsimos hof
d, eapite final d v e r f. 1 5 . P.tice ag­
tet,loban.cap.18,verf.10 ,0 2 6 . M a t R
nos meos.Sc ib i:P a fc e oues meas. L a t h . c .2 6 ,5 i.M a r c i f . 1 4 , 4 7 . L u c z
té d. lib r . 3. fum m a fen ten t, tr a íi.
1 2 , 50. k probatur ex illis B. Petri
36 , de E cclefia poteflate, fm e c la u iverhis,M a«fe.irap.26,}3: Efy» omnes
feat.maximé a r t.$ , bae E ccle fia p o te f.
fcandalizati fuerint in te , e^o nurntas quan io data, promi fia que fit, S:
quam fcandilizabor.k infra vetf. 3 5;
poftea a r t . (5.probauimus: Petr.im , 0
Etid fi oportuerit me mori teeum,non
Apoftalos Claues accipientes Ecclefia
tenegabo.Mitc: c.i4,29-.Ét fi omnes
fig n i fic afje.tx cap.quodcumqtie lig aue
Jedializiti fuerint: fed non tgo.Lucx
r is ,6 ,in f in e ,2 4 .q .i.
Ee
Bea*
in lih ris dt in , qna t x T ra d itio n ib u s A
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
99
i
■ V A L C A R C E N O T . E MAGNAE.
6b
lOü
queque Petrns totius gregis Dom ini- ^
ttu s femper in Euangelio , & in A d i s
A p o llo lo i u m N om in atus eft A n t t ^
*ci P A S T O R e le f t u s e f t , lofean.d. f .
A lio i Apofiúlos, M a t t h .t a / . 4 , 18 .(^
fin .it v erf. 1 5 . E t tamquaWi Ecclefi*
Principi tliñum eft : O C C I D E , E T B
Cap, i o , 2 . ¡ y e a p . 1 7 , i.M a x c i eap.
M A N D V C A , y l < 3flraw c a p .l o , \ i .¡ y
3 , i 6 . ¡ y t a p . 1 3 , 3 . L u c * ca p .6 , J4.
& e a p . 8 , 5 « . ¡ y eap. 2 2 , 8. lohaii
tap. 1 1 , 7 . E t fupet P e t n aedem * d i c a p .2 o ,i,3 .¡ y f . 2 1 • 2 .A íto r ú c . i , i 3 .
ficandam Ecclefiam pr*nuncians D o * C
m ¡ n u s lf / « í introim t i n D O M V M
3, *> i , i t » & e a p . 4 ,
SirfTonis, L a ca , tap, 4 ,3 8 . & A f c e n d i t f )
1 3 . t 9 , & c a p . 3 , i 9 . & ta p .8 ,1 4 .
Q u in e tia m O .P e fr a í R E S P O N D I T , 1?
in vná N a u i m ,q s * erat Sim o n iSjLa & L O q V T V S E S T p r o APOS­
ta cap. s , 3, P crquá Ecclefia fignificaT O L I S , ac E O R V M N O M I N E ,
tur l i b ,3. fuma f e n t .t r a í i . l f r a rt. 2. E
tamquam eorum C a p u t , ac cifdem E x Q uib us Symbolis ¡y V erbit Ecleft* fig
c e l f i o t , M a t t h . c a / . 1 5 , 1 5 . ¡ y cap.
nifieata fit. Sí a rt. 3 ■.Ecclefiam N a u i p
1 6 , 1 6 . & c a p .1 7 , 4 ,(¿ - cap. 1 8 , 2 i .
fim iltm .
¡y t a p . 1 9 , 2 7 . M atci cap. 8 , i p . ¡ y
Per Illa autem: V e r b a V N A M N A V I M
eap. 9 , 5. ¡ y cap. t o , l i . d y c a p . 1 1 ,
fnonftratur Vn itas E cclefi* >cui pr** Q
2 1 . Lucíe cap. 8, 4 5 . & c a p . 9 , 20.
fuit SimoB P e tru s; cui tantum d i ñ u m
¡ y 3 3 .& c a p . J 2 . 4 1 . & eap. j 8, 28.
e f t ; D v C l N A L T V M ,c * te ti$ a u té :
lo h a n . cap. 6 , 6 8 , & cap. 1 3, 3 6 .
L a x a te retia in capturS,Luca d.cap. 5, H
A d o r u m eap. 2 ,J 4 .3 8 & e a p . 3 , 1 2 .
4 . Alibi vetó Solus Simón P e tru sT ra& c a p . 4 , 8. & osp. 5, 3. (¡y eap.
x it R ete In Terram plenum magnis
psjcihus.íohan. d .ca p . fin , \ i ,
¡I
8, 20.
17DJUUSetiam P e t r u s , taiiqmm E ccle fi* ,
L O C V T V S q u o q u e eft 9. P itr u s .
& A poftolorum P rinceps B * a ¿ 7ar eft
AN TE ALFOS A PO STO LO S,
i publicanis ; Se C brifio M quiparatus
velut eorum C a p u t , ac eifdem P o ­
in folutione t r i b u t i , t j . i n
t i o r , & E x c e l l e n t i o r , C AL T E R I S
fine. E t tanquam P r a h tu s , é " C a p u t, ▼
A P O S T O LIS T A C E N T IB V S ,
Increpatus f u i t , M a ttb . cap. 2 5 , 4 0 .
tamquam fubditis . A B orum cap. i ,
M a re.ca p .1 4 , 1 7 . Ex.
'■*''* A nim adi v t r j . 1 3 , ¡ y eap. 2 , d v e r j. 1 4 .
ue rtitu r, Lucaeap. i » , 3 1 . R o g a u i t
¿ r a v e r f. 3 8. ¡ y eapite 3 , 4 , 6 ,
qué pro eo C h r i f t u s , tanquá pro E c ­
J 2 . & eap.fi, 8 . & c a p . s , 3 ,vfqu e lo .
clefi* C a p ite , & Apoftolotum P r * ¡ y cap.8,20.¡ y eap. 10 .d v e r f, 2 3 . (J*
l a t o , L a r < í i i . f a / . 2 2 , 3 2 : & d i x i t e i : £ í ]Sj
tap. 1 3, 6 .cum Jequentihui.
tu aliquando eonuerfus Confirma T ra .
Se d & tamquam P r * f c s , & P o t i o r P R O
trei tuos. ideft; reliquos A p o ñ o l o s i k
P O N E B A T , ac prius L O Q ^ -^ E B A O
fi deles, Laca d.M /.2 2,3 2.
T V R in C o n c i l ij s A poftoiorum , ac»
l 8 S e d & B , P e t r u í, v e lu t totius E cclefi*
torum d.cap, t , d v e r f . j 3, ¡ y e a p .i3 ,
Caput, & A pofto'orum P r i n c e p s ,S / f
d v e r j.7 . C ^ o d autem p o tio r fir 111 iu<
cialiter N om inatus E/?, D ifcip ulis, &
re prius N o m in atu s , prius Scriptus,
A poftolis generaliter enunciatis. V n ­
priiis qué L o c u t u s ,& c .d e d ú ce s ex la ­
de Angelus, M a r c ic a p .1 6 ,7 :
t e addudfis l i b . i /um m a/ententiarum
cite D ifd p u lis e i u s , & Petro.ideñ-, ac
t r a B . i o . a r t . i 3.
fpecialitetPetro D ifcip ulo ru m C a p i ­
A S a n flo q uo q ue P e t r o tamquam ab E c ­
t i , & L u c * c .9 ,3 2 -.Petrus v e r 6 ,& qui
clefi* C a p ite , k Apoftoiorum P r i n c i ­
cum ipfo c r a n t. grauati erant Somno. R
pe, fumpfit O rig in e m Baptifm us l u A d o t u m cap. 2 , 3 7 ; Com puníii funt
d e o ru m .a tq ; Gentilium,A< 3«r«,/j e - i,
corde , & d ixeru n t ad Petrum , ¡ r ad
4 1 , ¡ y e iio .in f in e . Q u o autem anno,
S
reliquos Rpofiolos.Sc cap. 5. 29 ; R e f.
dicim u s, D e o vo\eure,M em orabilium
poniens autem P etrus , ¡ y Apofioli d i.
noui tefia m tnti lih . 2. de A nnalibus
x e r u n t,S iC . L e g e 1 . C orinth . cap.
E u a n g elicis,& A poftolicis,
'T
D i u o etiam P e t r o tamquam E cclefi*
Atque tamquam Ecclefi* C a p u t , & c * •
C a p iti , & A poftoiorum P r * c i p n r ,
tcris Apoftolis P . a f t a n t i o r , D . P e . V
* c Principi ante alios Nunciara
Eft
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
lo i
d i s t í n g t . x c v i .CAP.Xm j.$.BEATO.
10 »
c ílD o m in iR .c íu rr e ft io ./ e ó a B .fa p .jo ,
i 3 j . M a t t b . 1 a p . i 6 , 3 1 . M a r t i ta p
A
2,ex Angeli iulsione M a r ti cap. t ó ,
1 4 , 2 7 . S e d pqijta: Inferí n on .p i* u a y , fu p .n u m .18 . P r iu s q u é intrauit in
lebunt adueríus P e t t i S e d t m , M a t t b .
monumentum
1 0 ,6 . L e - B
e a p .i6 ,i8 .
: g c d .li b .i.t r a ii . i-o,<ir#,( 3;nam prius
N o t a . 2. l u t e x t u jbj D ifp ooa n tur. H o C
Introire prioritatis eft.
iam Roinanis P o n t ific ib u s , ante ha n c
A c f p e cia lite r, p r* c z te r i s A p o f t o lis , G
Conftantini Sandion em , de iure d iu í Dom inus R cfurgens á mortuis A ppano co m p etebat :
Sacerdotes apim
ru it Simoni fe o r lu m , velut Ecclfifiz n
D eu s v o lu it, qua E cclefia D i/ponends
C a p i t i , & A poftolorun i,& T h e o l o g o ­ i í
f u n t , p ertin ere y v t habetur in f a p . f i
rum Summo,LHf« cap.
34. I . C oIm perator. 1 1 . v t r f . ad Sacerdotes f u rinth.eap, 151 5. L e g e S , Diqnyftum E
pra bac 9 6 .difH nSl.Std & omnis San■Areopagitam ad T im o t h e u m , tela»
Sia R e lig io n is rela tio ad Sedem A poftu m d S.Iohan, D am aften ojnSeren o,
tolicam ,_guafi ad C ap ut Ecclefiarunt,
de D orm itione D eipara t d finem , v b i
F
debet referri. Seo. cap. p raceptis. 2.
a ppellatur S V ttru sSu pram a,(¡yA n ñ
non n o v ü .i a .d ifi.k qu o ties fidei ratio
tiquifsim a Theologorum Sum m itas, ^
ventilatur, cap. quoties, 1 1 . 2 4 . 7 . i . A d quem Petrum , tanquam ad C a p u t , G ^ . E C C L E S I I S , d . cap. C o n fia n tin u s
e x A n g e lí p r z c e p t o M//jr» ¡unt L e ­
i 4 . 96 .d<?.Inquit,Conftantinus fe.Ecg a t i Centurionis , ASiorum eap, 10 .
clelijs S S . P e t r i , & P a u l i P c ff e fs i o H
Q u i á feipfo tan qsam a C a p i t e , &
num Przcjia contuliffe pro Lqm*u4*
P r z l a t o , vt V iíit a r e t nouam G t e . ,
riorum ‘ C o n t m u a tio n e f a lia s C o n c i
g e m , MiíTus eñ , ASiorum ea p.8 , 1 4 .
n a r io n e )& rebus D ita ffe . E t p e r ^ p c
C u i u s V m bra fanabat z g t o c o s , A B o .
r ia lc lufsionem ‘ 'L ib e r t a t e m ? c ó c a p .3 ,iy .
c e f s i f l e : & y t par M a nu s B e atifsim i
I I E x traditis igit ur f a p r a i n u m . i i , c o n f . K
Patris Summi Pontificis omnia D i f t a t ia m eum , q u iin Iu s S u ccedit a l ­
j ponantut k ,
.
>f
terius , eo iurc , q u o i lle v t i d e b e ­
N o t . i . O b fe ru a pro Lumin arijs E c c i e }
r e ; & B. P e tru m fuiffe C a p u t E c c l e f i z , f i quibus nominibus Romanus,] P 6
l l z , & Celíío tem , & P t in c ip c m cattet if e x a pp elle tur ab I m peratore C p n frls A p o fto lis . É rg p Romauus P o n t i ­
tantino:dicitUc c u im B ea tifsim u s P a f e x B .P e t r i Succeflor eo ju r e , q uo i l ­ M
, te r ,k B u m m u fP o n t ff e x .
l e , v ti d e b e b i t ; & ¡ure diurno,ante
N o t . 2 . P i r Im periale lu fs io n i. i. L e g e ,
. Con ftan tin um ,eftCelíIor,8í Princeps
vel PriuilegiiuújT v t /1Ó, i . fu m .fe n t ,
N
c u n d í s E p ifc o p is , & Sacerdotibus to
ifaJ I.^ .ari.^ S .la tc d id u m e ft.
tius o n i n d i , qui iu locum duodecim
N a t . 3 .U b e r ta te m , i. /m m unitatem , de
A p o fto lo tu m , & d u o r u m , & Septua­ O
qua late U b . 3, fu m . fe n ten t. tu r ijp r ,
g in ta Difcipuloru m Succefferunt,cap.
traSi 3o.eum fe q q . .
in nouo 2 ,2 1 .di/i.
N o t . 4 . L c g e p ro x im e di A a , f t d, U b. J.
Sunt alia plura argumenta. Sed h * c 1
fu m .fe n t. tr a ñ . 8. de rebus B c é le A * .
/atis C a t h o lic is b teu ita ti co n fu len a r t, 1 5 . v t ros E itle/ia in EpifcoOi
tibus. R c l i q u a petes eqe lib . %.fum .
A"** p o te fia te , 0 - q u a lite r ab eo d ifp ife n te n t. vbi de Romana Ecclefia, Ronenda fin t.
m ano q ué Pontifice. O b i t e r e x tradi­
Í . C E A T O S Í L V É S L R O . In quit C ó f
tis animaduertapt H e r e t i c i fe non effe £
taurinus Im perator fe . Contradere «
. . de grege D o m in ic o , neque de Chtifti
B eato Siluefiro , P a tr i nofiro, S«w»
corp o rc i c u i u s P a f t o t e m , í : C a p u t
P S tific i.i^ V n i^ e r fs U iV r b is Roma Pa
o p p u g n a n t : íed potius V u l p e s » & S
p * * t& o m n ss fu s eius SuceeJJorfbus
L u p o s Chrifti ovibus inlidiantes , eas
P o n tificib u s, q u iv fq u e in fin? miidj in
q u é dilaniantes , Leones qué ferocifSede B e a ti P e t r i fr^nt Seffufs 7
lím osin ipfum etiam Paftotem infur- T
. & c . P a la tiu m f im pgrif no/lri L a '
gentes ; oonantes, tanqqam veti D i a teranenfe 6 , Deinde D iadem a V ,
b o l i m i n i f t r i , vt percuffo Paftore,dif- ■
\7
V id e lic e l * Coranam ca p itis v o f
pergantur O u e s -G r e g is ZaSbar» tap .
t r i : fim nl qué P.Ifrygium
id efi,
Ec 2
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
*
M i-
J03
V A L G A R C E Ñ Ó T vE M A G N tE .
M itra m k •.fiecm n & S u p er b m e r a
f ] i ’it ,v lie lic e t\ L o r u m
,qtuuiim
"^'pVrittk eirtümdiÁ’e-iffoletcohtíni-.vetum etiam ^ Cblamydim
Purpuflea m
) iflque Tunicam ‘ S C o e tu
neam '< '¡y bmriia Imperia fia Indumenta', fed ¡ y D ignitatem Im peria''tium Pra/identium Equitum
.
FfthF.i.Coritraderi, i. fimul tradere,Doriaie. E f hpla huius Imperatoris Hu*
**' mi)iraferii,& Li'heralitatem.quam p o i
teri iiiuáderé coÁafitáf. '
Not.2.Braifo Sí7»i5f^<?.OSlFrüa, quibus
ehcomijs Rumairar P'óutifex effera­
tur. De Silueftro kcuñá in locis allatis
in n o tis paruis, " i
N o t . j .Pafie-i.VraífülL.^ljáus quafi P a ^f j t t r P a t r « w .E t aduette ante Confian* ' fTinunieononVine Summos ¡Pontífices
■
‘' ‘ sijS'pqllarii qui dum Vniueffalis R o m *
" *''A iinftites (üntjféquitür viiruerfalis vr
V lyá Pr*[3tos ,eíTe Vniueriales torius
Ofbis A ntjifites.'
5'ir/»r/. N o t a Pontifices R o ih a ' nos in Sede B . P t i r i Vf que ad finem
' mundi Sefluro^.
N o t . i . P A L A T j Y M e f t domus ampU/si
ina, qaahs Imperí] h r c,& a p u d M a » <
^ tia U lib , t .in epigr.ad librum funm \In
ffe Sacro üf/ieraiKÍa petes P a la tia c l i .
W .id eft, Douiitiani ffSde*.
1
It e P O M V S R E G l A . v t p atet fr R e g ,
e .t .& 1
1
.4 i'R r¿ .e a / .7 . Ü-.
' * 2 .15• d ’ 20. t tV a r a liP .e .i. r 2 .¡ y e.
i2 ,io .i.E rd t* T .4 ;i4 .E fth e rc . l . ¡ y
a!
. l . . . . . . & t2\\{f\‘t cap. 3 9 ,7 .
D i n i e l , c a / . T . ^ 4: . , ' ' '
D i ñ ú eft auté P í í í f i S á P a lla n té G í^ á '
ad fui mig'nituiliné d o m ú a itá ,
¿¿ruperbatnSEdincauit.
ptopij¿'Pafatr«OT ffpmus'luper.
' 4 a fhc¡i&o,rtióntéVe'pó(it3,7rc««á«w
'7
6
2 43689
to b a b ita tie rit ( k iV ic e t in e o m o n t t j
qua e x H ir tu 'e L atin ú peperit. A h )
c*W?(ítilicetrtonté Fálatiu)5«üíi P a l
las *bi(epultus[it,aftim ant appeUari.
B
D e e o m ó t e f i c M . Y arto lib.fi.d e hngti.a
L a f» » a ,a g é s d em ó t!b u s ,co llib u $ qué
R o m a n is : Q uarta regionis Palatium;
quó Palantes cñ Euandro venerunt;
qu i etiam P a la tin i, & A borigines e x
D * agro R ea tip o iq u i appellatur PaJatlfi,
i b f conf ederunt. Sed boc d ii j d 'P ala tia
ViéOré L a tin i puta u e r m t. E u d f bUnt
p
loeu d pecore d U ifi p u ta n t quidÚ. Ita qiie'N dtíius B a ld U tiii( al. B a la tiu m )
ap pellat.H íñ e im s V a r r o .
F
Q u tejvtcla riú sin td iiga 's , f c i a s , veli jm.
Hunc Romáhü m onté P a la tiü k F a u ftOEuandro d o rsa tú A ld ú qué fuiflejfiG
ue á Pallante Euandri auo;fiue á P a
/c filio ib i fepultojfiuea Palantia £iiá
A
dri filia ( q u * & P a llS tia Hyperborea,
Fx
&• P a la n tia ) in e o á é monte inhabitá,
te ,ib i q ué ab’ H ercu le ftuprata,ex qu o
J
L a t in ú peperit, ibi qué p o ñm o dú (e pulta:fiuéáP a/aC /a v x o r e e iu í d c L a ­
te»». V e l fecundum P l in iú á P a la n tia
K
A r c h a d í * o p p id ó ,p a tria £»¿»dr/tfiue
" ab i p fo E üa n d ro ,& comitibus P a la n .
X
eft e x o p p i d o A r e h a d i a P a /ateo.fiue eX P a la tio in a g r o 'R e a tin o .
* Siue d P a f t b e á P a f t o t ü m í d é m ó t i s .
M
A P a la tio mote,fiue P a la tio fiá k ü ,r tg a
' libüs *dibUs»orHintut a d i e f t i u a P i / á N
t i n u s , a , u m ,P a h t i a l i t , & P a la tk a .
lis ,le . V n d e dicimus Pa/ate»« i D e u s ,
M ó s , G l f v u s , C o m e s , & c . k P a la tiá iss
O
■■Fíame» ; Sacerdos ibi íacrificans. &
P a la tu a it S.aerificium.
A b a iiq u o ,aliqua ve e x íupra relatis ho,m e n 'traxit Pa//a«/»'a vtbs H i f p a p i * ,
JeeundüPtolom itum in a iftiq u is 'F a c-
fi^ P a la iia ’ PñoffieY.
R
- " r m i a\/*qV»o'Romano, monte,
, -..iY^j5‘ ‘^oiitentufñd)C6tVtíc«^
ehim
etía Pa/afíáfnón4Roín'an«5", Ür^uo
j
E c fie x tu r P ^ n V fr fib ítib . iq .d e'V er .
ború'óetír&'figriificatiohe •' PaJ.atívim
' mons R im a appellatus eff^quddibí^e.
^ eus'pafctfis Balare r^ueuerít'.Vel<fród
„ Va\áxfi,idelfE-ri\e f i b i pecudes fble
r in i.A li] quddH yperbdrer'filia Paían
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
104
!3
T a r r a c o n e r ífi(k ñ ic e r p to m B tii)e ¡a r if
Jim a fu tr u n t P a llS t ia , (¡y N u m a n tia ,
d e quibuS l a t iú s , D e o aufpicevira quatu ó r íih ü s miirior 'abilium noui tefla-^
Videlicet/»fe.j d e V ir is IU u fir i
b tis.S clih .fi de P r o u in tijs ,& y r b ib u s
'p ra cla rii 'Jsa'ut teftam enti. Interea v i ­
debis tfadifa7«/?ra eapite dúo 10.
§. boaoM neta jj.dnum ero a 9 .vbi pietaque d e'NumaiKÍa,& Pallantia. •
No»
105
DISTINCT. X C V I . CAP. Xlilj. $.BEATO.
N o t a . 6 . LaUrattetife P alatium , quod hic d
Conftantino Magtio P o n tific i M axim o donatum eft , fuerunt amplifsitn®
z d e s Roman® vrbis, z d ific a t * á L a te­
rano Patritio,fic d i d o , q u ó d L ateret
frequenrer.vt o tio vacaret.
Fuit Lateranui Romanorum r o b ilif s imus.de quo fic D .H ieron y, ad M flrcel
Iam : Q nis credat m ulierem n obilem ,
potentem iA domo L a tera n i C o n .
J u lii depgnati , & c . I s enim C o n .
fui defignatus adeo propere iuffu N e ­
ronis occillus e i l , v tr .e c a m p le d e n d i
liberos facultas concederetur , d c q uo
fic tm en a lis Sa tyr.io-.E gregias L a te ,
ranorum O pjidtt ades tot» tobors,
&c.
H * z d c s egregiae, q i i z Sc Lateranenfe
P a la tiu m didáe fuDt,transíate ad C 6 f
tantinum Im p e ra to rem , & *b eo hic
ad Pontific em 5 d ic a r * poftea fuere
S a n d » l o h a n n i , exinde q u c a p p e l l a tx ,B a fiiiea Lateranenfis, in qua C o n ci
lia ceUbrata, Laterantnfia d i d a Iimt,
d e quibus lib , i .f u m .f m t c n t jn tra B a
tib u s dc C o n c ilijs .
N 0 M . 7 . D I A D E M A , interpretatur hfc
ConftantinusjCorortaiw C a p itis noftri.
E t quidem elTe C a p i tu m Principum
infigne dix imus Jup, in cap, duo J itn t,
i*o.$.feo«9r . « o f . J . ( N o t . 8 . ) A d u e tb .
V id e lice t,h ic idé eft,quod feoc eft
Id
eft, vt conftat ex fequentibus.
HoU*P> P H R Y G I V M . h i c eft etiam ornam etum capitis , v t p a te t ex feq u en tib us.acu tamen p id u m , k fe r ic o , auro
* v é con textu m , Hifpan. Bordado, o R c .
camado. d i d u m d P H R Y G I A Afi®
prouintia (q uemadmodum D A L M A T i C A a D a lm a tia .k C A M P A N A
á Campania) nam Phryges acu p in g e ­
re ,& contexere ¡nuencrunt,iuxti illud
P littij lib . R .ca p .^ i: Acu veftes facere
V bryg es inuenerunt-.ideo que P H R Y
G I O N E S jp p iiia t» /a w f.S cilice t acu
p in g e n te s ,& texentes,v u l g o B ordtdo.
®r/.& P H R Y G I ANTE V E S T E S ,
• p u d P lin .tib .8 ,c a p .4 Í, funt acu d e .
p i d z , H ilp a n , Bordadas. ( Plura non
contemnenda adi h z c N o n iu s M a r ­
cellu s ad F iliu m de p roprietate ferm onum m ib ie o lu m .3 ,
In de P H R Y G I A N V S , N A . V M . e f t
P h tygionum arte de p i d u m , Co/á Bor-
0
.0
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
A
B
C
D
E
p
G
H
I
L
M
N
D
1
^
\
ra
5
T
Y
106
dada , 0 Recamada : fitiití P H R Y G I V S , A , V M , ( q u o d e t i i m fignifi­
c a t i d ,q u o d eft é P h r y g i a , ?bea ve o r ­
tum h a b u i t .) Q u sm o b re m P h ry g iu m
h i c eft capitis o’tnamennim acu d e p i c tu m (H ifp .B ot/ado )fubft2 ntiué ¡ve l ad
i e d i u e ornamento fub in tc U e d o .
N o t a . 1 0 , N u m e r. i . I D E S T
M lT R A M . H * vo ces deefle folentj
r e d é tamen a p p o f itz ; nam P h r y ­
g iu m idem e f t , q u o d M itr a ; H orum
autem quatuor h z c eft differenriai
quia D ia d e m a , k Corona , de quibus
Iupra j funt C a p itis O rn a m e n ta ; fed
P rincipum t a n t u m , k f o l u m r n o d o a d
folennia.
P K R Y G I V M autem , k M I T R A o m ­
nibus competebant«& Principibus e x ­
tra folennia , k f u b d i t i s : d .ff e tu n t t a mcn intet ferquia P hrygium eft capiti s
ornamentum,acu tamen e la b o ra t u m ,k
p i d u m , i d e f t R o r d a d n , v t fupra d ic fnm eft.
m i t r a vetó abfque acus p id u r a ig e n e
l
ra lio re ft, co mpetens k Principum C a
pitibus extra folennia( vt pacet e x hoe
t e x t u j k a lio t u m V I R O R V M c a p i<ibus B a ru c b .ca p ,% ,i:
impone M i ­
tram C a p iti t a a . V u l g o T u rb a n te ,qua
^ lis eft i s , q uo vtuntur A ga re n i. I t e m
C a p itis M V L I E R V M ornam entum ,
v u i^ S C o pet e.Rodet e,o M oño, lu d it b .
eap, io ,3 - 0 d if e r im in a n it trin cm e a .
p itis fu i,0 im p o [ t ii t M itram fu per ea
p a t fu um .lxcm Saeordotu veteris leg is,
L i » i t , g , i j . Eeelefiaftiei 4 $ , 1 4 : C o ronam aurea nfuper M itr a m eius k c .
Icé Saeerdotifarum G en tilif i, vt c o n f.
t a t e x M .V a r r o n e l i b . 4 .d i L in gaa L a }
t i n . poyi w ííiííiw , vbi agens de m u lie ­
rum f u p e l l e d i l i . k ornamentis,inquit;
D iñ u m C a p ita l d e a p ite ,quod Sacerdo
tu la in eapite,etiam nune; fo len t habef e . S i c x i c i d B i t u , quo R ó m a n o R itu ,
Sacrificium faem in d , cüm fa c iu n t, Ca­
p ita V elan t.M ixta
reliqua f e r i in
C a p ite pofiea addita eum voca bu lis
G r a H / . H a d e n u s V a rro .
S i C R I C A V etó , d c qua Marcus V a r r o
eft V e l u m , q uo foeminz SacerdotuR o m a n o ritu Sacra Facientes C a - b
pira V e l a b a n t , a c tegebant , v t r u n c
M o n ia l i u m V e l u m ; d i d a q u c i ft
fi»,quafií<iíTO R itu C ap ita velans.
E eJ
MI.
0
,0
107
VALCARCE
n o t a
8
: MACN^.
Jc8
cienfibus,8¿ Francifcanis c o t d u lis jC o
/ r o m vé in C i n g u ii s depiftje,
Erat q ué T I A R A C a p itis crnamen(nm 9
a n t i q u a t i legis S a c e r d o t ib u s , E xo d .
cap, 2 8, 36: Facies <¡y ¡aminam, k c .
lig a bts qué eam v it a hyacinthina , 0 e rttju p e r T l A R A M , imminensfr o n
t i P o n tfic ts. Síiufra veri.40 : Porro
fiiijs Aaron túnicas lineas p a ra b is,
ba lteos, 0 - T I A R A S in g lo r ia m ,(¡¡y
decorem .k fcquenti c a p .3 9,6 :de A a ­
ron : 0 * pones T I A R A M in capite
e i u s lam inam janSiam fuper T I A ­
R A M . In quibus piané T i a r a difting u itu r a. M itr is , de quibus E x a d .d .
, c a p .2 9 , 9 - fupra num .6 . 0 ' cap. ¿ 9 . d
ü ír / .2 5.(upra num.7 .
T i a r a quoque C a p u t Regum cin g e ­
batur V ir g il. Sceptrum que, fa cer qué
T ia ras, k nobiliurn capita , msximc
C h aldeo rum E z e c b ie l.c a p .1 3 , 1 3 , D a
n ie l.c a p . 3, i i . luucnal. latyr. 6\ &
P h rygia ( ideft Ph ry gio n u m acu dep íft a lupra nota 9 . p i i c e d . ) v e fiitu r
Bucea T ia r a .
la m tamen vfu i n u a iu i t j V t T ia r a fit C o - 1 0
, roña Summorum .Potitifict:,m.5 M itr a
v e t ó ( d c q u a / » » o f í B t ; a / i i j , d tfa cro
alta ris myflerio Hb. l . cap. 4 4 . 0 59, 0 Durandus in ra tion a li diúinorum
■lib . 3. ca p it, 1 3 . ) reliquorum E p i k o potu m. E t quidem reftém am a^tentére perpeivfa,Ti,ara data fuit Aaron tan
quam Sum mo P o n tific i. E x o d .ta p .2 8
3 6.. cum reiatis fupra num. 9 . praqcS'.' I
M itra .v o ro fiiijs eius,tanquam E,p.^fco
, . p is ,& ,f u b d it is ,£ a :o d .¿ .ía p .2 P ,9 .t ;u m
re latis ftipranum.fi.
,,
Q u o d fi adhuc veJlis, M itr a s .\cgis i e n i o u
,,• c o n fq d A Sacerdotum non fuifíe Cii^gu
■ U*m,Vitta)nyé fuper poftta balteo.
¡um , neque t e n u m , fed C á p it i s O tn a E t q p é fíahtiixx.Exodf cap, 3 9 , 1 , ! i F e , fnentum ex Cíaditis fupra n u m .i.,cu m
f e r u n t^ tq^ iiasbyfjitiasjki,- ^ A li - Q , fe q u e n .k e x v e rb o JwJpffBO, q u o v t ú n tras cum C Q k O N V U S : lu is ,e x byfo,
tqr,aucbQtitajes d. num. 6 . k gx diffe­
M-N U ffjLPM verdde b y fo ieto r.
rentia T / a r < , & M itr a , d e qua num .
t a , k , . k E t c k fu ft ic i c a p .4 ^ , 1 4 ; Ccr. " R
.10. praced. k E x o d i cap. 3 9 . v e r f. 2 9 .
Tonap3 aureqm jupfr M itram eiut,uon
k 30. quo loci exequentes p r i c e p t u m
D o m i n i . E x o d . cap. 2 8 . v e r f . 3 6 . f u .
inditant Jl/^ri-avre íIeapirisCotojiá,
íqdpf5PUS/C;¿»¿«i)i(»» cum;Coronulis ^
pra num .9 . Fecerunt < ¿yla m in am ,kc,
ex byftp.
^ f ir in x e r u m eam c u m .M IT R A v i t ­
Sqrj.aatem ib iC Ó R O Ñ ÍE , & G P R - 6 £
ta hyacinibina , fic u t praceperat D o ­
H V L íE , ■
acu i n t e x t i . 2, citcutnpof ti
m inus Moy/í. S c ilice t, d. c a p . 2 8 , 36.
, G L G B V L I „ 5í. C I R C V L I vulgó
in q u o lamina é Tiara,fiue Mitra fron­
Botones, ó Prefilias^ quales ir. C iftet- V
ti Pontificis imminebat.
Ten;
m i t r a v e r o Grzcumnoitien t f t , d i a ú
á G r i t o Mitos,ott, id e ñ ffilm n . huea
M ita , id eñ .L fU a , ofu m ; q u x fignificant Filorum c i r c u l a , quibus ftamina B
reguntur,vulgóC«/wda : ipía qué Stam kum fila, v u lg o A í a d í z a : & fila ex
tela cadentia , v u l g o Cernejas ,d C e n dejas.
Vnde pftf/’Wí apud G r i c o s M I T R A ' e f t
D
plurium filorum ligamen , vsrta vé,
H iíp .C uerda,C inta,d Lifie».
In de qué M I T R A idem eft, quod C in ¿a lu s, H ifp . Cordon,óC ingalo; q u a ­
lia funt Fratrum Minorum , & Sacra:
L y t u r g i i i M itr a q u é appellata eft,
C in g u lu i, quo S i r i t i cingebantur : &
G tx c i M itrochiton as G i n f t o s ,& A m i
trochitonas D if c in f to s appellaiunt,
Q u in i m o , fi attenté confideretur, S a ­
cerdotum veteris legis M I T R A , non
fuic C a p itis ornamentum, íed C ingu • H
lus , S: vitta byfsina fuper balteum
( qualis eft illa , qua Ciftcrcieníes tuI
p r r cin gulu m , corrigiam vé vtuntur)
E xod. cap, 1 9 , 9: C inges que balteo,
_Aqron/(iIicgt, ^ lib e r a s eius, 0 - im K
pones eis M i t r a s : erunt qué Sacerdo­
t e s , k c . Leuit.c^pi. S, 1 3 . F ilio s quo, \queeius oblatos flffliu it tu n ic is lin e is , £
[ & c in x it balteis. ►im p o ju j qué M I ­
T R A S ,v titfj}'ira t y k c . í f a i i p a p . 3 ,
1
In illa die auferet Dom ipus orna- M
rnentum, k c . & M itra s ,, (0 D ifc r itn in a lia ,k c. k infra verf. 2 4 : £ f erit
f roíuauiodfirL f j t o r , 0 - pro zona'Ju ■^
n tcu lu s, 0 -pro crispante, crine ca lu i,
tiam .
O
E x quibus dfaiícitur Saíettjotgm- anti»
q u i legís M I T R A M j q í i r l aliud fqiffe, qpain Cipgutum ,, Z onam , V m \cu -
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
9
D ISTIN CT.XCVI.CAP.Xm j.§.BEATq.
i r T c n '- a r í poterit M ‘ tram Sacerdotum
illius legis non fuifla . v t noftram cnm
duobus cornubus ( neque enim V e t c
res Sacerdotes co gnouere , fed neque
fcire potuerunt duo teftamenta. ) fed
íuiíTe ad inflar A gartnó M i t r a , vulgo
Turbante , cinftam coronulis ex byfío
fupra n u m .j .k a fa fcijs, & v i t t i s , q u i ­
bus coim eaebantur,TlíííM W a p p e lla tam:quemadmodum k noftra d i d a eft
á fa fcio lis , k ifilis dependentibus , k
faCciis inea Phrygia arte d e p e d i s . S i­
quidem A i líra G r z c é vt Jupra num .
4 .d i d u m l u i t , nihil íaliüd eft , quam
F ila pendentia,Si plurimorum filorum
U g a m e n ,V itta v c .
V n d e ^ »Yra,idem eft,quod Capillorftm
O rn a tu Jik ex f a f c i j s ,k horarijs V itgi
num concinnatz CoroUa, Hiíp* Toca­
da, o Rodetes. Inde q u é A p o l l o n iu s
M ig r a ta m , V ir g in i incorruptam a p ­
p e lla t,H if p ,Dowcí/Za en cabelloicuius
c a p ,cis VirtasiCÚm N ub e re t , antiqui
foluentes D i a n z dicabant. V n d e M i ­
tram /¿/«ir-f.nihil aliud eft,quam V i c
tas ex capite Virginis diffoluere , eam
q u z N u p t u i tradere.
i
N o ta.ii. S V P E R H V M E R A L E (d e q u o
,,^ x o d .ea p ,2 8 .2 9 ,T .3 -& iS 9 -E tit‘’ te n t.
de Sacro altaris rn y k er.lib .x.ca p .18 .)
» S u p e r ,k H u m eru s; eft veftimencuiil:
' fupet.humetos collum circumdans; vt
patet eaeibae te x tu , V u lg p -J l/ » z ria .
Formam videbis in legis M o í a j i ^ S a ­
cerdotib us jimperatoribus q u é d e p i c t i s .N e q u e huic difsimil.fimz fu n t,p rz
ter caputiura,C ard inalium, E p i fc o p o
) r u m ,C a n o n ic o r u m ,D o d o v u n i j k F/a^
trum C a p e l l z , H i f p a n .
p ir o te s .y Capillas. Wel t ñ Super hum erqle idem quqdTb/ja/XjVt infra no, ta fe q .n u n j.j.
, ,
jj,, j
N o t a , t 2 . Num-. i , L Q R V M» fecundum
Dqnarum ; L O . R Á apud veteres
t A V R A dicebantur-, d L k V R O
trium phorum .fub quavtps.erM C A P t
. T j . y O S y i N C i l K i i i u c i j u e per
pom pam .'Idco qve:ajtf en;;Vt conditio­
nis rem inifeer-enturJfLorts Q adanff ir .H z c D o iia t u s .,,,,
^
E r quidera ¿ar»f«.pla^^s h3bet figiuficat i q n e s , k coinpofita,, .qg zrtinpiaad
vnum,eumdem qucfpnt.aiii, k ptinci
p iu n u c d ig a m .
^ -,5,, ^ ,■• '
tL-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
iio.
A
L O R V S mVcuHiii generis , idem eft, ^
quod C O R l V S ' e i u í o e m generisiam
b o qué id.eKi, qviod P E L L I S , H ifp .
B
V C u er o ,P iel,oFelleiq. P l a u t . in Pzn»
tn tergo meo tres J ic ile Corios con. triuifti bubulos.
Lorum quemVj
piam fine fuó depromit.
L O R V M aucem,,k C O R I V M neu- 3
D
trius generis,adiediuctiim move , (ignificant ex LorO ,C o rio ve , fiue Pelle
d e d u d u m ,v e l confedura.apud H i f p .
É
Cofade Cuero, V n d e L O R .V M i c c L
pLturpro L o r i c a . C l ip i o ve ex Corio
c o n f e d o , qualis eft A b A R G A apud
F
H ifp an o s.P a p iw ia j : £ f nigra geftahat L O R A manu, V e i proprius pro
n
C Q R R E A D E C V E R O , quz L a ­
tine C O R R I G I A d i d a eft quafi Cor ijr e B a F a fd a .
J_J tnd e qué C O R R I G O , k q u z ab co de
diicuntur,quahCor»o
L o t o , fla.
e llo ve.
e etiam Loi-arw accipitur pro C o m - 4
gys e x C o rio , quibus boues vniuntur,
& coniunguntur.Hifp.Coywrtáa/.ác.óiV
i\sx\p,enáo. .R egum €ap. , i : f u í ‘ U'r leones
boues,quaft Lora e x are
_
, pen den tia.
3 9 , 1 3 ; N um quid
f
a llig a b is R bin actrota. ad arandum
Loxo tuo. B c d d i a f t . cap.
í«.g u m ,
Lorum curbant ¡collum du-
f
3
,0
'1
7 90
0
E f g s w t a l i t e r Lorum f.i<irxi eft,quod Cor
V in culum , F u n is , e^ihus aliquicl ligatur.H ifpan ; C»írá4 i,iíía¿«. .T fl,S o g a ,C o r d c le s .,p x ic \ m \ ex C o O.
tio ,A B o r u m c a p .2 2,ii.$:E{.ium aflrirt
■
L O R l S , , . k c . i .d e ta p ep
■.'i\ \ - P - d e fuppelleiii.Uga/. vhi d\ciL.
t u r : in firum en ti íftalori] 'iffs Pelles,
fiuihus inuofuuntur Vefiimenta : Lor^
Q . fluoqug, quibus hft P/lles covflritfgi
— fo le n t, AppTon apu<LA. Gellium,
• .t‘á ?iltff\.4 -/Foflea , inquit,
n ' videbam us Aridrodum .,
.leonem
,‘ i
,L*?ro tenu i reuinB um , v rb e tota cirN ,
'/
0
S
X
V
^
eum tabernas ire , , .
bftnt Lord etÍ3m,Corr//x<<, tíabena | «
” £ í í ; f j jí '« ; a equ o rn m , & czterorum
animaliuDa.Hifp.R'twdaQ q u * c o m «
muniter ex Corio fianx,Virgt/-Georg.
3; f i l i idfiant v e r u / r jJ < f t0 P
, d a n t L o ra : volat v i feruedus A x is
C.i.Currus; H ifp.
aAy
j
III
6
7
V A L C A R C E NOTAE M A G N y E .
d a , V o’a el Carro, apud qúos L oris ^
A llig a re ,Si Tenere, fonat Arrendar,
\ M \ ,A ta r,y T e n e r de Rienda.
Sunt quoque Lora C o r r i g i* S e l ! * , 8c B
L e ñ i , k c . H i f p . C in ch a s, Correones,
C o rd eles,y L irch l.\ih ,2 ,R tetn t Sella,
lin teis qu'e,Loris q u i.
L»
Item C orrig ia ad Vapulandumifiue V e t
betandum.qu* dku ntur Verbera, íiue j-j
fla g e llu m ; maximé fi ex C o r i o fiant,
H ifp a n , 04z o / a , Z u rria g a , Etiamfi fit
A z o te de Cechero,iuxta V ir g il.p r o x i- £
nié allatum j aut Tortor i t C o rrig ia ,
Hifpan. Penca de Verdugo, iuxta V l ­
pianum in l.ite m apud Labeonem. 1 5 . F
pefim ed.S.vnde quartt. D .d e in iu r je .
ibi. S i m agiflratuí m unicipalis ¡ e r ­
uunt meum L O R I S ru p erit.
G
In de L O R I S C A D E R E , idem eft,
(ju o á Flagellare,Verberare , Hifpan.
A t i i a r , i u x t a D onatum redditum fu- H
pra n u m .i.C /V e r. P h ilip . 1 3 , A .G e llium l i b .2 tap. 1 6 : Cadi q u i eum L O - *
R O iu fsit.
d
Eft etiam L O R V M , C o r r i g i a ,q p a cin gimur,ideft, C in g u 'um, Z o n a , B a lteu s;
y ii(p m .C o T r e a ,C in ta ,C in to , P r t e r na. Syp o ntin us: Vnde poeta B alteum
V en eris, qui C E S T V S d ie it u r ,L O - L
R V M appellant. Item Co rr/¿/a,q u «
lo c o torquis ad collum á libertinis
^
geftabatut.quibus ( v t tradit Syponti» M
m s 'in fecundum M artial. epigram .)
JntericBo tempore conceffum f u i t , v t - *
P r a t e O E f a w , L O R V M C o llo ,p ro ^
BuBa decote ge f t a r c n t.T c ie tiu s V atto lib. 6. de Lingua L atin.ad finem:
L O R V M ,q u o d p t remedio in eolio
f u r r i i . L e g e P l i n . l i b . 3 3 . cap, t.rto n
longl a principio.
p
H i n c qué pau la tim fañ um fuit.vt L O R V M appellaretur Paniculus aureus.,
v t l argenteus, k c ; qui C o l l o gtftari O
f o l e t , ¡deft Torquis, Hifpan. C o lla r ,
Cade n a ,/T » / o » .In qua fignificatione
p u to accipiendum Conftantinum hic; R
N > c non ¡ y Super humeral t , v id elicet
L O R V M .q u o d Imperiale circun iart „
nffblet Collum.
y t Superhumerale,(me Lorum fítimpe.
rialls Torquis Hifpan.C<»//ar, 0 T « .
/«« . nam Jtf«zeta fequentibus verbis
comprehenditur; E f omnia Imperia.
Ha indumenta.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
112
O b it e r q u e .n e c enim (cire nocebit, adno
t a b is já L O R O , d i ñ a f u i f f e L O R ó .
M E N T A , q u * funt etiá Corr«(^/a e x
C o r io ,\ t p a t e t e x lu jlin o lib . 1 1 . qui
i g c n s de nodo G o r d io i n q u i t : Dum
C a p ita L O R A M E N T O R V M »»,
tra nodes abfcondita reperire non pof/ c t , v io len tiu s Oraculo ,v fu i g la d io ,
L O R A M E N T A cadit.
I t e m D tfc n fie , M untm en\ k T a t a m t n tum ex C o r i o , v u lg . Affforro , C a p a , 9
C u b ie r ta , qualia funt 8c libro rum , Sc
inftrumétorfriatq; e tiá ex t abu lis,lig­
nis v é . Secundum H i e r o n y m . L O R A M E N T O ligneo eircundatum adifit j fundamentum non d ffo lu e tu r.
A L o r o etiam d iñ r funt L O R A R I I , ^
h ifuntpriu atim L otis vincientes , Sc
ca d e n t e s ,v t f e r u i , k Scholarium C o r .
te ilo rcs.Item L iiio rss, magiftratuum
mrniftti L o r a,V irg ae , faíces que p r * .
f e te n tes ,q u o s C a to Brutianos a p p e l ­
l a t a Brutijs,quibus L id o r u m , k L o ­
rariorum O f icium mandatum e r a t,H i
frint C o re b e tet.si Esbirros L o r is v in ­
c i e n t e s , & Tortores Loris c a d e n t e s ,
H i f p . Verdugos, d i f t i d V e r b e r e ; vel
potiuS á colore Veftirftenti.qno v t e b a tiir.H ifpan. Ía/affir>'dí, vnde k S a ­
yones,
A l o r o q u o q u e manat L O R E V S ,
A . V M . q u o d ex L o r o , C o r i o q u é con
í icitu r.S ica t> u d C a / o » ím ea /. I . L O R E V S f V N I S . p tin . lib . 18 . e a / .
3 1 -.Antiqui F u n ib u s,V iti]s ( . i. V i n ­
c u l i s , vel V i t t i s ) L v r e i t ca d e tra h e ­
b a n t.
C o m p o n i t u r etiam a L O R O , L O R I C A , H i f p a n , Loriga-, e ñ qué proprié
C l y p e u s , Scutum ve ex C o r i o , L o r is
v c , H i f p a n . y l d a r ¿ a , q u * etiam L O R V M app ella tur (/«/rana»», í . ) in
qua M e d u f * c a p u t , alia q u é infignia
o lim pingebantur. L e g e M a rtia l, tib»
J .e p ig r a m .i.a d Loricam D o m itia n i.
E ft q u o q u e L O R I C A corporis t e g u ­
mentum c x C o r i o ; H i f p a n c exinde Co
r a z a i ( m i l i t u m arma) k C o leto , d i ñ ú
quafi C o rieto a C o r i o ; k qua etiam
priuatim vtim ur, C » e r a .V i r g i l i» ; C a i
-p
P e llis latos humeros erepta iuuencoPu gnatorem o perit. V nde M . Varro
lih .4 ,d e L in gua L * f i « . i n q u i t , L O R 1V
C A , quod i L O R I S de C orio em do
peBo
S
^
113
DlSTlNCT.XCVI.CAP.Xliij.§.BEATO.
114.
(ideft Avm auit) in dim icationem perVeBoralia fa cieba n t C kipple^ diB a A
g 'L
efi) Pofiea faccadeiuat GaJH é P e r.
T ransfertur etiam Lor/r® ad Parie tnra
r o 'fu b id vocebulum ( fcilicet L o .
r i c z ) eX anm U t ferream tun ica m . B • m un itio ne m ,V a rro /»&.», d i re rufii(,
c a p .'jj-.P a r i'te i.fy fo lu m opere tjB o
H iipan .C otade M a S a .C x ia r U b .g .d e
r 10 marmoreo L o rica n d i.k c.
B e llo G a l l i c o s L O R I C JE uuc e x
A V e r b o autem L o r i c o , d e f c n lit L o r i i 3
cratibai a ttexun t a r .V ir g il. t . K n e i d .
caf«jc,a,«iw, ideIt indutus Locica , de
l o r i c a m confertam h a m m , auro
cuius fignificatioiubus fupra n«m. 1 0 .
queTrtlitem .xdtñ. ttium ü d o t u m , vel
D
L iu iu f iib . 3. de helio P itn ic. Statua 1
triplicem. Hifpan. Loriga te x id a de
eius indicio f u it V renede in foro fia tn a lla .y d t Brocado de tres altos. V i d e
tu ta iL o rie a ta .a m iiis to g a ,k c .
l.q u i commeatus i4 .§ - arm a.ver/. S i
Item L O R I C A T I O , ad eft f.iunitio, & 1 4.
veroL orieam .D .de re m ilita . •
Defenfio L o r i c i , tefti ve C o r o n z , de
Inde LoriCi», eft ctiam Parietum C o r i ú ,
qua fupra num. I a. in fine. Vrt.ruP.ius
Tegumentum v e , Hiípané Capa iuxta
I lib .ó ’- Dttpltcem p raheatcontignatio­
V i t 'u a i .l i b .6 - k dicenda t n f a n . 1 2 .
n i Loricationem , ideft, Lonca: defeu.
Ite m T e f t i A l a , q u * vlrra parietes p r o i j
ftofiem, vt te fti ala fupet alam fiat.
citur,u eftil!icidijs parietes ipfi fadan
V e l coaxatio fuper coaxationem , H i f
tu r jL a t in i 5 «?,?f«»d/a , k Suggru npan, feR euoq la obra : apud V irr u das a p p e l l a n t , H i f p a n i T i x d r o z , A /a,
H
r urum enim h i C p r ic e d u n c : C«rw C o a A la r , 0 Coi onda de te xa d o . Id em Vt,x a tu m f u e r i t , infuper altera coaxa­
tru v iu s. lib . 7 . c a p ite , i . ( qui- &
tio tranfaerfa ftematur. Vc Loricatio
a n t e a /¿ó.
8. ) agens d e p a r ie - j
fit alia v e lu t T e c r i» & parietum pellis,
tibus Latericijs, t e f t i q ué LoTica,fiue
'
. corium v e , H i íp .D a / 'o í f a Cá/ra.
Corona ad eos protegendos , inquit:
voluptaria
N o n p a tie tu r L o rica tenacea ( ideft Í ¿ P s u l u s i n l.i m p e n f t 7 9 .
D A e Verborum Jlgmftcattone, diftinel T s x a r o z ) íad» laterem .Sed- '"‘roiee •
■ guens Irnpenfas in Neceflarias »' V t i tura Coronarum reijetet e x tr a pcrpen
diculum fiilla s .
Xir Yi- le%,& V ó lu p a r ia s ',ponens queexeh i*
p l i V o l U p t a r i i , i n q u i t ; V i funt V i r i ­
I I L O R I C J E autem dirninutiuum eft L o dia ria , A q u a S a lie n te s, inirufiratipr ic u la , q ü * fonat Obffefl‘o r(jra,& C a f- . r
n e s,L o r i cat iones , P iB u r á . Q u o loco
trorum meenimeatum , Vz- conrratijs
iz-L orieationes interpretari pofumus
erumpentibus n fiflaiit, iecundurti V e
g e tiu m l ib .4 , Sc S .P h ip a n .T riH cb ea t: M - ■ D ea lb a tto « eS ;H tip in y O b ra d e B la n ­
oG efiones. C x ia t d e b ello G al/eéi 'vbi
■ q u ea r,D a r mano,o capa de yeffo : vel
j Rr-kuataS F ig u r a s r , H ifp an . Sctedos,
p o ft valli munitionem, C o r o n a s , F b f ''G
f a m , & T u r r e s , in qu 't ; Pon tibu s trajee Q - ■ A rtefories,y otras laboresi
H i s contrarium eft Verbum Dilocicoiai, I J
tis,e o n flra tis qué coniungi ¡ quarum
Frontes Vim inea Loricula m uniren­
id BftvToHcam tdlleVel .H iíp. Defar-i
raar,iQ u’ ta r la L orig a , C P rjzas, Sec.
tu r ,v t bodes d du plici propugnatorum P ;
vTifúara-flum* 10» Egefsippus lih . 31
ordine depellerentur. D . H ie ro n y m .
aduerfus Pelagianosi Deuteroín. cap. ^
i í Q u sm cumque reperubartt D U oriiaS te
a n e m )x é r tit Lo'ri f f l . ' t- h»ni'^V7.
,,.1 , .. ,/ . •- t.
l í . f v b i 72„. --.
j -,p.b™..................eulam .M urulum H U p sn .Antepecho,o
*''^*^''tur etiaqi 9dtun»«m -ilaliasiqué
- V e fte s j á t ñ .T u H ie a m EX iiere, k c .
Baranda.
,1 D e tra h ere, D e m i t r i . Halpao.Defrm12 ,M aq a t q uoq'ut á I j t r » , & L orfea V era
dariQuitar la tumea,&:c.Capear.£libunv LoriíOv’á r , quod, proprié fignificat Loricam in iu e r e .iie ñ L o ris ,P eJ S¿ -'.c e r J ib ..-, d e oratore j.Noeiduiifaait
lib u s jG o r i v e,S u p erteg r t , A rm are,
revDtioricare.tfinieam , & indicibus
d c x tr ic e s aduerfusofiendere ,é c altbí:
M a « i r f .H i( p a n A dargarreiA rw ar,o
Qií(iit¿auíape-rar^nd¡*.mo» dubita
Defender/e con cafa de Cssero- T o m a r , T
» i reum excita re eonfularem, é -e s u t
ó Pon erle las C o ra zasiC o teto ió C ota.
Dilpricaretunicam t iic ' ^ i,í.i-r,
P ’in ÍD s.lib ,8.cap.24fM ex v b t p luri­ y
i S ed k JLoripes comppnítur a L o i y l k ^ l »
bus eodtm modo j e C o r ijt L oyiva u it,
P e s.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
iiy
VALCARCE'N
o
P i / , dis, proprié is eft, qui, vt pedem A
mouca:,Lor«»« ad P f d i w habet, q u a ­
lem inadolefcentia N um antia vidi.
Transfertur ad omnem Claudum , H i f p . B
Cojo.Iuuenal.Satyt.i-.Lor/pfdiiw rec­
tus derideat, Mthiopern Albus. A lciatus in E m blem . dc amicitia ; Loripe­
dem fublatum humeris fe r t Lum ine
C a p tu s ,i.C x c u s .
D
1 7 L O R A , R , foem.generis d i d a eft.quafi Lorida , Loro v e p ercu fa . Lurida,
¥ u /ca,H iipia.L ora, Entre Blanca , y ■p
Negra.KM ] quafi L ota . Eft Aqua V i ­
nacea, H ifp -Agua pie-.Vino delgado-,
R suino. primeras, fe g u n ia s ,o terce­ p
ras A g u a s ; q u z , vino cx há uto , cum
V in ace is exprimuntur , a u t cum eis
immiiTz m if c e n t u r , de quibus P lin iu s G
lib .1 4 .c a p .x 0 1 N o n poffunt ittre d ici
\ in a ,q u a Q r * e i D eu teria s (« .S e c u n ­
d as, Alteras ) a p p e lla n t, C a to
nos. H
Loram , m aceratis A qua Vtnacais,
quam uis ifiter Vina Operaria num e. rentur.
H o rum V i n o r u m , fiue A quarum V i n a ­
cearum tria genera couiiumerantur»
V i d e Varronem l ib . y. de re rafiica K
ca p .$ 4 .k .C o lu m .U b .i2 .. eap. 40. D o
L o r a h z c Idcm Varro de V ita pop. Ro
L
m an. A ntiqua m ulieres maiores natu
— bibebant Loram. N o n . M arcellus dc
'f e n e r e c i b o i u m ,k potu um iLoraw d»- M
eebant in vindem ia,cum exprefssjpent
a e in ijm u flu m ,0 fo llic u lo s in d o liu m
to n ieciffin t. H z c de L o r o , eius que Ñ
c o m p o fi t i s ,k L o r a d i d a f in r, vt núnc
ad reliqua Conftantini verba tranfcaÓ
mus,
■i'*'
‘
N o t . 1 3 . C H L A M Y D E M . H i c iam
apparet Chlamyde n effe veftimentum
. Imperatorum , Regum , ac m ilitare,
Hifpan.Ma»/o. vt m l . im ie . C . n u lli
licere, tib, 1 1 . V i r g i l i u s : Sydoniam
( ideft Purpuream ) p iéto Chlamydem
circumdata lim bo. L e g e i , R egum ,
ta p .2 4 . Superhumerale v e r ó v i d tft,
■
Lorum, effe Torquein,Hilpa_n.Co//4r,
o M u ze ta . D e C h l a m y d e autem e g i ­
mus in notis paruis fupra bae difi.cap. S?
én S crip tu r'sj-'S ii '
1
N o t.14 . N u m . i . P \ R P V R E A M . V tre m
ab origine repetamus', Purpura aquis
orta.C oncha qiȎ C i'cu m fep ta , inter
pifces connumetatur,Hifpan. C / v w i "
,0
C
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
t
;x
m
a
g
n
^ .
it<
J i , C ochinilla ;oF fcarJata. H i b e t in
faucibus ciuorem feritis , k lanis cin­
gendis nobilifsim um . C n . V ía tia s. 3.
pud A .G c lliu m lib .2 0 .ea p . 8; iam ton
file s tapetes ebrij fuco. Quos Cone b»
Purpura imbuens venenauit. O iiid .
m e ta . C ollocat hanc fica tis Concha
Sydonide t i n i i i s , de cuius natiira p l e ­
ra qué PU rin tslib .p .ca p . ? I . eum f t q u e n tib u s.P o litia n . M ijc e l.t a p , 1 1 .
Syp on ti,irt .M a rtia l'.ep 'g ra m ,
P V R P V R T B . autpm va riz fu n c .v a r ijs
qué nominibus a p p e lla n tu r,v e ls b eff e d a , v e l i locis , in quibus? nafcunt u t h z . Purpurarum c ó t h z : A l i z enim
funt A lgen fes v ile s P u r p u r z , de q u i ­
b u s P/i«./<fe.9-ía/», l y . d i d z ‘a .h A lg is,H ifp a n .O u a s.o T erh a s deel agua:
inter ahgas cnim h z P u rp u r z C o n c h z
naicuntur,enutriuntur q u é .
a l g a v e ró v e l a b A lg o re a q u z , vel ab
a llig a n d o d id a eft P lin iu s d . cap. 3 7;
A lg en fe en u tritu m A lg a v ilifs im u m .
B L A T T A In dicum C o n ch y liu m eft,
d c q u o infra nam. 6 6 . Eft & B u e e i.
n f4 w ,n i,d e q u o P lin iu s d i lib . 9* ea p,
jb iB u c c in u m c y f iwirtor concha", »d fienslitudfnem cius B a rcin i ( H t i p - B o c cin a ) quo fonus e d itu r .P a x p m x a ppel
la tio n o c o n tin e r i, in q u it V ip ia n u s /»
• ijfie u s la n a :6 ifi.P a r p te r a fin .D ¡ g A c
le g a tis . J .d e eo P lin ia s d . lib-. 9 . cap.
38 : B uccinum per /e ( id e ft foluin )
dam natur -. quoniam fu cu m r e m ittit
(fH ifp .D efea e el T in t e .) T r a d a t q u é
jn leq u en tib u s q u o m o d o T y r i o , &
P e la g io m ifc e a tu r . iterum qu é tinga.,
tu r .L e g e fafe.3 9 .< ^ 4 0 .
1.
C A L C V L O S A P u r p u r z funt C o n c h z
q u z inter C alculos nafcuntur ( H ifp .
Ci(ca)0,Cafed)at,Pedragatcs) de q u i­
bus P/»«»’«/ d ,ls b . .ca p . :C i\ c u \ o i s dppellasitur d Calculo m aris , m tre,
apto Cattcbylsjs.,
longe optim um
P u r p u r s s .H x c k Ryponttnus.
C O N C H Y L B , L l S , vel Conchylium ,
á Concha , omnes Conchas' videtur
co m p rehendere,iuxta illudP//i»«j lib .
g .c a p .ifitL in g u a Purpura lo n g itu d i­
n e d ig ita li, q u a p a fcita r ,■perforando
re liq u a C o n ch y lia . Q u o lo e o d i u T f a
faciens , in q uit , quAd Coneharttm ad
P u rp u ra t,
Conehyliaeadem efim a.
cftad Purpuras, k C o n c h y -
2
9 37
0
0
117
D I S T I N C T . X C V I -CAP. Xuij.§.BEATO.
tin gcnda.k antea.ea/ .3
Conchylia,& Purpuras omnis ora a t.
lia
A
terit.
_
,
S zp é tamen Purpura , C o n ch y liu m ,k B
M w -ex confunduntur, idem que efle
videntur, vt in K tem perent. 4 , C . de
velHbu! oloberi. lib . 1 1 . lu u e n a l. Ho rum ego non fu gia m C oncbyhaiid eft
Purpuras C o n c h y l i o infedas. & fi diD
uetfa f i n t , iuxta Pltn iu m d .lib . 9 . ta p .
3 I . & lequentibU i.k infra» « « . 7 . d i ­
s
cemus.
Sumitur etiam Conchylium pro T i n ñ i s
C o n chylio,P urpureo ve Colore,P /»nius lib . 1 1 .eap.i.T ranfalpina G alh a
herbis Tyrium , atque Conchylium ttn
g i t , omneis qui alios Colores. L ego
l i b . 2.
D I A L V T E N S E S Purpur* ( f i c dia*
fecundum quofdam , vel ! diuerfitate
locorum ,vel C o l o r u m ) P e l a g l * funt,
de quibus P lin .d .lib . 9 .ca p . 3 7 . V i d e
in fr a n u m .^ t.k antea 43 .
H Y A C I N T H Y N A P u r p u r * funt,
q u * H y a c i n t h y n u m colcretti efficint,
de quo infra num ( 7 4 . ^ fequen tihus.
& in /.I .C .qu a res vendi non pojfunt.
ibi-.Turanda, atquedifirabendaPurpu
ra.qua kc.H yaeinthyna d icitu r.
N i f i mallis ibi cum neotericis la n tbina legendtim : l A N T H I N V M
enim C o n ch y le P u r p u t * eft fpecies
Ianthinum colorem re d d e n s , de quo
in fra n u m . 89 . k quidem Ianthinum
P u r p u t * appellatione c o n tin er i, in ­
quit Vipianus in d .l. ficu i lana. 6 8 , S.
purpura.fin.D.delegat, 3 .
L V T E N S E S P u rp u t*,v ela L u to ,v c l
á L uteo, quem efficiunt, C o lo re ( de
q u o /« /ra « a ra .9 0 .)d ia* iu n t. D e his
P lin iu s d .lib . g.cap. 1 6 .in fin e .k eap.
J 7 . dicens, Purpurarum Genera p lu .
ra-,pabu'o,& fo h d ifc r e ta -.L V T E N S E p u tri limo , k c . quarum L u ten Jium Purpurarum Uqs Species connu­
merantur 04/_jf»7ej;G'a/c?</o/a:& D ia .
lutenfes.
M V R E X etiani,de quo P/iM»«a lib . 9 ,
3 3.eft Pif cisConcha circii fep
tus. Cognominatur qué á regionibus,
111,quibus nafcitur A feriG etului-.Pho.
catcui,Sidonius,T yrius, k c . Ouidius
6 . metamorphofeon in principio • PHO
C A IC O bibulas tingebat M Y R I C E
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
H
B
L
M
N
O
Q ’.
R
118
la n is , cum alijs ftatim reddendis.
M uricis Pilcato res M V R l L E G V L I
dicuntur lib . i i .C o d l c i s t r e .7 .d f M u
riie g u lis.U ,:m i,k C O N C H Y L E G V
L I .q u a f i M urices,Conchylia ve l e g é t e s , fiue colligentes. Q u i k C O N C H Y L IA R lt.k C O N C H Y T A
apud P la u t.in Rude.
Sunt qui dicant M uricem L a t i n e , k Co«
cbylium G * c e idem eflc,vt apud C a f
fiodorum l ib . i Varia.epift. a . Diftin­
guuntur tamen in i,S a c r i. 6 . C .d e d iutrfis reftrip . his v e r b i s S c ilic e t, v t
coBs m y r i c i s , & t r it i C O N C H T .
L U Ardore fignentur, i d e ft F ulgo re
Sanguinis rubentis Muricis fignentur.
O b ite r qué obferua Muricis fangui*
nem c o q u i , C o n c h y l i j v e r o t e r i.V n d e
Grana de poluo apud Hifp an os l . fiq u is .9 .C . eoiem titu lo de M u r ile g u ­
lis lib . 1 1 : S iq u is natiiculam T u n iiio n i (id e ft P i f c a t i o n i ) M Y R I C I S , (jy
legendis (In d e M u r i l e g u l i , k C o n c h y
le g u li) C A N C H Y L I I S deputatam
aufus fu e r it Vfurpare.
Inde C O N C H Y L I A T V S , A , V M .
Q u p d e x C o n c h y lió e f t , eodem ve
T i f t u m ; vt C o n cb y lia ta P etiftro m a ta
apud C ic e r .7 . P h ilip . & C o n ch y lia tJl
_ V efiisap ud P H n J ib .g .e a p .3 9 .
E f c * , c ib o ve inferuiunt hi Murices iu x ­
ta illud M a r c .U b . 1 3 . epigram . %6.
'¿¡anguine de noftro tinóids ingrate L i
cernas (H iip a n . C a p o t e s de Cambia;
ña) In d u is-,^ non efi boc fa tis, B S C Á
, fu m u s.H iip .V n genero de ofiras,
•
M u r ic is deinde cruore ( H i f p a n . C a rm in.o C o c h m iU i) In fcrip tio n cs .R u bric* qué Scribuntúrj Pin gitur; Illu­
minationes qué fiunt, vt conftat t x ‘d,
/. Sacri. 6 C . de diu. refcrip. T in g itu r ^
qué Purpura : v t k o n f t a f t x eoderii ’
M arC tale.k. ex /. vellera. 3. C . eodtm
i i f u 'o de V eftib.O lober.lih. i u V e lle r i
(ideft Lattas ) adulterino eoiore F a ta i a ( i d e f t T i n ñ a ) inSpecies ( ¡deft ad
m o d ú , inftar, Eormam) Sacri M V R I C I S in tin gere non finimus, id eft ad
hiodutn S a cr* , fiue I m p e r a t o r i * P u r ­
pura: M u t ic is f a n g u i n e t i n f t a , intinge
i-e fion finimiis.Rcpete Ouid. d. Isb. 6 .
m eta.in prine.num.praced.
M V R E X , p r* tcrq u am , c iim fi/ca eft, 9
vt apud M artia lem proxime fcddi
tum,
.
119
V A L C A R C E NOTvE
MAGNAE.
ixvji/E , m
A vjiM Yt,.
túm.non lumitür pro integra Concha,
Bcq; pro pifce in ea ¡ncluffo,verú enim
vero pet Synedochem pro C R V O R £ tantúm , &
S A N G V IN E
M V R I C I S , q u i i n eius folumtnodó
faucibus inuenitur, q ü o que Scribitu r,P in g it u r , & T in g itu r, v t patet ex
d .l. S a c r i.ó .C .d e diuerf. r e fe r ip tJ .l,
V e lle r a .3 .C ,d tv tJ lib .o lo b .lib ,1 1 ,
Ite m pro V E L L E R E , L A N A _ v e M u *
ricis f an guinetin ftis,d./ .i. C .q U á r es
vendí non p o jfu n t; Sin autem a liq u is
fu p ra d iB i M V R I C I S V É L L V S
ven d id erit.d ,l.v ellera 3. C .de v eftib .
olober.
I t e m pro P V R P V R A Muricis crüore
tinfta,vel t n g e n d a ,v t i n / í& .i i. C .í» f .
•¿.de veftibus oiob . é ‘ de in tin ü io n tS a
cri M u r ic is .
E t p r o V E S T I M E N T O ex eadem T u r
pura confefto , Sanguine qué Moricis
tinfto
I .m etam . ad médium.
A tq u e humeros innato M u r ie e teB ú.
V e l u t i L A C E R N j E apüd Martialem
íiip ra ,& L J E N A , H ifpan. Capote de
Cam paña, o M a n to M i l i t a r , appA
V ir g il. 4 . K n e id .T y r io qué Ardebat
^id eft E m i c a b a t , F u l g e b a t ) M u riee
iAppHlatur aútem L « E . N A á L A I P H O S j i d «ft V e lu m ,V e ñ im e n tu m ,
V e t f is j d i in 4 Inde apud H ifp an os
Pa/a/fia, quafi Ped u m V eftim en tu m ;
quemadmodum a C a l c e dicitur C a fig t .
I d e o autem Lacernis M i l i t e s , & Lainis
F V R P V R E ] S , fiue C o ccineis v t e bantur,iuxta t t a d e n d a « f l f . 1 6 .
"« w .g.n e vÜo (anguine, vulneran deficetent,& vulnerantes hoftes e x c i t a ­
rentur.
X O A ccip itu r errara Marax: pro P R I N C H
P E Purpura veft'ito Muricis ctuore
t in ft a .V nde in /. 1 .C .de apparitoribus
p r f f t B i v rb i l i b . n . cúm h i c p r Z c e í íiflent:S f««itaí»i ( al. Seueritatis, i,
M aieftatis Jnofiraannis pngulis a t­
tin g ere W k P V R A M , venerar!
qué p ra eep ti fu n t , Sequitut : N u ü i
p roffus eorum , qu i prouincialia offi.
tia p ereg erint,T ra n q u illita tis(id eft
Maieftatis)»o/?f4 M W R IC E M . ado­
rare fie liberum .
Q u n loci Vurpura, Sc M u r e x ponunrftr
.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
A
B
G
p.
G
-p
^
p
G
^
H
j
K
^
M
N
^
G
p
Q
R.
S
-T,
^
Y
120
pro p e r s o n a maícftatis Im pera­
t o r i i , & P r i n c i p i s , cui tantúm,eius
qué domui Purpura M u t i c e .C o n c h y •
lio ve tin fta c o m p ete b at, & dedicabat u r,/.tíw p eríw í. 4. C , eedem t i t , de
v e flib . olobe, lib . 1 1 . ideo qué S a c í f
M u r e x d iftus e ñ .d .l.v e lle r a . ¡ . C . e o ...............
d e m tit.fu p .n
u m .8.
P r z te re a a ccipitur M u r e x pro C O I I
L O R E P u r p u r e o , & Sanguíneo ad
inftat Muricis > N o n tu s M a rceüu sin
lib.d e p roprieta, ferm sn.eap. de gene­
re , v e l colore vefiim entorum : M V REX yColor V u fp u r e n i.V ir g ih u s B u ­
c o lic is : Ipfe fed in p ratis aries iam
J u a u érubenti M V R I C E . & K neim
dos lib .^ : T yrio qu i ardebat M V R I C E ¡ana. H aften us N o n iu s. Verú'tj
'V ir g iliu s lib .4 . K n e id . non lo q u itu t
de L *n a ,H ifp an .J lía« ío p u rp u r ii tan
túm c o l o r is , íed ex ipfo T y r i o Muri­
ce, Purpura ve c o n fe fto , vt diftum eft
fu p num .9 .in fin t.
A t 1W4. Ecloga fingit M V R T C C M futüram H E R B A M R V B E N T E M ,
qua p afta, Vellera quandoque, S V A »
V E , i d e f t Suau iter, H ifp an . Suauem e n te , abfque c o f t i o n e , & tritura,de
qua fupra n u m .y fm Purpuram muta­
rentur, quandoque vero in a lio s c o l o .
res. in te g e r V i r g i l i j locus is t f t : N e c
varios d ifce t m entiri lana colores-.[pf e f e d in p ratis s r it s Iam{[á eft Q u á d o q u e ) Suaué (id eft Suauiter) ruben­
t i M V R Í C B ( fupple Paftus) ; l<» n
( i d eft Q u an d o q u e ) Croteo(id eft C r o
c o ,H ifp a n . A z i j / r a « ) m utabit v elle ra
L u to (id eft in Lutum» L u te u m ve c o ­
l o r e m ,de q u o infra n u n p o , & fequen
t i b m . ) Sponté fu á Sandyx pajcentes
v eftiet a g n o s .k c .
Q u i verba fi attenté , & figillatim confideres,m axim é ¡ In pratis .k P a f c e n
tes. Sc K e r b a s C r o cu m , Sc L u tu m , Sc'
Sa n iytem , Muricem fiftam hetbam
eflfe non dubitabis,neque hunc effe v e ­
r u m , germanum V i r g i l i j in te lle ft ú .
E t fecundúm Feftum l i b . i j . a d finem t
Eft S A N D A R A C A genus c e lo r ii.
N a u i. M e ru la S A N D A R A C I N O
colore.Sed Sc P lin iu s d. cap. 6 . de C o ­
loribus, a g e n s d e S A N D A R A C H A ,
inquit iHrff /¡to rre a tu r, aqua parte.
R ubrica a d m ix ta , Sandicem f a c it .
Quam -
I it
DISTINCT. X C V I . C A P . X m j . $ b e a t o ;
O-am.jvain animaduirto V irg iliu m
T ^ f lir a a p b e r b a m id e p M p v e r fls - .
S p o ttie / a a S a n d ix ,N c.
I 3 D I C T V S eft autem M u r ex , v t ah q u i
' 'V i j i u n t i i M d r i , q v o d ad fimilicodir c m M urii efle v e l l i n t ; V e r i u s a M «
j-tf : e i ú s
e n im
e ft P a r p ú r í s ,
.
c o n c h a
q u a v e lu t
9
c it e r is
d u rio r
M u r o
c in g i-
lih . - eap. 33 ; P irm iorit
iam tejla M u r te u , k Com bariim g e .
tu r,P / < « .
nera.
r ‘
H in c M u r e x accipitur pro S a z o atpero,
vel Scepo , V irg il. 5. B n eid : E t a cu ­
to in M urice rtm i O b n ix i crepuere.
Jteih pxoTribtilis Ferreis tetragona fofe.
m a H i i p . Abrojos de H ie r r a , ad hofTcs , maxímé equites , tletirendos; de
quibus V a leria s /tfe.j;V e ge tiu s i i re
-m iUtari ,F o b ertu s Y a lte r iu s , a ij.
Í 4 M V R Í C I akim W zMw O firea .a , foemi
nitii’ genetis , k Ojireum , ei , neu­
trius : vtriufque enim declinationis,&
generis, inutnitur ,teite N o n io M a r.
telio in trd ii.d e in dijcretts generibus
per ordintm literarum . lit . O . pim a
e x e m p la rcferenter , pe ft modunr luis
lo cis a p p o n e n d a , 20.-r a / . p :
Oftrea SenefeeMe ( ideft Deficiente )
Luna , macra fu n t-. crefcn .te , pin
Lege D .H ‘ eronymi,m in Sermof». Quadrage.)
p f t t e a . P i t i C E S unt proprie, q u ia fp e r3m,diiram,& fcabram habent reft.-ro,
fiue Concham , qua pro pumice ad leuigandum vtiinur :nam qui lenem , k
planam, Canchó proprie dicuntur ; k
fi C o n c b »‘ k Oftrea , fiue Ofireurh-f-xp e confundantur: G r z c e 0/iffo« d i c i­
tu r, Hifpane Oy?ia.a <Q/?ra.
J jTnde Oftrearia , & Oftreariom , locus eft
Vbi O ft r e z creantur, v i u u n t , k c a ­
piuntur , E l B iu a r , d Lugar , dsr.deJe
tr ia n , acojen .y ptjcanlas O jr a s .P li nius/ife. 9 .cap-$ T.
A
B
_
V*
£)
E
F
r-
H
0
29
M
N
O
jj
i
ri
^
Item Oftreofus, a, v m . ideft Oftreis pleR
num , vei ahundans.Hi Ip. C o fta b u n *
danteft llena deO ftras.Lt O ftn fir , ra,
v m . Oftra fctcns , & produocns’.
Hffp.Ci)/a que lU uaO ftraS. Vlrk iJ.
G ;orgx.2. Ciii fimi e cU B ! a t f e r ’¡ ¿ e
quo
F
E x locis ci?e , in ouibss nafcuntur , d i ­
cuntur Oftrea B R V N D V S 1 N A ,
y
q u z in Au«r»D m d id t a 1'mu , & ¿
S
t± t
Locrir.ó adoptari exiftimar tur r L V
C' R I N A f u n t . d e quibus Varto Itb .ó o i
T u n c N u p tia vid eba n t O S T R A S
- L r C R Í AT i i S . Refert A 'o A M i f ce l. fupra n u m .1 4 . Martial. lih. 1 3 .
• - c p i g t a m . O lir c a 81 ; Bbria Batano
v e n i modo Concha L u crin o : ■ N o s
iiB ile nuheptio l-uxuriofa Garum. I t c m l
• P . í í R W ,4 ; q u o d h a c Oftrea pa-ata
. fint, & cruda meliora. P E D A L I A ;
q u ó d p e d a l f menfura in mari Indico
tra d a n tu r. S A R R A N A , fiue
T Y R I A , vnde V ir g iliu s qui lib .
4.
Airti/d. d i x i t : T y '¡o que ardebat
Á f F R / c E Lztsa. G e o r g i . 2 . a d f i ntm ditcerat •.
Gemma bibat s
, 'S A R K A N O d orm ia t O S T R Q i
lu u e n a L d « i p iB it S A R R A N f t
, feren tem - £ z humeris Atilea toga:
Nam Tyrus olim k S a rra dicebatur,
vr p bfteadicendum '■ft,
Sunr etiam k S l D O N I A Oftrea , de
q n ib u ifu p ra n u m . i , I t e m T A R E N ­
T I N A , d e quibas A G llia s l i b . 7 .
r/p. «6. T R 1 D A C N A O ftrea ;
qu o d ta n t z ellent m a g n itu d in is , vt
ad minus te r mordend-a effeiit ab
edentibus ; G r z c e enim •YVr/, T c t ;
^ D a c n e in , M ordere. V i d e '.nfranum i
'
. ad f i nem
num. 30.
■
O firea w t . m , fiue OJlrea d i d a funt; ^
nam O S T R A C G N G r z c é , L a ­
ti é idrm eft , q u o d C o n cb d , fiue
T i y ? a , ' H : f p . Concha , 6 C.tfco. S¿
quem adm odiiin-a TTí^a d i d L t f t T ef:
t u J o . H i C o . la Tnrttiga .b G a la p a ,. ^ o t q u ó d T e f t a , C o n ch a ve t e d a fit;
fic etiam O ftrea , q u ó d O ftraco, T e f ta ,f i u t C o a c h a v a d a t a f i t ; & T E S T A C E V M
PA V IM E N TV M .
( H i l p . EmptdrAdf). , Lohd o ¡ 6 L i*
drillado ) O S ' l R ¿ A T V M vocam us.
fct G r z c c O S T R A Í C 1 N D A i-Ca!
iulo ru m L u d u s , d f q uo
W - 9 , qucm Brajm us i n P r e u " b .
interpretatur T ellu la Tranfm utatioV nem. A lia s d K in d a lo i, ’ c f t P a x B '
lu s v K l N D ''A L lS M O S ,( d e q u o
-.0
9
1
Idem ’iliu j P o llu x eodem hb. o .) id '
eftP a x iiio ru m Ludus M ia. luego i i
D a m a s d e Q ’ d ’-ez..
Prop,iéq u éaft O S T R A K I N D A . a b
Oftrt-o , (ille T . fla,cum 'uJunr p ue­
ri teftulis-, ^' lapillis , H i ' " p . lu g a r
t t
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
t
al
ii
'i
..(I
T
xij
VALCARCE
al C a ftr i,
NOTAE
id c ff, Oflro. D id a q u é
MAGNx^.
IZ 4.
c h i i s , k f f l f e i i & A l b i s , k N ig r i s damus
S u ffra gia : v u l g o P o r H s b a s Blancas,y
¿ I N D A , á G r * c o K / « iy » iy o , fiue
N e g ra s.
Kindtiniui), ideft yPericlifir , Expe- B In de
, G r * c é O flraeifm os,
perior, L«do;nam Ludentes,» E x p e ­
ideft,Ex«/»«w , H i f p . D tjiitr r o : quód
rientes , p ericu lo fe exponunt & treeifdtin O ftrinis la p illis decerneretur,
quentius p ericlitan tu r.
de q u o V lutarcbu s in A r ijlid , nctt—»
S e d & G r * c e Oliraeodtrmoi funt P i l ­
h n g } d p r in c ip io , <¡y in v it a A r iftid i s , ¡ y Thcm iJiocHs. Ar\&ole\t% l i b .
ees habentes T eftam , fiue C on cham ;
in quibus tria pofliimus con fidetate. D
3. P o lit ie. Suidas e x T htop hraftro,
H adrianus tunsus lib . a .a n im a d u eri,
Concham, videiicet:Pi/rem que in ea
c a p .3 .¡ y l i b . 4 . cap. 1 8 . P r a t e i u r , 0>
inclu(IuTn;eiufque Cruortm, q u * om - £
n iaa p p e lla n tu r O yitea.
a l ij . A d d e D inacbu m Oratorem ad
v er fu s P o ’yeu íiu m .
j - Q u o d a ttin et ad O ftrei Concham , d e
'
q u a I a t c P / » » ./ » fe .9 .ia ifa / .3 5 .v t d i- f
A t q u e v t O ft r e i C o n c h a m c r n c l u d j j
m u s , eius C I N I S D en tes p o l i t ,
xim us [upra num. i j . & 14. afpera,
& durifsim a eft j inde q u é Oftrcatus,
& inter D e n tifr ic ia c r m p u t a t u r ,
4 ,« r» , idem e ft,q u o d Durus, & quafi 'G
ideft , i n t e n e a , quibus D e nte s fri­
O ftre i C o n c h a , T e f t u d i n e v é t e á u s ,
cantur.
Plautus: Itaquiiam quajl Ojinaium
D e C O N C H A R V M g e n e r i b u s : natu 3
terguraVlcenbusgt/lat, ideft F l a g e l ­ H
I * varietate •, C o lo ru m differentia, k
lis vlcera inferentibus.
figuris laté P li n . Isb. 9 . h cap. 3 3 ,
It e m O S T R I A , q u * k O S T R I S ,
Sum itur q ué Concha pro V a l e p aruo,
Arbor, PFax/nOj(Hi{p. Frcfno-,) non
k m a g n o , q u * apud H i f p . A r tifa _ j,
abfim ilis ; fic d i f t i , qu ó d eius lignum
C a m e lla ,T in a , C o m a , Cuenca, E jc u .
D u r u m , ac firmum fir , k e x veterum K
d s lla , ¡ y e . I t e m pro B u c c i n a , T u b a ,
fuperftitione m iferas m o r t e s , d iffic i­
H ilp . B o cin a , ó T rom peta, ¡ y e , a p u d
le s qué pareus fieri,non p ateretu r.
O uid. i , m eta , q u ó d q u z d a m C o n c h *
Ite m OJlreatiut Pifcis , quem k O nyad inftar B u c c in * c o m p . é t * fint,iux ta
cbtn a p p e lla n t , cuiu s Suffim entum '
P lin .d .c . 3 3. ficuti V a f a ad C o n c h a r á
( H i f p - Perfume, Sa, dZabumerio) M
fim ilitu dinem .
refiftit v u lu z poenis; fic dnftus , q u d d
In O f t r e i s a utem ; fiue in P i f c i b ú s , qtjl .
fit D u r* p e llis,v e l C o n c h * .
intra Oftracinam C o n c h a m includun--*
Ite m O S T R A C I A ( q u * k O S T R A , •N
t u r , p r s t e r C r u o r c m ; de q u o infra
T H S , k O S T R A C I T E S a p p e l­
d num. 3 1 . D ú o á nobis confidcranlatur ) fignificat qu é Gemmam,de qua
t u r rn em p é S P O N D Y L V S , & L A ­
Plinius lib. final.eap. 19 E t Lapidem, O
C IN IA .
d e quo tdem Plinius lib. J 4.eapit, 10.
A t S P O N D Y L V S e ñ C a l/ u s paruU5,fi
S ic d iñ íG e m m a , & L a p is , vel q u ó d
ue N e r v u lu s , ( H i ( p , C a / / s , d N tr u io
in O f t eis inueniantur, v e l q u ó d O f pe quena.)<ormá\i% , k a lb ic an s ,qui iii
tre* Conch J colotem , & fim ilitn dim m
interioribus Oftreorum inuenitur, P l i p r* fc ferar t .
n iu s lib . 13 . eap. 5. e t u n t q u é m e l i o ­
O S T R A C I T E S lapis p o tu s iS a n g u i.
ra ad Edendum Oftrea , fi Spondylus
nem reprimere, ac retinere d ic it u r , &
fuerit breuis,non carnofus,nec lacinioi
cnm M elle illitus Mamm at Ú d o lo res, R
fus fibris.
v lc era qué fanate.
S P O N D Y I O S aiiiem G r * c é , qui
'A b O ftre is quoque manarunt OJlraeina
& S P H O N D Y L O S p r o p r i e eft No-_
Suffragia, Hifp. losVotos, non quód
d u s , fiue Os N o d o fu m ,In tern o d iu m ,
te ftu lis ,a u r figulin is vafsis (q u o d per
L a t i n e V ertib u lu m , H i f p . Chueca,
quam abfurdum eft , k alienum á iu0 Tafea , q u o d intra o flam aiota pofsidicibus , k m agiftratibu s ) h * c Suftum , neruis q u é c o llig a t u m , corpus
fragia d a re n tu r, v t aliqu i properam
f l e x i b i l e r c d d i t .V i d e P lin iu m lib . 1 1 .
exiftim aruntjSed Qftracitis lapidibus-.
*•
c •
qucm adraodú & nos ¿ninutiísimis co
T ia s fe r tu r inde Spondylus ad O ñ s S p s j
na,
funt K I N D A L I S M O S .& O S T R O
i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
. »5
DISTINCT.
XCVI. C A P .X m j.$ B E A T O :
vel Salfamenti genus ex Spondilis ccti^
H R p in .E / p fr a z o q u i Latini
feñ u n i.
™
A b S P Ó N D V L O diftus eft
G r i c e SfBude/e/f á q u o Spondaicus,
a, u m ,) Pes mettieus conftans ex duabus fyJiabis longis ; q u r , cz te tis q u é
pedibus V a r/a j velut S p o n d y l i s , feu
V e i tibulii conneftuntur, & velut ofld,
v in c u lis , & r o d i s co llig a ti c c h i t e í cüntjatque ad infiat V ettebratunndic-'
ti funt V e r ju s á V ertendo.
tiam vfurpatant.
,
»
5 cd & faftum eft , n Spondylus p o L E A c c e d i t , bis quia D A C T Y L V S , G ricé2 > 0
D A C T V L O S proprié idem eft,quod
terioribus corporis partibus nomen
D I G I T V S H i f p , D edo,
daret apud Hifpanos , apud q u c s ,
F
Oitinss
aurem D i g it i a ttenté á nobis
q u i Latine T e r g a , H i l p . S p e n d n ,k
perpenfi ( e x c e p t o P o l l i c e , cui Sponhodie SpaWa per fincopen; quafi lo­
áísum comparam us,de quo niim .prac.)
t u s vbi funt ópo»dí/L Item Spaidiila ^
Conftant ex tribus V e r t i b u l is , fius
|) 3ruuni Tergum ,D orfu m iAtm ui^Sca G
N o d i s j H i í p . N tid o s ,k tribus O í s i c u pula. & i/ia/dar.TergiArnia , L o n c a .
lis ad fimilitudinem ftuftu s Palirse
Spaldarazo fuftium P ercufio in Sca­
H i í p .D a / y / .& q u i d e m D i g it o r u m p ri­
p u l i s , k T e r g o , vbi funt Spondi.
ma O d a íunt lo ngio ra, pofíeriora vetó
U . Sed k Spondili , á G n e i s pro
breuiora.
M ed u lla accip iu n tu r, t j u s eft intra
H i n c proficifcuntnr omnes DaSiyli figni-:
dpfos S p o n d i l o s , S p i n i qué V e r t e ­
ficationcs , & compofita;nam áDa¿/ybras, H i f p .M e d u la ,T u é ta n o , 0Caña
lo , quatenus eft i d e m .c u o d D ig itu s i
del Spinazo.
co m p o nu ntur D A C T Y L I C V S , A ,
Sfnde f a d u m eft, v t interíota O ftfeorúm
V M , q u o v t i t ü r C ic e r o de Oratore,
Spondylus nominarentur , & quidem
G r i c é D a Siylta io s, e,on, ideft, D ig ip to p iísim é : eft enim in Oftreis S p on .
ta lis ,e ,H ii p .C o f a d e Dedos. Q uibus
dylus lo co V er tib u lo ru m , feU Spinarú
omnibus vtimur ad numerandam quan
citero rum animalium , k p ifc iu m ; eft
titatem .
qué tanquam Aiíff«/<j,in medio, & a l ­ M
V n d e d ic im u s T e tr a ,P e n ie , D eca, D a d
bicans: pra:rerea qué ro tun dus: cúm
ptoprié Spondylus fit circularis,
tyliaia , (¿ye, ideft , magnitudine qua­
tuor, q u in q u e , vel deccm D i g to um,
iVndc S P O N D Y L V S fignificat C á lcu ­
los Péneos, quibus Suffragia ferebant
C ofa de qu.tt-^o,cin co ,d iez Dedos, 0 (?.
iudices Athenienfes > vt inquit la liu s O I f c m D A C T Y L I D O X M E á D a í / y / o r ,
P o llu x'.q ú ó d prodetit ad tradita num*
ideft, D i g itu s , k D o x m e , ideft , O blipraced.infine.
q u a ; qua: p ro p iié cll ab extremitate
Jnde qué etiam fignificat Spondylus C i t - 1
P o llic is D ig ita ru m O b liq u a Menfura,
culum, Vertibulum , vel Nodum pofivfque ad extremitatem I n d icis , H i í p .
tum in infetiori parte P»Ji,H iíp.H :ifo, Q
indequé Xerne ; nam D o xm e G r i v t velotiú s vertatur.
^
c e per x¡ G r i c a m litteram ícribi}
Item P I S C E M rotundum,de q úo A f a tur.
crobiuS,6ySenecd, k rneminit P lin iu s
Transferuntur qué D A C T Y L Í D O X - !
lib .I i.c a p . fin.ad fin e m ,
M E , 5c D O X M E tantúm , ad D»Sed k K n fto tlie s ,( S - P l i t t i u s l i b .i j .capt
g itcriim tibliqu am rnenfuram a b ex »
A «. S P O N D Y L E N v o t a n t E fH ciH ,
trcmitate P o l l i c i j v f q u e eitren iiraquam Gaza redditVer/(ee//aw.
tem D i g i t i Miíijlni , A ¿ conuétfo a M in im o ad ?Pol fcrm , custtt
A p u d Galenum,^ D io fc o r id t f» ,'iV O N - -p>
D Y L I O N Herba eft, q u i R u tim lis
iinproprié Larini p A L M V M a p ­
dicitiir, (cu Ferula,de qiia FUnius Hb.
pellant , Hi/paní Fileno : cúm p .o V
ptié fint I4C P a l m i é x t é ! ? re da menlu
i -e a f. . & U b . i .ca p . ,
ra á p iin cip iom aim s vfq ; ad íu m ir a tl
Efi etiam S P O N D ILV S Condimenti,
lí *
tn»reruhJ, k
Vertendo, k Hilpan. hmc Spondih
his enitn corpus furfum , & deor- B
fum , atque huc, & iHuC ve rtitu r.Id eo
p
qué íunt ad terga 24, <1
ue V e r te b r a ; 7 in coUO:, i * m thora- ^
ce •. & Í in lumbis : k cum fint ibi
numero plutes.T etgarcrri/'»-»i ,Sc 0
Spondili fibi nomen per excellcn-
H
K
N
S
3
76
4
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
6
f;
i
íí.
il
-12 » 7
V
N
M /A\ G
V A
/ 2 1L
» C
1-, A
zx R
iv . C E
-I'
i - - O T1Aj -E
L.
m
VJ N
i> ^
jtz.
j,
- 1 2 ,8
vn d e k Hifpanis nomen de dit.
maioris D i g i t i . q u * c a d t m e í í i vide­ A
tur cum obiiqua.
S e d k pro A iorbo , & Y itio illiu s C i r .
Eft eriam D A C T Y L O S G r z c é q u o d
c u l i , H i f p . A lm a rr o id e s, 0 A ln sor.
¿ íS a lta tio n isg e n u : c ó q u ó d debita B
ranas.
meiiiura ficri d e b e a t ,
ex inde
P t * t e r e a curo D a B y lu s in f u a p t o p r i a , k Z 2
innata fignificatione id tm fit, qu o d
D an za,
^
E t D A C T Y L I O S j Í J c í i í a»wfe/7«r>á men
D ig it u s , v t fu p ra d i S u m eft, tranferfura , vcl citcuio •, vel quód in t a ladij
tur ad ea, qU * aliovialem c u m D j g i t o
fint,tamquam D i g i t i in Palma.
h a ben t fimilitudinem. Indc que a c ­
I I P e r M e to n im iam etiím ,fiu e contentum
c ip itu r p ro F ru B u P a lin a , q u e m a
pro continenti,'Da<f/y.'»J,ideft. D ig itu s
D a B y lo H ifp an i D a t il v o c a n t : .inde
continens,accipitur pro Ar,tillo D i g t - £
que C o lo rd e D a t il I te m , & CttHas, d
Gueffbs d e D a t i l , dc quibus A p iciu s:
//.H lfp. A n illo d tl Dedo: qui etiam k
D a B y lio s á ic n v m P lin iu s l ’ h - i 3 - e . i ,
C r o c i drachm a fing u la , D a B y lo agens de A n u li s : G r a c / á D ig it is a p , F
rum Ofsibus to r n á is q u in q u e . Sc
p ella u ere.V n d e D aB ylotos A d it.fti.id
q u id e m p ro prilsim é : nain P alm a
c ñ . A nulatus, fiue Anulos fe r ls .E tD a e
fr u B u s , q uo s D aB ylos vo ca m us,
tylidion , A nulu s fine G em m a, aut Si- G
habent cum D ig it is fimilitudinem
^ i\\ o ,D a íly lio le s,.\ .D tg itu sA n u la ri],
l o n g itu d in e , g r a c il it a t e , k extremi­
q u i eft penúltimos , k medius ínter
tate , quam appellam us T ern a , ó Ca^
H
beza de D edo.
m axim um , k m inim um .
V n d e etiam fit, v t D a B y lo s . k D a B y i
D A C T Y L G G L V P H I A á D a fíy lu s.id
eft, D i g it i d m lu s , k G lu p b a , ideft
Udet vocemus Vbas o b l o n g a s , H i f p .
Sculp e, e fi A n u li Sculp tura, v cl fabrí I
T e ta d t C abra , o b eadem D i g i t i ,
c a . k D aB yloglu pbu s,iá cñ , Anulorum
k D a iiy li fru d u s fimilitudinem: P l i .
S cu lp to r,tiu c fabricator.
B
nius lib . 1 4 . cap. 3. agens de vbis:
D A C T Y L O T H E C A . A Ü a s D a B i lio .
N o n item D a B y tid es d ig ita li g r a c i­
íh cta á D a B ilu s, id i.ñ ,D tg ÍJ t A .rulus,
lita te .
Fi T b e c a , ideft, Locus v b i aliquid re ■ L
V i d e b i s q ué t x his V h ts V a jfa s , H i f p .
conditu" (de qua in /. librorum t a. J
p e r antoneimafiam P ajfas D e S o l,
p c n u lt.l. argento 53.D . d e le g á t. 3.
D a d y l o Palma: i r u d u i co lo re , guf/. inficiendo e8- D .d e fu rtis. Plen ius
t i ! , l o n g it u d in e , k gracilitate , k
lib . 3 7 . cap. i - A U 't i a l . lib . 1 4 .
forma non abfimiles.
ep ig r, 1 1 3 . D aily otbeca) e ñ Locus,
E x in d e q u o q u e Gí»»wax Creta:, ferrei
fiue C a p i a , vbi D igitoru m A n u li , k
c o lo ris , humani Poi/ iV /j(Hilpa. D i ­
a l i * G n . m j reconduntur. k lemán.
do P u l g a r , imaginem re ferentes,)
t u iH iip w f r C a x a ó S criio io donde q
D a B y 'o sId a o s n o m i n a r u n t . d e q u i ­
j e guardan los A nillos.
bus P lin iu s lib . 3 7 . eap. 10 : Id a i
Q oe m a em dcrr B ’ b ltiitbt'a L o c u s , Si
D a B y li in C r eta fe rre o colore p o lA m aría, :n quibus libii r o ’ u n r u r , k p
licem humanum e x p rim u n t. .
le m t n t u r , k i p f l i L v ! , Hi<p. L ib re*Ataue ob eadem fimiiitudincm CJqui
t ia , vt 11 /• Labei .%Q-D- de centrabN a u tic i S u p rem ita s-.k C a rd o lanuiC,
emptione, l. caiera 4 3 .
ttem pro
O
H i f p . E l Q u ic ia ld e la puerta-.lzem
hibentut D .d e legatis i . d . l . Isbro' L a p is , q ui retinaculis app en ditur
rum . 51. I* ibris.liy ^ .jed fib ib lio tb e
H e r o lo g j, H i f p a n . Pefa de e l R e cam . cum {equir^ibus D . delegat. 3 . R
to x , Si v t N a u is Siftatur , Hifp.
l . qu a fitim . 1 ; . § injirutto. D . de
A m a r ra -¡} ‘ D a B y lu s , ¡ y D a B y liu s 4
infiruBo. V tl injlrumen-legat. D A C C r a : c i s nom inantur It e m P f d s ,
T Y L E T R A , \¿cñ,Ar?uii P a lla .
cuiu s meminit P lin iu s Hb. 3 2 . eap.
'd k accipitur hinc DaBylus pro fecte
f i n . ad finem , \ax\us Hb- 9 . eap. g i .
1-a illa p o fte ticti p a i t e , q u a excrev b i i n q u i t .• Concharum e genere f u n t
-lenta
- _eilciuntiir , quam hinc A
- «D a B y li.
' i r a a p p e l l a n t , eo q u ó d ^
Ar.uli fimilitudinem fit C/rfii/ar/r,
P V R PV R
etiam C O N C H A .23
de qua in hac n o t a d » , i . p r in c ip i o s
no-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
D
IS T
130
L>i:>
1 lN C T .X C V l.C A P .X ü i).§ .B E A T O .
D E O . S P O N S V S , S P O N S A , k re ­
nobis eft fermo , D A C T Y L V S dici- A
liqua h üiuícem od i.
t u r , iuxta Plinium H h . . cap. 6 .^ 0
D i d u s eft antem S P O N D Y L V S ab
q n bá M u ricis.& O ftret Concha afpera
Sponde,m ioá cum e o ,a t q u e e i re liq ua
dura,& nodoía fir,velut D i g i t u s , iu x . B
O S S A Foedcre quodam focietatcm
ratradita/»p.w»«».*?.r 4 - ' ó . & 1 7 .
in e a n t ,k colligentur.
a tq u e in in terio ri P if c e fit L in g u a .
S e d k S P O N D f i V S pes metricu?, de
P V R P V R R lon g itu iin e D ig it a li.y t L
quo fup.num . 1 9 . qu o ,czteris qué p e ­
docuim us cum P lin io , fupra num .4 .
dibus V e R S V S Sodalitate quadam
D A C T Y L V S etiam dicitur G R A ) j )
co nneduntur.
M E N , H i f p . G ra m a , iu x ta P /i» i« w
Spondylo iam fatis, abunde qué infpedo^- J
Itb.z4-cap -i9- D id u m eft autem G r a
a « . i 8, accedamus iam iuxta promiffa
m frii Gradiendo pafsim enim crefcit; £
eodi n .j S .i n prine* ad L A C I N I A M ,
e ftq u é graciísimum lumentis fecun­
O S T R E I Plicis,de quo nobis eft fer­
dum
rife.34 cap. 1 9 . vbi ait:
mo a num. i 4 .
Ideo D J C T T L O N appeüantes; quia F
L A K I Z O auté G r a c ú V e r b ú , idem eft
D ig itis m edcatur.V iáz 0 V i r g ili u m
quod R V M P O , S C I N D O , H i f p .
inB ucolices,
^
129
9
C o r t a r ,P a r t ir .
D A G T Y L V S quoque dicitar V I T I S
L A K I D O O M A I , i.l a c e r o . L A N H i f p . V/V, o Sarm ieto apud Colum cl.
C I N O j f i u e d i l a c e r o , H iip au .
libro 5 . eapite 2. q u z 4 PU nio d . o
D tfp id a za r,o H a zer pedazos.
lib .i4 .c a p .3 .fu p .n u m .p r a c e d .D A C In de L A K I S M A , R u p t u r a , SciiTura,
T Y L I S óicitur.Sc quidem proprifsiP a r s ,F r a g m e n t u m ,H i! p . C o rie, P a rmé.-funt enim Gram ina, & V ites D i g i . J
te,Q ¡Pedazo.
tis íimilima longitudine , g ta cilita te,
L A K I S . I D O S . a p ú d A riftop han é.V ef& nodis.
tis Scida,autVetuftace r u p t a ,k L a c e t a
Hinc D A C T Y L V S Í N D V S . H i f p a n , K
tz.H ifp .V eftid a ra becha de P ed azo s ¡o
Tam arindo. E t D A C T Y L V s
P e s metricusificiit enim D ig it u s conf
V ie]a,R ota,H echa Pedazos,
tat tribus O fsicu lis , primo lo ngo , & L
H in c L A C I N I A , eft Pars Carnis Scifiz,
duobus bre u ib u s; fie etiam D aB ylus
k D i l a n i a t * , H ifp , C o r te ,0 Pedazo de
tribus fyllabis,prima l o n g a , k duabus ii4
C a r « i. i u x t a illud S e x t i Pom peii p e í
I
:i- ..
t
IV X
12 L .
r " Y i- « T
n r-*.: r ^ i. . i J
breuibus.Horo»/ appellatur á C ice ro ­
t i l i b . -.D E 'L A N I A R E c ftD ifc w d e .
ne l i b .3 .de Oratore :q\iQá e o .tc S p o n .
re,
q u afiL a n d tra h ere. Vnde L A C I
d a o fa d a H c r o u fcribantur.Inde D A C ‘NT
N IA
L A N Í V S d id tu r , qut Pecus
T Y L I C V S , A , V M , q u o d eifdem fyU
d i f c i a i i t .A c ñ i ic s r z t Vnde (Icilicet á
labis conftat iuxta Ciceronem fupra.
Dilaniando ) L A N I V S d id tu r ( Q u i
X 4 S P Ó N D Y L V S autem ( d e q u o Q
& L an io ,idé k C a r n ife x , H i i p . G a r i 8 ) d i d u s eft a G r z c o S P O N D E , ' E S ,
» ‘ cero)qui P E C V ^ f .\ .C \ m e s ) ie f d n ■
id eft Societae,Sodalitas,Posdus,Pax, p
d it .
L A C I N lA ,\ á z fd C x tim P íts ;
0 [itdueia.H dp. Compañía, C ontra- P
I
k Fragmentuin.
to,C oncierto,? ace sffreg u a s.
L
A , G re gis Pai"» i
Sed k accipitur S P O N D E p toV in o , Q
prie S E G R E G A T I O , quatl Separaquod inFoeJerefundebatur,k pro L f vel Diuiiio, H i f p . P a e f i ,
bamine Foederis••oWm enim F xdera ini
P ed a zo , A t a jo ,p ia r i. M an ad a.Reuari (olebar,intercedctibus Libationib».
ña,o H ato de G anado.V nás Colum ella
Vnde S P O N D O P H O R V S ab S P O N R
lib . 8 . inbe: P e cu s * grotú diftri.bui in
D E , & P H E R O , Latiné F E R O , id
L A C I N I AS (.i.in partesfcpararO vt
eft C adaceatar,P acem Fereris, k trac
facib ú s coniialefcat.
trans.
Eft.quoque L A C I N I A extrema V e í l i S P O N D E I O P H O R V S . id e ñ P e c ia menri Pars,Hifp.O'''a,effa''^‘* ’
/i/,Pacem F acien s,kc.
i I l u J G w . f . 3 9 , i a : E t illa .tp»re’t enfa
L A C I M Í A v e flim e n ti eius, T h r e n .c .
S P O N D E I O N C a lix , feu V a s ad L i ­
bandum.
4 , 1 4:Terauerunt Laeiniai fu .u .
Sed k ab Sponde d i d a putabam S P O N .
I t é Veflis In Partes Sdffa, q u i l i s eft MU
'
F ii
kuU
0
0
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
4
0
N
1^1
VALCARCE
NOTAL
R u ftic oiii. H if p . Capote largo de doi
F il i a s ,y de
iuxta illud C it e .
ronisadTirottkVidtor enim v id e r i te
ementé B ufticasrey,ctivillicol9quen- B
t t ,) n L A C I N I A feru a n tí e x menfa
J etu nia / f w i w í . & f e c u n d ú Sypontinú
in fecundú Martialis e p ig ra m .A R M »4
T A V irg o dicebatur Sacrificans ic u i
L A C I N I A T O G A rcieíia in bume^
D
rum erat,
L A C I N I A Gmilis erar, vel diminutiuú
L A C E R N A , H i f p . C a p e i f d f Campa
Ha,o Capotillo de dos F a ld a s, de quo
{u p ,n .S .M artia l.lib .^ .ep ig r.S :P l> a ' fis Purpureis ruber Laeernis. Se lib 8c pigr. i o : B w » í Lacernas m illibus deté Bafiiis Tyrias coloris optim i, lucrife
cit.O m n ia S e x tu s PSpeius F e fiu slib . G
l O jV i d e t u t hiicc vetbis comprehende
re ; Lacerare, D iu id ere, Comminuere
eft, e x quo diíius efl L anius,qui D ifc in H
d en io Lacerat P ífo ríj(.i.C arnes P e c o
ru m ). L t e i r i a , quod Pars Vcfiim enti
efi(Se aliarmn reruin, iuxta fupra tradi 1
tai Se Veftim ífltum Partium , Se fcif»
fum) Lacern v,qadd tninus C a p itio fit.
K
H a d e n u s Fi flus.
S e d k F V N G O S .H ifp .H flw fw .L A C I
N I A S vocari tradit Sy Pontinas v b i L
fu p ra magis ad finemi fuurenim vndique P a r tit i,& Spongiofi, ideft Spong i z habentes fimilitudinem.
M
In d e qué Pifciu m Curo L A C I N I A d i ­
citur: non enim eft, v t t e r r e f t r i u m a u - , .
malium du ra, fpondilis . c z t e r i s que ^
o fsib u s,
neruis conneXa j fed lenis,
m o l l i s ,í í fp o n g io fa ,a tq u e,v tita dicá
icifla, t t i t a , & comminuta. L e g e P / » , O
nium lib , i t , eap.6 .
A tq u e ,v t antiquitatis nihil penitus igno
retur,Luci»».» d i d a eft I»«o ob téplú
magnificum ei ab Hercule zdificatum
in L jc í b í o Promontorio , q u o d e ftin O
extremis Ital i z , diuidens mare Adtia*
ticú á l o n i o j Lacinium didum á Laci
nio Latrone interempto ín eodé Pro- R
m o n to rio ab eodé Hercule. V irgiltus
lib .g .N n e id . Hiñe S in u sH erculei, fi ^
v e r a efi fa m a ,T arenti • — C ern itur -. ^
a tto llit j e D iu a Lacinia contra,
X 7 A L A C I N I A . d e qua/w /i.tiuw .z ^.ori, -r*
ginem trahunt L A C I N I A T V S , A ,
V M .& L A C I N I O S V S . A , V M .id .
eíl,iii plureis paites S cifum , vel D iu i- V
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
MAGNaE.
13?.
fum,conflans ve pluribus ex P :r rib u s ,
Se A a g u !is ,H iíp an . Cofa queeíla C o r .
ta d a , o D luidida en muchas parts , o
que confia de m utbai partes, gyrones,
p untas,0 efquinas,Q\xo fenfu d ift a eft
A L E X A N D R I A Laciniofa d D r nocrate apud P lin iu m l i . 5. cap, 10,
H i s verbis: M eta tu s efi eam D im cra
tes ArcbiteH us pluribus .m adis, m e.
tnorabüi ingenio, X V . M . J i f L a .
xsta te (H iip a n .A n d n ü sa fm fe rta , ad
effigiem M acedonica Chlam ydis , r.
b t gyrato ( H i íp . A l R e d e d o r ) L a ci.
niojam-, d extra , taaa que Angnlofo
Procurfa. H if p a n . E n Punta coA Sa lida,o Corrida la r g a , o lexo s. H a c t e ­
nus P lin iu s .
E t C H L A M Y S f d e nua f u p . nota 1 3 . )
L A C I N I O S A d i á a e f t , id e ft pluribus Partibus , Fragmentis , Scifluris,
vel S e g m e n t is , Angulis ve conlians,
H iíp ,Q u e tiene muchas Pedazos, G i­
rones , o P u n tas, V.:luci cum Paiiiiu?,
v e l T e l a in plurefs P a r te s ,v e lS e g m é .
t3 ,H ¡[¡\ C u cb illo s, ex tranfucrfo S .in
ditur;angufta qué pars luríum confuitur,Iata qué (leorsiim, ve in C h l a m y d ib ii s ,& P u p i l io n ib u s , H if p . C a p is
Cafeonas,C apot es de C am paña, F ie l­
tr o s ,y Pabellones,
V e r iu s ett L A C I N I A S ' effe ScilTuras,
Segm enta, A pp e ndice s . A n g u lo s ve,
q u * o r i s veftimentorum adijciuntur,
qualia funt d e p i d a ad Romaiiotú hu­
m e r o s ,& c i n d u r a s i & apud H il p a n o s
F a ld iB as,B fa b on es,A lm en illa s, P u n ­
ta s ,y Fluecos.
in d e L A C I N I O S A C H L A M Y S , &
L A C I N I A T A , vel L A C I N I O S A
V E S T I S , q u z habent huiufceinodi
ScilTuras,& A p p e n d ice s .
O R A T IO , ^ERM O, & D IS P V T A }
T I O L A C I N I O S A apud Hierony
mum in Epifiola a d T h e o . Eft lo n g é
p ro t a d a , in piures Partes díu ifa ,& q u f
piures haber 6 p pédices.&Cofo llaria »
C O N V A L L I S L A C I N I O S A ufe
/fio, in piures partes Scifta , A n g u lo s
ve protada.
F O L I A L A C I N I O S A , apud P ü n ia m
l i b , 2 ^ , c .10 . q u z habent piures Scilfu
r a s ,& A n g u lo s ,v t F i c i , V i t i s , & alia.
F V N G V S L A C I N I O S V S , q uód ha­
beat ScilTuras,fit qué v clut trítus.
LA.
3
0
153
DISTlNCT.XCVl.CAP.Xuij.§.BEATO:
154-
in inferiori labró fit gemina B^rba,
fcefte P lin io d j i b . 9 . cap. 1 6 . )cti.-im
Barbatus áic\t\\r,ScBarbatulus ', inde
qué á nobis Barbo de la M a r .
R aro duarum libratum pondus e x c e ­
dit , tefte P/i«.d .fi*p.iiS .M jrtial li b .
y . epigram. 9 2 : No/o m ihi ponas
Rhom bum ,, M ullum ve bilibrem — *
N o lo B o letos,O ftreanolo ; t.ac!. H o .
ratius l i b . 2 .Se rm o. Satyr. 2: Laudar
infane trilib rem M ullam . F u it autem tanti p r z t i j , v t ab Afinio C c l e r s
o f t o millibus numorum emptus fue­
rit,vt refett P iin .d .lib .g .c a p .jg .
C u i M u l l o cum O S T R E V M co m p a ­
retur a S < » ifc a ,k M a r tia le , Sc t x L u ­
c i li o , Ó" M a rcfl/o a d d u ñ i's in princi- .
p io huiusnu m eti,c o n fiat O ftrea fcm per magni fui (fe , atque mirifici fap o.
ris. C o g n o r i s autem F iuuij L u t e t , k
carnofi vituperat Oftrea apud Non-um
M a rcellu m fupra, L u ciliu s Satyrarum
Ub.9-. Q u id ego, f i cerno O ftrea , C o g .
norim F tuu lu m , Lim um , ac canum
fapere ip ju m ,
M s x im é a utem in Cosnis 0 /ir«ir V f o s
fuilTe R o m a n o s,co n flat e x L u cilio , (§A G e llio 3.\\3tis in p rin cipio, k e x / « .
uenal. Satyra 6; Grandia que m ediji
iamieoSiibus O ftre a m o rd et.H ic G rS .
dia O ftre a videntur T r id a c n a , de qui
bus fupra n u m .1 5 .fin e . S ic k f f i i r a f .
lib .s.S erm o -.O ftrea callebat prim ó de
prehendere morfti.
Inter O S T R E A illa fuerunt celeberri­
m a , q u * cruda edi poterant, q u * i d c o 3 0
P A R A T A d i ñ a íu n t,de q u ib u s / a p k
num , I 5,
A d e o q ué frequens erat apud R o m a ­
nos O S T R E O R V M C I B V S , vt
O S T R E A R I V S F A N I S appellatus
fit apud
.t8 .« .I l.q u icu m
Oftreis ederetur.
N e q u e mirati d e b e t tam frequens OfR
treorum C i b u s m a m vt inquit Sypon
tinus ad id em ficu n iu tn M artial. epig ra m .O ftr ea Stomachum mirifice re.
f id u n t.F a ftid io Medentur M olliunt
A lv u m le n it e r '. co a cum M u fo T e nafmum ( Hiipari. BujO , de q u o P ii
n iu s lib . 1 4 . cap. *4. qui k Afinino
L a ñ e tollitur ) qui fin e e x m h e ra tio ne fit,Sanant'.V'/icarum v ltera repttr
Sa»í.H .a ñenus Sypbntin.
, 8 l a c i n i a t i m aduerbiú.tdé eíl.qnod A
P trtieu la tim .fm e per Partes D ifp ir .
rtm,Sior’f u m ,S (p a ra tim : opponitur
qué aduerbijs C onim U im ^ C unea tm ,
S i m u l , fcc.A p üiem s-.N enL a ctm atim
D ifperlo, f e i Cuneatim ( en Tropas)
Stipato Commeatu difficultate s tuas
traniabiremus.
Vnde dicitur caro Pifcifi Lacinia , q u o d
D
non ftipata, c o n i u n a i qué fit,fed fiiap
te natura SciíTa,Difpería,& Separata.
C o gnito igitur vnde d iñ a fint L acin ia,
eius qué co m p o fita, & quid fignifir
c e n i , & q u a r e ,««««». 15 * Videndum
ctt fpecialiter,iuxta promiffa nur». 1 8 •
in p rin e.ás Lacinys O fir e iP ifc is , de
quo tradamus i «aiw. 1 4.
ZoOfireaautcm , & Oflreum , quibús iuxta
fupra tradita integet pi/cis,etiam cum
Concha continetur, per Synedochctn
appellantur L a cin ia , fiue Carnes O f- H
trei piicis,qu* ad Edendum a p t * , fue
ruut fcinper magni p re cij.vt apud N o
nium M arcellum d cica m /isp ra num.
i y in p r in c ip io J p to b it L u ciliu s S a ­
tyrarum iib .te rtio decimo-.His itidem K
in cosaa dabis Oflrea m illibus numuum
empta-¥.x 'm xziSypontinum in fecun ­
dum M a rtia lis tpig»am . Eorum C / .
bus indelitijs femper b abitus f u i t , ^
palma tncn¡arum bodie quoque O c r e is M
d a iu r.S u m p fitex P lin io lib . 32. c .6 .
d e O f r í is ,^ Purpuris, ibi : C itm p a lma M enfarum diu iam tribuatur illis . N
Sed & M , Varro in Satyrade cibis p e,
regrinis apud A . G ellium lib . 7 . cap,
I d.inter Com arS, Ciborum ^ue ex q u i O
fitas delicias comprehendit O fr ta T a .
renttna. Omnia videtur Seneca vno, p
vt ita dicam, verbo comprehendere;
Q u id O d reu m fa p ia t.q u ii M u llu s o p .
OMnñi Oo \li «..mI.! 131 _
tim ¿ n o fi.s c M irtial. lib. 9 . epigr. Q
r
cip ru m a m a t, &
^ fy h & S u m e n .& O fr e a : n o n te
M \ L L V S autem d u p l . c i L eft pifcis
m a r in u s ,d e q a o P lsn iu slib .9 .e a p .i6 .
& / 7 , qui fecundum C icero, in P a r a ,
d o x .d f Varronem lib . 5. de rerufiiea
nomen accepit (atque v t e x F en eftella docet P lin iu i d. l i b . 9 . eap. 1 6 . ad
fin em ) i colore M ulleorum C a lcea ­
mentorum,
C t x c i , & ab eis mutuantes L a t i n i , T R I .
G L A M appellant M « / / » « , c u ¡ c ú m
3
Fa-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
l»
f'
f.(iv
136
V A L C A R C E NOT^E MA<iN.E.
apud N onium M afcellum A E x p lic a t is Ofireis, qu ó ad totüm ,a c inte^ i
I 3S
Fauct Varro
in tr a lla .d e indijcretit generibus per
ordinem litterarum ¡it. O. Ibi: Ñ eque
tnultumnumus i p ija s e x Salo
tep
t u s H E L O P S , i n e q u e O S T R E A illa
m a g n a capta 4 qu iu it Palatum J
Ju fcita re. H a ñ e n u s V a r r o ,q u e m fie
interpretaberis: 1 Ñ equ e multum n u .
m usÁdeñ m u lth numis emptus, quod
prodeft tt iá a d O f t re o rú p r e c iú jd e q u o
num. pr^c. ^ E X , S A L O , ideft É X
M j R l , iaxta Ciceronem in orat.pro
C ecin . & 3. Tujculan. & V irg iliu m .
i.tjy i.A a n e id . S A L V M autem d i d ú
eft M a r e , vel á Sale, vel á G r z c o ^ u *
/fttf;«,id eft,m ouere,fluduare. 3 H E
L O P S , vt & bine etiam deducitur,
M arinusefl P ilcis .q u i prodeft. ad P a latutn fufcicaiulum ; L a t in é dicitur
A cipenjis, is. fiue Acipenfer. eris 4
O .'trea tila A lagna , & c . N o m i n a i;ui funt foeminini generis iu x ta
N o n iu m referentem , & d ifta fa
y ru w a w . 1 4 . quibus verbis Oprea T r idacna , ideft ter mordenda , videntur
fignificari , de quibus fu oran am . 15 .
j P A L A T V M ,fiu e P A L A T V S , v tlegi
tur a pu d Ciceronem lib . z ,d e fintbus
ftatim referendum, H i í p , ¡nde , P a la dar( diftum , quód labijs, ac dentibus
v e lut P a lis , inunitum fit)eft oris inte;
tioris Coelum,fuperior ve pars. E/ C ié
¡o, 0 parte fuperior de dentro de la v o ­
ta .T h x e n o cap. 4 , 4. Adheefitlingua
la íitn tis a d P A L A T V M e iu s i n f it i .
E zechiel. cap. 3, j 6: E í linguam tuam
a i beererefa cia m P A L A t O tuo. C o llume lib. 7 : 5 i P A L A T V M , a f ^ « f
lingua concolor ¡anee
VndePALA
T V M appellatur C O E L V M a b A r i f
totelc:S«6 C O E W autem lingua a n imalibus efí S ia U b f. M u lt i a u tem b a .
b it O* in ltn g » iiD é te ii,& in C O E L lS
u D o U .;.
ideft ii»
Palatis.
C u m q u e ,in Pu/aíofic G V S T V S , ipfius
q u é Jenfus iuxtaCiffroní») d .li b .2 .de
fin í, ibi N o n J e q iú tu r .v t cus co rfa .
p ia t , ei non Sapiat Palatus ideft.Guft e r . E u e n i t , vt P A L A T V M accipia­
tur pro G V S T V , qui O fttea fuícitatur apud V a rro n em híc.
V n d e P A L A D E A R vcrbú H ifp .iiln fS
tib us,idé eft,qu od L i/ o .a i.in M aiori­
bus v e t ó ,i d c , ^ G o / a r f ,A : Comedere-
4
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
B
D
p
p
G
H
I
K
L
U
O
n
^
C
T
y
^
grum eoiu m corpus, á num. i q .d e l c e n
d e d o ad eorú partes, eniiciiauitnus ip
íotum exteriores Conchas,num . 1 7 ,i n teriorcs qué , ac incluflos P ijc e s , tum
eorum S p o n d ilisa n u m .18 . Diiiifimus
q u é Lacinias cum fuis corapofitis á w.
ly.lauxaO fireorum tntnja prcpolitaii
n u m .z .
Reftat , vt Oftreis vitimam manum adi)
cientes, magis qué accedentes ad Pu r
puram, de qua in hac nota p tz cip u u s
iiobis eft íetmo, videamus de O ftreo n i
Cruore,vel Sanguin e,quo Purpura tiii
guntur, qui qué in faucibus eorum in uentus appellatur com muniter O S .
T R V M , O S T R l , .Ab eifdcm O S ■
T R E l S , de q m b u s i n numeris piar
alle gatis.
O S T R V M autem non tantiim fignat
Ofircafanguinem , verum etiam &■R E
G I S Sc Magnatum P V R P V R A M ,
Ortrci íanguine xin ñ á, Outdius iih . 8.
metam orph.ftatim in principio-. A ca thoe ( nomen ciuitatis ) quarn N tfu s
( K .x ) b a b e t (,idefi p o f s i d e t , Regnat)
cuifplendidus O S T R O (ideft Pur­
pura ) C rin ts inbarebat m agnifiducia
rf^ »/.Idem O uidius lib . xo.m eta.xeddendus infra w « » j .7 4 . V it g i .3 .g c o r g .
in principio ; l i l i v ifio r ego -,(¡t-Tyrio
confpeíius in Ofiro.
l t e m & L E C T V M exornatum P V R P V R A , O f t i e o ía u gu iu etin fta , H i f pané Cuiwa diGruMu iu xta illudP»>g ilí] lib . i G e o rg i.a d fin e m -.v tG em ma é/fejí (ideft G e m e o poculo)tí>- S>ar
rano dorm iat ofiro ideft L e f t o o r n a ­
to Purpura tinfta O ftreo íanguine»
Se d & lumitur pro C O L O R E Oftrei
fa n g u in is , aut P u rp u r z cum eo infect z . N onius M a rcellu s de genere , v e l
colo, e veftim entorum tn medio O S rr-r.r>T »
1
T R I N A M ab O S T R O colore,Scc.
A b O S T R o . f i u e O f t r e i criiorc o r i s i n c m j l
ducunt O S T R E I O G R A P H E S ,
E O S , ideft O ftro S crip tu s , vt iii R u bricis ; vel Oftrei cruote P iíiu s , aut
T in S lis .
E t O S T R E A . JE. ho ce ft Veftis f a f t a e x
Purpura O ltr o infefta , aut Pu rpurei
coloris , ut apud N onium M arcellum
in prafato libro de indifcretis g e m rihus. I it. . vbiirquitiLwri//»» Sad
tyra-
9
0
137
D IS T IN C T . X C V I. C A P. Xiüj.§.BEATO.
138
A
bus. O S T R E A M , & O S T R I N A M
v,,rfi«ranulla P e lo r i. T u rp iliu s
, f f V,.ftinii tita (üpra S u bu culá .a pu d
H i f p i n * e A lm tlla ^ C ota ,C u era ,óC u er
poi de Grana, á quibus p a iú m , aut nihil d ff.rt S \ T > P A R V S , p r * t t r c o l o ­
rem , luxla rctldita num. p ra ccd e n ti.
^ i f p . í t r . O r i a . k f i a f t i i a n d f ídem
Í Í , q „ o d S m r O r r , H i f p . 5 ' » V c « , v t C Sed k O/iream , & Oftrinam *fle a d i t ñ i *
ua , Vetiem lubaudientes : ab O S apuá P J in .lib .j.c a p .X 1 R O enim (iue O ftrei fanguine , quo
PrUlequitut Noniu s : Vaf f O S e x a g f . D
tingitu r P V R P \ ' R A , h®c adicftiu á
(luple li b r o ) Tune N uf>l,a ( .dcft
deducuntur, O S T R t ; A T V R , A . V M ,
N n v t x ) v id e b a n t O .T eas L'/ennas.
Q a W s T u r p r H U s . k
Va.croet.am E
G ®cc 0 S T R F 1 0 S.& O S T R E V S .
A , V M . G raeé O S T R E O S . k o M '
(I» Obréis edtndis inteft’ gr q u e a r t .
ñus, a. v m . ideft O t r o , Oítreoruni
O s l R E / E Íimi'íseft O S T R I N . A ^ A - p
v e cruore "íin^ tts ; Purpureus ; vel
qu® etiam Vr/ 5'»/eft P n ’ fwrra H ^ r .
O d r e i , P u rp u rei v e C o lo rís , qui
V tfildura de Grana, ü de Co or
O ra
na ,d e o v a Idem N on tu s M o r c e lt .d t Q
O i r t Co/cr dicitur ; í i c u t i k R ic u la O lr in a , hoc eft ex P u r p u r a , vel
venere , v e l Colore Vepim entO rvm .io'
O ft r e i , Purpurei ve C o l o l i s , V n d c
t e pi® citato: O S T R I N A M ab O ’h o
p io n ’us M arcel us de genere , v e l C o ­
Co'ore ,q u i eft Subrrubeus. A d i u i t i t H
lore v e ftim e n to r w r .p 'ftvetba illa re:
ptrronem in Z u n en dibi.s ; Aurora
p e r ita n um cns pr®cedentibu< :Ojtrind
O ’rinrm . brc indutus Supparum ,
a h O flro Colore , q u ' efl Subruheus,
A i 'S V P P A R V S , fue S V P P A R V M l
S u b i j c it ante V a rro n is verba :T u rp i'.
V.ftc'n e i r r m . f t . d t quo S ex*u < P o m
¡tus V elitern a í In terea a fp e x it V k g id
p e u P e l i u s t i b . t T a d fin em S ,'. P ' i P d new ge/fantem in C a p ite Rieulam , in ­
Rprs VidrVr: f» Pu i/are linet m,quod-- Ndutam O firinam , A t q u e idtni NeniiiS
^ ^ V B V c V \ .A ,id e fC A M S I A ,d i‘ cittir.A fra riU ' : Puella renfum S f P
t
M.ircel US antea D egen ere VeftimenP A R q fi 'fiduta furn> V .rum A i . f- <»*■
torum p ofl iwíd'»*w adduxerat integra
to lth .4 . de hngua L atina.kc : C A P I
h s c e a d é v e r b a T a r p i/ ;; / » \ e ltte r n a ,
T l V M o ó eo,qi'M cap t p eíltú , Sec.a l- ^ Se d re v e x i.R ic u la .S c Oftrina Suftantlua
terum quod/uhtus a q u o S lR / C V l- A :
f u n t , diuerfa q ué corporis ornamenta:
alterum qnod Iupra , d quo S P P R i iu a m e r im v ir g o geftabat m ca pi­
VARPS.
te : induta vero Ofirinanoi
N
E x quibus Varronis verbis , atque c x fuR I C V L A autem , Vt p a t e t ex T u r p i l i o 3 4
pra relatis , k ex p rsp o fitio nibu s
h i e , capitis velamentum atque ornaS V B , ¿ k S V P R A , á quibus c o m p o - O
ttientu n eft » H if p ." M a n iillin a , d
n ú t u r , deducitur Supparum lU uii eile
Reuoc.ño, dimiiiutiunm á R ica ,d e qua
a Subucula , vt hoc nuus iit fub omni­
flarun cgcm us nitm.4 0 . D e ea (ic Se*»
bus Veilimentis; Supparum aatetn fu­
tus Pom p eiusF e/iuslib .i6 .d e verbo:Ú
pra : nifi concordiam leñ a ntes d i c a ­
v eterum fig n ficalione agens de inci­
mus Supparum T unicam efle fupra C a
pientibus Iit. R.Rifa,<«f R ’ c u ’a v o cS j
m i f i a m . v t i n Mmorihus f-atribus, de
tu r parua R ic in ia ,v t P a lliola ad vfum
qu.a Lueamit lib , liP h a r f a li* : S f P C a p itis faSia, G ranius quidem a it effe
P A R A nudatos cingunt angufta L a ­
M u lie b r e C in g u lu m C a p itis, quoprdR
certos .
cinB a Vlatrtinica redimatur. Har.ñeSecúdñ auté Serecrm lib , 1 1 . Epifiola. k
nus F tftu s , t x quo de ducitor Riculant
Lucan /D .5 . S V P P A R A iunt S V 'M efle capitis tegumentum , k Vittain*
M A V E L A ,q u ® t® terisanncñuntur,
H ilp . A i a n t i l li n a p Cintas de Ia C i & funer antenas explic.intur. S ta t, j .
b e za -.ltcG a r b ie : Cofia: P a n o j A p r e S y !. Pos fuinmis anne B it e S V P P A R A
tadorde la C a beza . Nanque SvpontsT
v e lis .
nus i n f e c m d u n Marcialis epigram,
3 3 Poflumns quoque d ic e re , vt reuertamur
tta ñ a n s dc Rica ait: Eias d im in u ti£ d ic m .,d e qua num etis p ia c e d t i i t i . V
u m efl R i c u l a , 'qua pro Sudario ac •
e ip i .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
.'- I
\r
f
*I
f*;
tj9
V A L C A R C E NOT..E M A G N z í
d p i t t i r ,S e i 8 c videtur R ica la m e S e A
'T egum entu m « p i t i s ex p an n o,k plernnque ex P a l p a t a conte cfumi H i i p Capillo, quo vtuntur Hi'pan® Mulie­ B
res, maxitnc apud H oiauZuflam Areuacorum vtb¿m , nunc MctHna de el
Campo- Ite m ex T u r p il i o re lato l um.
pr*cedentiR/ca/a'i».r(Te capitis V i r ­
g in is oppctim entum , H i f p a . etiam
D
r
C .apil g.
3 s A T R IC IN A , R IC IN IV M , k R IC IN V S . a Reijciendo d iñ a bint , iuxta £
iU iid S eru rjra lib ru m - i- R n e id . R i eina d ieitara b eo,quod poji terg ii n t j
eitur- Sumpfir ex M arco Varrone lio . F
4 - d i L in gua L A in a . Q u i agens de
varijs veilimentis inquit: E t q u oia m i
iiu ib a b e t Purpuram circum , vocant G
C ircu m T c x tu m - A n tiq u if tim i am ióiui Ricinium id,quod eo vtebantur
d u p lic i, ab eo, qudd dim idiam partem H
n tr o r fu m ia eu b a n t , h K eijciendo
R eein iu m dtiium . E t i n f r a : M u lta
duarum etiam togarum inftar , v t an- I
tiq u ifs m u m M u lie r u m R ic in iu .& e ,P a t e t ergo ex his R I C I N A M , R I C I K
N I V M . f i u e R E C l N I V M a Reijcien
d o d i ñ a , antiquifsima effe ex V e ft iinéntis M u lie r ü .D e his
M av- L
te llu s dt genere vejlim entorum ad fixsem. Sic: Rictum , quod nune M afur'
tiu m d icitu r, Palliolum feem ineÜ bre- M
ue. Varro tapbe m cnippou-.N ihilom a­
g is dicere M u lieb re, quam de M u lie b r i R icin io Palliolum fim p lex- Idem ^
f
de v ita Populi R om ani, lib . i - .E x
quo M u lieres inaduerfis rebus,ac Lste
tibuscum omnem Vtjlitum delicatiorem ,aeLttXitriofurnpofiea In/iitutum
(id eftln u en tu m ) Po««»f C'íleft D e - p
^ n un t,R e!inquuntJR ifÍM ;4S«w í«nf.
H aftenus N o n iu s,
K x q u o deducitur R icinium effe foemi- O
narum Palliollum b r e u e , H ifp an i v o .
eant U a n tico ; m anttllina; aeque exinde Reuoz-fio.
P r x t e r e a effe CapitisVelamentnm in L ü
ñ i b u s Hifp- C a p a z non N igrico lo ris
v t n o s s fed P u l l i .
te llu s de gene re, v e l Colore vejlim en­
torum in fine : P u llu s C oier e/l ,q „ fm
nunc H i/panum , v e l N atiuum dicimus. V a rro d e v it a Pupuli Romani
l i b , 3 i V t dum fu p r a terram eJJent,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
»40
R ic in is L a g tr ent Funere i p f o , F u i li
P a llis a m iiitc. H u c c tia m N o n in s
C i c c r o l t b , t . de t ig iliis : E x te n u a to
fu m p tu tr ib u s R i c i v i ] S , & v in cu ls j
P u r p u r a , eí^ d t c c n iT ib ic in ilu s Se'd k auro R i c i n a rrmlieits O l im c x o r J
nabant fiue opere P h t y g i o , k P ir t n a n o . iine A u r e i s i a l c i j s , H fpan. R crdaaes con O r o , ó con F la n x c r e s , o F i S
x o n e s d e C ro. lu x t a i D i u l L tciH j i a .
tyrarum iib -X iR tc in i A u ra tt
O ra ria
O b i t t i C 1 C A , J E . quam v id e o ab c i r r i - ^
b u s L t x i c o g t a p h u prstt rn iflam.ct tn ^
p o lit a á p r a p o lit i c m C ircu m ,F ¡\ p .
h i r caedor-, íR L m Lorano
F u~
m a n a , q ua R icin u m c u i ú m , a l ie n m
q u é velt.m entctun L n,l i . O i a J . a btum v e , H i f p O n l.a , ó Borae , cir­
cum o r n a iu u t , H.<p. l o d o g trcro de
G uarnición,con ^a e l rtd ta o rje G uarnecen ia% Q r .i .a s ,y tj rtn.idaaes d e
los V e jitio s , vt pot: Bo-dados : P afá­
manos: M e lim ilo s jG a io n es, Pej.atnae
R ib e te s ,Fluecos-.Bebederos ,qu£c cinn
nia e x L u t i l i o lupvaC/cai apptiiaa.u ss
z c eúzíR P e fpunte s : nam C i c a ioeiti
e il , q uo d G r a t e A to m o s, vel S tig »
- me-, L a t i n e Punílus-, H i l p .P a i i / t t .V n
de dicitur Cicada , q u o u C u d , fiue
P u n d o C a d a t, k C / c a i n * , q u o d f ig
n a C»fie,iiue P u r ó t iT tn e . t .
O R A R i V . v l . rij. q u o d t r i a m C a I e p t n u s 3 7
p ta t e r m iis it.c ft tliminutiunm, k c c m
pofitum a b O R A . JE, idt ft F n i s j T t r ^
m in us, L .n ic s, E xtrem itas , L a b m m ,
L i t t u s , R i p a , k c . H ií p ,F / » , ! T f r « í ;B o ,
M o jo n , Extremtdad.Borde, L en g u a ,
R ‘bera,0 -iUa,-fic. ORA iux. m defc e n J it a b O P E : Q uam o b r m O ram &
Labrum dicim us ; & A qu a Oram,
H i fp. L«»,g»i»
E ft qué O ra r/« w idem , q u o d cu iu ftiim que rei breuisT crm in uS jF in is, k c , In ­
de que liicimus O r a r / a V t f t i m c r t o rum; eorum Fines , T é r m in o s , F v i r e ,
m itate s. L im b o s , Labra, Oras , H ip.
Los F in es, C a b o i, E x tr e m id a d e s ,P m
ta s . Bordes , it O riilas de lo t V e f idos,
v t apud L u c iliú íupr¿: O ra ria M if/ a .
C u m q u e ccm m uniter V t f i n ierrciu m
L im b i, fiue Extrrnx tates acu p i n g a n ­
tur, k cx ornentut, q n * apud H i ip a nos Bordes a p p e l l a n t u r , d iit i iurr d
B o r-
, I4 r
DISTINCT. X C V l
Sorde B o r d a l o r e , P h r y g i o n e ,
ctíi Sc Lim bari,. Itefn Bordado Bor.
dor, k i - de quibus
P .V ide/s/fa i / d w ; ’ 4 0 . .
_
Efl aurem inte tC k a in , k O^drntm d ^
rentia, q ^ c l Creer
fit afci a,
veluri de Pafamanos;Mol>nrllo, , A c .
Orarium, vero fit f a f c i a magis P-^ens,
& a m p la , H ifp Faara aricha, o F lat,x o n ,v t M it r z , in q u a v id e t u t e x hfac
Lucilij fenteiitiaitiiffe etiam a p u d a n tiquos Gentiles'duas pofteriores'fafcias ; quas O raria vocat.
'A pud-Eiclefiafticos 'autem O r a m fh ,
quod k Stola, eft -fafcia quedam Be».
■ n e d if t a , qua vtpntiir S a c e r d o t e s , <x
D ia coni in Sacra L itu rgia , d e qua
C oneilium Laodiceni, cap. » i .
23 .
Bracareri,. t . eap. 9 . T o le ta , 4 , eap.
3 9 , <»/.40, eap. m n ifiru m . 2 7 . cap,
m n o p ortet. 28. 2 3 . diftinH ione.cap.
vnam Orarium . J. 25- d ijii. Sc nos
lib . i-fen ten tia ru m t r a H . i z . d e S a .
e r iiv e ft ib u ia r t . 8 . & 9 ,
3 ®Vt C I C A , & O R A R 1V M e x p l i c a r e n ­
tur,ab alijs ommifla jdigrefsi fumus a
R i f ) « o , f i u e R ic in io f« m in e ica p itis
orn am en to , á quo nomen t r a x it apiiJ
H ifp au os Capilorufn Ornam entum ,
quo (p ro h D o l o r * ) non tantum fcemio z abutuntur ,f e d Sc m a fculi: R/zo
v o c a n t : a b e o qué R iza r , los C a b e ,
l l o s : R iz a d o , & Enrrizar,Enrr¡-2ado',
id e ft,Ca pillorum C r ifp a t io ; C a la n .i f.
tris inuftus : ex ¡nde qué Terciopelo
de R izo ; q uo d velut calamiftrátum
•M o ftf
•a
C A E .
A
B
I>
é'
„
p!
G
H
í
L
M
N
Ó
A R I C I N O q uoque duxerunt otígíncm
R icinattis, a ,v m ,id e ñ , Ricinia feren­
t e s , H i f p . Co/u que trae Rebociño , 0
M a n t illin » ,& e . V n d e R e c in a ti M i m i. Item R icin u i, a, v m . vt p o te ,R i
ciña Infula, q u z eft apud H y b e tn ia m ,
& Brita nia m , iu x ta Syponti. ad 3 .
M a rtia l epigram .Verboflu m in a . Sic
difta vel á R i d n i j j , de quibus fupra, R
''el a Ricinis V erm ibus , de quibus
infra,
E T R I C I N A m i t r a , Varro Prom e­
thee Itb. 5 . ( apud N o n . M a rcellu m
de genere vefiim entorurn) ¡ A lia M i .
tram Ricinam , aut M itr a m M e l i ,
tenfem ,
Izcm O ltu -v Ricinum , diftmn eíl Palm a V
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
B E A T O .
14 ¿
C h r i f ii , N o n a R icin o ,f iú e R ic in io
capitis fueminei teg um e n to ; íed a R i
ciño frútice , de quo Fypontí- ad j a
M a r t ia li, tpigra.V erboO U ua,
R l C l N V M f iq u id e m ,& R ic ir iiim i n ¡ ^
neutra terminatione fignificat C ip itis
operimentum mulierum de q u o a ftum
eft : A t R ic in u s . in malcuhna ter­
m inatione, G r z c é Crotow ( eft fcEdab e ft ío la .f iu e V r m í í , H i f p . G arra,
p ata. Itcíri M nfea C a n in a , H ifp .in de
R ezno, q u z ca nes, cz te ra q u é anima' l i a in fe f t a t , q u z & h .(fu s, A Oftreus.
V n d e H i f p . M n jqu ear, idem eft , q uo d
' h iíce m u fcis p un gi; A a liq uando M u í
, das a bigere, & fu g e r e .
H i V e r m e s , A M a f c z fumopere c a t u l o í
,rum aures exulcerare folent ,adéo, vt
integras c o r r o u d a n t , qua de. re, ac de
éifdem curafidis Varro
C o lu m ella
apud Syp on titin um in 3 , M a tia t.
ep ig ra .colu m .m ihi 3 8 8 .
Inde a p u o Hi.fpanos R i z a , ¡d e f t ,P e r d i- '
t ío , D if s i p a t i o , S tra g e s . H i s z f r R i . '
z J . i d e f t i D i f s i p a r e , B e íliu e r e .
Eft e tiam R itin n s f r u t e x , fiue herba fereíis grana R icin o animali Simílima,
vnde A nomen t r a x i t : & ab ea Oleum
R icin u m ,
S um m a diféordia e f l á p u d Sypor.tinum
fu p r a , q u Z fit h z c A r b o r . a u t H erba;
ciim qué fit rti V la n tis ,
in A n im a
Iibus reconditus M e d i c i n z tbafaurus:
P h ítrm ico p ola non co gn o ícen tes eotum , & lapidutñ naturamj aut ob i n o ­
piam conparáre non valentes, íummá
' M edicin a iniuriara intulerunt, c o r p o ­
ribus q u é curandis dainnutn, Afine tem edioiaftutam .
D i x i m u s lupra num . !4 .R ícu ta m efífe di-^cS
minituum R ica , á qua defcendunt R ieinum , fiue R ic in iu m , eorum qué
com poííta ; de quibus cgimus num.
3 5-cfb 3 8. E o d í m qué »«W=34. docui
mus éx Peíio R(Cd>w,eius q ué díminutiuum Rituldrri,Qfíi. Ísdllio¡aad vfunt
C a p itis f a í l a : rirem U u lieb reC in g u lum c a p itis, A Sudarium , fed A íUud,
q uo d F lifp ín i'v o ca ritCapillo.
Eft tamefi diíf.-rentia : quia Kicula eft ad
indar d im id iz S n h e r z , fiue circuli.
R ica v e 'ó longiói A quadrat.i H ü p .
M a n tilla , a .V o U l Eius autíin difru •
líúriiium RrV«/a,vt docuimus d,n. 34 ,
H iJ.
V A L C A R (¡:E N O
143
H ilp an é dícirtir Ma»tilHna , Manti- A
co,dR eu eriñ a. Sexrus P o i r p e i u s F í J
T ./Í M A G N ^
144
iu x ta Sypontin.in fecu rd u m . M ar^
tiaU epigram .colutn. m ibi 2 6 2 .0 - in
¡US d. lib’ 16. de verhorusn vuerutn
1 2 . epigram , verbo M a tr is . S e x tu m
fígrij.ir. fir.e -.Jiiea tftV efw erivm B
P em p . P e j é l ib . 1 1 ; M a trim es » ac
• Quadratum, r- Fimbriatd, i Pur
P at rim es dicun tur, quibus P a tres, &
fureutn, a quod Flaminica pro PallioM a tres adbuc v iu u n t,
h vtebantur s.
_ _ V P t o p t i e tamen denotabant V irg in e s F la
’ Ibi V ejiintentum. in te llig e Capitis
mineas P a t t c m , k M a tt c n v h a b e n t e s ,
tegmen , i x t t a d i t i s , k t r a d c n d is . (2 ) j-.
i u x t a a utbxtiratem P e jli a lla t:tn in
Q u a d ra tu m , talis t f t a p u d Hitpanos ^
c a l c e l u m e t i p i s c t d e r t i s , k illam
tiu jd em ¡ib . 6 . svfine-. p la m iu ia d ice ­
Mantilla , Qua luílit® ir,ulietcsop*
periuntur (j)B/»jfer/a!«w .C oufit inan' g
batur Sacerdotula,qtia F la m in ica D ia
Ji pram inifirahat.ea que P r a t r im e t ,^
tut ttadica fupra num, 3 6 . ¿b 3 7 . C4)
.M a t r im e t i r a t , id e J ,F a tr e m ,& M a g
Ptfrfweea»». A p u d nos q u o q u e rufti*
trem qu^e adbuc. v>tios habebat.
t® mulieres, (m á x im e D i u i t e s , H ) l p . p
R iea s ) R ie is P u rp uréis coutuntur,
* £ x quibus p a t e t i b r a / , de quibus
p racedcnti cR i Si M c n ia liu m
&
H i f p . M a n tilla s e e G ra n a , (^ )Q up d
o u o s H i f p a b i vocant C a p illo s , q u i 8c
F la m in ic a f r o P a llio lo v teb a n tu r. G
M a n tillin a S fZ p v á v o s frtquentiú'. t x
P c f l u m u s h i n c , f i ex f e q u e n t i t u s , &
panno C aruleo co n ficiu n tu r, H i f p .
c x n . 5 * - Pife* Sanétatum Vitgtiiun i,
Paño A z u l , de qu o num , pracedenti
q u ib u s Móntales c a p i t a co o p eriu n t, H
in fitte Si a l i q u a n d o , v t eodem num i
R ica s appellare , q u * & quadrata
d ic tn m e ft P u rp ureo , fiue Cfirm o , i
funt,
J
Praeterea: q ü ia ,v t Sypontsniad 2. M a r- *
c,uo digretsi icm u s R it u la t t c a l i c n e
e x num. 33,
t;a l.e p ig ra m . verbis y ta m u r: E// etid
R ica v e li gen us, quo M u lie r e s C a p ita
O S T R I N V S aiitem C o l o r , vt ad »»» 4
/e^«»t(pt®cipue i t e r a g e t e s ) d s 8 u m ,
dew fJum. 33. te d e a m u s , vanus eft (ev t Varro f enti t, h R itu ; quod R om a ­
CHtidum r e g io n e s , in quibus O í tr c a
no R itu Sacrificiafcem ina tum f a c i iit, L
n a ííu n ru r; in a liq u ib u s enim r c g i c n i C ap ita V elan t, H a d e n u s S y p u n ti .
b u s i k O r i s p t o d u c i t u r ex O ftreis C o ­
E p ilco pu s.
lor L iu id u s , k V iolaceus , vt infra ia-í
Q uam obttm magis p l a c e t , v t M .R itu , M
tius diccmus : frequentius v e r ó ( v t eft
R ica d i d a fit, & ab ea R ic u la , & alia,
O ftreoru m c rúor, Sc Saiiguis ) Subru»
qu® adduximus in ptincipio huius n u­
beus eft.tuxta N o n i S M a rcellu m a lla ¡
N
meri ,dcriuentur.
ta m .d . num. 3 3 . Sed tiim a lite r Ru^
b e a t l g n i s , a littr S a n g u in is , a lite r
Sed & fccundú VoBiif M a r e e llñ d e gene
re Vtiiim tntorum in medio : R ica efl,
O flrurn, a lite r Crocus ( v t inquit A O
quod nune Sudarium d ic im u s , H i f p .
G e l l i u s l i b i . c a p . x 6 . ) t ® ip fisrtb u s
Paño, 0 Apretador de la C a b e z a , P a ­
voca bu la Colorum m u tu a n tu r,& J g ño deTocar,Toeador, Cofia, b G arbín.
neum a liq u id d i c s t , (-j p U m eum , ^
Eft etiam Rica k quod H ifp a n i dicunt
Sanguineum , dr C r o ce u m , & O fir iCapil/o.etiain fi ex lana fit c o n f e d u m :
num . H a d c n u s G eh usvnde F f^aj v b i fu p ra poft verba illa O M a g i s q u é accedendo .ad P u rp u ra m ,¿ 0 4 ^
ProP qllso Jo v teba n tur t i n q m t : A is
q u a 1in hac n ota t radam us
««»». r.
d ie u n t ,q u o i e x U ’t» fíat S u cc id a al­
Sciédum eft(pr®ter reliquas C o m b a s,
b a , qtiod conficiunt V irgines ingenua. R
Sí C o n ch y ’a , de quibus e x n u m ,2. Sc
P a tr im a , M atrim a e iu ts ,
inficiópt®ter M ur/ees, de quibns a num . 7 .
tu r Cceruleo Colore.
Si pra rci O flrea ,át quibus late á num .
4 I P A T R I M V S , a, vm , f i M jtefffli/ /, 2, ^
I 4 , vfq ue ad num , praeeáen , c b i t e t
vm , Q u i k P r a tritr.e s, k M atrim es
Umbuídam non contemnendis e xp li*
funt F í l i j , quibus adhuc Pater, & M a- •t'
ci^tis )e fte í i alias C onchas , quibus
te r m a n e n t , k viuunr j hoc eft,habenti
tii\g¡tur Purpura ; vt p o te P ela g ia s,
íes Patrem , k Matrem . E : aliquando
d i d a s á P e la g o s , de quibiis P ltm u s
P a r t e s , k M a tr cs F ilio s ha bentcj, V
lib ,¡ ) .c , 3 5 . d h r . 3 7 . v b i ¡ n q u i t , q o ó d
3
Pur
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
145
DISTíNCT. XCVI.CAP.'Xmj.^, b e a t o
Purpfira alio nomine V e la g u vocan
A
tw íE a ra m g en era p lu ra , pabulo &
lo 'o d ife r e ta .C i-«um crúor V e .a g ,u s
d i d t u r ; í c a k P lagio t M i ñ u m a p u d B
eumdem V. imam eap, 38. vbi de eo
adiungendo , inquit ■
. \>elagto ad m o d u m d l ig tur, & e . A g it que m ieq q .
de eius p rcd o .d e mié eo curr. 1 y ro , &
Buccino tin g cn d -.L eq e cap.40.
Quinimo k ■? * P«rpw-a appellantur
P e la g ia . Qiuru m tres pecies a b a lijs
coimumerancur, kcundum Syponti.\n
i .M a r t m l.e p ig r í. cA um .m iht 2 5 6 .
e x P tn .o lib 5 car. j y .u t m p e A lg m fe\-. CaUu:ofa-. & Dialutenjes,ú<c q u i .
b v sfu p ra d n a m .z.
Í 4 S A R R A olim d í d a t U T V R V J fecun
á w n S y p u n tin .in x .V ía t ’ a i.epigram .
coltim.mib: z 6 o , & cp ig ra m .t6 :V er
ho,p er aqiioea fratern a, k epigram .
2 8 .v e r b o ,T y 'ia n t’ na,Si cor.ftat t x A
G e llio h b .1 4 . cap.6 .ge S exto P o m p e,
io Fe/lo lib . 1 7 .d e ver'oori»¡itfígntfica
eioneante m ei. v b i ficaii: Sarra ty ros
in/'u’ a , t . c .
J n d f S a rr a n u í, a ,u m , H lf p , C ofa d t ef'a
l i l a , ó C iudad de S ar a , ó T yro-.cñ m
D
E
H
I
K
R
V er u ' ramcncfi A u!xa cf[-H i" p . C o r
o n d j,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
1 5 . i d e f t ; D o r m i a t O i f r o , ) «C
P u rp u ra S.irraha.fiue Tyria: k ^upp’ e
ib d L-Slo ornato Cortinis mfeflts Pur
ec, '.ectuí eft , ídif- • y
p - a u é . C i m a , ! , L eifo .E c a p u d C u i t i u m
in tcsrmenuio geiK rt h y c l i a l ttur. ( i i m
p o j A u la a v ), qua ¡eSios cb d u xeta t.
fia re t.Q n o loci A«/«ea»«,Cortinam effe
nemoambi'3¡t.
Sed k iuxta N onium M a rcellu m de g t i
nere VejHmentorum woci\oii'¿c d pirtt*
cipio : Aniaa genut V efin p eregri­
num. Varro de v ita ‘ E opuii Rom ani
lib 3. Q ú o i e x hared.taie , A tta lica
A u ’aa , Cbla'mydes , Pau-e a» ea ,V :r.
g iliu s G e o r g i.itb .; -. Purpurea n t e x t i tollant A u fe.i B rita n n jf E t eft tanqu tm Valudamentum Ba barici hab itu i M tlitá r is (W ú p . C.tpote de Caen
paña) H i ñ e n u s M a rce llu s.
\ n l , f e i tSF¡iq iiii.\< j.a lid í 19,^ ^ f i - O t f
t i ’fientorum. verfr protnde. D.de v ju fr iiS h í.b z c habcn tur;Pror«dí (¿yftScén ic t Veftis V/usfruSius legetur-, v e l u
¡ee'uvel a lteriu s apparatus,a h b i quam
inSceena non v te ta r .
*
M a io r es hicn oncr,gnofccntes\, 4rPirí fií»'
nifícacionein , v t leg itur in PandeBit
F lo ren tin is, legerunt ; V el Antsli A « re i. Sed quoríum ipíius V íu s f i u ñ u s
inter S cr n ica s vrftes , k apparatus^
C u m íir AulauinScamiS , dc q u o Cicea
ro pro C¡s io •. D eir.de¡ca b ella :om rt¿
p .i n t , A u la u m to llttu r .T u r n e b .h b .^
itlu er f.ia p .4 ,
O b f t r u a q u o q u e A V L . $ . V M A i l . in
f i n g iila r i, v t apud Ctceronempr/tfaiet
oratíone pro Caslio. I t e m , porpeufis
his , q u * pr*ceduPt , k fequuntiir,
in telligi pofle , k P a rietum . (fr corporis Oena-mentü eíf 'e A V L ./ F .V M iij
d. §. Éy ft ve ¡ li mentor V v eri, proinde*
k S A e r a n A A V L A i A jpud
guuer.'alem d. r-'um. t y . k A T T A ­
LICA
A V L -lí- A
apud l' i r .
ro n em , fy N o uum . S ’ d k t f f o / a noa Vela , Ili{p,an. A n te p u e rta ,
d Rtpofleró, i-ix !a C icero in d o^a.
tio n t pro Caelio, C aMus Vroper*
t ut ; N o b ilis A V L R . I S P orticus
A T VA L U S .
It
*bv4II
t m l-*c
i ctw rtUt
aut v,\
ex X
Purpura
t t z - y u r a cu
e f f. - J, aut
ífUI. íPurc
*•'
y;tra i ’ t? x t a . O eu iqn » iarraro dor
•r»*', m*
trt _•»
miatQftro,
apud1 Vi>g
i l . Georgi. - ffl
4
qué apud Sarrain,(lue T y ru iu riobililíim* Purpura tii gerentur, vt (lacim
d i'‘cULÍiim f V , S a r r a m i , a , u m , L ati, c
idem efl.quoJ P tir fu r e m .S irraro qué M
Cr nth y io t i u t t u s . K i q .C o ja de P u r .
purafiG ea.ia,
y n d u aptid lu u en iíe'n fupra num- 15 . N
Sar-an.i .dula I f.KiZ Hi r\ P d a m en ­
tos i - f i ^aras: M anta ; T.:p-zts -.0 P a
O
ños de Pared de G "ana,ó Purpura.
Nain licut Sarrana á S.irra.íiue T y r o ,d i c
t a f u n t : fie etiam A ^ L i E A ab A u a
A th a li Reg s , oui prinius A u l s i s p a ­
rietes cxoriir-uit, ftcundum Syponti
in i . M a r tia l. t p ig u m . no n lcn g e d
principio,
A c ífcunduiT' Seruiíim furt Slragula Ver
f it a 'o n a , Hrípan. A'/oraferaqlic interpter. tur lUud V i r g i i i j : A n lteii ia m fe
Regina Juperbis,—». Aurea evm poju.f r
Sponda.
(in a i ; p.am S p
i 4 *<í
^
V
p m a Sar- ana,fiu c T y r ia , H d r - D « ”r -
ma en tirana Sarrarts . V de T y-'’
ifí,í,iG.>.wa de Compoion C ortinas d t
Grana deTy.-o,
Og
TY-
1+7
VALCARCE
NOTA:
MACNzE.
148
p rouin cia A agufti beneficiji g ra tio « r T Y R V S , Grzcé t y r o s , H ebráké
S O R , vulgo exinde b V R , H iíp an .
J a ,< ¿ ‘ ( v t D iuu s Hadrianas in qua­
dam oratione a i t ) A V G V S T I A N A
Tyro, C iuitas eft opulcntiisitna in
Colonia d iiia , qua Ius Ita lica m ba bet.
Syria Phoenice, o lim S A R R A d i c ­ B
H a f t e n u s V lp ian us i n d . /. i , cuius ve r­
t a , vt««»o». p r z f íá f W . d o c u i m u s ,/4.
ba figillatim explica ntes , remitten»
G eiliu s d . l i b . i ^ .c a p .ó : Quod T Y t e s qué Coloniarum traftatum c o m ­
R V S S A R R A , quod Tbraeia ante
m o d io ri l o c o : nam
nihil
Sithori d iíia f i t .
a liu d e ft , quam P r i u ile g i a , A I r r m u Sed & fuit Tyrus quonJam I N S V L A
D
n itates,q uibus Ita lia fringcbatur j v t
vndique m a r i c i n f t a , iuxta P lin iu m
'''•diximus/ii'.- t - f u m . fe n te n . tr a S i.^ .
h b . 5, ca/i/í. I p ; T Y R V S quondam
a r t t c .4 .§ . 1 4 . & a r t . i o .^ .1 9 . e a t a n I N S V L A , praalto mari jo o . p afsitum nunc am p lefttm u r, q u z a d T Y bus d iu ijfii nunc vero A le x a n d r i eam
- R V M f p e i l a n t . d e qua nobis eftiermooppugnantis operibus C ontinens.
A i t autem V lp ian us T Y R V M efle I M 4 6
C O N T I N E N S , id e ft, T e r r z c o b z Syria P h o en ice.^ S Y K I A v e t ó , quat
rcns , A c o n n e x a , H i f p a n .Tierna F;VA S V R 1 A (n a m Y ( a p e V .p r o n u n ­
me ; ficini dicimus C O N T I N E N ­
tiatur in hac ,iequ«n tibus, & alijs d i c ­
T E S P R O V I N C I A S inuicem cout i o n i b u s ) a mari S V R a p p ella tam ;
i « n ñ a s . /. woí»o«íw 9 ? . §• C o n fin en A c r o n , & Porphyrio G ram m atici ia
tes. D .d e V e r b o r ü ¡ i g n i f i c A C O N ­
H o r a tiu m , A S S Y R I A M , fiue A ST I N E N T I A JE D 1 F F i C I A , q u z H
S V R I A M putant nomii a t a m , d e Vrb i c o h z r e n t ; /. v rb is, 2 .le g .v t A U
fb t n u s , 87. l.tedificia, i 3 9. íe g .q u i m
tra ftis q u é prioribus literis S Y-(
R I A M d i f t a t n ;q u ib u s c o n ie n t it » 4>H«
Concinentibus, 1 4 7 ¡ .m t lle .t 'jd .l.c o l.
Irgarum. 1 7 3 .
qui e x tr a . D , eodem
tnianusM arcelU ntis lib . 20. redden ­
tit.d e verborum ftgntf,
d u s / « / i - a w . q S . f A T T Y R I A M et 5
K
a Barbaris n o m i n a t a m , S S . i n T T .
O u id iu s de ca dtm 7y ro ait -.FluSUbus
(id e ft Man ) ambtt a fuerant A n tifa ,
m u t a t i s , Diony/ms in I r a ta m v it a
a u f to r eft.
Pbaros qué, — • E t Phcemffd Tyros,
quorum nunc ín fu ’a ru l a •— E fl.
SY R IA M
regionem efle,nemo a m ;
«g V nde difta f n i t T Y R V S in C O R
b i g i t , q u z in m edio totius O rb is d f e
D E M A R l S j F zecb ie. cap it. i j , 4 . M
putatur; & fecundum quoídam Q u a ­
2 < i.& fe q U 'n . (jl- cap. 2 8 , 2, 8. & I N
d rip a rtita , d iuiditur in S Y R I A M ,
M E D I O M A R I S E z e ch 'e l.d .ca p it,
( de q u a eft in Sacris litteris mentio fre
N
2 7 * ? i . C j i n ho iic rantiim ex parte
q u e n t if s im a ) A S S Y R I A M ( d e q u a
fit/» Introitu M a ris E z e ch ie l,d cap.
in Sacra pagina mentio freqiientior)
a ? , 3. & M a ritim a , L u ca ca p .ó , 17. O
C J E L E S Y R I A M ( d e qua 3. E fd ra
Fuit Tyr«i V L P I A N l /uriiconfulti
c a p i t . 2 ,& 6 & 8 . 1 M a t h , f ,10 ,
P a t r i a , o p W n l.i.in p r in c ip io D . de
2 Mac.e¡»)i.3,ér'4.éb 8 ) A L E V C O cenfibui .otnnes Tyrt laudas breuiier
SY R IA M .
coitiprchendtn', inguit : Sciendum efl
Se d & B A B Y L O N E M , A M E S O P O tflr qutfáars: C O L O N I A S I V R lS
T A M I A M S y r i z trib u it P lin iu s l ib .
i r / i L i C I : v t efl in S F R I A P H O E 5.
cap. I 2 . A probatur exprefsé G e n tf.
N I C E jp le n iid ifflm a T T R ¡ O e a p i t . 2 8 . & 3 3 . & 3 ') . & 4 6 * D e u te r.
H V M Colonia , vnde m ihi origo efl,
ca p it. 2 3 , q u z M e lo p o ta m ia m S y r i z
N O B I L I S R eg ion ibu s, Serie Se. R
tribuunt, H e ro d o t u s a uté & ChaldaeS.
catorum A N T I Q V I S S I M A , A R .
H a b e t autem •Syr/a ad O rie n te m Fliiuiú
M / P O T E N S yfasdéris q u é , quod cum
Euphratem :ad S e p te u iñ o n é C ilic ia m ,
Ram onit percuj'sit,tenacifsim a-H utc
& Cappadotiam tzd O ccid e n te lE g y p enim D iw is Seuertts.fy Imperator n o f
tum .Si Mare Mediterraneum, q u o e l A
ter ob egregiam Rempu iliea m , in qué
á T y ro T yrium dicitur; ad Meridiem
Im perium Romanum infignem fidem,
y e r o i A ra b ia m .
Italicum Ius dedit- S e d ¿ " B E R T SYRIJE
d u i t a t e s p rzclaras refeT I E n s i s co lo n ia eJl in eadem
tunc P ttlo m c tu s , ¿h P lin iu s l'b .
d cap.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
14 ti
D IST IH C T . X C V I .C A P . Xillj.$
K í í a t e , de cuilis B e g e f.t iufscris li­
bris mentio frcqUcntiisJmJi 2 R tg u m
cap. 5, I I . } R e g u m .cap. j .i n p n n q u o s Carm elus*
cipio.dj- cap. 9, i ' i . I p a r alipo- capi
B
1 4 . in p rin cip io . 2 Par.alip. cap, i , 3*
S / f i i S e m P r cu h tia .lix m P a le J lm a x
1 2 . lerem i* cap 2 7 , 5 . E z e cb ie l cap,
¡ndaa-.Samariai Idumaai Com agtna:
2 8 , I I . D e Principibus vero Pccle»
Syria: Calefyria-. & S y r ta P b a n u e ,á t
fia
ilic ic a p . 4 6 , 2 1 . E zecb iel. cap. i 8 .
q u i b u i P lin iu s d .lib .i- t* P ' t i . & J e in p rin cip io , cuius Gubernatores Sa­
qu in tibu s.
_
.m -., ,D
pientes, E z e c b ie l J .c a p .2 7 ,v e 'r j.8 . “,
S Y R I A
a
u
t
e
m
m
q
u
a
2 8. cum f e q q , .
r u s . v t c o Ú R a x z y d J . i . D dtte^ ^ bus,
Sed k eius c;ues pli,ires t o t o c t b e , ad
& a íijs.d iíh e ftfm e á P ¿ « w rN e p c «
g
ctiam in H iip an ia c i u i t á t e s í o n d i d e :
n i , k L y b is filio i n e a r e g n a n t e , , e ^ u n r n n t : vnde dicitur ¡ y - u s V R B i V M
¿um Plm ium lib.-S.cap.iy-^ ^ ^ -M Z’} ^
P A R E N S , de quibus V j a l m . 4 4 ,
E t a u i longa dedit terris eogromtna p
1 3; £ i f i 'i * T Y R i /« muneribus v u l­
Phaaix.kyse a P h c e n i c e A g e n o r i s f i j o ,
tum tuum dcpreeabunlur,omnes D i u i J ) cu n dU m X en op bo rstem -. fiu e a P b a m te s p le b is.
, '
C io .v c i P u rp u reo C o \o te ,i.k q \so id e m
C¡
P r o feq u itu r Vlpianr/s i n i . ) . t . D .d e e en -^ ^
P lin iu s h b .c f .c a p .l li &
nos p o f
flbu s. T y r i p atris Iu® laudes , de
t e a / « « w , ifl2. omnium enim nobilifq u a aif. N O B I L I 5 R F G l O ,
f m t Purpura ia P h s n i c e tingebatur; x T
N I B V S , E* quidem de T y r i r e ­
e x q u a ptcuintia mulier illa Syrcphagionib us , k Syri® egim uifu pra num.
»/^4,cuius filia fanata e f t , M a res eap, j
4 6 . funt qué pulcherrima ad propoy .iv e r f.iq .
_
iicum vc ib a A m m ia n i fyii^rieeinnz
M a r c e llin i ¡ib
i
h'ic P kaniee pr0ulncia,lli
^10%
'Ab hac
proumcia,in l-jutl
qua i y tum
:fle diximus, H .fu b lata ,a pp e lla ti funt | r
2 0 . q ui fic ait i C t i r a aw/jw ( H í c e f t
'>n>niru,. a ., uum
m ., iideft
p roculdubio T vtU
y r u Ss márí noftrn
noftro nrnJ
ptoJ
PcsHÍ.raj,
d e f t ,. ex Phocllice
Phoenice
x im 3 ) p r o u in iia efl N O B I L I S Á S 4
oriundi.
S e d k d ip th o n g o O E , m CitatainV , ( v t L
i X R I .4 > e e l é b r i f á t e ^ rn qgnitud ij
in verbo P V N I O , p r o antiquo P a n io ,
n e,tu m 0 - m isltiform f fe r a c ita te D I *
a quoParB®: Panalis:Poenarius,a,um ,
T I S S I M A , qua p er populo’,, p a i
Pan :teo
F cen iten tia ,
V m it t n M , g o s q u e a m p lo sd iffu fa , q u on ia m , 0
tia riu s, e. Jdifta funt Punicus,a,um ,
copioffa* ad, vm sm ' concefsit voeabu^
Pu nicanu s* a, um. tc adiietbium
tum , 0 m n c omnis appeUatfsr S T R l h i
N
P u n icf , ideft , Pcenicus *
e. vel
H a d é n u s A m m ianus.
V hanicesis-, vt infra numero 10 ^ .
Effe q u o q u e non lo n g e S T y d o , ac in ea 3
47.^*’ q u i t y ip ia n a s.in d .l. t .D .d e c e n flb u s :
dem regione vrbem S >,D O N E
O
Splendidifsim a Tyriorum C o lo n ia -..
p robatur ex traditis d, nipmerol 46%
Q u o d aurem fit T Y R V S P e rfcB i D e
, k cx Sacra S cr ip tu r i tofue cap it. IQJ
coris p to b itu t EzecbieR capí 2 7 , 2 , 0
* 9 . 2 '^ (g u p tca p it.2 4 ,
Para-'
■4 . fundata qvié-in Pulclititudine ,OJe.ie
lip o m .fa / jif, 22 , 4 . 1 E.'dr® e a p it.q ,
e a p .g ,!^J . 'Dc
agitur il it,cé iii
in Sacra ^
—
1,,. qua
ijuauij.ii.i
. 7 . iE Jd rie ca fiT . f , í jf .q E lá r x 'e a ii
p a g in a ,lía ia c a p .2 3.Iereif7 eap. 2 j . i J . p i t . t , w . V o i x c a p i t . z i . t r s p r i M i i
0 4 7 . E z e c b ie l. cap. 2 6 . 0 fe q q . H
p io . l e t t m . CapH
0 cq p jt.4 7 ,'
X - 'e
C eius
C I U S autem
-iUÍÍVlll
^
k Aciorum e a y . i l . D
^
4 . Ez-cbieJ c a p it, t q . f , . JoeJ. eapit.
'
-. . ..
‘
N e g o tia tio n e, k d iu it i } « ,£ z íf ¿ / í f d , x\
3 » 4. Zacharias.
i
cap. 2 7 .per totum .
b®or. c a p it. Sj.1
Mattb®. ra/i»V. t t i
N e q u e tantum fuit.TynoJ C O L O N Í A ,
■
21 , 2 2 . 0 ca p it. I J, 21..,Marci, capi
fiue C o n u e n t u s , v u lgo Q ban eilleria, ^
2 r S . 0 ca p it. 7, 1 4 , 3'r. L u ra ca ­
v t m d .l . x . D . d e Cenfthus. veruta k
p i t . 6 , 1 7 . 0 cap.so, 1,3, i4.| A ñ o - .
METROPO
k . \-G te r Prouin >r
—L I S , I.X
.
min
tum cap it. 12, av
Í0.» P lin io J th fo 5,'
tia
^ 1. ,
1
tiayVtUU.vyuia Cude Metropoli
^capjt
.capit 19.
19 .
r y t s .l i h . 1 u i n f r a n u m . 4 9 ,
^
Abhjsduat'US cinitatihu,' iy-i® PferfwiJ
O . n a t a q u o q u e f u i c r y " « i , k R egiaD 'ig V
ces, V i c i n i s , k S o c i j s T Y R O , k S I Gg' 2
DO% r it m ,c a p .l9 > &
S
k M ontes, i n t e t
c o n n q m e r á tu r .
0
0
,0
0
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
0
0
' VALCARCE N o t a - m ag N xe;
i Si
F
u
it
q
vioquc
B
E
R
Y
T
I
ftudiorflm
VniD O N E p lu re s c iu ita te jin H ifp an ia A
co n d it* funt,de q uibus a g e m u s ,D e o
uerfitai ce leb e rrim a , i t qua putabam
íit
aufpice in qaatuor librit memorabiHamnoui teftamenti.lib.4. de proüintj¡i, &vrbtbut praelaris'nouiitfia.
mtnti. Qnx adhuc nomen ab cifdem
B
Vlpianum lu ri C iu ili operam dcdiffe,
d e qua Impefatortt Dieelttianut, ó *
m axim i.inl.t, C . quíntate, vel proftftiene fe excufant. todem lib. to. fic
a iu n t: Ciim vos affirmetis Liberali^
busitudijtcperam dari , maxime cir­
es iVRlS Profefsionem, confiflendo in
eiuitate Berytiorum prouintm Pbanieia, ^ e .
t c t i n e n t [ ^ n t T Y R I A S O in C e lt iberia,S£ in B x tic a M E D I N A S I D O
N I A . Sed & alibi C iu ita te s a lia s con
diderun t.fecun dúm Plin. lib. S-eap.
iS>.& iuxta illu d Virgil.lib. 1 .Rneid,
A t q u é v t T Y R I n o b ilita te m a regioni^
in principio: Vrbs antiquafuit f T Y büs,9t v icin ita te concludam us» eft non
m i ttnutn eoltni)—»»Cartbago,Scc,
lo n g é a Terra San£la,ti Galilaa, v t pa
Q u o d & p roderit a d T y r i antiquica*
t e t e x tra d itis/ « p .» » iw .4 d .¿ b 4 8 .M (ir
tem .d e qua fupra nam. 50.
ei e a p .j.^ AHorum cap. a t, & /ojut
In hac v r b t S I D O N E n obilifsim x quo.‘
eap.t9 , 2S ,& i 9 ,n u w .í e q .
qu e P V R P V R í tin g eb a n tu r,d c quí
Id e m V ip ia n u s in d.I. i .D - dt eenpbusf Q
bus Ouid. I9,n»«í«.allatus fup. ntt n, 1 .
c x e q u i t u r T Y R l laudes ab A n tiq u ita ^
▼“ F u it q u o q ü e in Tyri 'r e g io n e , atqu e In
t e ,a tq u e illa verba f u b i j c it ; SeritStu
cad em Sfria Pbtcnices p ro u in tia , / u «
eulorum Antiquifsima. lo fe p h u s a n ti.
pra num.A^.&infeqq, v r b s B E R Y - H
q u ita tu m profeflor (q u i k in n ou is, tc
i T V M , d iñ a quafi robufta , 9c in e x ­
in a n tiq u is frequen tiisrm e e r r a t, a u t
pugn abilia ; namfecundam Helladium,
m e n titu r , & n eo tericis errandi anfam
B E R V M , fiue V E R V M , Phcenicum
lin gu a Robiir fígniñcat, vt exEu/ia»
p r * f t a t , id e ó qu é fugiendus a b h ifto abiotfadit Volaterranus. H o d ie Be- K
lio g r a p h is , 7> r« w 240.annis ante r£ j
' rutum d icitur i & a Elimo lib. y. cap,
p iu m H k r o lo ly m ita n ú con ditam e x if .
tim a :.
ao, F E L IX IV L IA ,
X ocum haber Berytum poft Sidanem ad
E g o autein p u ro an tiq u io rem efle e x Vtd
piano ind.l. i.Si tra d itis/« p .d nam.qj
l y c i amnis o d ia , & ad radices Libani
montis. Secundú Vadianum m ercim o - M
¿ / 4 8 . E t co n u in c itu te u id e n te r l o f e .
p h u s ; nam fecundum Antonij C o n i jf
ni;s clara eft. E t fecundüm
ebronieos canones ab e xitu I fr a e lis d e
Ind.l. i . D . i e ctnfibuf Jup. num. 4 5 .
fu ite tia m C O L O N I A ; Augufiiana N
J E ¿ y p t o v fq n e a d in .o h a t io n é tem pK
S a lo m o n is effluxerun t anni 4 8 0 . p r x i
Colonia di¿Ja,& Augup benefietjigra
tiofs.
fu it q u e M o y fe s p o p u lo poft egreflum
Im peratores V a le n ti, tí T h e o d o liu s in O
K raclis de J E gyp to annis 4 0 ,cu i iu c c c f
/. vnie.C.de metropoli Beryto lib. 1 1 .
fit l o f u e ; qui fep tc prioribus annis fui
loquuntur de ea Ln h * c veiba-.Propter
im p erij d iuifit inter p o p u lü 'p er trib u s,
enuitai, iufiat que Cau/as Metropoli­
k fam ilias terram p ro m ifsion is.
tano nomine, ae Dignitate eiuitatem
Ktlofue eap.ip.verf. 2 8. d e fcrip tis te rBerytum ieeerntmus ExornSdam, ium Q
m in is q u in tj f o t t is .q u f c e c id it trib u i
fuis Virtutibut Coronatam.Igitur bae
f il io r ú /i/rr per co gn atio n es fu a s,h * c
quoque Metropolitanam habeat Dig­
Inbentur*.I7 '7“ i adSidonem mignam,
nitatem. Tyro nibil dtiure fuo iere. R
Reuertiturquein Horma vfque ad ei.
^ f f « r , í/ íí/ / « ( f c ilic e t T y r u s ) Ma.
uitatem munitifsimam Tyrum, &vfd>
ter frouinti* maiorum'nofirorum be.
nefitio; bat ( fc illc e t Berytum ) nOfro: S
^ vtraque Dignitate fimili perfrua-,
tur, hactenus Im peratores.
T
luftinianus B E R Y T V M P « / i6 r m 'w a w ,
( ^ /«§«»»« a fr ifi» » a p p e lla t , d e q u a ,
9l de Biblio m entio fit i n / .i .C .d r mu­ Y
nicipibus,^ originarijs lib,ie.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
que Hofa,
I g it u r teni pore lo fu e ,a d annos 4 4 o .a n te
quam inciperetur tem plum S alo m o ni$,S /io«erat iam vrbs m a gn a; k T y ­
r a rein it a s munitilsima.
Profaabiliiis eft D u c e /«/»0 Polluce,TYi
R V M aS H r r t u l e c o n J ic a m , atq ue
o b T V R V M puellam cum comitan­
tem
,
DISTINCT. X C V L CAP, Xlaj. § BEATO;
n
tem vrbi nomen indidifte , ob q uam ,&
P V R P I ^ R A M inibi pfimus labrica*
A
l i ptarccpir.
• > i
i
Í I L a u d a t quoque V lp ia n iisr n d -h / . a.Te- B
b u s b e r e g e f t is T V R V M p itriam
i u T n . á quo dic.tur A R M I P O ­
T E N S , AC. ideft , armis p o t e n s . E t
'quidem C iaitatem M un itifsim a m
T y i u m habetiir lafue d. eap- i P ,
D e cuius munitione .A r g e n t o , & A u ­
t o agitur Z te h ir ia capit, p , 3. D c
Moeiiijs vetó Jecunio Regum capit.
2 3 , 7 . D e Muro autem , & Turri­
bus E zech itl.ca p . 2 6 . 4 . & cap. 2 7 ,
¡ I I . Ames capit. 1 , 1 9 . Aduentus au­
tem Nabuchodoyiéjor R e g is centra
iT y ra w p r z d ic it u r , E zecb ielis d.cap.
- 3 6 , y . & cap. 2 9 , 1 8 . T u n c T v r i js
opem tulerunt HiYpani.caufaque fu it,
v t R e x poft modum Hifpaniam o p ­
H
pugn aret,
W A T y ro c initate ó n ú babuit T Y R I V S ,
A , V M , hoc eft á T y r o originem d u ­
cens, H if p . Cofa de Tyro. C n mifsit
autem Vipsanus in d .l. i . D .d e ccnji ■
h u t, T y n o s laudare a rerum fabrita, K
& a rtificio, de quibus miris laudibus
extollun tu r 2 P .e g .c a p .^ ,11.(¿p 3 R e ­
gum eap. J , 1 4 .
i P a r a lip .c .J 4 .itt
p rin cip io ,& cap,2 2 , 4 . 2 P a ra lip . e,
2 , 1 3 . I E f d r a c a p .3 .j .& li b .2 cap.
1 3 , 1 6 . Ptztermiisir quoque laudare M
T ym m a P V R P V R J E , I N V E N ­
T I O N E , q u z primum apud T y r u m
N
Hercule p izcip icn te fabricata eft , vt
diftum cl\jiip.num .<i0.infine.
t l e i n d e quia T Y R I A P V R P V R A fuit O
omnium nobiUfsima fecundum V itrsi.
u i.lib .y .e a p .1 3 . D e qxiaPlif} lib . 5.
M ? . 19 . agens de T y r o ; N u n c omnis
eius nobilitas Conchylio,.stqtte P u rp u.
ra confiat. L ege l ib . 9 . cap. 39,
4 1.
infra num. 54. Q u am obreni lu ftin ia .
n u sin V praterea fiquis genera liter
34. Infii.de aiiicnibu},ir\qun-.Autgecseraliter Purpuram flipsilatus f i t ,dein R
d tfp ecia liter T Y R Í Á M petat; plus
petere in td tig itu r .
L a l l a n t u r qué Tyrius M u rexS nio LAL S
N A T y r io Puruurz cruorc iiifcfta
ü'.ni¿Virgi¡irim lib . a,. & n e id . T Y ­
R I O qu é ardebat M u rice L a n .t . iup,
xum , I J.
39 D
C olisu d ainn retb m R O & 4 ,fiu c 5 » « « i.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
V
15 +
Tir.Hores cpil T y r i j , ap udSypontitii
in 2 . M a rcia .tp ig ra i co'iu.m’ h i 2 7 6 ,
qu i fic ait s M a ioribus P \ ’ R P V R 1S
(totum pifcis corpus fignificatur) d i tra fia Concba , auferunt S V C C V M
(ideft Ctuorem)TO(nercj( fcilicet C o n
chas) fran g u n t T Y R I i
ita corunt
Rorem excip iu n t,q u i (fcilicet Succus,
, fiue R o s ) d loco T Y R l V S d ititu r ,
quanquam in a lijs quoque locis id
f ia t .
L aud an tur quoque A M Í C T V S T Y - '
R i V S , ideft T v r i o M u r ice t irftu s *
Ouidius lib , i .d e arte amand. Tyriot
laudabis A m iiiu s. T y iz L A C E R » .
NAE., & L A N J E apu ■M a r tia l. l ib ,
1 4 . eptg, 1 3 3 . O S T R V M Tyrium i
ideft Purpura v/»srji num. a i . Item
T yrius R V B O R a p h d V ir g il.i- geo,
infra «ma. 193. T O R V S T \ R I V S ,
ideft T y r i a Purpura ornatus,
Q jsid T yrio recubare T orof H itp . C u ma de Purpura , 0 G.-ana de T y ro . D é
c p io V ir g tl. 2. G eo rg i, S A R R A N O
dormiat O S T R O . f u p r a » a w . 15 , Ó*
.m fin t,
Q u i n i m o generaliter lo q u e n d o T Y J
R I V S , A , V M , idem eft,quod P V R
F V R E V S , A , V M , vr patet in proximé a l la t is . E r ex P inio lib . m .ca p .
2 ! Traisfalpina GaÜ a b erb isT y riu m .
atque Conchylium t i n g i t , omnes aui
alios C oloris '
q u oá P V R P V R A
T Y R I A ejfjet e x c e lle n tio r , Vtiupra
diftu m eft, Syountintis loco praestato:
H in c V E S T E S P V R P \ ' R E J E dic-i
tie , & T V R I Á dloco v b t Purpura
f i t , & C O L O R i p f e f fcilicet I y iiu s,
fiue Piirp ureus)aAiaf/’c ( 'cilicet Putpur.a Púcicfivocatur P V R P V '^ R A .
T Y R I V M M A R B eft , quód T y r u m , 5 j
fiue Suriam allu it , v u l g o M a r de e¡
S u r. Iu xta P jo u tr b iu m atuem T Y »
R I A M A R I A fignificaiit R e m C o i n r o o t a m , T u m u lt u o fa m , ac Turbia
dam ■ inde o u c T Y R I A M '^ R I A
C O N C I T A R E clI Ingentes Tii>
m u l t u s , ac T u rb as excitare. A tq u e
v t S e x tu s Pom peius Feftus Ub. I 8.
in p rin cip io , i n q u i t : T Y R I A MA-'
R I A isi prcuerbio d'dstíium ejl, qi-oi
Tyro oriundi P á 'ii, adeo ;>otentes M a .
ris fuere, vtommbHl m ortahb’ n.miga
t i o e f e t p eritirhfa. A f r a n iu s in epi/l.
Gg 3
H uno
44
. ii
IJ5
VALCARCE
NOTAl
Hunc p ru u m , *ut etiam Aftirix-- A
Tyria conciet- Haftenus Feftus.
V t n u s autem puto Mar/a T y r i a , u l e j f :
Turbida, & T u rb u len ta , v t apud Ho _ B
ratium lib. i . ca rm .od e.j: Q n iv id it
lAareTurbtdmm. S iT u rb u lin ta T e m f t j l a s , apud Qiterontm 7 Ferri. Ch
in O rat, pro Sylla, non efle d i f t a a
T y t o c i u i t a t e ; verum á G r a e a Tyrfer,
D
fme Turbe.et, idefl.Turba'. T u m u ltu a
Commotio-.InduBto,
tVnde Gr®cum verbum T«rfeaZ0j ideft
Turbo:Com m oueo,Etex L atin is , T « r
b a ,* ,e m s q u é diroinutiuum T u rh ella . Item T urbo , as- cum omnibusfuis
coibpo(itis,T»r{ia»ent«w ; & a ducrbium T urbate: T u rb a tio : T utbator:
T u r h a tu f T urbo, inis :T u rb in o ,a s:
T u rb id u s: T u r b id io r i& t T urhid if»
fim us. T urbulento, tas. T u rb u le n tu s,
H
t,v m : Turbulente .fc c E t a o u d Hifpanos, Turba'. T u rb ezilla t
Turbar: Turbación: Turbadamente:
Turbador: Turbado: Turbión: T u r ­ I
bio: mas Turbio-.TutbiiiJsim Q: T u r bulentOjSic,
K
Probemus etymologiam aliqu o textu»
Opitulatur autem m bisV lpian us in l .
fr a to r a it./j.^ .T urbam -O ig.V i bono»
ru m raptorum .Cüias h * c iunt verba;
Turbam autem apptlla ta m La beoait
e x genere Tum ultus :id que V e r b ú ( i¿ M
eft Nomen)iAf G racotraBum Tyrbe.
H®c Vipianus, apud quem , Y pronun ­
N
tianda eft V . Turbe , vt p atet ex o m ­
nibus pracedencibus : q u o d & in o m ­
nibus alijs faciendum iudico ; ne V Iit
O
tera vocalis, qu® & auibus , & alijs
animalibus eft communis infra num ,
'iy/defit Gracis litteras duplicatas ha
bentibus.
In vulgatis d. L 4. 5. T urbam . i l l a i
Id que verbum ex Greco trabium .Sequebatut Apoto» T borubein, ideft,á
Tumultuando. Caufa f u i t ; q u i a T » .
m ultus, qui cum T«r£a confunditur, R
G r s c e cum Theta appellatur Tbory.
bos-.vnde Tborybeo,\ieR,Tum ultuor,
aris, iiue Tum siltU Centitare.Si T b o .
ribodes,Tum ultuofus k Tborybodos*
T umultuofe. Q u i s autem negabit T a r
ham appsi latam potius á Turbe, quá
a G r a c o Tboryboi'
T Y R I A M E T H Y S T V S , A . VxM, vt
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
m agnae;
a d P u r p u r a » » , & Tyru»»re deamus,
co m p o n itu r ex Tyr»«/, a , /»»»: ideft
Purpureus , & A m ttb y fiu s, a, v m .
H h v .E n v in a d o .F ie t i qué aiunt cuin
Am etbyftus co lo r rutius T y r i a P u rp u
r a in e b r ia t u t . W n i . U b .g .c a p . 41-;
N o n efi Sa tis abfliihjle Gem m a ( d e
qu a infra num. i S - J w o w i ” Arnetbyf»
tu m , rurfum ahfolpstus (ic ilic e t C o ­
l o r ) Inebriatur T y r io , v t fit e x v tr o
q u t n tm tn improbum, fim ul que l u x u ­
ria d u p le x ; C t cüm conficere Concby J
/ i a ( i d e f t F u c u m , ve! T m é lu ra m e x
Sanguine C o n c h y l i j ) tranfire m eliu s
in T y riu m putant,
T Y R I A N T H I N V S , A; V M . com po. J 4
nitut qu o qu e e x T y r iu s , a, v m - ideft
P u rp u reu s, & la n tb in u s.a . v m . ideft
Violaceus. H i f p . AtOrnafolado. Q u a
propter U a r tsa l. Ith. i .epigram . 1 9 ,
a l.ii.a d p id e n tin u m , qui (ui* M artia
Iis vetius iiit c rp o fu it , a i t : S i c in t t r pofitus v it io fa l V ilis)con tam in at v n £io—— Vrbica Lingonicus T y ria n tb i»
na B a rd o cu cu llu s.Q v x h oc m o d o co n
ftrues: S ic Bardocucullus L in g o n icu s
(ideft G allus)i» ferp o^ta/ ( iJ e f l c o n j
l u t u s ) v itio V n B a , ( ic ilic e t O l e i ) f o »
tam inat v r b ic a T y r ia n tin a . V i d e i n ­
fra n u m , .& de L in g o n icis M artia/,
l ib . 1 4 . epig ram . 1 5 9 .
16 0 . P l i ­
nium /ife.q.cap. 1 7 ,de G a llijf v b i L in ­
gones foederati dicunzur.
O b i t e r B A R D O C V C V L L V S eft C a m
peftre V eftim e n tu m cum C u c u l l o . » '
P r o p r i e apud H ilp a n o s Gaban Pardo
ton C a p itia , « C a p irote. C u i C la u i
( Hifpane R ib e te s ) frequentibus in
fcillurisin terpon un tur, ac inferuntur
e x f e d i ex paño T y r i a n t h i n o , fiue
V i o l a c e o , quem vu lgus appellat C o n tray, qui rubeo C o lo r e ptim ñm vncti
t u s , ac demum V i o l a c e o in fe ñ u s , in;
terpoficus qué in fciffiuis Ba rdo c u c u 1 lo,efficit Martialis veftimentum cum
clauis Tyrianthin is.
B A R D O C V C V L L V M a u t e m e x G al­
lia originem habuiffe conflat ex M a r t i ale allato num .pracedent. k ex illo
eiufdcm lib .t4 .e p ig . i i8 .G a lli a San
tonico v e flit te Bardocucullo , Cerco­
pithecorum Venula nuper erat.
N a m , p r a tetq u a m q u A d Ga//ia cxprefla
eft,
populi fuht in G a l l ia A qui-
89
0
157
DI S T I N C T . XC VI . CAP. Xlil).$.BEATO.
q u it j n i a ; ficuti & Santonum eiufdetn
A
Promontorium.
, , «
„
V n d e S A N T O N IC V S , A , V M . R e s eft
g
e x ei(dfm Santonibus.
Qin madmodmii Lingones popu li funt iu
G allia B e lg i c a , á quibus L in g o n icu s,
C
a , um,de q u ibm num . prae ed.
P E N V L A ,H ifp .R o / « ,E ^ v/a . C E R C O
P l T H E C O R V M H i f p . de M a rta s. D
N a m CercopitbecHS,ci, Graece,& L a t in e ,
idem efti q uo d Caudata S 'm ia á C E R TJ
C O S , ideft, Cauda,gi P l T H E C O S ,
^
Sim ia- Martialis lib . i j . S i m ih i Cau­
dafo r e t -, Cercopithecus eram, H i f p .
p
M o r i a , 0 G ato Paus, Efls nigris c a p i ,
t i b u s , & P i l o afinino inquit P lin iu s
lib . 8.
E t c u m C erco p ithecorum P e n ú l i a p ú d
M artialem o p p o n atu r Bandocucullus,
cu m cfle iimul c o r p o r is , & capitis op»'
perimentum p luuiale cum C u c u l l o ne
m o fana: mentis d u b i t a b i t , H i f p . C a ■
f a , b Capote con C a p illo de C a m p o , v
de Campañaiq\iz\e etiam eft apud S a guntinos , v u l g o Sayaguejes in o c c i ­
dentali p lag a Upifcopatus Z am oren- K
fis P a lli u m P lu u iale cum C u c u l l o ,
d i ñ u m Capa Aguadera, cui ad H u m e
ros ad pluuias e x p elle n d as confuun*
tur intet Bardum , & C u c u l l u m , quas­
dam F i m b r i * , quarum extremitates i v i
exornantur panno T y ria n th in o , v u l g o
de Contray.
H u i c limile eft P a lliu m P lu u ia le cum
C u c u llo , quo vtuntur reliqui Paftores
totius Hifpania:; hac tantum differen­
t i a , qu o d -Saguntinorum, v u l g ó Saya O
G
Com p onitur qué r e , & nomine B A R
D O C V C V L V S c x Bardo, Si C u cu * Ilo. A c B A R D l . O R V M p o p u li funt
G a l l i x T r a n f a lp in x , qui cum Ftifcis
P a l l i j s vterentur, H i 'p . C opai,óCapO
/ i / P a r d o / , vtRonFi'ani:cüm reliqua
G a l l ia m a gisR ufis vterctur,iuxta illu4
M arcialis : Roma magis F ofcis veftiA
t u r , G a llia Rufis ,
E t placet bic
"Pueris, M ili t i b u s que Color. F a ftn m
eft,vt P a lli a ,O p p e r im e n t a ve F u fe a a
Bardis a ppellarentur b a r d i , H i l p .
indc Tabardo • E t Parietum O p p e r i iTienta ad P lu u ia s e x p e lle n d a s , B A R *
D A S d icetetitu r.
_
S e d & Co/or ip fe F ufcu s, p ro p te r vifcinitatehi f c t i p t u r * , & pronuntiationis
B .& P .litcerx. P A R D O ,d ic « m r a p u d
Hifp an oSi
Q n o F u f c o , k \iB a rd o C o lo r e c u m fr c *
quei.ter R u ftici vta ntu r , e u e n i t , v t
B A R D V Spro RuJlicO accipiatur. P 7a®
tus'. N im is tandem m e q u id e pro Bar-i
da, & pro R u jlica reor habitam .
C u m que R ufticis innata , & commOnis
f i c f t u l t it i a ; & B A R D V S p r o í / a / í A
a c c ip it u r . C ic e r , d e fa iio : S tu p id u m
ejfe Socratem d i x i t ,
BARDVM ,
quod iugula eoneaua non haberet. S e x .
tus P o m p .Fe ftus á lib .2 .d « verborursi
v e te r , fign tfic. p o fm e d , B A R D V S *
S tu ltu s d ta rdita te ingenij a p p e lla tu r.
Caecilius -. N im is audacem , n im is q u i
B A R D V M , Barbaram . 'I r a b itu r aua
tem dG raco,quod i l l i B A R D I S T O S
dicun t. B A R D V S G a llice C A N ­
T O R appellatur, (¡pc. Lucanus: P lu J
rim a S e cu rifu iiJ lis carm ina B A R D I .
H x c Feftus,apud quem L ucanus n oh lo^
quiiur dc Bardis,virorum fortium l a u des ca ne ntib us: verdm d e B a r d is , fitfe
Rufticis, qui G rillo ru ib m ore.cantánt,
carmina qué effundunt fecure , dum fe
putant á nemine exaudiri.
A JSard/j traxerunt o rig inem B A R D Á I C V S , fiue B A R D I A C V S , A , V M ;
q u o d ad Bardos p e r t in e t ;B a r d o , rudi
qué panno vcftitur; fine Ruftlcus; yeftifque aqreftis fine C u c u llo . M a rtia li
L s fs i B T R D I A C V S , quodeuocati,
& c . B A R D V L I populi funt m H i f aania,non loiige ab Afturibus, de quiaDus fu p r a fuo loco:
C V c V L L V S . i : D u p lici Ili filie c y . 5 7
CVLa
M
N
g u ifes , 8c Salmancinorura confici­
tur ex S a g o albo fortifsimo : aliorum
autemd^aftoTum e x P a n n o F u f c o , vul
g o Pardo.
Probatur qué h x c Ru/licorum P lu u ia lia
P a llia effe quoque B ardocucullos, ex
Sypuntino in idem 8 1 . M a r tia lis e p i.
g ra m . qui v eib o Bardocucullus , in­
qu it: E r a t a w fiw Bardocucullus ve/iis
omni tem pore com m oda, eum qua e tiS
cubare S o liti erant im brium tempore
in caftris M i l i t e s , (¡p in agris R u f.
tieiH i n c etiam Pluuiale Ecf.VAa^/V/ira ha­
bet retro vclut C u cullum , & o rx faf.
cijs 'etiair. P liy g iatis , loco Tyrianthi*
n 4fiun,exottuntar«
rt
Q
R
S
-0
*
V
’
'i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
V A L C A R ' < ; E N 0 T . 4€ m a g n . ^
tuU io.nh a pltis /u>.’£tcgumeta, q u i ­
bus viatores, & ruflici aduerfus « 1 0 .
peftatcs armantur, H ifp . Capilla de
iapa, 0 Capote : C a p iro te : Montera
de Reuozo: d P a p a h íg o ,á e quibus
Cato de re rufiicacap. 2. Centones,
Cisculliones v e ra p it.k Colum.lile. 1.
luucn.Saty r.6 . Sum erer.oHurnos m e .
r e tr ix Augu/la Cucallos. & alibi:
Contentus quéilUe V eneto, duro que
Cuclillo. Martial. lib. s 4 .e p i g .1 3 9 .
C u cu lli Liburnici, k l t b . i.epigram^
14 . IiiJc qué fumiturvk pro Specierü
lOpperimentOtk apud M artial. ¡ib , J.
Piperis qué/ts CucuUus.
C V C V L L A , J E , H i í p . C ogulla, o C a .
pilla j e Prayle
Religioforum , ac
A/ionachorú przcipu e , Capitis etiam
Tegumentutuj dc quo in cap. mandadamus a , 19.-4«®/?.3. cap. prafens 4 ,
ififíne p rij.dy v e r f.fu b teflificatione.
verf.fup er b is.io .q u a fl. 5. cap. in­
tellexim us u . d e a t a t e , ^ qualita.
Clem .ne in agro, i .verf.rurfus.k v trf.
in a lijs .v tr f. eum vero. & verf. v e .
' rum.de Statu Monacb. Sed ibi C u culla nomine Habitum longum, fyam plü,
fe d manieas non habentem , intelU git.
ExinJe Cutullatus,3,vm , ideft C u c u l l o ,
íiue Cuculla coopertus. Colum fu p .
C V C V L V S vetó fiinplici L . eft co m ­
munis A u i s , H if p . Cuco , ó C u clillo .
Martialis: QuSuis perplures C u cu lu s
cantauerit annos. Horati, in fermonihusiMagnacompeltans voce C u cullS ,
Et cúin h z c A uis in aliarnm n idiioua
pariat j, transfertur ad A dulteram ,qui
ex a.ienis vxoribus gignit liberos, earum que maritis iradit enocriendos;
Platu.in 'A/i.At etiam cubat Cuculus.
Dicitutque Cuculus pes onomatopaia,
fiue nominis fiftionem á fono vocis:
cinit enim Cucu. fu e Cocu
A nde Cfif^o.a;,ideft,Car,ere Cuculum,
■ qui k G i s c é , & Latiné appellatur
etiam Cereaz.eifi,. l „ d c
vcrbum
O r c .v s a
a ,,p e tY ,q u s „e ce iT a tió
a voce huius suis V . pronuncianJa
eft, vcdocuimus./i/pr4»«OT,5 ,
Eft e tú m Coccyx , & C u cid u s, k F ifcii
& Herba H ifp . H ech a mora. Leee
, P h n iu m ltb . I o.cap.9 & syponíin.%
fpígram .
58v
„
l<5o
m u s , a qüibus digrefsi fiin-ús e x num.
54. O cciíio n e B a rd o cu cu lli, íciend u m e f t , q u ó d íicu t liimani Sa n gu i­
n is vatij (unt C olores , P u r p i in u s j
B
R u b e ü s ; Su b r u b e u s ,V io Ia ctu s ;A te r!
F u fcu s i V iridis, C to c c u s , & c . íetun»
dum humorum var'etates ; lie etiam
C r ú o r P u rpürem uin Ccncbarum , (d e
quibus
a fíu m eft rw hac nota anutn.
D
2 . 7 . s 4 . v fq u e 4 1 , & a num. 4 4 . &
'5 2.¿h 54.) diuerlos Cú,ore» e fficit,íe
cundum varietates regionum in q u i­
bus creantur, ex V lin io lib .^ .ca p . 37.
quos alphabetica ferie digeram.
P tim ú m autem fe fe m ihi cf tctt A m e lb jfS
tu s , a ,v m ,p tx Y ,q u X j V ,p r o n u n c i a n
da eft ex traditis Jupra num . 5 3 , tí)e,-j.infint. & ex M«/ro inde manante
H i f p , C ofa Enuinada.
H JEtimologia autc b a c eft: M ethys Grarcé idtm cñ ,qu ó d M ^ o « ? , l c u V in n m .
f
V n d e M»r¿y»;«a»o», Bacchus lic­
tus M u f t i , V i i i i q u é inuentor c o g ­
I
nominatur. 5 Mírfey/frVúj, V i n o f u s .
Inde etiam verba G r z c a Methyo, & M e
K
tbyfco Auehsso.eM etby/con.ai ,E b sv <r,
aris./Wíífeyowa», E b tiu s liim . 5 M e
j
tyon, M cthyfos, & M eth y fes, E b riu s ,
L
Temulei'.tuF. 5 M ethe,es: k M e tb y fm a ,a to s , E b r i e t a s , T t m u l e i . t i a .
I n j e e t i a m apud L atin o s M u fu m , f ¡ i
H ilp , M ojlo , ó Vino, de quo in/. de
co I i.tj.p q u is .D .a d e x h ib .l.g u i p en­
den tem .2 6 .D . de acito. em pti. l.Jiquis
N
v xo ri.^ % . §. pquism ajjant. v t r j . l á í
efi. D . de fu r tis . Ivíufto dolia ru mpi,
O
Seneea E p ifi. 83. Ifd o r . h b . 20. etym .
e a p . l . 5 Item M fíjlu hn tus, a ,v m .
H i f p . Cofa de MofiOi oEntioJiada. 5
P
M ujlulentus A e r , f u e V e iu u s apud,
P la u tu m ,i\ ú p . E l BiliO , 0 Bafo de el
M oflo. 5 M u ffa riu s.a , iv m , H 'Apm
o . . Coja para Mo f o , ó que tiene Ú o fto ,\t
M uflariíis V rceu s, & c , apud C a tó n ,
de re r u fth . cap. 1 1 . 5 M u jle u s.a ,
v m . D u l c i s , M u flí q ué faporis; y t
MuJleaPoma a pud P lin iú,H ifp.P e ra »
V m o fa s.k P ip er M u fe u m apud cunde
P li n i .l i b . s z .c a p .y .
M V S T V S , A , V M . ( ( i credimus N onio
M a rcello de inhonellis ,
noué v e t e ­
rum d iílis lite ra M. ) M uflum non
V
qnl
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
9
Ui
DÍSTINCT. XCVl. CAP:Xmj.$.BEATO.
q o i a p p ella t Virgwem Moflan*f Cum
te P la ú tu s Mujlitn ^otitntamáíx^it.
M V S T A C E V M . C E l . f iu é .M V S T A C E V S .C E I . apud laucntUm Satyflte Canton.de re ruftie. eap. l i l . eft
L ib i.fiu e Salfatnentí genus cum M u l­
t o , & alijs , Hifp.Aíey*/»*!/». Sc fi co m in an itet pane, m e lle ,granis q u e S/napit c o n f ic i a t u r q u z herba d ic itu r ex
in de Moftati.
’' ■
^ V S T A X , C I S , Laüri eft f p e c i e s , de
" q u a F ü n i. l ih , 1 5 . cap, 50. fie 1 Dúo
¡Laiirigenera tra d it C a to r D tlp b icS ,
Ó “ C ypriam . P o m p tiu t L anem adiée it , quam M ufiactm a p p e lla u it; quotiiám M u fta eeil J u b i)e er ttu r.d c q uir
b u s p rox im é,
S /jA 'ft^téraan tep o fita apud G re co s priuat,
'
t í n e g a t , quemad modum apud L a t i ­
r o s aduerbium N O N , & p r * p o fi t io
I N . V n de A m e tb y flu i» t i , fecundum
( a liq u o s eft V u a , fine Vinum non in ' ebrians , de quo P lin iu s lib .i^ .ta p .^ ,
X i d ic u l u m tamen eft, Vinum non Inebria
. re :que m adm od um , & E b r ie ta ti pro• dejje Am ethyfium j aut d i ñ u m efle,
o u ó d víque ad V i n i colbrem acceI ■¿ e n s , p r i u s quam gu ftét »¡n violam
' d c R tiít,P lin .lib . i y .c a p .p .
p ü m longé fit veríus. j í , Gr*cum,lfe,/N'L a c in ú quand o q u e n e g a r e , & priua' t e , V t In d o fíu s, Imprudens, tec- ideft
' n on d o ñ u s ,n o n pruden s s quando que
vero nón fignificarc n e g á t i ^ e m ; vc ■ rum in aliqua r e , vel in aliquam rem
infitam a ñio n em , v t p a t e t i n verbis
f e q u e n ti b u s , coriim que co m p o fitis;
nam Im b u b in a re, eft Bubiuo , fiue
M cftru o Mulieris B ubinare, & In q u i:
nare.
Im bu lb ita re, ideft,B ulbito,
fiue Púprili Stercore B u lb it a n , te p o l
lüere. ’
I M M A R C E S C O . í d e j í , intus M arcefcojP.utrefiojCortumpcft.' 51 Immea»
re, ideft, inibi Meare',ík N a t a r e . ' ^
/w »ífr^ í> e ,ide ftiiii a liq uid M e r g e t e .
5f
ideft, iifl alia M ig t ír e .
5) Im m in u ere, ideft , inde Minuere,
yel Diminuere.
Im m ittere* iápñ*
in aliqiia Mitc'ete , fiué Incromittéte,
H i f p . Entrom eter, a ygeter dentro.
I M M O L O R , ideft, in M ola, fiue cúm
M o l a Sacrifico; qj Im m orior, ioeft,
iii aliqua te M o r i o r , Caer M uerto.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
ut
Im m o ro r, ideft ¡n re al iqúa M otor,fi:
A
ue in M o r a effe, H 'úp t'R etardarfe. fi
ideft,m a liq u id M u lg e r e ,
H i f p . Ordeñar tn alguna cofa. *|{ Itrt
' 1 m u g ire, idcft, aliquo loco, vel re M u g ir e H i f p . Bram ar. ^ Im m titefco,
e
ideft, iu aliqua rc Mutelcetc , Mutura
f i e r i , H if p * in m u d ez e r. % hr.m u#o,ar,¡deO»in a iiu d M uta te,H ,lp . AíMD
dar', bV otuer.
I M P A R T I O , IS , id eft, Partem Dare)
T r ib u e r e , H ifp» D a r p a r t í , á lugar»
E
R u ft i c i V a g a r,
I M P A S C O , I S , i d e f t , a lic ubi P a í c c r e i
A p a Z ’i ntar. ^/ » » p f//írf,id eft,in alurd
F
P e l l e r e , Trahlete , A d d u c e r e , H iíp *
E m p u ja r ,T ra b e r, d Henar a otra cofa»
4 \mpedire , P e d i b u s o b ic e m p o n é ­
G
is re ', Im p lica re , O b f t a r e , Hiffi.ihi/'ati
d ir . ^ Im pendeo,e t, ideft, I
H
r t , infuper P e n d e r e ,I n f l a r e , H i f p . £/*
ta r C o lg a d o fo b r e a lg o.A m en a za r
Im pendo*is, xdeft,in a itq u id Pe n dere;
H iíp .G a fla r ,E » p e n d tr . f Im p e r tió ,
is , Se Im p ertiar, t r h , id e ft, in p artem
alicuius rei A d m í t e t e , ' D a t e , L a t g i .
K
r i , T r i b u e r e , H i f p . D a r , C o n ttd tr ..
tm p efeere, ideft. Im m ittere in Pafcua,
M e te r e n P a / ío .q ím p e ttr tiiá e a ,im li
" q u i d P e t e t c , A d o tir i,! n u a d e r e , H i f p .
A com eter , 'A rrem ettr * A jTaltar, D a r
M h jfa lt o . ■ 1
.
I M P I C A R E , id e ft,P tc e L lh ire H iíjj.
E m p ega r, q Im pingere* iá eñ ,ia 3 li
Ñ
quid P a n g e t e , I l l i d e r e , A p p l i c a t e ,
Intendere , D á re , Im po n ere H i f p .
P la n ta r ,te c . q¡ Im p in guare,id cR ,P in »
O
gü em fa ce te , H ifp .£ » ,g« ria r. ^ ím p lic a r e ,tí eius frequentativum Im p li­
cita re, ideft,fimul P li c a r e , C o l l i g a r e ,
P
C o n n e ñ e r e , l n u o lu e r e ,H Íf p . A ta r ,6
P le g a r juntam entet E w i o 'aer.
Q . I M P L O R A R E ,id e f t,p lo r a t U ,a c inftati• ter In u o e a r e í Exoratare , A p p e lU re »
' Hi f p .Im p lo rar,é R ogar conioldoráit»
R
d o , y con inflantia». 5) Im pluere,e íi
■■a l i c u i , aut in a liq ua re, Piuere, Hifp*
= L louer fo b r e a lg o .
Imponer! efl
S
in a liqu a re , aut alicui tei a liq u id
P o n e r e , H ifp an . C a r g a r , Poner*
■-i
Encargar.
Im p orcare,jR iai)> to
T
“ ■Porcas, fiue S u l c o s , aut C uinulos fil
•í
’ -!'Cere, H i f p . aí/'fl''ía r,ó H a zer A te »
V C q u ia , S u lc o ,b lo m o . f Im portare*
üft
i
L
x6i
164
as, idem tP, q v r ¿ E x a !ta rf , ideft, In
Altum toDere, Hilp. Enfaldar,.9 L f;
hantar en Alto- ■
.
fft in slium lofim, introrium ve,R,ort a i f ,H H p .X / « i( a r ,o T r « r ®
ctra p a r ­
te .a bazia dentro,
3
i M ’RECAR l, ideft,Malum,alicui Pr*
c it\ .H k p .D tfe i.r .P e d ir ,R o g a r . f¡ Im
p tiw e r e iP i alicui rei,vejLti prxio,aut
INAM A-RESCO , In Amarum VettiJ
Amarum fiet¡,Hiíp.H.'st«ryr, dVolutr
¡ e Amor ga. Amargar. ^ Inambulare,
idtftjinaliquo locoDi Ambulare,Spa
iigiU' figurim, iut.fottTiini Ptiniere, i v
Inducere, Sigraie : Hiip. Im p rim ir,
E/iam par, S e lla r , Señalar. % Isr.pro
brare di irPr«¿r*,íiue Iniuria Genllituere, Afficere, Hiip-A/rmar, In ju­
r ia r , 5 /w7pro/7fr«ri,idtft, Prcptic,
tiiti, Hifp. Ander en v n miJmoLud
gar,PaJear/t,Spaeifrle»,. . *
IN A R A R E , 111 eodem locó Arare, In
iuper,lternn} ,.aut nimis Ararj,HiipJ
Arar en el mi/mo l u g a r , u otra , v e z ;
Rimar ,Be/eear ,q u iñ Rearar,; Trr.;
ideft^T^rtió Arare. 5 fr.a r ef.
£
Subitoi & Celeriter, Propcra'c , Intrare, Hrlp. A n d c r , AEntrar opriefa;
A p r tju r a d a ,b S u b ila m en lt.h en ' Pro F
brum jfiue Ciimer. Cbijccrc, Ixprobrare,RspithcndeitjHifpi D ar er, R o / p
ira .K e fr eb e n d e r. •
IM P v GN ARE» iccft,Pugnare,Ccntt»
diceTe,OppugBare,Rtiiflete,P{iltqrii,
Contendere, Aduerisii, Agitart.Vin
•cere, Hifp.PWear, Contradecir,Ccn-
fo, In Aridum Verti ,•Arefcere , Aria
dum fieri,Hifp. Haztrfe ,dVplutrfe
Ariali Seearfti M arcbitarfe.
IN A SSA R E , ii.efl,Niniium; Ipfuperj
atque iterum Affare,Hiip.A_/r¿r»naa
^
rho, u otra v ez , d vuelta .
H
3NAVD1RE,ideft. Ex AudÍre,iterúm
atque iterum Audire, Coguoicerc , Sc
Kcmccculram Intelligerr, H iip.Oyr
, b a tir , R tfifh r.P e rfe g u ir, Contender,
t d T ener Contienda , Ser Contrario,
. L id ia r iX eriqer. 5 Imputare, ¡¿itn
eft, quod Putare ; itriji id , qutd Pu- K
' tamus, Siilpiccir.ur, aut Sentimus,ali, <ui A ttrib u ere, Hifp. /wpKíar, A t r ilu y r,o H e e h a r a otro.I ttni Im ponere,
H:ip-itr>pontr ,b C a r ,g ir , Aliquando
upputarc , k Subducere in t a t k n i .
bus
\ is ,H k \ .D e / ca r g a r ,I le c b a r ,o t a f>•1 « • >
A réí
i vn h m Fu *»
fi
Jar.
e.rt..Qitemae^
Imputreo.Si
Impn
. fctr/ro, ideftjlWusTutrefco , fiue pu.
.-•treifcurc inciriio.
q u o l o c o AEdificarc-lIüp.íd/yfai»’ ÍB O
siigtm lugar. 5 ' Inaquare , idfft,
- l.kibi i E q u a t e , /Equum que, ac Plai 5
, facere , C c m p l a r a r c , Hlfp, ai//*rwe, R
T iu afar. ^ \mefiuare, iátfá , i\nxi%
'Rf.uarc, h o c t fljA r d e r e .F e r u e r e Fla­ ^
grare, & á b Ignis m obilitate A git? ri,
.■E!uñuaTe,,Moueii, T o r q u e r i , V e r t i .
• Hifp.-eArder .H erbir , Abrajarfe de
-dentrOi, T tambienBullir , FluBuar, R
■ ta rfe.
.
lN A L B nO ,klN A L P .E SC O ,ideft,T n
■ A lb u m v.crti, fiue Aibvun fieri , H ifp.
- Emhlanquezerfe , Hazerfe ,óVc!uer
' f e B'r.nco. 5 I«j/ff/fO,ideft , Intus
AAigoico’. ,Er>friarJede dítro, f Jnalto,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
in Augurio, aut cum Augiujo alrquid
facete, Hifp. Hazer ccn A rgu ero, 3
Aguerartdo. «[[ Et ad figmficardtm
contrarium non I N. Sed Exapgstr'art
■
.-dicimus, H i f p . H c x i r / n
I N A V R E S , i u m , q u o d in Auribus p o n t i
tur, Ornamentum in A u r e s , H i l p a n j
'
JsJ
6 1 Sic eiicm IN A ED IFICA RE,eft in ali-
M cu e r .p y o lu e e fe de v n a parte a otra;
Aflegir/e , AngttJisarJe , Attormen-
otra v ez ;S a b er,C en cz er, ¿Entender
v n a cofa Oculta, 5 Inategv' are , eft
.Los ZareiUos , 0 Z er cillo t, Arracadas,o Brisaeos de las Orejas,
W
•T ....I T I - .
'
0*
A
*_ -
,
IN Á V RA R E , vel IN A V REA RE,,eít
in aliqua re Aurum íupcr itnpc.nere,
Auri fumo tegete, Diuitcm (acere,
Auro Locupletari, Hifpán. Só'bredorar-, Dorar ¡ Dar Humo de Oro ; Ha-’
.ZerRieo. Cargar, ¿llenar de Oro.
IN C A L ,F .O ,k IN CA LESCO ,fig n i.^ j
ficant,Incipert Caleícete', K itp. if/e '
Calentando,
Incaijactre/\áoB,Ju
Ca'idumifiue Calidum facere , Hifp.
Celentar , E fealdar, Caldear , Dar
v n a calda. 5 7»fa/arí,eñ.in aliquam
partem ( a/ars, fue Vocare,Hifpan,
C i t a r , y Llamar a alguna parte. ^
Incandere , v e l incandefcere ,tPL in
Candens V erti, k Fieri; hoceft in
Altum , C.mdidum, Ignitum; Incenfi m; Irarum qué Verti,Hifp.Ye/t/sr^
f e B la n co , Cane : Ponerfe hecho v n
j n t g e : L nccnderfe; Ayrarfe yE ncelo.
riz ara
lé s
D I S T I N C T . X C V 1iG A P . X u i ] . $ . b e A T 0 .
\éé
r iz a r ff. iJ aliquando Incitidere, a ftiu e A alguna cofia, maxiir é Caffu ,non Confuí
tójAc InciUentet Euenircj vt C a u ^ i Q u ^ í
i n u e n i t u r , idtft , Accendere, Encender,
tiones, & c . q u * Incidunt.
k c .% fn c a n e r e ,v c ¡ Incdnéfiere, eñ in Ca
' I N C I L A R E , ab I N a C I L I V M í
r e f c t n t e m ve rti,C a ru m fieri. H i í p . £ » - B ’
lij, La Ze j a ,Pi/laña,6 Parpado del O jo.
canezer-,VolutrJe .ó H a z e r J e C a r .o .
5
I d e m e lis q u o d in C ilijs In crep are,R e ­
In ca n ta re,eñ 111 C a n t u m , íiue maium
Catmen,3ut verba, a liq u id d e d u c e re ,vel C prehendere, H i f p . P iñ ir ,R e p 'r ih tn ie r i
D a r ,D e z ir entre C e ja ,y Ceja; En la C a ad Ifi. itandum C a n ta re ,fe u Verba P rofer
ra;
En lo í O)0 í , E n el Rofiro-, E n ¡as B a r
re ,H i fp .E w a » ía r .S ¡ res aádacüc-.Enhechi
D b a l', P n p a lm o del O ydo, Poner delar.tt
za r . «j
in aliqüa parte i t e de los Ojos reprehendiendo; Z a h erir.
fum, atque iterum Cañare, fiue Caueam
í N C l N G E R E > e l t Inibi C in g e rc i
fac'ere, Hifp,Eyra»a>*, ó H azerH oyo.
Gfrctim cingere,-C ir tr i m ligare. H iip aii.
I N C E D E R E eft i n a líq u o l o co C e ­
Z e ñ 'r , bZ\W ir,b A ta r a l rede&o-,l a x a r .
dere, Ir e , Ambulare, maxime cum P o m ­
«{[ lude In cin g u lu m > E l C in to ó la
p a , H iíp .P a J fea rlt,d Andar con Pom p a
F a x a .d F a jd .
enalguntugar.
\neindo,Gx‘S . í e C a t t
1 N ‘C 1 N E R E , e f t ad Incitandum
eüíú.á przpofítione I N , Ar verbo G r z q o
C A J O , (ideft A c c e n d o , V r o ' j A a o l e ó ) G Ca n ere , H rfp C a n t a r para/w c/íur. E n _________ l _ _
t ' n .
« ..- ..a - J
IT ./ '.— : i _
n.
• . » ____ J _ _____ —
cantas^. H u ic f im ileeft In ca n ta re,d eq n O
fignificat Accendere , Inflamare , V r e t e ,
í u p r ; , e i ii s qué c o i r p o f t a '. • '
A d o le r e , lp c n a te r H \ p .E n c e n d r r , S o .
p ia r el fuego. In cita r, Quemar- ^ I n . H
I N C I R E , ab I N . & C 1E Ó ,es, íiue
coepto,i i i í p . Andar Comenganáo trequeC i o ,c i s ,( H ¡ lp .C i la r V la m a r,o Á fa a e r;)
tar uum eft Verbi/«rrpro, de q u o infra. I
eft In a liq u id M o u e r e , E x c i t a r i , IncefleW
re,Incitare , Inftigárej Inffirtiuláre , IrpiIncernere, t ñ ] nibi Cernere , Cribra
re. Hi.'p. C.erner, A crib a r,C o la r, Pafi'ar
• - tare,P ro u o care,V o C are,H ifp .C ííar,M ¿
po-- Cedazo C r ib o ,C r ib a ybC o la d ero. K -'^ u er, D e fp e r ta r , P ic a r ,In c ita r ,tio flig a r .
^ Ince>a re ,H iip . E ncerar,eñ C t r a aliA g u i jonear s I r r it a r ; P r o u te a r a a lg o^
qid d t eg crr, vcl linire. ^ In eejfo,is (ab I ^ I«í»pere,eft In itium C a p e r e , I n c b o f
I Ñ Sc C E S T R A , i d e f t , Stimulus) pertec
re j de q u o fupra H i i p - C o m é n ca f, T « tiam , Sc quai tam coniugationem,idé eft,
wv«rPr/nt;p/o. "ig H u iu s -F te q u e n t a tlqu o d Iiiftim u lo jln ftigo , In íe fto r, Inua- KL uurn e f l H i f p . A rr ia r Com en
d o , E x c i t o , I ncito, P r o u o co , Irrito , &
zando, ^ in cita re , H i i p . In cita r , kt-c.aliq.'m ido Cu: p o . R e p r e h e n d o , C a lliF requecta tiuum q u o q u e eft verbi I « e ; r r
g ó , H iip . Aguijonear, H o ftig a r, Per/ir- iSl: dé q uo proxirné aftiim eft.
g u i r . Acom eter, D ejpertar,ljiC Íta g‘, P r o
I N C L A M A R E , t f t iiuus C la m a re }
uocar, Ir rita r,C u lp a r,R ep reh en d ey ,C a f
C l a m o r e voca rc; H iip . exin de Llamar-,
tig a r . 5 H u i c fimile eft L á e t ^ , quafi G ) ^ F \sñ t;C ha m a r)d e dentro con v o z A lta i
Lacerando Inftiinulare, & c . ' 5 In cejia .
^ Eius frequentatiuum e ñ In cla m ito t
r e , rftin ceftum C o m m ittere , Com eter p H ilp . A n d a r Llamando a 'v o z e s de den/rcf/?»: ( a b I N , & C E S T V S , i d e f t , C ia
tr o , *(I Inclareo , k In cla refco , e 't Í 'd
gu:ú V e n é r i s .q i i o i p i á amarotes cinge
C i a r u m j M á l i f c f r i tn,&: N o t ü fieri:Hi(py
-
-
-
A - »
.
y-v - r _ .
7
7
/'
-rr
.
V
—
.
■i
’
iiip./
Incipere , H ifp . Com entar, D a r Prirt, R m a , ó hecho en que f e Acuefia , Reclina;
cipio.
ó R ecu tjia , traxit originem verbum La-i
I N C I D E R E , Ab I N & C Í E D O , i s ,
rinUiTi antiquuim C lm o ,a s , Hifp, Acofiaf
eft In pactes C * d e re ,v e l Se care,'Hifpan.
f e , R eclin a rfe,b Recojiarfe en 'la Cama;.
C ortar, H i z e r P a r tes, P ed d zó s,R a xa s.
^ • a quo & a przpofitione 1 N , dicituí,
*[T Item Id aliq uo Caedere .In fcu ip e re , .y. l«c//«o ,a j,ho c f f tj inaliani partem De»Cce .ire.H irp .fifcdp rV, 2 /«cf/ar,ó S/nce I tlinare F l c f t i . V e i n , H \ip.A coJiar,lnclÍ
la r ,S c r ib ir en caía dura con B u r il,S in A
n i f , b j/o!uer abtra parte.
c t l ,S c o p l o ,k c . \ Incidiré,ab I n ,k C a d o , y
A G ra rc o C L V T O S . L a t i n é . F a m ó .
j f , íignificat In aiiquid CaJere', Caer eñ
fu s , ommuni vo te Celebris» Glaru<’- )di4
t it u r
4
't
í
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
X éS
VÁLCARq:E NOTAE MAGNog
A b a d u e r b io C r f i r é , ideft. F re qu e n ­
c i m r T f>c'ytus,a , o w . i P c r c c k b t i f P : * - A
ter, Id emtidem, S a p e i W p ,A m e m d o .
cJatus.HTÍp. I»ri<ic,fawJoyo,&c. !J¡ Jn
tlu d e n eft In a liq u a p a r t e , vel Ir.tus
Cla iid e r ciH iip . E n cerr a r, M eter, o V o .
m r dentro.
I N C O E N A R E Q u a n d o q u e , eft
sjicubi Cotnare , H i f p . .enaren alguna
p arte. Q u a n d o que Nor. Ccenare.
^ I N C O E P T O , as. frequcEtatiuira
etiarri eft vcrbi In cip tc, dc quo fupta d ifiun. eft, H d p.C crrerca r rrucbas v e z e t,
'jindar Comenzando. * Incogitare , í Íí
lii aliqua rc nimis C o g ita re , H i f p . P e » f a r , y M e d ita r niuebo en vna C o fa , «1
Incobare , eft idcm q u o d \ n ch e a re , de
qu o fupra egimus. 5! /«fo/erecft i n a l i
qua parte C o l e r e , I n h a b i t a r e , H if p . H a bita r. M orar , d V iu ir en alguna p a rte ,
7«iofi»f»,j, eft , q uo d In C o l l o P o n i ­
tur,iiue C o l h O i r . a n i c n t u n . H i f p . E l Co/
la r .C abeflrilloioC adena i e l C u ello,
I N C O M I T I A R E eft I n i C o m i t i ú m ,
fme l u d it i u m . V o c a r e , A ccu fa re.C a lu m
niari; H if p . L la m a r , a l u i z i o , A tu fa r,
Calum niar : á C o m itio , fiue l u d i c i o ; fiÚC a verbo G r z c o Cornizo , ideft , A l i ó
D e d u c o , F e r o , Pe rfe ro , R e p o t t o . T r á f porto. ^ H u ic fim ile c ll Inconciliare,
id eft, Ib Concilium V o c 'r e , H i l p . Z 'f a > *
2
Frequentem ente , V n a v t z , y oira. M u .
€bMS Vijs?i,)C cn ip on uiilui Crtherybra^
brufjj, ideft. F re q u e n s , Hi^p.
p e]fa,F requ evte , y que f e baze A MfWWJ
do, F requ en tem en te, & c . ^ E t vetbuifl
^
Crebrefco,is,\á e ft-A uge ri,C relce re C r e
J ) b t ó D i c i , v e l Fieri, Frtnquentari, I n u a le fc e re , D iu u lg a ri. H i f p . A u m e n ta fe i
C recer ; D e w f e , o H a ze rfe hm enudo»
i ic .D iu u lg a r fe ; F r e q u tn ta r fe , Confita
£
m arfe,TortalecerJe. 5| E t eius C o m p o '
iita ln c r e b r e o ,e s ,0 \n crebrefco,is,\ácR i
Infuper Crebrefcere, A u g e r i , & c . H ifp )
F
A u g m en ta rfc, C reqer, D ecirJ e,S ic. mas
y m a s, Irfe A um enta n do,C reqiendo,D U
q
zie n d o ,S ic,m a s,y ntai,
In crep ita re,
eft C r e b r o , & F r e q u e n t e r , In ctep cr e,
p j H 'd p ,h n d a r H iz ie n d o /¡repito, y Ruido’.
0 AndarRiprebtndienao con R u id o .y flr t
p ito -H a z e r S tre p ito ,y Ruido ; o R tp r e .
I bender co n strep ite,A m en u d o, y muchas
v tz e s . S Increpere vero eft in a liq u o ,’
aut infuper Crepitare , Crep itum F a c e :
K
re, k Infonare, H i f p . R echinar ; H a zer
EJirepiio.Efiruendo, ó Ruido, en alguna
^ cofa, d fobre algo,ó m ai. f h e m A c c u - ’
L fare, Obiurgare , & Reprehendere cum
S t r ip it u , H ifp . A c c u fa r ,d Reprehender
B
x e H i f p . C cz e r en algo , entre f i ,b m u L - C Incordiare,cR I N C O R M itte Te.Concord.ave,C o n c i l i a r e , H i f p . M i t r r
t tie l C e ra z cn , (o n co r d a r , C o n cilia r.
« Incorporare,H 'ifp.lncorporar,tR In C o t p o j e P o n e r e , C o n icn g e te . lun ta r
vnaeofa a otra.
C O X A .C O X A .q u ® k C O X É N
D I X . C I S . H i f p . d k i t u r 2V a / ^ a ,P / e r .
« 4 ,02 /fn .io.V
i in-de
j —apud, »Latinos
■ aducr•
bium . C O X I M , feti C O S S I M . H i f p . D e
C u c lilla s ,0 E n C u clilla s. 5J I n d e k
a p u d .H iip a n o s C cx o ,d Cojo,ideft Cox<e
habens d e fe ilu n i ,Latiné Claudus,civi k
C o® o,o«hantiqué dicebatur, 5 E t , H i f
panum C O X I N , ó Ccjiw fiu e/ 4/snobj</.1,L a t i n e P u ’u in a r,Ephippium ,f{ Stra
g ulum , ^ D i f l u m c f t sutem C o x i n , 6
C o jia q u ó d in eó C o x a Sedcanr,fiue hu­
m i,fiu e in Se lla. «5 V n d e -ctism o rig i­
nem duxit V e r b u m Latinum Ineoxare,
i i k f i j l n C o x a , fme C o x im Sederej H ifpia.Sentarfe de N a lg a s, dd s C u clillas,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
^ p e t C r e f r a t e , k Augeri fuper uh qU o d
Creueraf. m p .A v g r n e n ta r fe .y C r c z e r
C n z td o ■
. Acrecentarje
Q
_
1
_
n
^
3
T
Y
J i., tut n m
ix
a
C R \ S T A , / E , idem eft,qu od C o r t « - C o n c h a , Superficies,Tegumentum,
H fp .C o ftr a , C o rte za . Capa* C b ^ a .C u
hjerta, T a p a d era ,Tapon. 5] I n d e C rr s «ft Cruftam Pon ere ; fiue C i u f l a
T e g e r e ; quod fi in parietibus f i a t , dici*
tur Hifpan. Em barrar , D ar dt Han» , á
v n a m ano,Heebar vna C a f a , 51 I m p a uimcnto veró, L td rilla r , Lol<ir, Pedrar,
In vafis autem C«&rí> , Tapan
Barro, H iefO tfcc, 5| Intri^/arí eft C iu ftam íuper Cruftam lin p o iiere , H ifp a n .
Encojlrar, b Encroftar, D a r otra M .m o ,
é C ap a, ü otra v e z de llan a ; Blanqutar-,
E n la d rilla r, E n lo fa r, Empedrar Sobre
C u b rir , ó Sobretapar otra v e z con bar­
ro,bie jo, dCa!,RettOcar.
I N C V B A R E eft in aliqua r e , v c l
íupct aliquid C u bare, Dormir?, M orari
id
r6?
D I S T I N C T . X C V I . C A P . XHlj'§. B E A T O
qué fe r i ó , a uiditate , *c detentione,
vt A u i s fuper Ou.i ; Hifpan. AcoflarJe , A p o tU r fi., H echarje , Rece/rarj e ; D orm ir J H a b ita r ¡ M o ra r ¡ H azer hfsien ío i R jlar Sentado , Aca/ía.
¿0: Hcchaáo, ¿"n. A je n ia r le , en alguna,
ój'obre alguna cofa co n ctid tcia , y deten
d o n como tas Ames.
I N C V B I T A R E eft frequen­
ter In n ó a r e . H.fpan, Andar A c o ja n d a fe , Appollandofe , ^ s - Acco/larfe,
A p p s lla r je , ¡¡ye. amenado , m u ch u v e ­
za.
I N C V M B E R E idem quo¿
que (ignificat, quod In cubare, v t p o t é compofituni e x eod em verbo C « b o ,a s .
P e r Translationem vetó fignifi-*
cat O b n ix é , Stu d io fc qué A tte n d e ­
r e , In ha ere ,
, Operam d a r ^ j,
H i f p a n . Atender , tí^ar pegado ; A p l i ­
c a r l e a algupa cofa , Trabajar con cuidado,o Eiladiar en alguna cofa,
I N C V L C A R E
eft in C a l c a tis , ac infuper C a l c a r e , Hifpan. P a ­
tear , V i j f a r , ó M a zon a r ¡o Patea
do , Pillado , o U azonaio t o en ello , o
fc b r e ello : A pretar mas : Recalcar,
vna cofa Jobre otra. ^ Item verba R e ­
p e t e r e . Hiípan. Inculcar tas p ala­
bras.
I N C V L P A R E e ftln fu p e tjlr e.
i u m , atque Iterum , Nimium ve C u l ­
pare, Incufare , Reprehenderet H iip.m ,
C u lp a r , A ctifar, ¿ K ep rehenier fobrc
lo culpada , (¡ye. vna v e z ,y otra, m a s, y
mas: mucho.
I N C V R R E R E eft in aliqu em , fiue
contra aliquem C u r r e r e , Irru ere, liue
I n aliquid Currendo Cadere. H iipan.
C orrer , A com eter, ó A rrem eter contra
alguno , o Caer Corriendo , Incunri';
Com eter.
I N C V R S A R E , k I N C V R
S I T A R E eft contra aliqucrti frequen­
ter Incurrere , k c . Hifpan. C orrer, A .
cometer, o Arrem eter co -tra alguno mu­
chas o tze s : vna v e z , y otra-. Andar
C orriendo,é-c.
I N C V R V A R E eft Tn Curvum V e r .
tere , fiue Curvum facere , Ir f]; ñ e r e ,
H ifpan. Encornar , Dobla: i V in a r, ó
Votuer hazia va^.o. 5 I N C V R V E R E ,
vel I N C V R V E S C E R E , eft Curvum
fíeri , h i f i . ñ i , H ii p a n . Encornar/e,
D oblarje , P'a]arj'e , ó V o líierje h a z t i
a vajo , Voluerfe CorcobaHo , ¿\EncorB badi : A n d irfe Encorbando, D oblan*
do , <iyc.
l N C V S A R E , c f t I n a liquo Cn»
C f j t e , fiue A .c u ía r e In n t c r e , O b i u r *
g i r e , R e p r e h e n d e r e ; Hif,>an. A.ccu£) 'far , o Q u eja rfe e n a lg u n a cofa. R e p rcj
hender.
Q _ V A T £ R E , eft Pcrcutcr:»
£ Eijcerc , 1 ifeftata , F rangere. Il i l p a n .
i n d e , Q , d -m n ta V A
' t K , D ar
G olpes , Golpear , M -ñ a r , Sa su d irt
P Echar fuera , ó M e te r dentro con G o l­
pes , d en ellos Infejtar , A J f iig ir ,Q u t i
_ brar,
G
Inde Q . y A S S A R E eft fre ­
quenter , Í í p é qu é Q u atcre , H ifp . V a t i r ,f y c . Amenudi^muthjas vezas-. Andar
H y atiendo,
A b 1 N , k Q V A t E R E. ver-'
I fa O j i C . k A , littcra d e n i p t a ,c o m p o ­
nitur I N C V T E R E , ideft , ln a l i ­
qu o Quatere , Im pin gere , In ferre*
K Infligere , Percutere , k c , H ifp a n .
\ a t i r i D a r G o lp e s, (¡ye. tn alguna..»
cofa,
Vnde I N C V D O , I N t S , &
I N C V S , V D I S , H i l o . L i Tur.que,
, , diunque , /nftrumeiitutr,in q u o a liq u id
Q u a t i t u r . 5 V e r ju s á V e r b o C V D O 1 1 S, id e ft, Conterere , Ferire,
M a llea re , Mollire , M ollificare ; P r * .i
mere : k Conterendo , & Feriendo
Elicere : & C o n t e r e n d o : M a i l e a r d c ,
M o llie n d o , k P ra m en d o Signate.
O
H if p a n . V a r Golpes , H e r ir , M ajar»
A b la n d a r, A pretar Sacar D m '0 G o lP
p e s : C u ñ a r , Im p rim ir, Setia'ar , Ma.|
]m do , Ablandando , y A pr. tando. 5
V n de I N C V D E R E , ideft, l a a l i Q ^ q u o C u J c r c , Con terere , k c . H ifp an .
D a rQ o lp es, H e r ir , M a ja r, ¡ y e , en a l­
g ú n t cofa.
R
D A T l S ; idis Grar*é Facemar.
dentíin , D i a e n i qué fii«iiificat'. ^ V n ­
de I N D A G A R E eft proprié in ali*
quo lo co a-.dcnti face , a u t aiiqno Ifu-i
ce qnoduis Inutftigarc, Inquirere Q u a
.rere P t r l r r u t a r i , fítie Iteruni. Indc \ é
Aigere , H i:p . Indagar .Iniiefiigar. ln»
q u irir , p’iijcar , Ejfudrifiar tn algún.-»»
V U gar.
A
7
L
Hh
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
170
1 1 ;eí
171
V A L C A R C E N OTAL M AG N dE.
P I C E R E i d t m e f t .q u o d Locrtfe A
Prvfirre .
P r c n u f)t.a r e ,\ i p sn t:
\cr b a , L f ? i ( . Htn!enttam , Te/Arnofiium, & i H fpan. D e z i d , Hablar, B
P a r la r , P>oruntiar , Palabras , L ey e t , Ju P a r / íz í” , la '¿enttncia , fu D i ­
cho , d Te/iimonio , 5 Inde D ic a c i­
t a s , H ilp.u i. Habla detnafiada. Par.
¡tria : E/cam io F íga,M ofa , f D ic a x ,
eis , H ilpan . Charlatán , Hablador, D
D e c i io r , Pariere ; M a ld icien te. Mofa do r, t¡ Cuius diminutivum eft D ' f J cu 'u s,a ,u m . F{[{p.Charlatanc:Uo, Hahíadorcilio,
Eftttir.m D icere idem c ü c d Dicen,
d o , C'.tare, sn lu d id u m Vacare , H ü p .
C ita r lo llamar d p y z io , « V n d e D ica ,
<e, H .fp an. Lo Demar-áa,) luyzio y_.
G z c é p I K E , E S , ideft , A t t u ' a t i o ,
A f t i o (C.iiiia , C Vnttoucifia . L is , lu s ,
ludiciuiii, Siylus; Ci inu n , M. le a ,P e t ­ H
r a , Siipi'liciuni ; liiliitia , Dea liu liciotun-. H íp»n. Aecu/'ac on , Accson,
VauJ'a Cvntrour'pa , P eyto , Derecho,
lui-z'D, Sti'.o } Crim en, ó DeU Bo ; M u i
ta ó B trra , Pena , < ajíigo ; lu flicia , K
L aD íO ÍA de los Juicios. 5 tiD sea fres,
ideft ius dicen», A r b i t e r , lu d e x j H i l p .
E l A rbitro , ó Juez.
Q u imobrcm D icere, ¡dcm efl,quod
D fcin a o lud'care , H i 'p á n . IfcZ.tjur , vt M
apud V ir g il-E c lo . 3. D ic m ihi Dama
t a , í d c f t , d i c e t d o Indita , I i d k a . f .
Iiide D ic e n Tus, Ser.t.o'.iiim , M u tam, N
H ifp an . Conocer de la Cauja , Juzgar
( quafi Ins daré, ve l dice re) Sententiar,
O
M u lta r,0 Penar.
Eft ttiam D ’ C r R E , idcni quod
dicendo In d ica -e , Monflrure , Signa­
re, H'iípan, Indicar , M ofrar , Seña,
¡a r , vt apud V ir g ih u m ¡oco eitato; vn­
de l a t i r é D icere Cceaa-r , Diem,Doten?
M a g ip ira tu m ,^ c. f E t Picendo Pra
w k t f r r , H i! p . D arP a-abra, Prometer,
de Palabra. 5T L'dc Sacrum D icert^ R
a p u d V ir g il. 6. JEneid, Id.m eft , quod
Sacriim S i g n a r e , Hifpar.. Señalar, d
A cota r p e r cofa Sagrada , Qonfagrar.
5 I nde etiam Dr<-.e,-e , ídem t f t , quod
■Sacrum D i c c r e , N u n cu p a re , Signare,
Confecrare, D edicare, Hifpan. Llamar,
Sagrado; E re g ir , 0 Seña'ar en cofa, d
p or cofa Sagrada , Confagrar,D edicar.
Item ís t ü i u u i a l k u i Traderc/Hilpan. .V
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
172
E n tre g a r fe , Q onfagrarfe, o D edicarJt
todo a otro.
I N D I C A R E , ideft, Anuntiare; D e ¿
fe r r e ,D 'm o n f t r a v e , Detegere , M a n ifeftare , Palani f a c e r t ; H i > a n . Indicar,
D e la t a r , D ecir , Parlar , D e fc u ir ir ,
M a n fe fta r , M oftrar a otro ¡oq ue ejla
Secreto. 5 V n á t I n d ic a r e B e u m .H if,
D e fc u ir ir , y A i ani f e fia r a el D e lin ­
quenti ,d Culpado. A p u d Vlpiantmi in
i.IndtcaJJe 1 6 7 . D ig .d e Verbo fignip c.
Indicare eft Deferre , Arguere , A ccu ia re, A' ConaíBcete, 5 Eft cnam Indicare
ptopric idem, quod In a liq u o D i c c r e ,
Imponere , Prafigere , S ign a re , veiuti
Pretiusn In dicare, H ifp an . D e cir , E ftim ar .A p recia r , P o n e r , d Señalar el
P recio a las co ja s, den la s co fa s, d P e d ir to r ellas , o Venderlas pidiendo
tanto,
In d e In dicatio , o n it,
Indica­
tu r a , a , e íl Aiftimatio , A A pretiatio rerun . Hiipan. La E fiim acion, A precio .P o fíu ra ,d Tafia at las cojas que
J t Venden, y >0 que fe P ide por eílasII Indicatus, a. un-, H u p a n . ( cfa por­
que P iden, 0,'eVende entonto.
f.r fe­
cundum piiman-i ftgnificaricium In d tx ,
d s , eft onine id , quod a liq uid Indu nr,
D e t t g i t , M a n it t ñ c t . A Mcnitrar. H i í paii. El que D ze , Parla , M ueflra , d
D e jfu h te lo que S a b e.% E l índice,ó D e ­
do , que efik iu rto a ei P u lg a r , con que
Moflramos , y Señalamos, f E l Indice,
ó T a b la de et Itbrg. d tratado,que m ueftra lo que contiene. 5 La P u d ra de
Toque y generalmente todo lo que M u e f
t-a alg una coja. 5 V'r O cuius eft I n ­
dex Cordis ; Canda Leonis , A A ures
E q u i (eciindnm D , Auguftm . ferm o. J.
de comrnuni v ita C lerico , cÍF Epifiola
I
.ad Monachos cap -necJolo
jaq . p Cicerone»! de Orature Plinium lib .
S .c a p .iy .
f. " q
1 N D I C I V M , l j - ,f iu e I N D I ­
C A T I O , O N I S , A iuxta Apu'*ei.
I N D I C I N A , JE,, eft D e l a t i o , D e moftratio , D e t t f r i o , vel Manifeftat io , H i f p a n . D ela ció n ,
errofiracpon,
D efcu brim iento ., M añtfefiaaon de ia
coja, 5 Ite m quüiiuis Indicandi A r­
gumentum , N o t a , Signum , V e f t ig ' u m , H i 'p a r . Indicio , Argum ento,
'N e ta ,S c u a l, B a jito , p ifa d a s par«._
in -
09
DISTINGT., X C V l. CAP.
173
In d ic a r ,
. f M a n fe fla r .liL cofa, f i I N D I C A T I V V S , A ,
V M , t f t r e s ad aliquid /N dicandi.nij
v c a p o d Grarumacicrs M o d u s i u d ic a n u u s ; H ; ( p . C o fa p a r a d tm o p a r j b M a­
n i f< fiar.
I N D I C E R E eft In fu p e r D iccr e : fiue
in P u b lic o ,v c i in D ie m D ic e r e jP u b l.c e ,
S o len n itcr , & V o c e P r a c o n is . 5! Ictm
D . n u iu ia r o M a n if c f t a r e ,N o t u m facere.
P ro m ulg are , Pronunctare , Pu blicare,
S ig n a r e . Signif!carr;vt puta
?¡ctlium,Da<>ei Ferias, Funus , lu/ittium ,
(ideit .T tm-e,k lu b.cm State , Vacate.)
L e re , V p 'f/ .ie a / a .H f u .D - a i r .D f K a e i .- m ,
M tn fe g a r . N o tifica r, Pregonar , P ro .
t n u f a r ,
v n i c o
P u b lic a r
d e n
c a m e n ’ e,en
¡ e n t ia
e ilio ,
, S c f i v a r ,
P tt'’ iic a
o u s lic o
oara
ta i
P r e p o n
B
-G
p.
^
'
4P
S ig n ific a r
D iu :
y b c o n
P u b 'íi
'a
C o m i d a ; F e r i a s '. E n t i e r r o ,
G
SO ,
l\ iC o lh tm b r a d .: \ c o m Q G ‘ie r -r a ,C o n
^
E x e - I F l
queas, fjjn r a , Vacación, s -, pieJias.Le.y,
T o r } t , C a f i i i .& ¿ .
. , V n d c Iiid Bus, a, um, e f t . a u i d frc.Ix
d t f t u m , 8i \iinunctarum eft , H 'p . C.0/4
F h lic a d tn Bi. f i It-MU non d . ñ u m . H . l
p an.Ca.iaN odieba: d D efd ich a .! Nodo.
f e n li d i . f i \ndi£litius, a ,u m , EilMíríI»w.(f,í», um. Q u o d íic P u b l i c é , k c . D i c i , &
P u b l i c a n tole'ti
. Eli tCiam í».'írÉ’í'-í,;dem,quodÁ»j!ic«f
rej t p u t ? , L ; g c m , & T t ib iitu n 'iH ilp a n ,
Imponer,b Poner Ley Car.gaibTributo*
e ó quód d i c p a ' a ü í é i k fo.lennitec Indi',
ciíolrant.'
I N D I C T I O , O N I S , e f t , quód p rj
t s rC a :io n é ,k O b iiga tio u efn ,e xrra o rd in a
ric Indicitur,Imponitur v é i F I i f p a n .L a
Carga,b T r huto, que tiueua ,y publica.mente fe [ir.psne , fuera de los Pecbos . y
T rib u to s Ordinarios,y D on.itiuoi, 5] Elt
etiamCvwpsifafío Annortimás Quimien
mo in Q inid' uniuiuíde qua .Latius »?i—.
lib de Com putatien* tem poris i M em a
ra b liu m I N D - 'G E N A ,/ E , k l N D T G E N Í T A L t S , B , eft In eodíiiu L oco.Inibi-Inc
d e ve G t n i t u s iH ií u . Engendrada , Hi j o
N íttw a '.b N-icido enaque ía T ie r r a . •I N D í G E R E , eft l u d e , fnielii c a rc
Eq?.re,(ii terp-.fita D , Euubqui®, cauta)
H sb e r M em fie-r , T e n e r N ecefiidad,b
Pobreza- f i dK'mdt-\ndigentia,a, ideft,
% c f l a s , I n o p i a , Penuria, H i f p . M m e f.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
;A
¡I
xlilj.
BEATO
'» 'fe ria ,N e ce fiid i4 ,F e n ,u Y jfi,V o b K f
z a , f i In digeps,entis,S. In diges, et¡s,q iii
. i u d i g e t , H i ! ' p h iq u e H a
‘t ‘
n i-N .tc e fs td .d ,0 c . f i E 't quoque \r.dj¿ e / , . y í / / , lii D t o t u m , liuc Sai clorurti,
aur B’íacoium numetq<i-, relatus j qn.ift
N o fi Egens-, In d e , a i t -nouite-r i-n C a h s
Genitus-. \.Uv In D ijs A gens I l i p a i . E f
SanBo C an m i-ziJo,, ó B -a tifica d i. S-hy»
d t In d ig eto ; as, Sigw.kca': in Sairacnur?!
PMfnertUvi Referre , vel Sc-ib e re , H U p .
C a n on izar var SanBo. b B e a tific a fe ,, ■
I N D I G i T A R E e itI ' D ig ito,iiu ft
D ig iio M /offrate, Nomurafe . y p p a t e .
luBccare , H ii'p a n . M ofirar , q-Síñalat
,t o n e.i Dedo., N om brar, L fam ar, b.Ir.uoear cano Sa-iBo, Fellu-, lib 9 * raftnú/«J
■djgii.-inro i i d j f f , tmpr-ecanto, M a tr o b .'
V-efa'es ita Appálliáam J n d ig ita n t: A poUo M e iic e . fi In iig ita im n r a ii.íi-.v B
In fig e ta tio i oois , I r i d f x , L . b c r ve Ppn.nficahS) rn iiuo ludi.;etum , D e o ru m *
Sarftorum-vé: N o p iH ia , cotiim qué-ratior.es COI tinentur. H ilp an . E l .Indica»
L etan ía, b L ibro,en que
tfiabtn..ios tlo/if
.
J s ijj dA-lo, In d ig e te s fl d io fe s : yaiy dedos
S a n B o ',e B u tifica d o s , y a r.izpa de j*ú
C f ¡tg,-itzacwn,QBj^af:fi(r.uU-n -.rbia m i j .
m a G m o n iz a : lo.ay bf e a ti fie a tycn , f A t
p t j U t s d . li b .g ,^ i n f it t t fie a i t •. . l n a i . r u
tamerfta , I« f
, v e l Indit-.a.
iUctt;, laui'e.itiotu's-Cutn Car,tu ; L it a *
;rit í 4 -Indices , vel Demonftracu.nest
,H.ifp>4 n- L« < Encantam ientos . b Inuor.eatiíptes-eo-n C a jtto s ó L tfiK i.u .• b los In diedcH , Indices ^bXfsr.üp-Iraciones-caú
Q
qu iilasn qb.an , -b Señalaban a u tig u a m fjtte - lo s Faifas D s o je s ,y oy asas ta n a
fbSj-,..........
p
l.N D F P fS C Q R ,, k I N D Í P i'í.'
C O R , E R I S , ai}ti,que I N D É P I Í . C . Ó ^
IS , eft inde , .fiac Iqibj P i'c a t i 5 A a i S Q piiqíó A lL qup , Con(p ,qqi, C a p e te .E c-'
tefe iVoiirparc. H i'p a n i y í / c a f M r , Cu »fig u ir i..Q4za^. r.O?»t>r„ Pefca'r,, b V fu n
R
par ea -(ilgun figiiar-, f i I n d e r e . G I Id
A L q u o D a :c , M itrcr e, Imponere i I m priiptte,, t l i i p . ¿>af, l,f¡p r fp ,ir i M eter*
P s n sr .
^
.
i.r>-, -I N 'D O i E S . L I S . D , íntcfpcilti
t i ,b b I N , & O L E O , E S , idcft,.Odo*
.rcfli.emitto., y t l C i c , f c o ; F l U p a q . - H f
,ehar O dr , O '-er, y Qrecer. 51 .Siuo, ab
In ,
OleJco,isiHsip.> I r C r e t t i n i ) il
Hh 2
p tá'
M
0
* >1
-175
" V A L C A R C E NOTAE MAGNoE.’
p robitatis,vel improbitatis O d o r , Sig­
num, vel Sfiecimen : H i f p . E i O le r , S e ­
t a l , ó M uefir* d t la V irtud , ó V icio .
5 Siue q uo d I» a U q u o fm u l cum t o c r t f
e i t , hoc eft Geniiim , M o r e s , Natura;
H i f r .E l Gertio ,0 Inclinación , Cojium bret. N a tu r a l, y V n d e Tefíus lib .^ .fp fi
fr in e ip iu tn , i n q u i t : Indolei, Increm en­
tu m , indttftria. A c í i d i c e u t Indoles cR
■
q u o d I n a liq u o íimul C r e f í i t ; & G t n i ú ,
*In duftria,írgenii:m :Hifp.£ '/ C r ecim tl-
taenaIgupa'eefa,Genio,lndttJitia,éIn.
'genio. 5 In d e L iu iui In Frugibus , Sc
Pecud ibu s Indolem polluit, Hifp. Et C '«
timietsto de tas Plantas , ó Animales,
Id em qu é/< fe.l.in qu it:7'4 *)f# < « « ‘»fe'»»’tutis Indoles,\¿ek, Augm er.tum .Cuir.u
lu s ,E x tlle n tia .P i x f t a n t i a .H i lp . Aug-
17^
Llam ado, i M t lniio. ^ V t I n d t f t iu u m
Funus, C a p ifu lum j& c.
Eft ctiaiT» IfjduCír/f ad fuam le r trp tiíin
B .Attrahere,lrclinavc, HliCtrc, P c riu a d eTeiH i(p.rnducsf,A traher,Inel> nar,ó Vo/
u tr a otro aJ'u partcer eon A la g o s , P e rfuafusnts ta r a z o n e s . 5 \ v á c InouBio,
o n it, eft in aliquid A tt r a ñ io .S u a f i o ,V o ­
c a t i o , k c . H i l p . A tr a it ic n , Inducción,
D Llam am iento . ó P erfuapcn a algs-na t o ­
j a . y Eft etiam In auB io, G x c e Epago^ A^ particularibus
—
ai 1 t r ad «,ne
■*.
1«'i pr#
fytrát
p ge,es
vniueriaha
grtfurSi ex C o tice fsis ii g m o l a Argu»
mentatie ; cuius fecundum Suid; m tres
p s ú t ip tc ie s D ia ) t ñ it ? ,O ia t ó r ia ,k Socra
tic a . «O I t r i n # , S e r i f t u r » A b o litio ,A r n u ¡ la t ir , C o r c e l a tio , Sfc. H ilp .
G E- Borren,Emmienda, Entrerrenglones»
mentt,Colmo,Exeellencia,ytnta]adL.»
hlud-nta.B fa.oTe/frdo de la ScriptssVirtud.
TT '■‘**41 Aqua>untlndu£iio3p\xá Cicerón,
I N D O R M I R E , eft in aliq u a re D o r H lib.2.denaturaDeervm,\ácmtñqvicd
A q u x d u fiu s , feu A tt ficiu m , per q u o d
miré, H iip . Dormir,oDurmir tn,bJobr«
alguna cofa, f Item Deíldere, id e f t , N i - * aqua I - d u c it u r ,H ilp ./ fu e d p é íe , Arr^»
mitim Scdere,(iue üefid em eflc, H ilp an .
duees,Azequia,Azud,Maáre, Madriz, i
Defcmáar,o Dormir muebo ,0 H'charft
Suno,por donde viene encañada. Echen,
a Dormir a Sueño fuelto tn lo que auia
Guian,Lleuan,b Traen la Agua.
étbazer.
I N D V C J J E , A R V M , íecundü a liq u o s
I N D V C E P E eft proprié Tn a liq m m
d i f í » fu n t,q u o d ütiumprabeant.Steuu.
locum Ducere;Hiíp. Guiar.o Licuar ha- L d úm G e lliu m á tribus d -ñ io n ib u s, 7«d«*
xla alguna parte.^ fH iiic Aquaindueere,
V ti, Iam :qú6d In duciatú tem pore c la p Ht(p.É.ncañar,Ecbar,dGuiar la Agua a
if .b e l l o ii id e v ti iam lic r a t. 5 V e r iu s ab
algtmaparte, aj In daraísr, or/r , H i í p . M /fl¿» f# ,id eft,Im m itto , In te r m itto : tu m
E¡ queGaia, ó R ije la ñaue a otra parte.
n ihil a liu d lin t,q u á m inter B e lli
é P iloto , y Eft etiam/wdwcerí , idem
q uod Introducere, Intromittere-, H i f p .
Entrem eter. Guiar ,Iñ tr ed u e ir ,y M e te r
hazia dentro, 5 V n d e Inducere, in Scrip
tutisjnih'tl a ü u d , quám Inter Im eam , k
lineam aliquid Immittere , vel Scribere}
H if p . M eter,P on er, o E f r i b i r algo en .
treRenglones,mxta illud Suetonij T r á quil. M ilita, ¡ y D eleta , ¡y InduSia , ¡ y
Superfer¡pta inerant f Szá Si In Scrip Q
f r/,fiue ln Scripta Sfylum D « f «rrjH iíp .
Hecbar Raya, ¿ Rayar lo que ejtd , en h
que ejli.v por lo que efa Scrsío •H o c eift,
Scripta .Abolere, Atiullare , Ca n cella re ,
Delere,Interlin£Te,Mutare,O b lite ra re ,
Ifp. Borrar, Anular,Cante lar. D e sha -
zer,Mudar,Raer, Rayar, Tejiar,b Trun.
oar lo que tjid Efcrito. 5 Eft etiam Indu
«ere,l mirare, V ocare ; H ilp . Conuidar,
LlaTnar,M tñ-r. ^ V n á e lv-duaiuus a,
s»w,Ht{p. Coja paraq/e ba Conuidado,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
R
tempora O t i j . P a c i s , k V a catio n is ln.
d u ñ i o n e s , Intercapedines : B e lli CtffaJ
t i o n e s .V a c a t i o n e s .k Pa ce s I n d u ñ z a d
tc p u s ; H i lp .T r f ,? » 4 í , D e fe a n jb , P a ces,
Vaufa b Vacationes, q u eje Entrem eten a
la g u e r r a ^ lr a b a jo por algún tiem po.
lN D V £ R E ( a b I N ,& G .« c o v e r b o
D yno fine D y # .i d e f t , I n d u o ,V e f t i o ; I n ­
g red io r,Iiitroilm m ergo, M e r g o ,S u b m c f ,
g o : O c c i d o ,V u l n e r o - .q u * Y .A'^.proiiun.
ciandam oftcndunt c x có p o fitis)idem eft
q u o d V e f t i r e ,C a l c ia r e ,C ó o e r t t r e ,T r a n f
formare; Affum ert, S u m e r e , Imponere:
L in i r e ,O n e r a r e ,l m p l i c a r e , Ingredi, I n ­
trare ; C o n ijcere , Im mittere , I nijcere,
Im mergere , Mergere ,Submergere ; O c .
C idere, Stim ulate , Vulnerare. H ilp a n .
V t f l i r , C a lea r r C o n u tr tir , T ransfar­
enar ; T e m a r , P#««r , Imponerlo Sobre»
P on er, A rm ar : E m barrar, EmpegarC a rg a r, A ta r,Im p lica -: '’ r.e-ar-. A b a .
Un.
178
XCVL CAP. Xlilj. BEATO
la m a r. A rroja r, E t b a r , M ‘ t e r , Zaba- A muy D u k e , f E t diniiiuitiuú D u U icu "
lu í, a ,u m , H i f p a n .C o / a D u k i Ua,d D u l'
H in D egolla r, M a t a r , Vanear, H erir.
DISTINGT.
»77
eécilla,dvT ipoco D u k f . f D t t k f u u s ,
In de Induea, £ , Indum entum , i , (¿y
I n iu b ia , artim , H ifp an . Lo» Veftidos, B a,«f»,id e ft,D u lcite r flusns.^^ D u lc ilo ­
quus,a,um ,i á e ñ , D u k é j A Su8M!tc-r Lo»
Vefteduras ,o R o p a t. f i N D V C V L A ,
q n e n s . y D u lcio rilo q u u s,a ,t,m .¥ iA r.C e-i
JÉ,. I N D V S W M . I . A I N T V S I V M ,
f a que H abla mas D u lcem en te, f D u U
I . V e ft is interior Hifpan. C a m ifa , A l ­
f » «e r»;»,í;H ifp a nt E l \nHtumento\ q u t
m illa , o C c t a . % I N D V S I A R I V S ,
tie n e D u lces C uerdas, f D u h ifo n u s»
A , V M , ideft, Induña C o n fic ie n s iH iíp .
Cofa qu t baze C i m i f a t , t i c . % I N D V . D a, um , ideft , D u l c i t e r Son an s, HÜpan*
Cofa que Corre ; H abla , ó Suena D u l~
S I A T V S , A , Y M , ideft, Indufio Indu­
cemente. *J D tikia ritís. a, um , id e ñ , E x
t u s , H if p .C q / k , que trabe Vuejla, óV eftlü lcib n s aftnm, vel có feftiim , H 'np anJ
tid a C a m ifa , tíhf.
L o H echo de Dukes-.d que Uamamoi D u l
I Ñ Ü V d R E D I , ideft, In g r e d i,Hifp.
eee. 5 Item D u lc ía Cor.fíciens: H K p a n .
E n tra r,cu i d i f t i o G r z c a D Y , ( q u * D V ,
E l que H i Z f ,b Vende D ti’ces,d CO rferuaí
n o b i s h í c neceíTarió fo n a t , & fignificat
& c .,C S fite -o ,P a fe le r o , R zco cb e ro ,& c*
id e m , q u o d Ingrefftts e j l , Szbifl,(9-e,)
D a k a tid u s,a ,u m i ideft, D u l c e A c i d u m ,
interponitur per E peíiafim , ideft , per
H ifr .A g r id u lc e .
P r o d u f t i o n c m , vel P o r rcftio n e m ; fiuc
^ci
I N D V R A R E , eft iii Dutuna f a c e t e ,
p
er Rpenthefim , ideft, per Interpofitio ——
n e m . ^ Q u em ad m o d u m dicimus In du- -H R eddere, V e r t c r c ; H if p .E » id « r e fí r ,íí < i ;
p ed ire, pro Impedirefiwxe Ingredi I mpez e r . Poner,ó Voluer Duro, f Indtireo.esf
d ire. 5 E t I«i»/>iraforewpro Im perato j & Iwiare/Vi»,/»,eft/« Durú Reddi. V e r t i ;
r e . V c l proprius pro eo , qui Deniio ín D u ru m f icrijH iip .£ *»'i«reff^f f / r z e r / e ,
g r e fu s S ubit Im perium . 5 V n d e InduV onerfe,dVolaerfe D;<*-o: \rfe EnJureciif
g r e d i , G reca D V in terp ofita,Ingrcd ied o .k c . f C o m p o n u n tu r á p r z p o f it io i'e
I»»,8i D « r o , 4», Idcft.Durum, Ou F irm ú ,
d i d a p liia tio n e ml i m p o r t a t , quafi ingreac S olid um facere(nafn q uo d D urum efl»
d ic n t e m In gred i. 5 Ingredi v eto e f t , In
A Firmum e ñ ')li\ ip ."Endurecer, C u rtir^
a liqu a re Greflbs , Pades v e Ponere
H if p a n . Poner loe p ie t en alguna cofa.
H a zer D u r o J D u rable ¡F irm e , Verrr.a .
nent e,y Solido.
«1 Inde qué accipitor pro I« íro ire ,I» íft
p er e, H ifp . B n tra r.C em en ca n N a m qu i M
Qjamnbrerfí DuVái-é aliq uando ideru
i n a l iq u o G rcffus,P edes ve ponit,Intrat,
eft quod Perdurare,Petm avrrc, P e d e u e
ac In cip it.
N rare.H i fp.exinde D a r á n , P irm a n -ce r ,
IN D V LC A R É , & IN D V L C O Pfr/V«ír.ir.Ec Perfetleraiido D u r é , F e r .'
R A R E , e f t In D u lc e m reddere, vertere.
r e , P a t i , & T o lle ra r' . H ' f p . V t u a r , P.-.j
D u l c e m facere;Hi'p*£-»í/a’car, H z e r , Q deeer.y S u frir con D w e z a ,y P a c encía.
V e n e r , ¿ Voluer D u k e . 5 Coin|)onitur
y V n d e D t f '/ f l p a'siué , id m c f l j n n o J
ab In A D uleo, as, id e ft ,D u lc e Efficeré,
D u r i i n i ficri. C on firm ari, F o r r tri , A c .
R e d d e tC íA c • H iCp.Enduk.ir ^ c . 5 V n ­
H ifp . H a térfe D u r o ,b Firme-, A ciclenl
d e D«/.’ío ,e » ,ílue Dulcéfco i s , idcñ,
ouod Ca//fo, C í ¿ f í / f o ,H i í p H a z er C a ]
D u l c i s fio; H if p . E n d u ka rje. Endulce.
¡los. f Inde D ureo , es, A D ure fe o , i t j
e e rfe ,H .iZ er fe ,P cn trfe , ó V o ’uerfe D ulidef?, Durum fieri,A c. H i f p . E 'J u 'e c e r e í ¡o Am argo. ^ Q u * verba co m p o f e . H a zerfé, P o n e rfe , b Voluerfe D u ro ,
ininturabadieiftíuo O uieis e . i , Suauis: n H a zer C alioi\ IrfeE n d u recien d o , C u rl-T
/1^/0 D^urtfi*e
« «T
Ae«n
^f Jf*»do,¿ye.
/VA
«
H iIffpr». Cofa
ke,SCu«aa u e.
5[ \T
V n1^íd4.-’»etiam
tien
aduerbia D « k é ,k D « 'cite'-.H p- D « ’s f ,
Q j * v -tb a originem tfabünt ab .adiec-'
y Suauemente. f Et D u k 'fs iin é , H ilp .
sino C u r u t, a ,u m , Hifpan. Cbf* Dura,
M uy Dulce ; ¿ D ísk fi'tm am ente. ^ g f
CtúiTiqué D u ru m , Fi'm u m f i t ) idem eft
Subftáciua Dalcedoi,inss. D n k iia s ,a tis .
D ará» , q i , o d P irin u s.A S o H d ü í: Hifp.D u lcitu d o , in is. O u k o r . c-ts, H i i p . L *
D íira ble F irm e, Solido. • Item Dnra»,
D ulcura , b St.auidad,
Et A l ie ó l i u í
Fortis, A P a t i í s .i d Labores,eos qué D u
D u lcio r,iu s H ílp ,M a s O is 'c e .f D u lcsfré,ac F irrirer T o lc r S s .H í f p .
fim u s ,a ,ttr n , H iíp . C 'f a d ú lctfsim a , i
te,)' P a c h te para los trabajos,y ñ lís Ueha
a
7
Hh 3
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
tsri
i 7>
' V A L C A R C E NOTAE
fo n f o r t a U z t .S Ite m ,D u ra b ilis ,ConC- A
ta n s ,& P e r iiia n e rs .H itp a r, L oq u eD u ra, Confiante , y Perm anente, f Sed Si
D u ru s, A f p e r , Auftetus , Grauis, Sca- B
ber, H iip. D uro,A (pero, A ze d o , Pefado,
Seabrvfo. ^ Ite m ¿ « f o , quali
>'4eli, C r u d e l i s , I m p i u s Inhumanus, Sxuus, T y ra n n u s , H i l p . Durp, Cruel, Im .
. f i o , pn Piedjsd, Inhumano. Crudo, T y r u
D
no. ^ Item N p x i u s , vel Nociuus, H i f ­
pan. D« lio/ó, A^i« ««.
A nomine quoque Durus, a, unitCCtnponuntur illa adieñiua D u r io r , ¡y ius,
Hifpm Cofa mas D«ra,C^«. ^ E t D « rifsim u s,a, um , H if p . Cofa D u rifsim a ,
Tirm ifsirra ,fortiJ:sima-¡ye. M uy D ura,
b le,T irm e,F tserte,C ru el,¡ye. 5 Et D i .
mir.utiuum D u r iu ftu lu s ,a , u m -H ilp an .
Cofa D uriB a, D u r e c illa ; A lgo, o v n p o .
e o D u ra ,F irm e ,A jp ira ,iy e . % I t é D u ra
fcilii,!», H ifpan. Cofa D w able.que p ue­ H
de Durar. ^ D«ra«ÍMttí, a, nm. Q u o d
habet Ouros Acinos, Corticem , Grana, I
fiue Oila.Hifp. Las V f is . y demasfrutas,
qu etien en U C o r t e z a ,v
e]o Duro-.om
p r o p r iu s Cuna,Guffios,d Granos Duros, K
|j[ Aut qUx Duré ab Acinis feparantur,
vt Duraeina, H ifp. D uraznos, q u x funt
Perfu;oru 'pKC\o%,H\'p.Pri/igos, ^ Item
Duricorius. a ,u m . Q uo d habet Durum
Cor-un-i, H i 'p . Cofa que tiene e lO ile js , M
C o rte za ,Cutro.e Pellejo D uro. ^ Scci Sc
SubilantiuaDwrawfw , inis. Duramen,
tu m ,i: D u ra tio .o n is-D u -ita s.a tis: D a N
r t i a .a : D u r itie s ,e i: D u r itu d o , tnis.
treza Duración, F ir tn tz a ,F o r .
taltza , Conftaneia, A fp e r e z a , Cruel» O
dad. (¡yeHorum differentia eff.quód Duramen,
k Duramentum transferuntur ad ligna, ‘
fiue brachii V it is , H ifp. Sarm ientos, 9
01
iS o
MAGNzE.
Scabré , C r u d e l i t e r , D i t e , I m p i e , In
hum an iter, S x u c , T y r a n n ic e : N o x i c j
H ifp an . D u ra ble , F ir m e ,S o lid a ,o F u e r te m en te ,& e . ^ Item aduetb ia D u r iu s,
Hifpan. M a s D u r a , D u r a b le , F ir m e ­
m ente, & e . ^ D u rifsim e. H i f p . D u r if .
¡¡m ám ente. M u y D u ra , D u ra b le, F irm e,
F u erte, C o n fia n te. A fp e r a .G r a u t,F fc a brofa. y C ruelm en te, j y e , ^ D V R I V S C V L E . i . D i ir é a l iq u a n t u i u m , H i l p .i d l g o .d v n p e c o D u r o .S ic .
Q u * omnia verbá* A d i e ñ i u a , Subftah
l i u a , k A d u e tb ia derinam ur á G r e c o ,
D R Y S , Y O S , íiue D R V S , V Q S ,
i d e f t , Q u e r c u s , R o b u r , H ifp an . L a É » .
tin a , Carrafca i R o b le , o R obre, Q u o ­
tum D u r i t i e m , D u-ationem , F irm ita ­
tem , Soliditatem i F o r t i t u d i n e m , R o ­
bur ( inde d i d u m ) T o le r a n tia m , C o n f .
tantiam .Petmanfionem , A lp e rita te rn j
G r a u i t a t e m , k Scabriem hemr)eft , q ü i
iie fc ia t .f A ccipitur etiam D R T S ,‘) i O S ,
( i n q u o Y , pronuntianda eft V , ex p t * .
cedentibus , k fequentibiis ) pro omni
Albore,' k L ig n o . 5 V^nde P O V R C N
G t a c c idem e f t , qUod A t b o t , Lrqntm *
H iip a a . A rb O i, M adero. 4 D Ó V R A T A , i d e f t L ig n a » q u x & D V R A T A
dicun tur á Latinis , a p u d q u o s D ' V R A M E N , & D V R A M E N T V M , idem
eft, qu o d L ig n v m , m axim e V i t i s . « D V
R A T E V S j A , V M , ideft j L ig n e o s ;
H ipan. Cofa de M adera. % Q u a m o b .
rem E q u s tile L ig n e u s T r ó i a n u s , D u r a ,
te u s , k D u riu s dicitu r, k D a r í a N o x ,
in qua exceptus eft. 5 Ind'e k D V R I V S H iípanix fluuius ( de q u o y » y r a
hac difiinBiene ca p it. dúo 10. 5. honor.
N o t , 4. metallu'm.d num,
^ a lijs .)
b
ic diftus
o ribu
Sic
d iílu s , q u
úo
ó d A rb
rborib
uss , L ig n is
qué ambiatüt.Vnde k D O TilJF.k
4
^ 8¿fjequ€tiusfignificát O
d ic it u r , quáfi Ligneus : vel ó u o d
y in p o tis Durationem , H ifp. Duración ^ ^ D u r o s , F i r m o s ,F o r te s ,R o b u ff o s .C c n f .
tantes, A fp cros, Tbtrib.ies qué enutriat,
T? _
D«rrt;«i frequentius R quales fuere N u m a n t i n i , k a l i j , q u i D u .
Firmitatem , k Ingenij Aíperitatem
tium ebibunt.
H l f p . Firm eza,Fortaleza,y A/pereza de
S t d Q uo tfu m tendimus? C u m tm an g .
C o n d i'io » .
t e B . M . P . d e q u a » « r a . ¿ o , & I N ante
Iiidecti.im manant aduetbia D V R E
A . C . D , de qua num. Jequentihui, qu i
k D V R I T E R - , Hiipan, D a r a « f» { /
huic p ra cefiere,lot paginas mipUuerim?
q u * per translationem idem fu n t, q « o Í
Breuitati Co n fuien tes , reliqua qué l o ­
D u r a b ilit e r , Firmiter, S o l i d é , Fortiter
cis commodioribus re m itten tes, redea­
P a tie n te r, Toleranter; Conftanter.Perl
mus ad P V R P V R A M , d e q u a t r a d a ­
maner.tcr; A f p e t e , A u fte re , Grauiter
mus,cius que C o l o r e m .íí/Mffi&y?fíra,Qué
in-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
181
b i S T i N C T . X C V I . G A P . X ili;. § .B E A T O
Jnccprum reliquimus ttum. 59 , & 6 o . in
principi»- ^ Ec quidem repetentes ea,
qu® ommifla vid ebantur,B IBO ,is* fignificat Potare,.fiue P o t u m Sumere, H if p ,
á qiK>l/M&í¿o, non negat * veB eber.
tiim im b ib ita m , intrinfecam qué a ñ i o iiem fignat, H if p . Em beber, Incorporar,
Concebir enfl.
M A D E R E V in o , f e ú Muflo,eft Ebrie
tare teneri; íiue Ebrium effe. cui I M pro
pofitio antepofita non negar, verúm ma^ didum magisEÍTedemonftrat. ^ V n d e
/»7wjaátrecft'infupcr,ac magis M adidum
effe,H ifp . Empaparfe, ■
E B R T A R E eft Ebriúm facete,Hifpani
Jía zerB o rra ch o , c n i \ N pr®po(lcanon
n e g a t , f e d magis íignificationtm a u gm entat. ^ V n d e \n ebriarexR Iníuper
Ebrium reddere * H ifpan. Em borratbar.
Qaam oW em A M E T H Y - S T A M
P V R P V R A M non intelligas N o n E briam-, fed potius Purpur® cr uore, v c ’ uti V itio .lm b ib ita m , Im madidam, & In ebrÍ3tairi,H.(p. Em bebida, Empapada, o
Embo-rachada 'tí Sangre ■
, iuxta illud'
A n 'o n ij lu iia n i e x C n . M a tio á p u d h G eU ium lib.20 , c 8 : I a w tonfiles tap e­
tes Bhryfucor—»-Que's Concba Purpura
imhuens venenauit. Pulchré A íaetia/;/:
lih . iq .e p ig r a m ti¡4 . Lañó A m etb y V ná: Ebria Sidonia cum f m de f anguini
C e n th á ,—— N on Video quárt Sobria L i
n a v o ee -, 4 Ibi Lana , i d e ft , Pu rpura.
D e Sidone egimus fu p r a »««».48. D e
Concha AnUm. 1 . 0 i j - D t eiüs S a n g u i­
ne i nam. j i .
✓E ftig itu rA M E T H Y S T V S ,Á .V M .
^ G T ® c é ,k L a t i r é , P le n u i M u flo : In ­
ebriatus, feu V ini C o lo ri refetens; H ilp .
Cofa Embinada , Llena de M ójlo , b V ino', á que tiene Color de Vino T in to . ^
I s eft Color Igneas,
in V iola m defin en sjP lin iu s lib , 9* f . 5 8. iri fine sigleño
de Purpurarum co n feñ io n e : \ ta fit Á metby/ii Color exim iu s ille . & lib. 2 r.
ca p .6: 1« Amethy/Jo, qui iti V iola.íc lib.
? 7 ca:*. 6 . in principio. a g e n s d e O p a L s t?tmmis-E/i in y t Carbunculi tenuior
ignis: efl A m ethyjii fu lg en s F u r pur a .eflSmaragdi vireris U a r e ,& c . V id e : lib .p .
ea;».4 i . de hoc C o lo re .
V n d e A M E T H Y S T V S F lo s , V i o l a
eft V in i Cu lorem refetens) H ifp an , Vna
0
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
F lor j b Vió.le'tá deCol.or Esrbinado.
5
•A Eft
etiam hmeUbyfias G cm m a qu®dam»
V i n i GoloremxeiddíHis.Hiíp.AíWítfcy'??*
que tiepe ColorEm binyado,” ^ Erat que
e x lapidibüs Rat.ionalis;£®W. c a p .x S ,
i g . 0 c a p . 3 9 , , 1 1 . 51 & c x .f p n d a m é t is
C , muri Sanéb® c im n tis ,A p b c a ly p .e .i.i.2 0 ,
Vipianus in le g . (üm aurum 19 .^ , G fm - ‘ .
'W
d e aa ro . a r g e n to , 0 c . leg a U „
^
¡nter Giwiwa» > ideft pelluciddc m a te .
ri®, connumerar, fecutus S e r u i ] ,
Sa-.
É'
Sententiam & PH«- Hb. flj.c a p - . 9 .
f
Eft q u o q u e A m ttbylH zo n G etnm a
qii®dam , ícu Carbunculi genus , A m e thyfti fpeciem , k co lo re m referens de
" ciwa P lin .d . l ib . 3 7 . cap y .d eig en er 'ibus
Carbunculorum ,
G em m is ardentibus
G in p rin cip ió .
•
Inde A M E T H Y S t l N V S . Á . V M i
ideft , Virtaceüs ; H ifp a n . Coja de Vno-,
H M arriáli lib. 1 0 . e v i g r a m . 4 4 . C ü m p o tes Am etby.iinos T rien tes. f l t c r r C o Y ' loris V in i, Hióo. C afa de Color de A m e tbyflo,it de C olor R n u 'n á io . q V n d e d i ­
citur Am ethyfiinus C.o’t r , i e qws P 'in »
d .ls b . ff c. 4 1 . q y. Am ethyfiina L a n a
0 Purpurá , ideft. A i i e t h v b i o o C o l o r e :
ti n f t a , iuxta AGeB>um ,
M a r tia le m
L
a lL to s in fla : n. praced. Idem M artíallib . i . epigram 5 2: Q u i\ gcdnatos non
p utat v iro s effe , — »mA m ttbyflin ai qué
M
m ulierum vocat vefles
A M E T H Y S T I N A T V S , A .V M .id ,
éft A m ethyílinis Gerrniis ornarus.^-feu
^ A m ethyftina P u rp ura.H : p.aídsr/w,*,®Veflido con A m eth yílo s, 6 con Purpura
Q d tC o lo r EnUinaio, Marriai.l b , i ¡ y í w e :
tbyflinatus media qui feca t Septa.
A R D E N S Purpur® fc o lc r ; F l a j
J) meus eñ íH U p . Color A rdien tC iE ncen dido,Flam ante, de q u o V i r g i f 4 . A n e i d ,
T y r io que A rdebat M urice L a iia .V
fu p ra num. g
1JI..CÜÍV c\ae N o u i i t r c á
magis fl imefcat * ac f u l g e a t , iride eft*
^ v t Noütlm dicatür H i f p . N u e u o , F ia .
m a n ti.
B
0
0
0
.0
q
T]
Y
qai¿¿
LucifugasappeU,
Blatta( q:\emGagotenr.
Aásbacbe-, bAz.rb'a]ey
B L A T T A , A . V e r m i s eft hofus,
m r h u m id o v a p o r e n a f c it u r ,H if p ,E r á « a .
20, Blattas
lat* ideft, L u c e in fugientes. 51 É lt e t i á
omhe id, q u o d áliqualem
fimilitudinem retinet. 5
1 . V nde glo
bulos ex nigro lapide
appellant, Ñ ifp .
b a i.
ColUmiib.
E^atta
VALCARCE NOTAE M AGN.i'
i%¡
q u ó d B r ittí'ío tm a m ,d r C o lo r é p r * ítfe r
ran t;H ifp ani vocant B í'aíía» .
Blattarum autem tres funt fpecies, Ccií
l i c e t , (líú//efenigri o r é C o lo ris, qua OIc o d e c o A z tollu nt re»-r»M/,HilpT«»'*
r» g a i.% Item B /y ffií, quas G riíci Afyí
¡eíbenas v o c a n t , fiue M ila c a t, Latini
P ifirin a ria s, fiue Moletiditiariasiquf in '
M olendinis , Piftrinis ve nafcuntur. ^
N am M ylon G r z c é ; L atiré eñ Uiohndi
íw w .fiu e Pifirinum ; H H p.M olino,Tbao
n a .ó A z e ñ a . ^ U c m B latta Purputei
C o lo r ís , qu® ex vaporibus , nimio qué
calore in iign is, C battis.P aleisqM e nafcm itur, O doris , foeteris ve tetcrrim i;
G rz c é C e ry r /i/oi,fiueCoryíCí(a Coryfto, ideft C o n cito , T u rb o ) L atiné Cimeae
ft l i H ifp . C h in c h e , ChiJ'me. 5 Quac
\ox C h tfm e , ttanfettut apud H ilp an o s
ad Scbiim a, H ifp . ZtzaH* , q u o d co n ci­
tet ,ac tuibetjV t C im e x ,
Sed A B L A T T A dicitur á verbo G ist
co Blapto, ideft.adueríor, L * d o , N o c c o ,
V n de B latta accipirur pro Verme
A luearijs nocente, H ilp.O ruga, o Tiñue
la ,
f Item pro co ,q u i V e fle s corrodit,
la tin é T iw r a , H ifp . Pc//7/a. H o ra tiu s
Serm. lib .l.C « ¿/ra^ » /u V e f l i s a m , - . B l a t .
t» r u m ,a c T in e a r u m
e p u la ,
^
E tp ro
F ífw r rodente C h a r ta s , libros v e ,í i u e
qui ineifdem cteatur; H U p . C a r c o m a , d
C b i n c b t , M artialis : C o f l r i £ i o s n i f l d a t
m ib t
¡ib tü o s
A d m itta m
A S E R I C T M
Palliúirt d ix ir.
V e t iu s tamen eft i» p rz c c d e n tib u s
B la tta m tile In dicu m C o n c h y liu m , P u r
B fu r a m q u e eodem itifeñ am »de qua Im p eta to res in . 1 . C . q ú a r e t v en dí non
^ pojfunt Fe a\uut:Tucañda .a tq u e diftra^ benda P u rp u ra , v e l in Serico, v e l in Lana,qua B la tta ,v e l O x o b h tia ( a lia s ) v e t
£ ) O xybla tta,a tqu H a cyn thin ad ieitu r,fiíC íd
tatem nulius p o fíit babere p riuatus.
O b fe ru a B la tta m , vel Purpuram
h í c & in p rzced e n tib u s & S e ric a m , &
L an eam cfte; q u ó ten d it Law prrdía» fuJ
pra a lle g a tu s . Sydoniut A p v lh n a ris i» .
Panegyrieo M ario:(\ca\r'.Pontus Caftoa
r e a . B la tta m T y r u t , JEra C o rin th u s,
*
Id eft, P o n tu s con ficit P b a m ta ta ex ani-,
m alis C a fto ris tcftic u iis» q u c A Cajlerca
d k u n tu t,ficu ti & Cafior V o n tU u s '• quia.
ibi c a p itu r , P lin iu s lib , 2 6 . a p - n - Ú ‘
H ¡ib . 3 1 . e a p .^ . T y r u s autem fabricatur
PüTpütituJúpra num. y 2. C o r ith u s z r a .
C a fs io d o tu s lib . r.va ria r.E p ifto latu m
I
“ adT ibfo « f« » ¡n qiut;cú B /aífa(id eft,cu n »
1
P ü x p a x z )
K
L
.
,
Q
A lg o d ó n A c q \ i i F \ : t P ii n i u s li h .\ i .c .n .
" ¡ i
.
e x
E
g r a n d io r i V e r m ic u lo f i t
ea N e c y d a lu s : e x
b o c (¡y
B o m h y
B o m
b y x ,
P
faUuntut tamen: nam B / a « a , A Í í -
diftinemitur apud 'Lampridium in ^
«fíro^afeaío de q u o fic a it:;P a r a a r r a í
Bífltta, Ó ” S e rico , ( ¡ p Coceo
ümirrt ’
„
”
K
E x quibus duobus fubftantiuis , fcill
C E t,B .a tta ,!í ófrica compcnuntut adíeñ .u a B h tta S e r ic H i,a ,v m ,k Sericoblat
íu s je u Sérica Blattus,a.vm ,H \lp.Cora
de Seda Carm tft,Colorada,b Encarnada,
L eg e in C .T h e o d o f.l. fin , de M urilegu¡ i s . & l . Iotas 10 . C . eodem tit. Hb. n .
5 L tV » p ifcu ¡’i R A u x c \ m 9 - ,B lA T ló
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
n o ftr o
c u b íc u lo
e o n fu e tti/ li . v e n i t
d a r é fm ~
e
f e f i i n s ,
f J e d ¿5c eft hinc B /a/ia V eftis P u rpu }
rea apud eundem L a m p r i d i u m , e f r C a p h
to lin u m
5
Item p r u m e n t u m R u b t u m ,
H iíp .T r/ ^ o B o ro » ,o R u b i a n , q u o d G o t ,
to fr e d u s
D
T r u e e s
inquit;
q u a m
u n n is
T in c a s ,
que (id cft.H o trib ilcs q u é ) B l a t t* ¡,^
^ Quas quidam etiam efle putant
S e r i e o s V e r m e s , cx quorum la b o r e S e ri“
^ "ficiun tur; H A p . G u f a n o s d e S e d a , 6
184.
.
tn
l .F r u g t m
d e v e r b o r u m
f i g m
t ¡ - §
. fr u m
e n t u m
,
f i e a ,B L A .'T T V l A
T R I T I C V M a p p e ija t;
E x B L A T T l S , ideft, V e r m i b u t f i - ^
Ue P a r p a r a , oriuntur a d ie ftiu a B / a ífa n « j,a ,o w ,h o c e ft ; B lattis plenum , fiue
o uod ad Blattas pertinet; H ifp an . C ofa
ü e n a
d e
B r a t t a s
, P o liB a ,0 P u r p u r a - .
o lo q u e
t t p r o p i o d e e f i a s cofas , ' ó p e r t e n e z e
a e lla s ,
• [
Vnde B ' a í t a r i u s ,
i»,
Id em eft , quod O ifcurus. H i f p .
O bfcuro, ó Lobrego-.mm B la tta L u c ifu gar ín O b ftu ris nafcurtur , A viuunr. fT
B la tta ria , H cxh z,V erh a fco f i m i l i s , q u z
B la tta s a tt t a h it , A c x ttin g u it-P A ij/ a í
it b .2 y .c ,g .q iB la t t ife r ,a ,v m ,id c ñ ,B ’,at
tas Ferens; H ifp .C o jli que Lleba ,T i e n e ,
T ra be, dpreducc B rattas C h in c h e s ,P o li­
lla , Par/>«ra»,Ác.vt O firifer, de q u o f u pra num. i y.
Item BL A T T E A R l V S, A ,V M ,id efl Blattae, fiuc P o r p u rf A r tífic e s ,H ifp ,
Cofa que labra P u rp u ra .V id g /, 1 . C .d e
e x c u fa t .a r tiftu m l, 10 ,
b l a ;
7
DISTINCT. XC VI. CAP. X¡üj.§.BEATO.
JÍ5
B
reus,
L
A
H
d e / u i
T
T
a !o r .
q u i c a m
E
V
S . A
.
V M
f
B la tc <
F iifp s r .V e r d e
u m
¿
obj t u
r o ,
C # / » r íw j
,k \ iG la a e ii,
ó V e r d e m a r ,
lib .^ y .c a p ,
r o . D
e O
l e w
x ibas-ycto M a r t i a l J i b , in . e p ig r a . q j t
D e P r e f i n e e o n u i u a m e u s , \ c u e t o q u e 10.
q aetur.
S e d k P R A T V M , t i, H lfp . P r a d o i
d iñ u m eft» q u a ñ P r a / u m , feu V iritie ;
P ra fite n s, fiue V ire fc e u s; 0»/dr«J i , M e tr a m o r p b .F ig it u - in V ir id i ,J ijo r s t u l i t ;
A n c h a r a P r a t o , 5 Inde H it p . ad íu m -
P u r p u r a ,d
a u t e m
V ir id im
e n e d i c u n r
la t u i .F U n i u t d .
i i d e f t P u r p i i .
ú p .C o f a d e G n f U s ,
i8í
B
f
.....
FailuDtur ta m tn ex iequeiitibus; & quia ^
B la t t * , íiue C im ic c s , H i í p i n . C b m c b t s ,
m áxim e n o u io te s, Purpureum , Sangui
ncum ve colorem c m ittu r t. 5 Eft e t g o *.
B l a t t e u s , e x t raditis n u m . p r a c e d e n t i . & »■ mam V irid ita te m fign ífican d am , d i c i ­
m us. Verd» , rorao P r a d o V e r d e , 5 E c
e x (cqucntibus idem , qteod P u r p u r e u s ,
L atin é P r a í« ;« ap p ella tu r V i r i d a r s u m ;
H if p . B e r m e j o , E n c a m a d o , R«jo; d e C o £
V i r i d i a r i u m , & V i r d i a r i u m , id e ft , lo ­
h rd eG ra n a :v.itt\ E u tropius ¡ib . y , d e N e
cu s, vel D o iiu m V irid ib u s h etb ís, a rb o »
r e n e \ n q u k . R e t i b u s a u r e i s p i/ c a b a t u r ,
q u a B l a t t e i s f u n i b u s e x t r a h e b a t , Q u o d B ribus qué V ir c ic e n s iH iip .E / o r y ia .G a e f
t a , G u erto , I a r d i n , P r a d o , S o l o , o T t e J l o
í c er.arrat O ro íiu s: Ñ e r o r e t i b u s a u r e i s
P i f e a h a t u r , q u a P u r p u r e i s F u n ib u s e x t r a b e -b a n tu r . Siu tonius j P i f e a t u s e fi r e ­
t i a u ra to , P u rp u re , C oreo q ue fu n ib u s
n e x i s , 5 E t de H e lio g a b a li ÍPunibus
B l n t a in torti! Icgc L a m p r i d i u m a lia tum n u m . p r a e e d e n t i . 5 B latteum P a .
l u d a m e n t u m apud e u m d e n t L a m p r i d i u m ,
id c lt . Purpureum : ficuti B iartea T ú n i c a
apud G r e g o r i u r » T u r o n e n . l i b . 2 , b i f t o t , e ,
3 8 . 5 B ia ttea V d rieta s-.V efiisi S t c ,C a {
íio d o ru s. C a m a l e ó n m o d o P r a f s i n a . m o .
dd C yanea , m odo B la ttea V arietateJ e
c o m m u t a t M ^ o C a fsio d o ru s.
¿8
de P lo re s,b h ierb a s.
D s V I R I D I A R 1 0 a g i t u r í n h fieu itis
1 J -A ü /. a q u i f í m u m . 1 7 . S - f r u í i u a r i u S
(¿e f e d f i a d u m . D i g . d e c f u f r . í i u . l .
q u o t i e n s - 1 5 5 f i n . D . d e f i r u t u t i l u s . /.
a d f i c i a i t - a l 1 1, D . d e j e r u i t u . v r h a n o .
G
H
l. in ftr u m en to .g.l.d o lsa x 6 .D ig .d e i n f .
tr£l, v e l infirum .^ l e g a t . /■m p e n / a . 7 9 .
S.fin. D . d e V e r b o r u m f i g n i f . fupra ñ o r.
1 i.n u m . I 4 . V ipian u s. t n I n J i t u t i t , 6 .
L a m p rid . tn H a l i o g a b a i o . M acrob.//fe*
i./ 4 .'« r» .# ,4 .P iiii./» fe .i5 ).f.4 . ( ¡ y l t b , 5.
E p ifi o .a d . A p o U in a r e m , V eg:t./»fe. 4 ./ ,
í.V it t u b ./ / ó .5 . c 9 . ( ¡ y , l i b . 6 . e . 6 . Senew
ca l i b . i . E p i f i o , 1 5. Suetoni,»» T /fe frio .f,
j
K.
t
Q uem vt clariiis p ercip ias; G rx c é
P ra fen -, L atin é PorrÜ, H o lu s , fiue Olas» M
e r i s i H i í p , P u e r r o , B e r t a ( quafi prafa)
H o r t a l i z a , V erdura, ^ Prafía.as-, L a ­
t i. A rea H oleribus c o n iita , H ifp a n .E ra
6 0 . y Inde F»r/d»íir««i,a,t;n*, V itid ia riorum artífices, íato res eorum qu é c u ­
ram agen tes ; H ifp a n . l a r d t n t f a s , H o r t
t é la n o s - , k c .
N
d e H u r t a t i z i , 6 V erdu rq .
P refin a s,
e ¡L a t í. V irid ita s ¡ H ifp . La V e r d u r a .o
P r a / lz o , L atin é V i r e ( c o ; H
V erd egea r, 6 R euerdear.
k ft ■P
r a f i t e
c o n f e f t u m
q
.
m a
A
u r e i , V
i r i d i s q ü c
V n a P i e d r a
V e r d e ,
jo id e s
I t e m
G
e m
P r a fin o
r o ,y
fp . C o fa
d e quo C o lo re
f
R
G
V e r d e .ü d e V e r
C a fio d o r u s fu p r a
r e .
« G
r x c o
( l u b f t a n n u o
C
q u ®
k Latine
q u e h x c
y a » « / . « , < » » ,q u o
a l i q u o
f u n t ,
y
vel
C y a ­
co
d i c u n t u r . C j r u I c i
f u b m
b
n o m
i -
a d . e a . u o
t e l l c a o )
f i g n i *
X
Citrules C o lo r is , q u x o b id L atin é SC
Cyanus, Si Carsileus a r p c H a t ü i , de qua
A riftü te le s, k a lij. 5 E ft etiam Cyanos,
L a tin é C y a n u s , F l o s C a r u / e u t , q u ¡ n a íc í' tur ínter Ic g tte s , de quo P/íw»»j/>fe,4 f ,
f .
Y
d it
i t .
t d e
] t . m
q n p id e m
p / u u 'a .- C a r u l e u s
P lia ia s / t b i6 - C .4 .
C o le b i
1^
S e á S i G e m m a C t r u l e a ex la íp id u n g e '
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
t e f e t e n s .
r x c e , L a p , d c s
H c m m C o l o r C a r u l e u i . fifi U e t n A u is
c i u i t a t i s f u n d a *
y cap.2 i jto. 5
a ,
i d e f t , V i r i d i s i ' H
d u r a ,
f a n ñ x
C o l o r e n ;
C yan eu
V n d e
C o m p o r . u n t u l
i í p a n .
Et P r a
'd e q u S P l i n i u i f u p r a . ^
s ; 'Latiné P r a / » « a r , a , V m ,
p o t a
m
C ó l o r i s ; H
p r e e io f a d e C o le r d e O
D e c i m u m
mvnv\tx\ A
d i t u r , q u a f i
Saxa m a r . s E u x . n . ,
5 - f r a . Q J ’ M .k S y m p l e g a d e s
f i o s , L ati. P r a f i u s , G e m m a V i f i t i i s , de
q u 3 p lih > ¿es!ib .3 y.ea p :8 .H i[p .V n a P ie.
d r a p r e e t o f a d i C olor V erde,
f
c á
o u a
C h r y f o p r a f o i t-L a m é ‘] i C
^ h ryfop ra / a s.éc-
^9
n eos,a ,o n X ím eC ^ ru leu s,ea ,eu m ,rs:d .
i í p . F e r d e a r ,
P rafion ; p
L a t i . V i r i d e : M a r r u b i u m
, H i f p . V erde.
^
e la r o ; M a rru b io H ierba. 5 P r a fites, V i n u m
C Y A N E V S , A , V M . 3equoC<i/ír#
:Tcój7;v;'r:r^ 9
\ ix
‘ '
ftcte,
187
VALCARCE N O rJE MAGN.^
i88
xiere, qú® in aurifodinis inuetiitiir,aureo A H i f p .S ít ia ,Bandera,Bauierola,Vendan,
S ic . A z u l, ó Verde,
Cuius dices C o :
p u uiícrj'o intetniicans, dc qua ipíe P H lo ris fuifle N épcuni Caruleos O ulos
n iu s .U b .y / . c 9 . quam a lij T » r f¿ f» a w ,
íiue T u rq u ifa m f fle vo liiu t; a lij L a í v l ü , B apud C ite r g n .lib .1 , de natura Deerum-,
q u ó d D eu s C s r u le i M aris fuiílé puquibus fauent Plin ian a figna , & ntterata retn r.
Tiim íim ilitudo; m áxim e, f iv t par
^
P e r d i m i n ú t i o n e m v e r ó , fue S y n c o . 7 1
V p r o n u n c ic s .k C u a n u m , p x c C y a n o . f
p e m
C a r u lu i,a ,v n 7 ,C ix c é C y a n o s ,a ,o n ,
Eft igitur C y a n e u s , fiue Csiatieus, idem,quod" C® r»-'r«í.Vatto ; C y a n ea Vénula D idcm e ft,q u o d C a ru leu s,a:vm , de cuius
' fign ificatione late aftum eft num prased.
a m i í l u s g r a j f a t m .\.kft,Caru¡ea-.N apud
5( V n de dicim us fim iliter C a ru la m fíu b
C afiodotum íupía:Cya»M Varietate-, id
E audito fahl\autiüp,Cbrcim a,í¡ue P igm ea
e f t , C srulea varietate.
<«w)Pi(ftorum C o lo re m C a r u le u m .d e
70
Veriim enim verÓ.vt C y a n e t m , C<e*
quo íupra. 5[ Item C a ru la JEquora
Tuleum qué C o lo cm clarius percipiass
C a r u ! e u s , á , v m , í C a : e trabes originem , p Freta-, M a r iá ,iiC . C it u l.C a r u la v erten
tes abiegnis Ñ q u o ra p a lm is. ^ Freta~»
idem eíí,quod
íiue C a li C o io
Carula apud V irg iliu m lib . l o , N n e id .
rem refeten s,G rsce Cyi»nfO/,a,£)«;H!lp,
C ofa de C o lo r d e C i d o j ó A z a ilfq n o á i G ^ E : C<er«/a (upple M a f i a .
A tq u e ,v i vno verbo in telligam us
C®lo iñurn tiernolans m é tis n e g a b it)
T j Cafsiodorum addíiBum num .6 7 . in fine»
ptoprié Azu' C e i e j i e .
& cxinde huc víque tradita. 5¡ Prafmus*
Et quia Ma- c C®li Colorern repr®> ^
C o lo r eft V irid is , velut h crb aru irjH ifp .
fentare ío le t; ird; C a r u l e u s proprié i d é
Verde, como de hierbas, o Verdura. ^ A t
e ftjq u o d M a ' i n a s C o ' o r : quódqiié C x - j
CyanusjCuaneus, Caruleus-, Sí Carulus»
Ji colorem r e f e r i t . Q a.im obrí m Car u l e u t
la tin é ,G r z r é vocatur Tba!aJH cos,\deftj
qnod C oeüj v e l M aris CoLprem prc f : r r ,
M a r s n u s , i T h a la fia , es, hoc e ft, M a r e :
H iíp . A z u l Celefit-.ü Verdemar: ygersea
raímente qu alq u itr C olor de C i e lo , é
q iió d C o e ii, Maris qué ídem C o lo r eífe
TiJeatur. f - V n d e Mare , fiu eP o n tu in
M a r.á quibus d J ftin g u itu rS / a iica j^ & c .
C.cr«ífaw dicim us, quafi C®li C o lo rc ci L
id e ñ ,P u r p u r e u s.d ,m m .i¡7 ,
Jefete\ ry,V irgi!.n -N n eid : Q ua C ara,
P o li Blatteum autem Purp ura C o]oJ^ ^
I t o f u n t n u m in a P o n t o .
- . rem, teliqu o s o rd in ca lp h a b e tic o , Purpu
Sed cúm C * ii diuerfi C o lo res fint fe •M raColores profequcntes.pffqr fe fe n obis
Cündum diuerfitatenn t-m porum iinde eft
D i ihitenfis C o lo r, q u i e x im itu r.e lic itu t
v t Mare diuerfos red d /tC olo res,V ario s ■jyr qué 'X cruore C on chailim , Purpurarum
qué etiam fignificen.radieftiua h x c C a v e D ia lu te n fiu m .Á e q u ib m .cum P liiiio
ruleus-, & C y a m u r.a vm -. icilice t C x ru lu p r a n u m .- j.fi Q nas Conchaji quidam
leum Colorem , & Clarum , & O bfcu- Q
d iélas putarunt P ia / a tíB / fx .q u ó d d iu e r:
lum : Viridcm cadcm v a n ctatr;In ter v i­
fis in lo cis nafcetentur; v e l qu ó d diuerti
ridem ,& N ig íu m .L ’uidum; Obfcurum:
fos C o lo re s efficerent; cura lo n g é fitvC'^
N ig un : H íp. Azul C la ro , C e le fte . u p
riú s, a p p e lla ta s fu iffe ; q u ó d Dfalutersé,
O h f u r o i Verdemar, Verde-. E n tte Verde,
fe m C o lo re m teá á eten v
... .
y Azul-. Ve'de,y N egro-.V erd n e g r o ; B a.
D I A L V T E N S l S a u te m C o lo n fín e
z o rT u r q u efa d o ; Cárdeno'. Obfcisro.
adieftiuum D ia lu tcn fis, e, co m p o n itu r
Vnde eti.im C a r k h u m f'u p p le C bro
ex p r*poficion e G r a c a D l A , ‘quarfigni•na, fiue C o l o r ) G racé Cya«o»,tft C olor,
f i c a t , a d d it q u é «xceller4:J.am. k cimniV iB oru m , Caruleus, in in aun , argenti
R m odam in te g rfta tí'm , v t apud Latinos.
q u é fodinis nafcitur,,: 'e quo
.........P........
l in i u s l i b .
Per-.Longé : M u ltu m -.ValJéioc Integre;
3 q ,c a p .i2 .& . I ? .H ilp .‘,4zi,/ de A er'efl T o ta lite r k apud HiípaqQS M u y ;E n te O e r e . 5) C .ér'a/eaw .fu p p le.M jríjq u od ^ ra ,y Totalm ente,& cc. fi.y.n á i; D ia g id
C zru lcu m C * l i ve Colorem prafeferat.
» c» íai,ideft, P erpia n eo, P f rfene 1c ,'k c . ^
'
51 C a r u ltu iJ a p p le ,P a fe r ,G tx : l Q y f.
D ia m a c r o u iD ia p o 3 o u ; D iq a c r iñ ¡iu ,i¿ íí: ,
n o s, Aui% ft le qua fupra. 51 C a ruleu s,
D i u ; L o n g o I n t e r u a l l o . - L o n g o T c m p o '
iópp],N u(u.i, íignum .V e x illu m ve C®.
f e .
f i
D ia b ie u
p e r
t o t a m
' V i t a i p .
f i
m jei C o lo r ís , quo equ ÍK / euoíastjjr¿
¡0
Y
D ia f e c f ít f j , C e l e b r i s , I n í i g n i s ,
P e r v u l g a -
ru s,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i 89
DISTINCT. XCVI. CAP.XÜ 1).$.BEAT 0
A
tu s ,A c . 5 S e d & D lA T o u t m .D e u n i vc
íig u ific a t: vnde D ia lis , le ,\ á cñ lo u is ,
Eft etiam D I A ,id ,q u o d L atin é Con:
C um : Stm uh.D Ao.Con-.luntojluntam en B
t e . 5: V n d e
, eft m u'torum atcunicntonim fimu! C o lle ñ io : A m íc itiz ,
F z d e r is qué C o it io , & C o n c ilia tio ; in C
id qué A tbitrorum Sententia. 5 D ia log u s , ideft, C(?«, Sfw »/V e C o n fab u la tio , p .
C o lio c iitio .S frw o e iw a rio iln te rro g a tio - ^
lie p ra:cipu é,ac R efp o n íion e. 5 .D ia p a
_/ñ»,Confonantia o d o V o cu m ; Interm e.
d ía qué afcendendo, & defcen d tn d o bis
C o m p u ta ra , continet in íe D i a p e n t e n ,
ideft, Confonantiam quinque vo cu m , A
D i a t e f f a r o n , ideft Siinul Q u a tn o r vocú
C o i)fo iian tiain ,& c.
Eft etiam D I A G r z c é , idcm , qu o d
L a t i r é D E . E X , H iíp . D f . f Vnde
D i a e o d i o n e í i M edicam en tum ex P a p a
ueris C a p it¡b u s ,d e q u o P . i n . l i b - z o . c a p . H
Il8- ^ D i a g t a u c i o n C o lly riu m E x H e r ­
ba G la u c io de q v o I d e m P l i t t . l i b . l j . c . y
to. f
Sed A G r s c é D IA ,id e m eft, ^
quod/w íeriM fdra». 5 Q ua propter D ia
TOfírn» G r ic é :L a t in é D ia iw fífr , efi L i
neajvel Meníur; In tet media partes équalite r d iu id en s. 5I EtD»ap¿ra^»aa, t il Iti
ter m edium , quauis inte partes d iu id cs; L
Vt poté C a r t i í a g o í n t e r m e d i a , q u x N a ­
res
.Lb CaV ' Tf>"»ií/a
A V d VdI ir
l I lim
t l I l itiH
L . i . A ailp
i^’V
A - • • w r t f f q u e nejlíi
j i o O Ze n
fP • g
m e d i o d e U s N a r i z e s . E t M u fc u l u s I n t e r
m e d iu s C ir, A Pulm ones a Iccore,L ien e
qué diuidens.
bj
H in c D I A L V T E N S I S P u r p u r a
eil P«r,feii Valde L u t e a , k c . vel ' u m L u ­
t e a co n iu r.iliia u t E xiLriffM ylin fedariiit p
M e d i a I n t e r L t i t e a m .d e qua i n f r a n . g o
•73
D I B A P H A P V R P V R A ,e f t P u r­
pura Bis T in it a ; fecundum Plirium /rfei O
9 .C .J 9 R o m a q u a n d o Vfui P u r p u r a . m m
G r x c é O i b a p b o s , e , o r i , L a t in é D ib a p h u s
q
a . v m , i d e m e fi,q u o d B is
C«sa D o s V e z e i T i ñ i d a , 0 R e ti ñ i d a .
I 90
A le x a n . W V inle B a p h e u s ,c o i;L 3 ú T iñ
¿ior; H iip .E l T in to rero, qui in d . l . l . C ,
d e m itr ile g .lib .il. ap p ellatu r B ap beus,
ei,Cme B a p biu i.y
B a p bico t,a , on,
id tftja d Lauandum ; Cn loian dum , Inficien d ii, feu T in gen d u m D iíp ríitu m , ac
Id on eu m ,H iíp CoJ'a,Difpt¡e/ia,y A co m o
díida yaraj'er L iu jd a , T ñ i i a , b Dada d t
C olor, b q ue la D en C olor. 5 Q u * om n ia ,& a !ia trahünt originem á veib o G r z
co
, ideft, L auo , C o lo r o , In ficio ,
T in g o i H ifp an , L a n a r , D a r C o l o r ;
T ñ ir .
D I B A P H A autem P rxpw rajfen B is
T in d a , M ig iílr a tu s vtebantur in P r e ­
te x ta , primus qué ca vfus tuit L en tu lu s
Spinter /Edili.s C u ru lis iuXta P l i n i u m
d . c . j p . f .Lndcqué p tD .b ap h .-m P u r ­
puram M a g t j i r a t u f fig n ificib a tu r, iu x ta
t a i ! l u i facetum C i c e r o n i s a i C a l i u m C u r t i u s n o f l e r D ife a;feiw (id e ft , M a gif*
tra tu m )fó .g iíJ Í: J e d e u m I r f e B o r (id e ft,
T in c fo r , I. u E le d o t ) m o r a t u r , y Haec
qué DrfeapfeaP a r e a r a T y r ia e r a t , a d eo
qué p r ic io f a , vt libra ne q; d e iiariism ille emi p o ííe t,iuxta Ci5r»i'/a»»a N e p o t i
l i b . 9 . P l ’n, i i b . g e t p - i g .
H Y A C i N l H I N A u b f quitur P a r y ^
qu:tm vt pl. i é , eius qué C o lo n iij
cogiioiriis. f i J y . j c i n t b u s , G z . i H y t Ki/jffeoj
---» W ‘ Le m puer fuit de q o o M a r t ' a l . l . b .
ia..ep!gr.u 17 ^ . H p u i n t b u s in t a b u l a
p tclus. T le iJ it a h i n v i l 'o m o li e n t i .% l u ­
m i n a ¿ . ¡ c o — - O E b a l i u s P b a h i c u lp .? ,
do
lor q:-e o a e r Q a e c aiii ab A p o l l i n e i n t t le n q j t u m in F io " e m v etn u m , P u r p u r e a
q u e m u t a r u m P o ' t e c ' 'm m 'n i f c u n t u r . ^
I s c i l e F;('s A, f/K.ifOJifea» d i c i t i r . G r x ré i d u a v i n t b c s H i'p . l a c h tb o . ^ L r //«s» fiq u id cm A bi m a p u u H iip.anos v o
catu r A z u z e n d . de qtio , ' ius q u é e x c e l ­
<«.
. re
I X - .t V
. 1 1 ^, it
I V ,: O e r e , c o l o r e :
le nt at c »•
an
do
e lfig
A M edicii 3t v'"u P/i«./?fe 2 i c a p . y v b i
a it: Efi (fr R u b e n s L ' l . u m .q u o d Grteci
Cnirusff v o c a n t , Ali j F o r e .n e i u s L ino- b t
d on ,
A in fr a . S u n t
P u r p u r e a Li
C 'im pon itiir qué abad u erbio numera:! ,s
G r z c . D I S .L itin .B l Sí H ifp .Do» t ’fz r r. ^
A .-i G*aeca B .io b f, es\ L atin e T i n i l i f a ;
H a . k e . N a r c i f u m v o c a n t . k in fíne : S i e
H Í T .'F in íf, 0 p i n é i u r a , de qua í u h u s
q fi-m t Purpurea L ilia , f D e H ,a ctn th o
P o B u x 'itb .x . eap. 4 ,fy H h .j.c a p .30. 5J
autem fl.-i.c tracl:: t e o d e m li b .z <■ c . n . i f y
t.tp. I I . ^ E\ j-Iyacirtho M e d icin s e x In .le B ip h eiu m . e i . . k B -.phia , a , fiue
tan cA fe, 2 ; . f . i 4 f i N a r c i f i i v e t b . q i s l m
y , eft O tfiiin a , (iue T abern a T
T n ic fo ria , de qua i n i . i . l. priuata.j^y,
L i l i j fp ecitm tacere videtur P l i n i u s , qi tC . d e m u r t i , !, f i n , C . d e V ell ih n s o l o b . l i b .
fit d iffereiin a, qii t f p c c i c s , q u o q i 'é tem
ii.E u fe b .U '0 ,6 c a p . j i . L a m p r i i.i n ^ V p o r c nafcatu; ; quibus fi: M e d ic in a ,tra ­
d it
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
ij
J9I
I d e m
e i p i n m
d
. e . y
in
I9Z
VALCARCE NOTzE M A C N zÍ*
&
P l i n h s
.&
lib . i^ - e a p .i . f o J F r h i .
li b .t ^ .c .y .a d f i n t m
e . / i .
m e d io . S "
H
p o jl
b
p r i n
. i l - « .
4 .
.&
e i p i u
“ d fin -
m
li b i z u
e . j ^
.
O u id , 3 ,
B
m eto-j.
D e «odé H y a cin th o O itid iu slib .io M t
tamo-pb, D efcribens A pollin is gemitus
c b Hy0«;»»t/b«pueriiinortem,eiu(dé qué
in hyacinthum Purpureum Florem fabu
D
loíam tran'mutationem inquit : Floi que
nottusScripto (ideft L itte ris , Scriptura)
gem itus imitabere ncjlros:»—’’ Tem pus
¿y illud erit, quo Je jo rtifsim us beros({c\
licet A iax) Addat inbuncPiorem (id eft
A dditus H y a cin th o , vertatur etiam in hunc Florem)/o/»o quelcgater eodem{'m
quo infctiptum eft ai, a i) I a lia dum vero
memorantur ApoUinis ore
eruor, qttifuj'us bumi Signaiierat (ideft
T in xetatjC olorauerat)
fin it ijjt crúor, T yrio quenitentsorOjlro H
(¡d eft Purpuraíupranum . J i )F Io s a r i.
tur, form am que capit, qu«m L ilia ,fi non
(S u b d it qué differentiam ínter L ilia a lhi,FiUy>.Azuzenas, & hos Flores H y a ­
cinthos hoc m odo)P«r/i«r/«í Color bis,
K
)ír^fnt< «j(ideft A\h\ss)e]Jetiniliis.
H a c O a id iu S tq v .ilib .il.M e ta m o r .
p i . tepetetitA iaeem quoquc & iu hunc,
Flotem Putpnreum Hyacinthum coniier
ínm: a it; E xpr u lit' ipfe
-v....*'-**
r j crúor,
• —V » I R u befa ü a
-i..l
—.» .7 7 ...
o* . • _T j ;
que Sanguins U U us»-.PurpuTeü v ir id i M
genutt de eejpite Florem, — Q ui pnüs
O E ba lio(iich H y a c in th io ó / a r w d í ©«/
ntrenatus-.->»^Littera eommunis medys
pueroque-, viro que — Ir fc r ip ta e fijo .
lys-.hacnotninis; illa querela.
O
Medijs enim in fo lijs Purpurei F lo ­
ris H ya cin th i,de quo agimus(iie de ¡pfo
v ilo n-.odo dubitare queas ) nigris venis,
k croceis infcript* ( u titG t* c s vulga-
tes qu é é ti folem us. D e qúa F lo ris H y a
cin thi iidcriptione Virgilias^ E c l o g . 3;
D»« q u i b u s i n t e r r i s i n f : r i p t i m m s n x ,.»
" R egu m ( iopp le habentes ) N a / ea n tu r
F l o r e s ,S ' P h y l li d a J o lu s b a b e t o . 5 R fg u m d ix it; non qu o d A ia x , H y a cin th u s
ve R e g e s fuiffent; Sed Principes , & R e
g u m filij : quem adm odum k A r i a d n e m
R egin ain d ix it. que fu it Pafij-diaes Regi«
n x {i\ia-.M agnum R e g i n a J e d e n i m mijtm.
ratu s am orem .
Fingun t quoque p o e t x , A p o llin em
non contentum H yacintlium á fe cafu in *
te tfe ñ u m in F lorcm m u taffe, k in eo no­
m in a, fuos qué gem itus inícripíiíTe j verü
etiam in eius honorem inucniflc H y a fÍ B .
t b i a F e fta , fcu Sacra n oñ utn a á L aco d em on ijs ptim um celebrata,de quibus H e
r o n y m u s c o n t r a l o u i n i a n u m . O u ’d i a s i h b . m é t a m o r . p o ñ íupra allata - . N c c g e a
n u ifiep u d et S p a rtb em H ya cin tb on .b on or
q u e - D u r a t i n b o c OE .rfid cll v!q u t ad
hanc * tarem ) c e le b r a r ,d a que n o - v p r '09
r u m — . A n tsu apreelata r e a e u n t H ; actn
tb ia pom p a.
V r autem é fabulis ad vera ('eutn iaJ
H ya ein ib i F loris C :¡or,P urp ar-B S ,
Ó “S a n g u i n e u s e ñ j v t c o ü ü a r . t x O i i i a j
lo cis proxim é alla tis , k ex V ir g il o e a .
d é e e c l o g a 3; M u n era fu n t L - v f
Sua
H
v.7r ia-fsus.
f
u Fe (ideft, OUdllllCrj
Suauiter) R u b e n s H.-.sr
f P«rpar< qué a p n c.la tio n N H v .c n .
tbina continetur in . 1 .C . qua res veruti
nonpojunt,(apra num .6 6 .
V eru m enim vero H yacin th u s F lo s ,
H ifp . L /rio , Sanguinis colorem h abet,
non nou itct em ifsijfed iam c o n c re ti, c u ­
ius tn bo r, purpureus qué color ten dit in
atruni.H iip.C ai-dino,» Aforado á M o r» ,
i . La M ora M orí arboris ftu ñ u ,H ifp a n .
M o r a l, y A fo ra autem finxere m tio re s
O lim alba fuine;aft Pyram i Sanguine
Pu rp ureo colore t in a a ,tc ftr O u id io l i b .
1
t lt l j l l
Pisfefcrun t,
k H yacin th i pueri; fiue qucrel® .d o lo ­
^ .M e t a m o r . p o f i p r i n c i p - u m .Q u i licait;
ris v e A r o llin is , de quibus ip fe a it a d T, M a d efa S la q u e S a n g u i n e r a d i x i— P u r .
H yacin th u m puerum interfeAurii, dum
pu reo tin x it pen d en tia M ora co lo re^ ;
iii florem ciuldcni nominis tranformarey C o n f t a t a u te m L i l i u m H y a c i n t h u m ,
tur, apud Ouidi. d .lib . IO metamorfb.
S
k VIora f ru é lu s , ha bere C o l o r e m Pr .rpii
Flos que ncuusfcrlpto gemitus imitabe.
reum ; Arrum t a m e n , H i f p . C á r d e n o , 0
re nofiros, & intra dc eodtm ApoUme;
M o r a d o , á M o r i s D e C o l o r de M o r a s - y
Ipfe fuosgem-.tiis foh]s in jc r ib it, ¡y a /
T H a c tameKidiff"renti.s;c;UÓd il H y a c i n ­
ai — F loi babet isjfcriptu.-n,funejU qui
this fit C o l o r P u r p u te u s V^'oalactus,
littera duiia e ji,
Y H i f p . C a r d u í o . In M c r i s a u t t i n P u r p u H
a t
e n i m
voce
a i ,a i in
funere,gcRc
K us A ter; H lfp .
M o ra d o ,
V nde
'
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
'
V i r g i ’.
Et
19}
DISTlNCT.XCVI.QAP.Xm).§.BEATO;
194
A
patt. Las bojas,9 Porretas-,)/ RayZ-h Ca"*
E t F e r r u g i n e u s H y a e i n t b a s . H i í p . d e Co
C t—
bolh. f
N ¿ m Batbm,
-------h e z a ..c. vo -m- s—
l o r d e H i e r r e , e n barra , 0 H i r r u g e n d o ,
í j G r z c é B o lb o s (v i.d c B u l b a c c u s , a , u r n )
q u i eft m ixtus P u rp u r e o , k V io la c e o .
4
Q uam obrem rn H y a c in th o , k Mo« B C®pa eft , H ifp an , vn genero de (
//i»,cuius fpecies funt Bidfe»r C ib a r itiis t
tis Purpureum R u ben tem qué C o lo rem
S ylu eftrisi V o m ito n u s j & M iga tis» (iue
in te llig e s cum A tr o m ixtu m , fiue PurpU
reuna A tr u m ,H if p . C o l o r a d o O h f u r o , d C M egaricu s , qui V ciiercm tx c ir a t * tc fte
C o l u m . l i b . 10 , Ite m k V accin u m . 5|
f l ! g f ú - , C a r i e n t , o M o r a d o , cum eodem
A tH yacir,tbus\\3.b‘i t F o i u . ad l n u 'i t ú '
'O u iiio d ,lib ,4 »
qucm agentem de
M o c is P yram i (anguine co n fp e tfis , h s c D dincm gla d ij,fiu e S p a ts ,H iIp i i''d c E f p a d a ñ a s . & radicem Cap® d iísim illim a*
p r* ce d u n t; A r b o r e i fa e t u i a / p e r g i n e e a »
d i s i n A t r a m V e r t u n t u r f a c i e m • m a d e - *j f i D c in d e ,q u ia iuxta D io fco ri'd e ir., Sc
fa S la q u e f a n g u i n e r a d i x , S i c . f E t pau ^ i l i o s , V a c e i n i u m C om am habet procum beotem , incurbam qué , Pu rp u rco rim l
l o poft agetis de vo tis T h isb es in q u it:
V e t a t a m e n t e t i g e r e D e o i , t e t i g e r e p a ­ p Florum plenam ; qu o d in Iralia (erepa­
tur ad A u cu p ia ; in G a llia vero ad T i n c ­
r e n t e s - . H a m G oior in P o m o e fi (id e ft,in
turam . P /i» i« s d . l i b . t 6 . c a p . 1 8 . d e a r M o t is ) ©fe» p e r m a t u r u i t , \ t e r . % H in c
H ifp a n i proprifsim e « p p el'ác C a r d i n a ,
i e s Purpuratos RtHTiaii® Ecclcfi® Prin­
cip e s 5 & I f t u s , LiU O tis qué fanguincm
fuapce natura P u rp u e u m , pereulsione H v efles. ^ Q n z o rr ,'. . -.u ii* ;' nu ■ m
p etu n t n o itio H fs c iM b o ■ c u i k
r:s,
con cretu m in C ya n eu m , V io la c e u m , A *
r»» , fcu /riti/i c -g'>ofii'iUiur 'i . d t a b o ;
trum qué vertentes.
nam de L H t o , eius 'qUc luecic: us s r :t,
75
H u c etiam D i o f c o r - d e i i S t r u i u s i n
V i r g i l i u m , a li ) q u i tum darntio C o rp o K P lin iu s U b. n . eap 5 , D 1 ' v e ib .
eius q ue fpcciebusjca p.y . m m e d 0 . «.bl
tu m f quorum M ed icin a cx P ia n tis ,k ani
a it : F l o r e t d iu é rS c o i e n s ¡ p c c i e , /ic.it
m alihus)exiftim arun t Hyacinrhurri Gr®
L arquius c e le iis .v n d e 0 nomen, lih . z i ,
c c iL a t in e effe V a c e in i u m , i. H erbam , k
e a y .2 0 .D e Iriso ie o /ife. i j . cap. 7 .
'F lo fem ,ap u d G a llo s V a c iit a ,d e quibus
" P l i n i u t l i b . t ó - e a p . i S . A d d u cu n t V/>. M D e V n g u cn tis l i b . 1 3 . c a p . t . « Ejl
a u t e m i r i s , f i n e A r cu s C e l e f l i s , H ifp a n ,
f i l i u m e e l o g . l - n o n l o n g e á prine» A lbd
A r c o d e t l C i e l o , quem p o fu it D us f®J J g s f f l r a t a i u n t , V a ccin ia n i g r a l e g u n /»»f.quo lo ci Fufeb/us d e p l a n t a r u m b i f . N deris fip.n\\TT'..Genej'.rap,9.dverf.j 2, D «
q u o V ir g il.lib , lr,.N .» eid .P lin as lib .z ,
t o r i a . e a p . j j . legendum p utat B atin ia,
latin é A iora Eat i e a n a , H i f p , M o r a ¡ ¿ a r ,
e a p . 1 ) 9 . 0 l i b . i 8 . c a p . i n A n u s circa S o
lerpi c a p . X9 . U b . i .
icj , o Z a r ¿ a M o r a . A Gr®co Batos , u; O
L a t i.
H ifp . L a Z a f Z a . 5] Sed
Eft qu o q u e H y a cin th u s e x i r d e .G é ^ ¿
obftat V a e t in ia hic N i^ r a appellari 3 p ma,pr®ciofa; Gr®cé H y a c in th o s , H ifo .
V i r g i l i o ,q u i,& O uidius relati n u m . p r a
V m p i e d r a p re cio / d l l a m a d a [ ¡ . e m i i o .
r e d . H y a cin th o s Purpureos efle affirma:
H y a cin th i F io n s .d e qu o nu.pra ed .d \ iru n t. f i Q u o d fi d ic a n t, S i V i o l a s N i ­ Q p u titfi eft,C c)Ioi? re tin cn s-H u p .á íí o .
gras app ellari ab eodem F/r^i/io E e l o g , ^ ’-'lo f d e i L i r i o C á r d e n o , o M o r a d o , alicer
i o : E t N i g r e m N i o la f u n t , 0 V a s t i,
cnim pcrpcrá G e m a ,H y a cin th u s d ic tr e
n i a N i g r a , 5} R efpon dcbo k Vio- R tur.fi H y a cin th i F lo ris nó haberet a l ú
l a s effe abfque Purpureo C o l o t e , q u *
qualé fim ilicuuiné,
P arcan t nofiri te’:
etiam ibi á V ir g ilio palam á V a c c ipotis L a p id a rij.q iio s (®pé tó fü lu i, qui
nijs diftinguntut , & apud P l i n i u m d„ S
Omina rufticis p fo m itté c c s ;g é m a ',k i * '
J i b . t 6 . e a p . 1 8 .vbi de V a cciitijsi cü agat
pides tág u n tiV t Afinos ly r á . «T Eft auté
d c H y a c iD th is ,L ¡liJ s ,k V io lis in locis in
H yacin th u s G éip a vndccim ñ czlcftis c id ica tis,/« p .» .7 4 . 0 in f . n . 8 9 .
á- u ita tis fundarrcntnmivi.Caea .y- »• J i.t o »
P ra te re a , quia V accin iu m eft C a ­
D e quo CíiWfíV.cay. 5, t4 - M a n u silhuS
p i A greftft, H ifp an . C e b o lla R a f li e a , Y tornatiles aurum , pierue H yacinthis , &
q u z t e f i e e o d e m D i o fe o r i d e , habet F o .
in Iu te noltro L.^cia- 6. D . dt auro»
h a B u lb i, & radiceip Bulbaceam > H iL
0 argén, iegat, /» interdum , t a , ■
$.
1
I»
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
tyh
195
VALCAR<?E N O T zE MAGNuE.
19^
D iu iq u o q u fD .d e p u b !i(a n .l,v tiie C . A
2
7
.
^
n u lli ticereitt f r im f.U b . X I. 5 H y a Ic tm V f/ « w ,v t p a t e t ,E z f d . d . i a p . 2 6 ,
ciiithi qiic Gemmae feruntur ex iE ty o - g
3 1 ;• F a o e s & V eluw
>&
Purpura , Cocco q u f b i s T i n S o , 'B yjjo
pia,TtP/»»/a/ !ib .3 j,c a p ,9 . & a lijtra d i
' retorta.O pere P lu m a r io ,& pulchra V i derunt. f H in c H yacin th izo n , ontis,
eft lapillus , B ery lli fpecies PurpureiiA Q rieta te C o n textu m , de q u ó fic i n f i a , E xo d .d .c. 5 6 ,3 5 • F e c it (fr V eitim d c ffy a •
violacei C o l o r i s , de quo P lin iu i d .lib ,
fin tb o , S ' Purpura, W erm i'ciilo ,'a cF 0 b
3T ,ea p.y,
^
7 7 Eft etiam H y a c in th u s , p rxcipue in D retorta Opere P o ly m ita rio , Variur/i ja i­
que D i/iir.íium -\á c íi,V a t íe t a te C o iitc x
lacra pagina , Filum H y a cin th i C o ló re
tu m .v t fupr.i, A iiifra nuín: 8 2 .2 P a ’- jin fe d u m , quafi H yacinthi colorem te*
lip ,c ,3 .x 4 -.F e c it qaoqne V e lu m eX FJfa
ferensjH iípan. H ih d e Lana , uotra co.
ein tbo,P u rp ura , Coceo.
S y f f o ,f y In'J a teñido de Cárdeno, o Morado-, y que
t e x u it ei C heruhítn , & c .
E t V ;i(^
tiene Color de Lirio,
S ic in te llig s s , F
Aa'ron,Eaí£i<i d .c .) 9 . in p rin c. D e Ñ fM non plené p crce p ta , E xo d , eap, í 's , J:
fLee fu n t autem , qua accipere debetis ^ eintbo vero, & P u rp u ra , V erm i'cu ‘b,'M’c
A u ru m ,^ A r g e n tu m ,^ J E t, Hyacin- G B y ffb fe citV e f.e í,q m b i indueretur A d f f , ^
E x quibuS dedui.itu¡ H y a cirilb u m ¡,P ¡jJ '
tbum , ^ Purpuram , C iceum que bis ^
tin íiu m .d y Byfiúm,Síc Sim he eap,18 ,y , »J pU ram ,C.occum ,k Byífum m ptai'ach o
t is efle F ila , lan ea, sérica , Vel alte m is
& c a p .5 $ ,5 . A de earum retum o E la tia . ^
tn ateri* H y a c in th in o , P u rp u re ó , Cx cne , B x o i.d ,ca p .i^ .'o e r f.2 3, £ ^ 2 5. *[[
E x quorum omnium Filis c o n te x ta ,com J cin co,B jr(íino qué C o lo re tin fta. Sed &
bis tin fta .iü x ta illu d Q u id . ¡ib. 6, m eta.
p a d i.depiíta qué confpicics fequentia.
non /onge
q^u *
5 Cingulum Sacerdotum j E xo d , .cap.
^.
_ k .p r in c , lU ic &_ T yriutr),
^
3 9 ,2 8 F ecerunt,8¿c, C ingu lu m vero de K Purpura fe n fit a b e n im T e x tt u r . u j l u m
Byjforetoria', Hyacintho , Purpura , ac
D e d u ft a ,N e t a , a tq u e e tia n : R e tó rta F iVerm iculo diftinSium arte Plumaria',
' l¡t»quibus m ira V a rie ta te , ac d iftiiiftio A c . f Item Cortinas T abern aculi; L
A r te ,O p e r e qu é P lu m ario , A P ó l y F x o i,t .2 6 .in princ. Decem Cortinas de
«0>to varia elab 'd riren tu r,A trifce rcn tu ti
Byfio retorta , & H yacintho, Purpura, ' . T ex e re n tu r C o n te x e re n tu r, In tex e re n Cocco qui bis ttnSio,variatasOpere P/« M tar qué : fieret qué Opus T e x i l e ; a tq u e
mario fa cie s,Q p is confeftas vid ebis ex
e* e? C in g u lu m , C o rtin a , A a lia n ü m .
cild e m O A fff v-trio ,<¿yArte P o lym ita ,
p rsce d .co n ficeren tu r.H ifp . H i l e s T i ñ i E xo d .c.!6 ,8 .ia (xa n a m .8 x, 5 E t M a .
dos de eflas Colores, yl aun dos v e z e s T i t i
¡a Puntea tunic* Sacerdotalis, E xo d , e,
ñidos -.Hilados,y T o r z id o s , aun dós v j .
28, j^ .A ycap .3 6 ,1 1 . y Item R ationa Q ^.esiORetorzidos,para la b r a r ,o te x e r .
\c,Eieod.d,cap. 1 8, i ’j -.Rationale quoque
E t Quem adm odum A u ru m , A A rgen a
iudicij fa cies Opere Polym ito iu xta
tum in p ts d iftis lo cis non eíl in rudi ma
T e xtu ra m Superhumeralis e x Auro,
tetia;fed C on tuffu m ,E x ten u a tu m ,S tric­
H yacintho,é " Purp ura , Coceo que bis
tum D ed o ftu m , A N etu m ; H ifp;O re,®
T in S h f y Byffsi retorta.Q ixod exeifdem
P lata Tirados,¡A delgazados, o H ila dos,
c o n fe ^ m O pere P o ly m ito confpicics.
y t exprefsé deducitut,BAfodi cap. 3 9 ,2 ,
0
E
1,4
L)
.
, d e q u ib u s )
v i r i fa p ie n tis ,
T o rio C o ceo , Opus
yy.eum fe q q . ñeque P u rp u té * C ó c h * }
A r t i f ic i s ,k c , 5 Superhumerale,Exod, ^ de q u ib u s d » « » j.2 . Ñ e q u e Coccineurrv
d .f.i8 ,6 -.F a c ie n t autem Supirbumtrale
gran um ,au rvcrm icu lum ,d e-quibu s« aw .
de Auro f y Hyacintho,igy Purpura.Coc.
p r a t e d ,< ¿ y n o t a f e f i. ñ e q u e
B y f s i n f i Pénco que bis tin : io , (¡y Byfo retorta opere
T
i u m
D ú p . C o p o d i A lg o d o n .S o d F i l a e o }
P o. 'y n. .ito .Q^u xd ex eifdcm O pere
P o lv ,
r u m
C o l o r e
t i r d a
e x
B v f ío
q u é 'd e m i t a r i o c o n t e f t i n i e x t a t E x o d . d .c , 39.
y d o f t a . A l i t e r e n i m ñ e q u e ' bis ,
xxca
f .
E c c o n f e f t a T f « í 9 e , a O o e r e P l u n r a
q u r
f e m e l
T i n g i
n e c c f ie
f u i i í c t . '
Séd
x i ] ,Ü j E P . ü m m o .E x o d . d . i 6 ,', 6 . ,j y e a p .
ñ e q u e
N e r i
, n e q u é T o r q u e r i , fiue
Con,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
D IS T IN C T .X C V I. C A P .X liI).$.B E A T O .
1^7
C o n t o r q u e r i
P e n í o ,
ñ e q u e
x i
,
i l l u d
T c x i
a t q u e
:
e a ,
P o l y m
t a s : D i f t i n f t i o
m a r i j i f i u c
P o l y m
^
O
p u s
:
C o c c u m
H
,
k
q u a
c x
N
x o d . d .c i p .1 %
c u n S la
b is
t i i i ñ i s
q u e
,
:
t in U o
E t
S t \ ) l *
ex
f i u e
r a t u m
t u m
B
C
a c
h u m
m
p
,
r e
A
H
u ­
r e to r t a .
i n c i p i o
o
H e c b a r
4
P l u m
y
e u l .O
5
e o r u m
e f t
d e m
C o l o r u m
. E l a b o r a t u m
O
e m
p e r e
,
P l u m
f i n e . &
n u m . p r a c e ie n t.
,
K
p e .
,
t i d i
E x o d ,
r e l a -
Sc in f r a
n u m .
9
V
t
a u t e m
r iu m
O
E z ic b ie l-
i n u t i u u m
a
, e f t
e a p .
e f t P l u i m
lib .S .e a p . i .i á
I n t e r
P / a r a a r
p a n .
r e s
a u t e m
k
f in t.
P lu m
y
n e n te m
P lu m a
m
o lli
,
k
in
M
C u lc it r a
lltn o
4 .
L a jfu s
r e
P lu m a .
q u c
P l u m a
t a n t u m
t i a m
p r o
p r o
p r o
A m
5 J
v e r o
e a ,
H
M
p o t e r is
A u i u m
q u o s
l i b .
r e q u ie ¡c e .
,
;
k
v e r u m
n o n
e .
D i u i t i j s ,
p e r
L a
e x id a
H a s , 8 ic .
m o h a d a s
n o n e
,
r « , e f t a c u
_
m a s .
H
,
a s
H
u f .
f i m i l í a
o f u s ,a ,
oV
e f .
a s .
A u c u p iu m
.
e p i.
n a t *
n o n
,
e o s ,
P i e s
is ,e ,
i­
¡ x
P l ú m
t ie n e
,
lib r o
P lu m
5
I r n p ¡» m
, c u i
T
3 .
P lu m
A l a s
q u e
5 3 .
P l u -
P r o p e r .
o
,
C
^ i
f u n t ,
D e fp lu m
i f p a n .
P lu m
P
i ñ a ,
B o r d a d a ,
e n
la s
Q
k
o l i m
u x
A lm
a d o ,
r e d d e n d o .
P l u m a s
Q
g i m
t . H
in
L i m
b i s
L a b r a d a
, o
d e
<[[
,
i f p .
L e r
m
la s A
E t
e x
P lu m a »
T e x e r
t a n t u m
L i m
l ­
C a -
P l u .
P h r y g i o n i b u s ,
q u e B o r d a n
o l i m
k
p i n ­
iu m ,d .\ z »
b i s
,
G u a r n e tc n ,L a b r a n ,P e fp u n t 5 ,o
2
T o a .
f e u T e x r r e ;
L im b o r a r iu s , a , C
A r t i f i c e s , q u í
,
p a t e b i t
B o r d a r , o
á
i f .
P u lu in a r ib u t
P i n g e r e
u x t ú m
e f t §
H
o id a s
i »
v t
* ,
c x r a ,
O W / / a s
, p i n g e b a t u r ,
T e x t o r i b u s
f u n t
T
a
5
g e r e n t u r ,
P l u m a ,
( e u
c o m o
ifp a n .L a b r a r ,
t i
'
c a p .
e r iu m
f e u
f
l i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
C a m
E l
,
i t t e ­
C r i a r ,
e z t r ,V i d .
T ie n e
t r a n s l a t i o n e m
ñ a t i n i
S
Y
a
P ¡ u m
L iu ia m
P / a ^ i r . H i f p a n . E w / a r
A
e m
& c .
p a n .
q u o ­
a c c i p i t u r
P l u m a
f a c u l t a t i b u s
Q
C a b e z a l,o
a r t i a l .
H i f p a n . a p p e l l a t u r
a p u d
p r o
P l u m
a c u E l a b o r a t a
a c c i p i t u r ,
M
a b f t r a ñ *
P H ta c
l o .
o ju m
o
C o r ­
n a tu r a
C » > ,
a p u d
in
P lu m v s .
h a b e t
,
, í í
q u e
^
e ñ u s ,
Q u i b u s
P lu m
H i f p a i i .
d e
I n d e
i f ­
C a -
S i
o
P e d e s
v e l
d i f ­
, k
a s ,
C a t o ,
h a b e j
T
a t u m
p l u m
f
P e E lo r a
n o n
d u r i o ­
n e td ,
le u io r .
a .
p
5
Q u a m o b r e m
d p a n .
P lu m
ie le a
h * c
O
P J a
m o l l i o r e s , &
1 0 .
L e u i t a t e
d e
l i g c r j
A la s
t r a n s l a t i o n e m
P lu m a
a c .
A
P e t i n a ? , ( H
p lu m a , k c .
P l u m
C o lc h a n
a
t e g u ­
e e illa ,
f i g n i f i c a n t )
N
i s
i . d e
a p u d
u m
4 . e l e . 2 . ¡ y 0 u i i .a d
a p u d
P l u .
C u b ie r t a , L le n a ,
d i c u n t u r
c u i u s
C o i .
a r i u s
e ­
h o c
P e n n a .
,í d e r a c ñ ,q u o d
i d u s , a ,
P lu m o fa
&
lib r o
h a b e r e
m e t a ,
P lu m
u i
q u a
P e n n a s
lib r o
l e u i o r e s i V r V g r / .
P i a .
p e r
7 .
a ­
d e
Q
m i n i m a
0 P lu m
&
f a c u l t a t e s
J ,
i l a , d e
c o n f t i t u i t u ^ . q u o d
C a ñ o n e s , q u ®
v i t e s ,
A u i u m
1 7 ,
e f t . P a t u a . a c
m a ; H i f p a n .P / « f W ( 'f l a ,
f e r e n t i a
P lu m
c o g n o f c a s
p u s i P / a w a ,
m e n t u m ,
d i m
o b i t e r
P lu m
V n d e
M
p e s
7
P l u m
H
i ,
S . e a p .1 0 .
,a ,u m
u id .x v
,
C u b i e r t a ,
P l i n .l s b .
« r a . H i f p a n . C i r / a
v e l
c v im
a t n s j k
l u n t
T e x -
a r i o
e a p . i 8 , 2 j .
m
O
f iu e
P a r t lt p .c a p .2 ,7 \ l 4 .
i t o , 2
e a p .x q .in
9 ^ ib a i
E x
a t ili s , e ,
i f p a n .
P l u m
P tu r n a s , o E m
c M
,
9
,
i f p a n .
i f p a n . C a w í f B c a r
x g ,
P / « -
P l e n u m
L le n a
d
C o fa
d e e r .
; H
5
,
P l u m
i
P / « -
H i f p a n .
a t iu m
i H
,
V
e f t , P l u m a s
I 0 h .c a p .3 g ,
, C o c c o
e f t
.P lin .lib r o
m e je o - .id
T e x t u r a ,
u l u s
P lu m a s .
a p u d
D e o r u m
{
H
P e n a c h o
m , i d
a u i u m
P lu m
.
P lu m
5
H i f p a n .
d e
p u s , k c .
G
e r a l i s B -
e x
,
f
a
S t y ­
I n d e
C o fa
f a ñ u m
C u m
a t u s ,a ,u
V e f t i t u s
B y f f o
i s
a c
e x
f
P lu m a s .
i i p a n .
a s .
P l u m a r u m
q u o d
f ia t ,
a s ,
P l u m
P lu m
V e fiid a
o ­
:
P lu m
P en n a,
e f t , P l u m i s
id
P lu m
e r ia n U
o m m i t t e r e
a ] e ,P e n a t b e r a ,o
P lu m
f a < ft a m
e r it
j p
e f t
^
m
id .
F i l i s
fu p r a
ic u lu m
P u r p u r a
&
t ;
d e d e r u n t
q u o q u e
&
m u ­
d e
, e x
d e
B c e le fta ftic i c a p .^ q . 1 2 . n u m .
c o n f p i c i e s
n is
,
c h o
c o n f -
h o r u m
V a r ie t a s
.
V e jlid a
q u i b u s
f u p e r
, H
i d e f t
a
o ,
H e c h a r
V e f t i t u m
_
¡ y
0
f t u
D
e t a
,
,
,
m
h o c
P o l y m
e x
I p f a
8 :
O p e r is
p r a e e d .in
N
P l u m a s
m a r iu s , a , iu m
, f e a
Y
a l a m
S c r i b i m u s
e f t
V a r i u m .
P u r p u .
a .
C
c o m m u n i t e r
C r i a r
C
P l u *
i t u m
&
3 5 . 2 5 . S f d
e t a
H e a e in tb a
q u i
,
F i l a
T e x t u r a m
,
P o l y m
e f t
v i d e b i s
(fr
:
, P u r p u r a m , V e r m
;
i
q u o
m a r e
V a r i é -
A r t i f i c i s
,
p r o
P e n n i s
p r a e e .
q u é
N e u e r a n t ,
, &
B
P lu m
I t e m
l o
I n t e ­
ib i c o n n u m e r a n -
ip f iu s
B y lT u m
d e d u f t a
r o
n u m e f.
t ie n e
y
í e d
T e x t u r x ,
r a c i n t h u i n
,‘ S c c .U o c
t i i i f t a
v e
T c x t i l e
c a p .
d o S h t,
B y J u m
l o r e
;
t a n i e n
H y a c in t h u m
a e
q u z
P l u m a r i u m
p i c i a s , R a r o i ,
lie r e s
C o n t c x i ,
f ie r i
i t a
f
i t o r i u m
C u m
r a r o ,
,
N o
A
B y f s i
A lg o d ó n ,
o r n a m e n t a
: n s q ü c
A r s
e x c e p t o
d e
n e r u m
p o l i s t
h i s
,
C o p o
¡ n o n
v e
e x
d e n tis
t u r
p o f l e n t
H i f p a n .
i 5>8
A c u
o
P k v
B o s ’a n ,
P i n r ñ í g
A g u -
0
'
f
'
f-
i, ■
I'
>
199
V A L C A R C E N O T y E MAGNAE.
loi B ordes: Cabos ,u O r tH s i, A rerur da ci/d em ,at praecipue de
200
A gtsjs tn
O o lia b j
h® c;Q at
ip/e A r tife x Ltgnorun segre
PTauc. io A u i. T ex to r es Limborarij
gitis f u
P o ym itarius,atque P lu m a A cu ari), k c . q Paulatina que trafta
funr non tantum ad Plum as in P la ­ B r iu i e x H y a sin tb o ,P u rp u ra ,V erm icu lo ,
& B y f o . q E t quidem Balteum O p e re
g is,L im b is que laboratas,veriim ad om­
P lu m arij ficie n d u m e x ta t E x o d i f . »8 ,
nia,etiam in m edio . Acu P ifta , k T ex ta
39, r encorm m ,B *ai<. d . c .2 6 , 3 6 & e.
V a rieta te C o lo ru m ,£ a:o á.íay.2 6, i,(Jh
2 7 , 1 6 0 e a p . 3 6 , 3 7 . S F it qué P lu
3i.(u p.M «w .77.V # rfeii Cortina,
Ve
¡a m .H fip . Bordar, Guarnecer, Labrar, p . m atij m entio lecundum veram ie ñ io n g
P ifp u n ta r ,o T t x e r tonV arioiColores. ^ in l . i . C . d e exeufation ih us A rtified l ib .
« Er
Er quidem
quidem p
proprifsim
/-0 .& ap udF irw ifw » »/»fe-3-?. IO.^í^ 1 3 .
q
ro p rifsim erk
eik quia
quia A »;S
fi F u it q u é M acedonius A rtis P lu m a ­
p lu m a V a r ia lu n c:& q u ia vt inquit P f«
r i* fecundum D . W erony- in C h ro n icis.
dens in Harm atigenia : Auiutn quoque
Q u ib u s adde Catonem de lib eris educan
Verpcolorum (id eft, D iuctforum C o lo *
d ii,q u o d (ic a it : N u l l a , qua non d id ic it
Tun?) Indumenta nouii Tf«ef»(i»» P/«P iw ^ íT í (I c ilic e t, A c u i a u c D ib u ja r a pu d
m ea T elis,H i{p -E n T tla s , Prim auerai,
H ifp an o s) pot«yi bene indicare , quid Rt
e PaÚosds Pared , S i C . q V n d e P lu ­
bene Pi¿í»M d Plum ario , aut T e x to r e in
marius , a , ium , eft OiuctRs C o lo rib u s
Puluin aribut V la g it. ^ I b i P m ^ f f i ,
A cu P iñ u m ,v e l T ex tu m ; fiue quod eft
ic ilic e t, A eu ,H ifp .D ;fea )a r,B o rd a r, Sec.
ad Pingendum ,& T rxen d u m V erfico lo tib u s.H iip . Co/a Boraada , Guarnecida, H v t fupra. A lia s P u gn cre á P u g n o , iiue
Manu,Se N c o ih o e eft M anibus cum N e ­
Labrad t,d Pefpuvtada con Agujasid T e x 'd a con Varses Colores i 0 paraBordar,
tis P in g e re , vel T e x e re jF Iifp H i z f f . L a
y T exer dt e/la manera ; como Bordados, I brar,d T e x e r de fu s M a»Oi con H ilo s,
Prtm jueras, Paños de Pared, Repofterosi
A p u d q u o s ;T « i» f B uenas,0 L argas M a
T apiñes,Sic. <¡f H m c dicitur C in gu
nos d e L a b o r,S ic. 5[ V n d e S . P au iu s,
q u i fu it Scenofaftori® fiue Plumari® A t
lum diftindum Arte Plumaria , G en tf.
tk tk S io ru m eap. 1 8 . in q u it, eap, 2 0 ,3 4 :
eap.\9 ,2% .d num .77.E c O pere P lu m a ­
M in iftra u cru n t M anus iJla ,S ic.
Ib i
ria Varicrate C o n tex ta C o r tin a s , T e n t o r ia .k V ,U im E xodi c a p - i 6 , t ,
3 !.
P»/«iwarife«x A d ieñ iu u m eft V u lu in a k fa p .jS .iS -d n io w 7 7 . q Sunt etiam
ris,t.H iiy s.C o fa de Alm obada,o R e g a li.
P.um arius,ia,ium . Í?lum arum, A r t i f t - M Ho. f i E x tra d itis qué & a lle g a tis
ces,qui Acutdiuerfis qué C o lo rib u s Pin
h o c eodem num ero co n clu d itu r P lu m a g u n t,& T e x u n t,( q u ik P fe r / .? io « tx d i .
r i,8 t P/«iaaW a non tantum fignificarc
cuntufidc quibus fup.nota 9 . E t Lim bo- ^ Plu m as-dep iftas , ac reliqua A cu P i ñ a ;
rari),de quibus/»p. feac eodem num.)
vetúm etiam D iucrfis C o lo rib u s T e x ta .
H iCp.B}rdidores,9Eostadores:Texedo- q
Sed & quod intendimus íív» «»í. 7 7 ,
res,R epoJltros,T apizeros,Sic,C ondiuer
H yacin th u m ,P u rp u ram ,C o ccu m ,k B y fJas C o loret,y M a tize s. Los que Bordan,
ium efle Fila eorum co lo re infefta ¡ q u i ,
G uarm zen, Labran, M a tiz a n , Pefpun- p bus A cu P in g itu r,& T e x it u r .
ta n ,oTextncondiiserfos M a t iz e s ,y C o .
I d q u e m a g is d e c la r a n ti L e x i c o g r a - g .
lores-.y con ellosH i z e n Bordados, Guarp his ommifla Polym ita- Gr®cé antem
nierones L ibor, P e¡p u n tes,Primaueras, Q P o /yw íe x ,í,o » ,fig n ifica t P iu ribus, V e r Paños de pared , Rtpofltros, T a p iz 's .y
ficoloribus qué F ilis , ac L ic iis C e n t e x .
otro qaalquier genero
d
J-t rLahrsdocon
-L „ .j
tu m ;H ifp an , C o faE arda d a, G uarneciA g u ja .o T e x do. 5 1 V n d e E ® e d . eap. R d a ,Labrada, M a s iz s d a ., Pefpuntada , 0
3% .in fine, c n m a g e r e t u r d e B e f e l e e l e x
T e x id a eon H ilos de dtuerfos 'Coiores.
t r i b u l u d d , k
d e
O o iia b t x t r i b u D an ,
P 'in iu s lib r o 8 -c a p ite 4 8 . P lu rim is v e ­
h®c h a b e n r i i r : . , i w f e ? / e ru iiu itfa p im tia ,
r i L icfjs ( id eft , F ilis ) T exere , qua
v t fa c ia n t Opera A h ieta rij (. i . A r t i f i c i s
P olym ita appellant , A itx a n d ria I n f.
L i g n o r u m , v r ir.f a jP o'ym stari), ae PIui it a i i, I d e f t , Inucnic. 5) Com ncm iruf
m tri) d’ H y a cin th o , ac Purpura, Cocco
v e r o 4 G ra c o P o lu s ( id e ft , In gen s,
que bis T infio,
B y fo ,
T e xa n t om»
M agnus , M u ltu s , P lu rts ) in q u o Y .
nia,Sec. 51 £ t r u i i a i a p . j 8 , » 3 ;Cu«n age
V . pronuncianda eft. 5] In d e , O ,
0
0
C
0
51
i
0
0
fu-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
DISTINCT.XCVI. CAP.Xiüj.s.BEATO.
201
q u * , qu o d y é ex P lu fib u í.V e t f ic o lo ribus qu é F ilis atiqu id P in g it ,aut T e ­
x i t : Q uafi Plurium Pitorum A r t i p x i
f o n o v o c i s d i f t i n g u a t u r á
P o l i s , i o s ,
i d
B H ifpan , JLoí qtii Labran , o T t x e n can
e ñ .C i u it a s , V r b s .
f
S e d
&
c o m p o ­
mfíchot H i l o s de diaerfas C o lo r e s , vt
n i t u r P o l y m i t u s a
G r z c o M i S o t , i d e f t ,
fu p r a « o á í-S o .d e P lu m ario d iftu m e ft,
P H u m ,L ie iu m ,
y
V n d e fd o n o m iS o s ,
C vbi fubfequcnter a u th o n ta tib u s Extds
h o c e f t . V u i u s F i l i , v e l L i c i j .
^
D im s
ta p . 3^. i n f i n t . & eap. 3 8 . v e r f. % ¡.
/ 0 ; , id e f t , D a o r u m
F i l o r u m
, f iu e
L i c i u .
probatum eft B s íe le é l >& O o lia b fuif­
r u m .
5
T r / r a / ; o » , h o c e f t, T r i u m
F i ­
D fe P o ly m ita rio s , fiuc Piu rium F ilo tu m
l o r u m , f e u L i c i o r u m .
5
P o ly m ito s , id
A rtifices ex H y a c in th o ,P u rp u ra, C o c^
e f t , M u l t o r u m , P l u r i u m
, V a r i o r u m
, a c
c o ,& Byflb i hoc eft F ilis eorum C o lo V e r l i c o l o r u m , F i l o r u m , &
L i c i o r u m .
^
H in c qué D a u id h o c e f t D i rum.
H i n c L a t i n i t a t i d o n a t u m
P o ly m it u s ,'» ,
Icftus.fiue A d eo d a tu s, qUi p ercufsit G o
u m , e f t q u i d q u i d V í u l t i s , P l u r i b u s q u é
liath t.R e g u m c a p .z 7 .e 0 q u ó d JefcenF i l i s D i u e r f o r u n i C o l o t u m
L a b o r a t u m ,
deret ab eodem B e íc le é l (id eft. S a ltu s)
C o n t e x t u m
q u é e f t ; H i f p .C o / i f B a r d a d a ,
P o ly m ita riu sd iciiu x , z R tg u m .c a p .it,
A c . O
T t x i d a to n M u c h o s H ilo s d e D i i9 -.'íertiu m quoque f u it bellum tn C o b ■
u s r f o s .f V a r io s C o l e n s .
5
I n d e A r s
contra P h iliftb a o t , in quo V ereu jsit
P a iy m it a e f t a d P i n g e n d u m , f e u T e x e n ­
Adeodatus F iliu s Saltu» P o ly m ita riu s,
d u m
h u i u s c e m o d i P l u r i b u s F i l i s D i u e r
H B ttb le b e m ite s G o lia tb .fiC hoc eft. In
f o r u m
C o l o t u m .
^
E t
q u i d e m .
D e
quo O c c id it D a u id B etlilch em ita n u í
B y f o r e t o r t a ,&
H y a c in t h o ,&
P u r p u r a ,
I D efcen d en s a B efeleéfequi fa it P o ly m i­
C o s c o q u e b is T in f io ( h o c e f t F i l i s T i n c .
ta r iu s , G o lia th .
5
E ft etiam P o ly ­
t i s e o r u m
C o l o r i b u s )
O p e r e V a r i a , (íy
m itariu s,a ,iu m , P o ly m ita rij, fiue M u l­
A r t e V o ly m it a
c o n f e f t a s v i d e b i s d e c e m
K
torum F ilorum A rtificis Opus Pluribus,'
C o r t i n a s , E a r a d i . f a p . 1 6 , 8 .
5
F a c i e m
Y e rfico lo rib u s qué F ilis L aboratum , A
d u m
q u é e x e i f d e n i , & A u to ,O p e r e P o ly .
m it o iia d ic ij R a t i o n a l e ,
E j f e d i . e a p i a 8 ,
C o n te x tu m ,iuxta expreílum locKm E x o
di t a p .\ g ,z i F e t it ig itu r Superbum tral 5 . f u p t a « « O T . 7 7 , C o n f e f t u m v e r ó r a p .
3 6 , 8 .
5
F a c i e n d u m
q u o q u e
S u p e r
M le d t Aur/>,H yaeinto,& Purpura, Coceo
H t m t r a l e dt A u r o ,H y a e i n t h o , P u r p u r a ,
q u i bis T in íi o ,
B yfo retorta , Opere
ü íc .O p e r e P o ly m it o , e X t a t E x o d . d . c a p .
P olym itario. Inesdit que Braíleas A u .
N feas,{¿y exten ua u it in F ila , v t poJJ'ent
2 8 , 6 . e o d e m » » » j . 7 7 .
5
S e d
T u n i c a
torqueri eum priorum Colorum S u b teg ­
P o l y m i t a I o f e p h , d e q u a G e n e f. c a p , 3 7 ,
m ine, y
E x quibus verbis apcrtiísi»
j . i J . f u i t P l u r i b u s F i l i s
V e i f i c o l o r i b u i
O
P i f t a . f e u
T e x t a .
y [
Q i i o d
a p e f t i u s
mé d e d u citu r.P rim ó /íwnnwSuperhutnf
p r o b a t u r e x V e ñ i m e n t o P o l y m i t o a p u d
ralis non fuiffe in n id i,in tegra qu e B ra c .
E z e c b i e l. c a p . t 6 ,1 3 .V f / í» / a es B y f o , ^
p tea ,L am in a , feu Mafia; fed' Incífium , a c
P o ly m it o ( f u p l . V c f t i m e n t o , e x m u l t i s ,
E xtcnuatum iün Fila qué d ed u ftú , H ifp .
V e r f i c o l o t i b u s
q u é
F i l i s c o n t e x t o ) C&>
H ilado,SíC .\t docuim us/Bp.SBOT.yS. 5
m u U is
C o lo r ib u s .
f
E t
e x
I n u o l u ( 3 Secu n d ó .vt eodem « . 7 7 . praced. d iftu m
c r i s . f H i f p . E m & o / í e W o » , F a r d e le s , P a r ­
^ ''e ft,H y afin fi» « w ,P « rj« ri« i7 » , C o teu m , A
d o s ,P i e t i s ,T e r c i o s . P r o p r i é C u b ie r t a s ,
Byfum ,\hi non efl^eFIyacinthum F lorem ,
H a r p iU t r a s )
d e q u i b u s .
I d e m
E z e c b .
R ñeque G em m á,n equ s Purpütcá C Ó íh áj
c a p . i y . * 4 . I p fíM e g o c ia t o r e s tu s M u l t i
ñeque C o c c ú ,a u tV e r n iic u lú in e q iie B y í.
fa r ia m ,\ n u o lu c r is H y a c in t h i,¿ y P o ly m i
fum non e la b o ra tu : féd F ila Extennatá,
to r u m
, G a z a r u m q u é p r e e i o f a r u m , qua
N e ta T o r ta ,a c e tiá c x B y fio R etorta, ac
o b u o ln t t ,< íy a f i r i ñ * e r a n t f u n t b u s . H o c
T in d ta , A ex C o c e o b is T in fta .ip ío iu m ,
e f t , I n u o l u c r i s
T e l *
H y a c i n t h i n *
, &
H y a c in th i, P u rp u rz qué ¡Coloribus j vt
m u l t o r u m
P l u r i u m
q u é
F i l o i u m
, f iu e
e x 'M u lt is , V e rlk o lo rib u s qué F ilis fieC o l o t u m
; f ic ú t i
a p u d
H i í p a n o s
B / e rct S u b te g m e n ,cum quo O pere P o ly m i
e a d o s ,L a m a s ,T a b íe s ,C a t a lu f a s , P r im a .,
ta rio A uru m Excenuatum co n texere­
u t r a s ,k c .
tur. f
T e r t ió , in hoc lo co , A a lie !1
Exindc Polym itarius; t , m m , eft qui*
g a cit > fu p r a nutntr. 7 7 . R a tio n a ,
l i j
lis ,'
{ ü h \ a t a ,P lu f, P lu r e i ,
A c .
&
v t n o n
t a n t u m
^
P a
l i t t e r a ,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
P lu r im
v e t ú m
u s ,
A
A
20»
104
VALCARCE NO TA- M A G N .E.
l i j , S t o l * , & Superhumeralis Telan? fu'f- A gu n t Sub T em en r H iip .T fa w a de la l e ­
la (á prarpofitione Subj H ifp . D euajo, o
íe A
ln rcxtam ,H ifpaii. Í r ír a s o , La103
uto
fu s ó T a b i, O pere P o lin iitario hoc eft,
P lu riun i F ilaru m , vid elice t Auri e x te ­
nuati, H jaC in th im , Purpurei, C o ccin ei,
qué
o lo ris , vel materia-.
DB yfjin
y i J i n éc m
>c Cv»Uiwr»a,VLi
iiiaL()ii«L« ^5 Eo
dem qué O p e re P o ’im itaiio Varmm,
ttqtle Difitn^am ( h o z ti\ M uItis.Plurib u s,V atijs,V erfico lo rib u s q u é F ü is H y a
‘ th in is, 12
*_
m/a Fi m»(r-i
cm
P u r p u r é i s , C o ccin eis,ac B y f s i
n is ) videbis co n fe ñ iim , ac C o iu e x tu o i
V e í u m , £ a r < ? < / r . ca^.
J 5 . fupra eodem
rum. "¡y, cum alijs ibi relatos. B -felcel
q u r j q u e , & O o lia b e le ñ o s (E xo J . cap,
} ( .i n fine,luptá nam. 8o- pofi médium)
ad O pera P o lim itar ']. H ilp in .B u rilad o
r is .T tx e d o 'e i, k c . eon HUoi de diuerfoi
C otorei,vt ptoxin*é eoiem num. 8 >. d ic ­
tum fu eta tiT r de H ya rintbi.ac Purpura,
Coeco que bii TinSlj,i¡J" RyJb'fiíOC c ll F i
lis C a lo 'u m eorum deni, vt larpé d iñ u m
e ft) T fx a n to m n ia ,a en 0 ‘4t quxque reger u i t ; H íC uSi. A dde 5 £í.í< r»É /»¿a»/.
Tt iepilus probatum e f l‘
I»
Concordat cum E n ríd 'd -«aü. J 9 , 2*
allatonum .p'ntcedenti ,F ir g tltu i H b .fr
R n eid P eft P iílu rita s A t f i S u b te gm ine V«y?«. A íP i í í a r a i. s ,« u .f i u - Piíflaa
rita i
lem eft.q.ioft P iíiu s A c u ,h * e P i a r » T e x tu i. Q je m id r n o Ium a pud H dpanos T a p ice ro , idem eft, q u o d
T í? * P ié lo r; k T a m a , quafi te la P éia
(A lia s ,T e / a ,é Pañi P i n t a d o , ó M a t i z a
ton
Q o l o r e i ) fiu* A cu , fiue in
Te(a) Hiípau. T e la r .) ^
E ft a u t e m
T zp W .H d p an -a í» ’««»»>fiue V e f i f i r o m a ,
k A c u P iñ u m , k V a n j s C '•lo’’ b u s T x
tum; Alias M a n t a , o P a ñ o d e P a r e d B ' j r -
3
do Vafioi
d a d o , o
S
4
T t x id o e o n r n u e b o s
Q o
o r e s ,
|
B
^
pj
H
j
•
L
'
M
vj
’
Q
P - r medio , k Te g im en , fiue T eg in tn H ilp Ctihierea,o Efiambre á T e ^ o , H if ­
pan.CM&rir¡ vel potius T i x o ,T ''a r ír ) eft
F iiu m .q u 'id
«u tranfuerfo
c t a m i ' - » fub
l uu Srainine T» ev^-x t u r ,H íp- E ' H ilo , que v.t atrauejado
d e u a p .y p ir medio del E Jam b re , eoti
que ¡ c T e x e , y T r a m a la T « / a ,iu x r a e x . /1. . \locum Eaeoi;
IT—/i-J# cap,
»«4, 3 9 , a . Iupra
prcflum
« « • w . g i k V i r g i l . j . lE aeid, liip. num .
prte.ed.in p r in t. 5 P u lch ré O u id iu t
¡ib -6 .m eta .n o n lo n g l i y rim . E t G r a c i­
li gem inat Intendunt ( id e ft, O rd iti, ac
TiX-are in cipiu nt) S ta m in i Velat. T e la
lu g o (h \ip .E n fu J lo ,o E n ju llo . Ei P a lo
de el T e la r,e n que íc em bu tlu e la T e la )
iíincta efi , Stam en fecern it Haruodo
( H 1fp .la C a ñ a ) ín fe r itu r médium R adyi
(H ifp a n . L an zaderas) Subtegm en acut i í , Q u o i d ig iti E xp ed iu n t (. i. N ene,
H ilp . H ila n ,v e\ celeriter C o m p o n u n t)
atqae in te r Stam ina D u íh im ( i. Im m illum ) P e r e u jo Peruent ( . i. C o n tu th m t,
S t.in gu n t ) »»/««#» Prcr/wr
q
E legan tu r A fa r e a s V a r r o ,/»11,4.
L a ii.S u b T egm en,quói S u b íjt S ta m im .
Trsw a,i7«od T ra n a t,P h ry g iu m id g e n u t
Ve/hm enti.Denfum cl D en tib u i P e c tin ie ,
auíbut F e ritu r.F ilu m ,q u ód m ínim um efi
H ’uui .id emm mínim um efi i r Vtfiimere
to .P a n n u i,G r a tu i,v H ta f 'acit.Pannue»
Jium\dictHm dPar.no , ¡y Y o lu iu a o P ilo .
H * c V a tr o . * Eft etiam Sub T e g .
me» F ilium , quod adhuc fufis N etu r ad
poftm odum Subtegendum , ve! Subt xt n
du ir.ihiip -H .lado , o H ila za p a r a T r a fwa,priu5 quam M eta x a i,H (p. M adexa
c o f ís ,e r z t\ if,C a tu l- A r g ó n
i C u r r it e
D
a -
Vnde P i í l t i r a t u i , k Pí¿iar(fe<j
P re*?f« j(.i,N en tes) Sub T egm ina eurrite
funt,quod P aw ar/ai s k P o y m t t u í ( í i e
/» /?.T eren t,in H eau . A n u s S u h T t g m t n
quibusJ
'u p .i n u m . 8 0 . .) a v i U. m quod
..
.—
N eb a t-,p ra terea v n a ancilla e ra tjtíC . 4
•V arijsC o lo r ib u s ,& Piñura-, V erfico loItem Fila Subtegm inis iam N e ta ; non
ribus qué F lis P ia u m .a c T - x n im H if- . texta .l.ve/h m en tu m . i z . D , de auro,N.c.
p in .C í/ a Bordada, Guarnezida,L,brada
¡e g a l.Q ¿ iiiq u h ig itu r Vefiem leg iuerit-,
A f a t i z e d i t , P'ntada ,0 T tx id a eon V a
R ymque Starnen, ñeque Sub T e gen en legar h iC o lo r e i ,f V in t u r a i .
4 V n d e -di­
to continebitur.l.úcni lana 7 0 .a !. 68. in
cuntur P iíiu r a iu i Fíorihus apud Stat.
p rin c .D e .d e le "a t. 3. Q gxfitum eJ.vtrj/m
lib .S .T b e ! i.ííO ,u e ¡ P iñ u ra tu m M etal,
Lana appellatione ea ¡ola eontinf iturj,
lis apud C l ludían, y. P a n e g .V tñ e s P ic ,
.qu* N eta non efi-.an & ea. qua N e ta efl-,
tu rat*,fiu e Pitutit® apud V irg iliu m d ,. •p i?f p u ta .S ta m e a .& S u b T e g m .-n lS ic.a c
¡ . K . I - H . k Va’ueret , apud eumdem V
infra fr h n .P w p iir * appellatione etiam
CIau i.ad Serenam.
Sub T tg m en fa ctu m contineri.nem odiiS \ ' 3
T E G M E N
v e r o
J iy e l v r a l i j l e ­
» H fa L S ü iu a A ta iic u s lib .i jiC o ij/^ icíia t,
fic u .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
io y
D IST IN G T . X V . C A P .X liij.§ .B E A T O
Z 'J Ó
tinuS in fe e u n iu m M a r tia l e p ig ra .lte m
¿ Lino { H i s E' L in o ) L itiu m d ictum .
F ilu m quo i n T e la T e x tr ic e s im p lica n t
g
r u n t , v t diilu m eft f u p r a « « » »
y i .
B Stam en,d quo L ic io p’erbum, cum e,u> d t
®5 S T A M I N A autem a b S X a .a x , funt
r iu - tm is
compofttis H®c ú ie .V t r g t l.
F ila re A i , qu® in T e la non ifloucnrur;
e o 'g i t i P t L ic ia T e iie M d 'r e . Sed &
fedStaat,Sc per P eftin em tranfm itíi,Iu
c Gidém
(u u. L ie ia , qu o d ipfa S tam in a,d e
g o q u é , fiue L ic ia to rio inuoluta harundi
quibus num. p r z c e d . O uidius 1. Fafto:
ne fecernuncur : inter qu® Radius d u c i,
t u r , atque in t o m edium Subtegm en* D T u n c cantata ten et eum F u jeo L itta f lM
feo.Solent en.m C.m ere T x ro res * iu x ta
q u o d fub Stam ine hinc inde reduftiim ;
V ir g tl.e a iim G c o r g . t .
^
Vnde L i­
iub Stamine te g itu r ,& ftrm g itu r;vt c6f£ ciatorium T e x e n n u m .d e qu o t . R e g . c.
ta t ex O n iiio re d iito num. f r a c e i .
1 7 , 7 . 2 R egum c a p . i i . t g -1 P a r a . cap.
a fjl/.E : ex M -V a rron e eodem lib . 4 . vbi
1 1, 2 ¡ , 0 e a p . i o . j . Q a o a O u 'd u t U b .6 .
h * c p r® cedun t:ófaw í»d Standoiqudi e» F
m eta, fupia »»>*1.84. lu g u m a p p e lla ti
S ta t omne in T e la
A p p e l­
H iip ,F .« ja // o ,a E » /« '/o ,ftc.) eft lign u m ,
la tu r autem Stam en, i n i s , apud H ifp a ad q u o d ,v e lu t ad lu g n m S ta m in a á T t x
nos Stam hrt,o E dam bre, Los H ilo s , ton
to rib u s circum LigaiitU '-. 5) E t g e n e que ¡e V r d t l a T t la fo llm ) La O rditm b r e ,o V r d ie m b r e d e I a T e l a ( f e d
S e gene- » ♦
t a l i t e r L r f » « r a , i d e l l , e f t o m n e T ei® F ir a l i n o m i n e ) L« T f / a .
f
Vnde d i c i Juni,fiue S t a m m i s d i u e S u b t e g m i n i s , vt
cx t c a d i t i s j S c c n d e n d i s p a t e b i t , f l u m us-.O rd/r, o V r d i r l a T e l a : non enim
om lis T e la ,a u t Subtegm en;fed Stam en 2 d e,H ,fp .L a n c.id era . (L a tín . R a d iu s e o d e m n u m .8 4 .) d ifta eft quafi m llru m en tantuiTi O rJ icu f,(eu O rdin atur, f N e .
tu m ,q u o L ic ia D u c u n tu r , h o c eft Su b que tantum d icitu r S t a m e n dúm O r d i­
q Sed & T i t i V i l l i tur , lu g o qué , fiue L ic ia to rio o b u o lu i- K tegm inis F ila ,
cium eft T r itu m , V i l e q u é L ic iU m , fe a
tu r, Sc T e x itu r i Verum etiam dum N e ­
F ilu m ,q u o d ex T e la p u trid u m , fra d u m
tu r , adhuc qué retm “cur in f u C i s . O u i d i s / t
L q u é d cc id ir jH ifp .L o / C a b o s, 0 H H os po
U b .8 .m e ta . S ta m in a q u e im p r e fo f a t a iid
drsdos ,y Quebrados’,0 T a m o ,qu eca en d *
f a i t e e N entes. EzWh. i ) ,
Bi S ta m in a
. . / a )T c / a .Q u a d c re S ex.P o m p .P cflu s lib .
pym
o l lnee
i e e m-tfuej
t o r q u e fn
í iu
'fp
p .. T »ú e t q e ) B s l l a rr...™
e lin
© />»,&..&. I i b i t . d e a r te .a m a n .R f. H
tS.deV erboru m N e te r u m p g n ific .litte .
T .a d fin e m fíc-.T iti V illitiu m n u B iu ifig
tice SuceinóóS Óperojo Stam ine fu fo s.
n ifieatioeis efl , v i apud G race • B a lt ir i,
Piin us lib. 8 Cap. 481 \n ie fa ctu m , v t
N iie c n te i V irg in ei com itaretur Sofut N
Syn D a p feis.P la u tu s (ic ilic e t,in C a compta,
FuJus eum Stamine- q E il
fi) N o n ego iftudVerbum E m pfit em T i t i
autem Soius Gompta ( k Sdlon,id e ft ,T o
V illic io ,h o c eR f r i t i ,P u t r i d i , Sc V ilis
O
tu m )H ifp . E/Copo , 9 C i r w P e in a d o ,y
L ic ij,F ili,F lo c i ve p re tio . H Eft e tiá
R a feilla d o. 51 Sed Sc funt Stam ina,
L ic iu m m ultorum Filorum , feu L i c i o ,
Fila noii dum Tei® appofitaf H ifp . N o P tum FaM (/,H ifp. L a t i n i , C o r ie l, Cuer-.
Fueflas en ilT e la r '-id N eta,ad h u c P e u da.C xn am s, Guindales a , Maroma , q u o
fis ,M e ta x is , C t ' obulis Ve co n g efta jH ifp i _ liga tu s eft Samfori Judicum cap. 1 6 , 1 3 ,
H ilado , e H laza en M szo rcá S , M a d e1 4 . E t G en eraliter om ne id ,* qu o quis
x a s .it O biilos,de quibus in d .l.fie a i, 7 0 . ■ L ig a tu r, HWp. tedo genero de A tadura,
D delega. 3 ,1.o e flie n s n tu m -ii.D tica»- TX (Juam obreni á L»«o, L icio qu é eius F ilo
ar F
Piillo
W<T.C
- .in
m G im u t a t a , «•»
*>L Cr
Aie»- ■
'
r a a i , i i u m . p r*C td i re d d itis. •[[ A b
ac
v t f®pc
fit.dicfie u ti T y r iu s ,S u b T eg m in is a r te ,ld eft,
f i b r i c a n d ®
P u r p u r * , q u a
T y r i j
A
F l o r u e -
,0
0
0
0
deducuntur S ta m in e u s,.!, um,,
ta funt L i^ o .m , e ia s q i e c o ir p o fita , Sc
H .fp . Qofa de Efiam brt ,e E l* 'u b r .td a ,
3 dcriuata; & apud Hifpanos L ig a , q u ift
apud quos Efiametia-6 StameUa eR T e la
m ultorum F ilorum L ic ia , feu L igam ent
fo lo Siamine co ilfcfta .S / a w c» ve tó fuap
nam fecundum Sypontinum fupra V t n .
te natura gratiliu se ft, vr co n ftatex 0 « f- T f J’ O .Delitiít'. Y e te r e i Licere Im pU caredi
dio allato nam, praced.
cebant d L itio ,q u o d c/iFHum, ouo in T e
S 6 H i vicina Iunt Lie>a orum, H ilp . L /- Y la T e x t n c e s im plicant Stamen.,t.%. Eft
co/,qu® propné lun tF ila , qaibiis T e la *
qu o q u e L icium T e la P o )yijiita,(h ilc eft
tum Scam iiu conncñuncur. * 8ip»n-,
P lu riu m F ilo rum ,de qú a ju p . num. ? 1 .)
Va.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
107
V A L C ARc;:E N O T o € M A G N .Í’.
V a r i j s , V etfico lo rib u s q u é ,L ic ijsI («u A
F ilis in texta,d e qua P/inÍMi l i b . i . e a f ,
^ i i P l u f h r i s vero L ic iy ( .\ .F iU i) T > x *
r e ,q a a P o lim ita appellant, A ltx a tid ria fQ
V t r g ili u s e c lo g . 8: T irnarife)
b *e prim um t r i p li e id iu ir j a C o lt r t L i * p
e ia e ir tu n d o . 5 V n d e B » / / « w ,a c T r i- ^
//fi»» T e la m , feu V eftem d icim u s, q u %
«X D u o b u s , T r i b u s ve L ic ijs jV e r iic o lo - p
ribus q u é F ilis com pafta efl, vt de P o l y
m i t i s diftum z ñ , f u p r a ab e o d t m n . 8 i .
« 7 .. E x traditis igitur fupra clarifsim ciam
liq u e t H y a c i n t h u m > vel elTe F l o r e m , de
q u o f u p r a d n u m . 7 4 . Sed A G e m m a m ,
de qua n u m . 7 6 . Ite m Filum H yacinthi
C o lo r e in f t f t u m , v t la te probatum eft
h u c vfqu e á » «»».77. U Item Pannum
P r*tio iu m ,(iu e T ela m H yacinthi C o lo a
rem referen tia: O p u s Artificis , S u b tile ,
a c T e x t i l e ; feu V efles H ya cin th in a s, o
quibus ( p ra cip u é Magiftracus , P r iiic ip e s ,A S acerd o tes) Caiciarentur, In dueicn tu r,O p eriren tu r qué : vt conftat E e e l e p a 9i c s e .ip .4 j , 1 2 .fupra »«»».77. V e r
bo S t o la m .I r r m / z e a p . 1 0 , p . H y a c i n -
io8
H ifp an . A lam ares,
A J 'á s,o P rtfilla s. ^ E t L í b í . H i(p .
C 4p o t*,d e q u a P r r/ i. i a t y . i : H ie a it.
q u is , eui eirta H um tros H yacinthina
L a n a e fi. f
L o r//z , dc q u ib u s / ifo ra
ly p -cap .p ,iy :H a b eb a n t L oriea t Igneas,
& H y a ( in t b in a s ,& S u lp b u r e a t '.h o c z &
Ig n is,H y a cin th i» A Surphuris C o io rc a i
referentes. 5
Sed A P a lliu m iacraIum retum an tiq u aru m ,d e quibus/V«r».
e a p . q . v e r f . e . y , 9 ,& i *• H yacinthin um
fuit. ^ Ec P elles H y a c in th in a ; F lifp .
Guadamazies M orados,dz quibus E xo d ,
d . c a p , z 6 , i 4 . & c a p . 3 3 , 7 , 1 3 . 0 - t ap. 36,
9
39,3
s .( ^ c a p ,
) .iiu m .d .t a p .4 . v e r j.6 ,
8 , 1 0 , 1 1 , 1 2 , 1 4 . Q u z in p rz fa tis lo cis
diftin guun tur á R u b rica tis P e llib u s ,
H U p.G uadam azies Colorados. 5 T é to ria qu o q u e A fu eri.H iip .T e / d o » ,T f« .
d e j o n e s , T i e n d a t , P a u e ll o n e s , d z q m b u t
v t a u . .c-a. p, .. ,i ,6z . fazte
c..— „ q----Efiber
u rdj ._
am. tHj y—a cin thin ts C o l o r i s H ifp , Cárdeno,0 M o ra ,
do, 5
T sn rV z q u o q u e , de quibus E }
x o d .c a p , i 8 ,3 t , d y f u p , 3 9 , i t ,
f J p . 8 - 7 .H /af/»ii&;>M fuere. 5 E z V e la m tn ,N u m e r .d .c a p . a, 1 3 , «([ V e flim entum q u é A lta ris./V « » » .4 .f« p .4 , i r .
^
Ec V e fte s R e g iz .E /? fifr M p. 8, I s^ Item V i t t z ,H i ( p . V endas, 0 C in ta s ,
d e quibus Eatodi (/.cap. 2 8 ,2 8 . ^ 7 . & d ,
eap. 3 9 , 1 8 , 3 0 .N u m .t a p .t 3 .38 f Si
credim usSypflnfrw oi» t.M a r tia l.e p ig r .
fo l.m i b i.9 3 .in prine. íiy a ein tb in u s c o .
t b a s , Ó" P u r p u r a I n d u n e n t u m e o r u m K
Q pui A r tificu m v n i u e r j a h a c . E z e c h ie l.
c a p . .1 6 ,1 0 : EtW efiini t t D i / e o i o r ib u s ,
Ó 'C aleiau i t e U y a e in t b o , & t in x i t t
Indui t t S u b t i l i b u s , & ca p . 1 3 ,
6:VtjHtos
P rin cipes, ^ I d a M
g i f l r a t t t i . k cap. 2 7 , 7 : H y a c in t h u s
P u r p u r a d e i n fu l i s W
EI J a , fa H a ¡ u n t O p e
r i m e n t u m t u u m - A infra eod em , c a p , 4 4 . v i l o r H y f g i n u t e t i a m d i c e t u r k g e n e r e
Wfr/'.i4.fupratium.8i.in fine. i . A i a , ^ h a , q u * H y f g t v o c a t u r -, b i c v e r o f u p r a
t h í b . e a p . 4 , i i3y. . Et
i:., acecfcrunt
a c e c p e r u n t aaurum
urum
d ib
ICIio fIiim
m iel iis
i s eeJjt.n
l . l i x cc bS yy pp , % A t P
P/»m ullum , dy argentum , & H yatiulbum , Q nius Ub. 9 .ta p .4 1 . agens de Purpuris
u r is ,A
Cy Purpuram M arinam ( , i . V itra M a ri.
T y ria m e th y fto tin g en d o , de qu o ¡u\
ju p ra
nam) <p- opee m a g n a s , f Sed A patet
» » w . 54 .in quit : Q u in d y terrena m ije tH yacentbeem effc P u ip u tz ip eciem jquod P r e ,C o c e o q u é tin ¡tu ñ e .ly A o tingere , v t
A ptübatutexptcfsé l . i . C . q u a r e e v e n d i
fieret H y fg in u m .k ¡ i h , i 3 . cap .6 agen»
M n pejpunt, {apti n u m . 6 s . a d fin . A fi ^ de
oe P
rnurpu
o ::V
v »ií/
a cf Pretiofifsim
Km;®;
rp utm
tiflo
aPurpH
4 0
88
« « i.7 v S m e ft
^
A H Y A U N T H O F lo re , feu G em ma rrahit Otigúnem U yacintbin ue,a,
« -« ¡G rz c e H yaK ituh in os,e, on; hoc eft
H y s c m th i F lo r is , icu G cm m * C olotem
leferens» qui v td ix im u s / s p . n u m . 7 - .
E ft Purpureus V io la c e u s ,"feu Ferrugi’.
r e u s ! H i fp . C ofa d» C o l o r d e i H y a cin th o
P itd ra -,0 U r i o C á r d e n o , e M o r a d o , sg
C u ius C o lo ris fuére H y a cin th in a h z ;
o
A n f » , f e u
A n f u l z C o r t i n a r o m ,E a : e ( / i f a ) > ,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
S
T
^
’
M . C 4* / a H y / - ^ / » ® m a x im i in fi.
e it u r ,Rubiam q u e t ó g i tu r fo rb e re .
H is ptoxim um e ft \ » n t b i n u s , a , u m . A 8 9
quidem Ian th in u m app ellation e P u rp a
r z con tin eri probabim us f u p . n u m . 3, ex
l . f t e u i l a n a . 6 2 .S. P u r p u - a . D. d e I c g a t .
J, y C u iu s P u rp u rz :iColorem vt p le ­
né co gn o ícasjfcia s v e lliin , quod la.e.hre
G rz c é ,id e m fun t,quod L atin é F/® í,V to
la ;Íiiíp .'E lo r,o V io leta . y P iu res a u ­
tem funt Species V iolarum ; nempe A /b U fF la u a f feu L u t t a , N i g r a , A P u r p a ■
rea:
2 10
DISTINGT. XV. CAP.Xlli).§.BEATO.
r e a , & íecund.'im P H » . Hb. i i-cap. \ 9. A Atornafolado,Leonado, Morado Claro;
Rofa le ca , V lo ado. ^ Eflt qué ianthU
V io la ^ y lu e fir e ifu n t0 S a tiu a . P u rp u­
109
0
rea refrigerant,
e, A g :t in fe q q -d e B num C o ln rcm , Purpur® íp ccitm n c g a *
11 non p o te lijtx V Ip ian o in l . f i c u i lana.
V io laru m M edicam en tis. 5T Q u a m o b ­
ó S - a l í . j o . i Purpura fin .D .d e le g a tis 3.
rem apud G r r c o s , vt ficuti C o ore , fie
v b iíiq a it : P u rp u ra autem apftU atione
e tiam k N om ine differan t, a p p ellatu r
emr)is generis Purpuram contineri puto,
Ton L eu con ,V iola ,A lb a -m m L eucos G ry
c B ucin u m ,
Ianthinum co n tin e b i­
cé idem eft , q u o d AlbuS. A g it bis de
D tu r . f V n d e T y rian th in u s, a , um .da
eiu s duratione P h n .lih . 2 I . cap. 1 1 . ^
q u o in fr a .A a p ri num. 5 4 .C c m p o iitu in
Ion Xanthon , V io la Fiaua , ve¡ L ú tea ;
c x tr-bus T yrius: l a j Anthcs , ideff T y *
ctenitn Xantbo ; G r x c é idem e ft, qu o d
r ir s ,V io l a , F lo s ,e f t P u 'p u ra ,(iu e P u r ­
F la u !is,L u te u i,P a lU n í, D e quibus V io p u re u m ,T yriu m , & Viol® F io ris C o l o ­
lis V ir g iliu t c c io .z . P a llen tei V iolas,
re iiife d u m .
fu m m a Papa vera carp en s.V iá e in fr a -.
S e d k P li n i u s d . l i b . 3.0. ia p . . in­
n u m .9 1, ^ Ion A lela n . V io la N ig ra :
quit : In Veftibus Florem commendari
nam G ®cé M ela n ,A n osiá etsi quod N iP u rp u reu m ,q u i in A m eth y fto ,
Vw la
g t r , Atram entum , Et fecundúni V ir g iefl. D e A m eth y fto e g im u s y « y ra
liu m eclo g . 10. (u p ran u m .75. E t N ig r a
5 9 . 6 4 . 0 6 $ . cui 1 lic e t o b icu rio r i x
V io la fu n t.
/», vel Ion, AHíiboo V i o ­
H P lin io h ic .iin iilis efle vid etu r Ian thin u s,
la Purpurea , qu® & per antonomafiam
feu Viol® F lo ris C o l o r , de q u o t r a d a ­
la tan tú m , leu V w lt a p p e lla tu r , tefte
P lin to lib .2 i.c a p .6 . J e V 'o lii. V b i poft I m us ; neque lo n g é d ifta re a Hyacinthi­
no,de quo num eris p ra ced en tihu s d 7 4 .
L ilia , de qu!bus/«y.»aw .44..ficaiC .F M Vnde P u rp u ra . & H yacin th in a, Sc la a )
Us bonqt proxim us. Earum p 'urim a g e .
tb in * L e g itu r apud Im peratores in /./«ñera. Purpurea L u t e x , Alba-..P la n tis
canda i . C . qua res v endi non pojfunt.
(le g e plant® )?’» » / /, v t Olus Suta, E x
^ \zcm L a n a :P etles-. V elam en \n \obis V iolis., qua Sponté ( ideft, n aturali­
CIS i n d i c a t i s nstm. p ra cid .
P r ® t e r e a
te r . k abique vlla vi Cultor® ) A p ricis,
efíe Ianthinum p r e t i o f i f s i m u m Purpura-.
ac íAacris loéis p rou eniunt, Purpure®
I n d i m e n t u m
c o n f t a t e x f u p r a
a l l a t i s , &
latiore fo lio fta tim ah radice earnofo-e
e xeu n t -.Pola que Graco Homine d c a terís M e x i l l o M a r t i a l i s : Coccina farnofedonas,
0
I a n t h i n a M a s b a , i d e f t ,
A u u l t s r ® ,
difcernuntur,appellata la , v t ab his Ian
M e r e t r i c i .
tbin a v e t is ,H x c P lin iu s, qui d, l i b . l t .
N
S u b f e q u i t u r L uteus P t i r p u r ® C o ! o r , 9
cap. 1 1 . ait: Florum prima VernuneiaHq u e m
Lutenfcs P u r p u t ® c f f i c i ú t . d c q u i
tium V io la A ba. Tepidioribus vero lod i etiam byeme m icat. Poftea,qua appel Q has fu pra num . . ^ G r ® c e a u t e m L ) ' ® ' ,
T K .O S :
L a t i n é
l u x , V e i s j
H i f p . L a ®
la tu r Purpurea, P ro xim e F la m ea , qua
P h in x vocatur , filueftri v o e tta x o s,
( q u z a p e r t é
Y - , V .
p r o n u n c i a n d a m
d e «
d .lib . n . e a p . S .d e Veftium am ulatione
c l a r a n t ) p l u r a p a r i u n t , a c p r o d u c u n t , i n ­
t e r q u ® L utum , i , p r i m .
p r o d u f t . q u o d
tum fto rib u s,in q u ki A lium in A m etby fío ,q u i in V io la :
ip fe in Purpureum , _
& C o l o r e f t , k H e r b s ( q u ® k L u tea d i qua in Ianthinum appellamus. 5] Sed S Í . c i t t i r ) L u c i t C o l o r e m r e f e r e n t e s , f i u e
k cúm ad I i apponitur A n th q o s , n ihil
F e n e n t e s , q u i e f t i n t e r
P u r p u r e u m ,
k
additur; A rthos, eo s, e n im ,G r* cé Píos j x C r o c e u m ; H i f p . E I Color , d H terua que
efti quare la , A nthos
per SyaalaphS,
tiene C olor de la l u z , que es entre \Coleideft, Com prefsionem ,vel C optradion ?)
rado, y A m arillo: d A m arillo encendido,
la n tb o s idem eft,qu od Viofi>F/<W;Hifp. S T e f t e V i r g i l . e e l o g . 4 . r e d d i t o f n p r a
L a Violet a F lor. 5] V nde G r * c é Ianthi­
n u m . I X . l a i M
C rocco
m u t a b i t v e U e ra
nos, a ,on. Et L ariiiitatid on atu m /aí.í6 »
L u to , la d c L u t e u s , a , u m , e i i , q a o d L u nus, a, «nj, i Jem eft, quod Violatius,ze(. T c i s T e n e t C o l o r e m , q u i e f t P u r p u r e u s , k
te Anta. T h ik s .in lib .d e Coloribus, hoc
C r o c i u s , i u x t a i l l u d Fri>«(í>»ó apud A e íl,V io la infeéiui C olore, qui eft Purpu* Y G e l l i u m l i b . z , e a p . 16. R u b id u s a u t e m
reusinixtus A lb o fla b o , k N igro - H iíp .
c ji Ra/«r A t r o r e , 0 N i g r o r e m u l t o m i f
Cofa de Color de Violetas ¡ Á e a b tlk d o ,
tui. . L u t e u s c o n t r a R u f u s C o l e r c f t D i .
lu c i.
0
0
0
8
0
0
L
6
0
P
0
(0
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
0
21
X
V A L C A R C E NOToC MAGN^i-.
211
Arqueado,A g u b ia io ,o C o r
luddior-.Vndt liusqvoque /iomen ejfe f a c A
‘ co b a io , ef Item qui A rcus h abct in
tum videtur. % E x q u ib u s conftat
O i.u h s,A !b u g in e m iC a ta r a ñ a m ,V u m m
Luteum a L u ce d iñ u m , k ex R u b eo ,
Purpureo qu é C o lo t e participare. ^ B v c ,q u o d íAarro,Morbnm R egium a p p e l­
l a t ,& C«/./»fe.5. A rcu a tu m j H iip . C o fa
A c c e d a t , q u ia & V ifg H iu s fLntidgi lib .
7 .a iIa tu sa N flB /« M arcello dt genere, Q, que tiene en los 0]0s Ramos de Sangre,
N u b e , 0 C a ta ra iia s, 5
Yeternq/us,
v e l Colore vejlim entorum ,hw ioizm L u
team a p
lla t inquicns./iw rera in Rofeis
1 p, e--------------------, a ,u m ,iV e tu t.e r is ,H ilp .C o J a Vieia , t i
J u lg eb a t L u te a B i g is - l d c ñ , Cum R o ie o i-s A n n u s ,i,e l A fio.Eft Senex p lu rib u s ,V e ■
—
r
4 . . 4 -»
j ; . , ________n . , c t> ;
terib u ! qu é A nV n is,ac diebus
o iiu ftu s ,P i.
duorum equorum ,
C u m tamen A u ­
g e r.a c S e g n isjH ifp .C o /a V ie)a. C a r g a ­
rora Purpurea fit iuxta dilu d H ifp an i
da de Ai5o j,q u ib u s ,k O cu lo ru m vitiO l a ­
P o e t * ;E« las Purpureas haras, que v a ña el A lba de Roiteler al dia, & Rubea in
b o ra n tib u s,k C ro cea , k Purpurea rcJ
p t*fe n ta n tu r. 5
Secun dum autem :
fra n a m .i 11 : k ab A u ro d iñ a , tcfte War
N o n .M a r ce llu m d cap.de genere v e l C o
ro n e lib .ó .d e L in gua L atina: Aurora di
lore vefUmentorum : L u teu s C olor p r o .
citu r ante Solis ortum,ab eo q u d ia b I g ­
p r ii Qroceus r^. A d d u cit qu é ad id pro­
ne Solis tum Aureo aer A u re jeit s quod
addit R u tila re efi ab eodem Calore. A u ­
bandum V ir g i/ i* m , tíf Varronem fupt a
rei enim R u tili \ & inde m uliere V i ld l
a lla t o s : ru m tamen e x eiidcm probatum
Rufa R u tila d i i i a M x c V i t e o . f
Et
fit Luteum Colorem P u rp u re i,R o fe i.R u
apud H ifp an os hom ines A u rei C o lo r is , H bei qué C o lo ris participem efle.
Sed
& R o * o j,k R«fe»or dicim u s, 5
Auro­
k i p i e C ro cu sfH ilp .A za fra n .S c P u rp u ­
ra que d id a videtur,quafi Aurea , k Roreus eftjVt dicem us infra num.9 4 -infine.
f e a ,r t in hym no S S .P e t n , k P a u li: A « k d iñ u m eft,y» P .» « M .4 a. y D e in d e
' rea luce, tic- 5 E t H ifp .A rrrfeo /ii d iL u teolu s,a ,u m . L u te i dim inutiuum d c
ñ i funt quafi A u tei R u b ores. 5
S e d K P u rpureo quoque p a r t ic ip a t : nam que
fc R o fa L utea d icitu r apud S yp u n tin ú .
V irg iliu i e c lo g .i. in quit nim pham P in Pallium qu é V e ftcm qné Purpuream
gerc,hoc eft, quafi pingendo in fafciculis
Varro in M odio apud N onium fu p . L u ­
con iungetem ollia V a ccin ia cum L u te o ­
tea app ellau it,d u in a it;S r d C y » ie ;i ( f c i.
la C a lth a .V etb a (unt h x c . M o llia Lettea
lic e t,P h ilo lo p h is ,q u i tefte C ie e . lih . 1 .
la P in g it V atcinia C a lta ,
s ^ 'icio ,N o b ilita te m ,& D iu itia s abijcie- M
C A L T H A ve tó , de qua V i r g ili u s ^ t
bant) \nuoluerum ,¡3 - P a lliu m Luteum
h k ,P l i n i u s l i b . i i .c . 6 - N C o lu m .lib .io .
•
non efl, ^ E c F / a w w i» V e/n , de quiV i o l a eft,fiue F lo s grauiter O len s L u tei
N
b u siff/ri» m « .9 4 ,q u ib u s notiiter N u p ts
C o lo ris,H ifp .C /a « f/,e C h u e lH n a , q n *
c o u t e b it u r ; k F la m in e s * k F lam inica
com m uniter P u rp urea fu n t, aut venis
(vnde k d ifti funt ) Lutea vocabantur,
O Purputeisifed k C ro ce a , qu® a pp ellan ­
Lucanus lib - 1 ; Lutea demiffhs (n ouifsitu r apud H ifpanos,C/4»f/a»f/,o C la u em é N uptarum ) velarunt Flamea v u llesde la sln d ia s.q n x & grauiter o le n t,&
/«r.Clarius P lin iu s lib .xt.ea p .% -. L u tei
Purpur* aiiquaicm C o lo iein re fciiiiii;fi( f c i l i c e t , C o lo ris) video honorem anti.
cuti V io l* ,L u te * ,H ifp a n . M a ra u illa s,
quifsim um sn N u p tia lib u s Flamm eis to
d iñ i quafiA w ir»/ 7a i , ) f ie a s efle v e llis
tum Fcemsnii conceffum- H * c enim F la ,
C h alth a s), f
A quibus C a lth u la am in ib u s , Flam inicis qué etant Signata,
pud Plautum V e ftis e ll Purpura L u te i
q u ib u s tan quam n ou iter N u p tis non li.
C oloris. ^ S e d k Viofit, q u * L u teo la ,
ce b a t D iu o ttiu m . ^
P r* te re a qu ó J R dicuntur apu d Sypontinum in 1 M a rtia ,
L u te u s C o lo r fit k P u rp u r e o , k C r o c epigra, pag . z
. k P u rp ure* iu n t , k
c t o m ixtus p ro b a tu re * Varrone Fume,
P a lle n te s,v t probatum e ñ ,fu p .n tim .S 9 .
rsidibus a d d u fto á N onio M arcello fu p .
q u * P a llen tes V io la , diftinguuntur á
■
dicen tib u s: A fjiw t'f A r q u a t i s . d y V e t e r C a ltha apud V i r g i l . p ra eita to loco
n o fis L u t e a ,q a a n o n f u n t ; a q u e v t L u t e a
eelog.a-stt h * cfit,q u a : apud H iip . C la v s d e n t u r : fic I n f a n i s S a n i , ^ F u r i e f i ejfe
uel. P ro b an t qu é V erbum P in g/iap u d ^
v id e n t u r I n f a n is .
5
At A r q u e a tu s ,
V irg iliu m fupra , k Florum F.afcicu'.i;
•)um , eft ad A rcu s ¿{niliriidinem con^
U j l p . R am illetes de Flores\, de quibus
rta*
62
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
ii5
. D IS T IN C T , X V . G A P .X u ij.§ 3 E A T Ó .
Ctaftic,£fhi r ir o ex M ara«í 7 / jí,fr e q u e n .
t e r v e to conficia itu i á eC la u eles-.ü c d ic•ÍI q uo d G laui A .’o m a tic t,H i(p .C la iio d e
E /p if/a O -icrem T e feraiir. 5 Si antam
C a u u srficftu r.q u o d c a p ir a tu s C la u i finnliriidinem re p rz fe u tc't;ce fte que R u ti
■lio F nicex eft in 0 ,-ie iu e ad Sam buci for
•m im , cuius fem en gfan o piperis gran .
diuT., i£ fragilius ex atro R u b e fcit.
5
,G / x c é G iryopbyl/u'»! vel potiu s C r ry o phy'U im :H üp . C la u o d cG y ra p h e 0 'o r o .
) o ,G i\ .C . onde G y o p b e .. JraJ. áa ró p h o.
h : 4 G im iioiiitiir qué a K á rria , id
c it ; <..ipt4t rV n d e líaruarou nies ¡ id ¿11,
C to rtssd o lo ri g -a a a ti) & P b u llion ,(iu e
P h (iliril!,id ei}iF « /iu m ,F fos,F rae'ex,qii3
Ú G ip it it u s F r u te x , 5 V n d e om nes
ArD'>Ms C'.apitatos fru ftu s ferentes ; fed
A' ipfi ‘HaiS r a t if 'ii f t u s .q m l e s funt Aue
\<tei,iU/iinea,F e i,( u g la n ie s .k N u ces
■
...¿'.-.•¡i K ira .i-,K a rn ca iS i K a rU u n zp .
^ jr.a. K
..K
wr:o.®
. . .» , fiue
^
rC..a .iu fU f. 5C
-Teiciun C.), ir iH ifo - L elo r de A u e lla .
.>j j ■:%Un.i:H go,o M a ezifiu e C o l o r C i f
\G ;n,e.jd'l, A c . q u i & Purpureus
<g Q.truo,‘]oeCaryopby!latus Flos,
Jriuei,a C 'a tiellsn a :q a ó d ca p ita :us fit,A CaryopbyllijCsaz C la u i A xom t.
c i i i d o i - e n i refctac.
*
L V T E V M quoqUe d icitiir O u i ifj•te n o rp a r s , q u * S: V itellu s app ellatur;
H lp .ra w ia d f Graea»,quá de x e iP ltn .lib .
3 ' 5.fi»9-9 .agens'de /E gypto argentoi/V/
g 'refcit'd yO u i In iu ra ti Luteo. 5 Lu
fearw autem diciciir á C o lo te L u te o , qui
v t d ixim us, fap,num . o; ttt C ro ceu s, &
■ P u r p u r e U S i H i f p . ' - A m arillo, y Colorado,
con algo de Sangre : O u i e t e n i m L u .
9
t e u m , n i
r e c e n s
f i t , &
. A p p e l l a t u r . i u t e m
f a n g u i n e
tu r » Im e.tc i b i : F u d it que preets R e x
peblare ixb Im o. - f V i t e l l u s ( i q u i d e m ,
H i f p . T e w a , e f t in I m a , i n t e r i o r i qu e O u i
B p a r te & C r u fta .T e fta v e , H iip .C a / c -a ra ;
A lb a ,C a n d id a , C la ra qué A lbu gin e c ir '
cu n fep tU sjH ifp . C/ara de G tiebo , iuxta
G
illu d M d r tiq l.lib - i^ .a d m td.ep ig. Q u a .
ioliGaiidida 'flCreceos eir iu m fltu tV n d a
Y^'cV
^rsiessos
tte llo s , H
t i eipperius
j p en u s Scom
ocom ort
bri tetnperet
itm perec
O u a liq u o r .Q g ifilo c i obferua, q u o d C a «
d/da Vwd» a p p e lla tu r ,q u o d .H ifp . C ta *17 -'r a d e !G aebo ,'q\o xJircu rñ át Croceos V i
te llo s ,H i(p . Ternas A m arillas , v t O u a
( i d % f t , V t e i l o s , taiiquam O u j p r z c i p u a
p a r t e m ) 7 em petet ( id eft , M o d e r e t u r ,
E u ó l ü a t ) H e/penus L iquor S co m b ri, id
e f t , A l b u g i n i s , H ifp . C / a r a . V c l l i q u o r
' S to r h b ri. 5 E t e n im S f o w f e r a j i G r z c é
H a k x ,lii \ p ,A la e b f , 0 A n cbo bi ; P i t c i s
e ft,d e q u—o -------P lin iu s-----h b , vv
9 . cap. i s - & la -
■p
r-s
G
H
u
tiu s .lib . 3 t .ca p S -m sim a st lib .
cap.
1 0 . ^ /?«a/.M arrialiepigra. io a .d e M u ría .E fe m ¡ i Scom bri , non t ih i miffa fe *
re» j,ex CBius íaxsic Garum couficixux, de
q u o M a r t i a lji b . I i.tp ig .G a r ru m Scom
b r o r u m .io í.E x p ir a n tis adhuc Scom bri
dc Sanguint primo A ccipe foecefum mst.
ñera Chara G arum . L e g e P lin . lib . 9 .
e a p .i 6 .in fin Sc H b .jt .t a p .j.x í y 8 .apud
quem eap. fin .G a r u s p iíc is c ú . 5 Sed
& G r z c o nom ine Seom brides , G en era
P ifciu m fignificantur;& V ite llo Aurum ;
te A lb u gin e A rgentum ; quotum C o l o ­
res re fe ru n t, iiixr.-i illu d C i c ’ . !ib. i . de
d iu. Tum Ule,: N ih il n e ,in q w t , de V i bellot Id eniin eX O u o vid eba tu r Aiirrini
declarafeoreliquerh A rg en tm n .S sc M a r
tia !f ils b .i
e p fg r.8 .-d F 9 e f A V / .
te llo ,H ifp . Tema efé'Guebir déciuckuT V i
teüinus.a,um ,Sc V ittetH'a’n u F ,a,ü m ,{ci_______________ __fo r l
\izex,. quo'dex V fte llb ?ft.,'atitil)rtre
m am .'& 'C oloren vtefert; H ifpdíi.¿l!yrj'df
Tema de G ite b o ,ú d e ja Cblári Clcér.fibV
- d- -Pcet.T ufffrarw F a 'm eñ d iO
. u u m a f?-a
f
’ " P f i•*
t *a vfq h éa d a jju m V ite lliu m ó p e r i
! -!• .
perducitur, 5 -i/.V n dJ _e dJ 'c
itu r V/íe///>iá=
B U is ,q
i Vfe'telli C o ló re m , & CrsTsits-quar
diném im it tur. H if p .¿ a Colera Amaré A
llá,cóm oTem m a de Gueho,qux,8c F/a«i)
dicitur.ií^ ra nmn ^S.Sc V ite fi ni P u g if
Idres , de quibus pulchié A/arf/a/i»
l ib .- i 4 .e p i g .8 .& 9 .
N s vetó é L o te o C o je re ,d e qxiofupFa^ *
d n u m ,9 0 i in -lu tu n i incidasj leien duh
611,
■N
O
V i
■ta P u l l i i e x e o e n i n i P u l l u s i ■ H i f p . / ’ ® / / ®
v iu ic iA n afcitur;laaew a/irfejtjr./j.A r® » _
, v ile s P a l t i , nati infelicibus O uis. <[]■
■Seu V i í f Vas,quafi O u i T éllu s;'fiu e-In te
r s , H i r p . T í w d , q u á f i í i w a , ifme In- f i
rio rp aa rs,
t e t i o r .
■N í m /»!«»,<»,«íw.ItJem eft,
iquod I n f e r i o r , I n t i n n i s ; I n f e r i o r , I i f f i - ..
m us , Extrem us , Profuiidus , V ltirn u si
H ifp ,C o / a de a Ba\0\de Dentro; F ío n íá ,
Jnferior‘ fnttfior,Intim a-,Prefundd, VIíiw d C iccr.in S o m n o S c ip io . í t m f i d i
Jem per bdret T x re.i. V irg if. G e o r g ii^ ;
\ta te r ,q i,d
_ ' l ' I _____ 1 « I . L - í
M a4te r C y ksam
nvo
eM
,M
é m r g iti< h ü . .
fas'Ienatenes.Si 6.Kx\c\d. Fundo
vóhsHii V
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
4
A
p i n g i t u r ,
V / f í B á r , q u a f i
'214
4
zij
VALCARCE NOTa€ M A G N^;
A Lu.
to,c® no v e m inarunt qu o q u e ÍM tofut,a,
um , k L u tu le n tu s,» , um , h oc e ft L u t o
p len u s,v el io fed u s; H ilp .C o/i» llen a d e
BarrOtO LedetLodoJa,o Em barrada.
Sed & antequam hinc difcedam tis , ^
L ttteum C o lo re m , de qiio a ftu m eft i
num- 90. H rfp. A m a rillo , plura nom ina
figr*ificare v id e n tu r : v t p u ta Aureus, a ¡
tu m , eius q u é dim inutivum A ureolus, a ,
u m ,id e ft. A u ri Colorctr. referens, H ifp .'
C t l t r A m a r illo ,D e O ro, Dorado, Dorad
d illo . V n d e dicim us J u r e a , & A ureola
M a / a .V ir g .G e o r g . I : P e r duodena r e g it
tnHdi S o l'A u r e u t a/ira. «J Item C t reus,iiU >n.k.Ctrinus,a um , ideft , C era:
C o lo ris ,H Ifp. A m arillo eomo Cera(q\sx
C e ra 8t A m arilla vo catu r) V n e V ir g il:
d ee lo g .z .a d finem i Addam C e re a V ra ^
na. Itcm C erin i Sm aragdi apud P lin .lib .
^ .&
f i r iCerinum ffup
t i ).V
\7eftim
0 A « enn tu
* l 1m
m
¡^ r>
5 .e^ Att
a p .5
apud P la tstJ n epi.ld eft , C o lo ris C e r » ,
J
f
Sed & ip ic C o lo r , C e rin u s d ic itu r .
P iin .L a » ia í/ o « í C criw a , atque Purpu»
r e a .L e g e M a r tia l.lib . 1 4 . ad epigram ,
K
5 - 81 H tm C roca tus,a,um . Croceus,a*
um .Si C rocin us,a,um ,iJ eft, C o lo ris C r o
c i.H ifp . A m a r illo , Azafranado,!* de C o i
L ior dc A za frá n , f i V n d e d icitu r C r o :
te u i A ca n th u s,{cu V ela m tn ip n d V ir g i,
I .fS.neid.te Semen
m ¡, OC
& C r o c i-^
- * k
rnti n \Ct rf oVlica tu
J4 f/M
NI
apud P l i n .l i b . 2 1 . eap. i g . St l i b i
2 g .ea p .3 4. ^ Item C r o e ia / G e m m a j
x j
C ro ce i C o lo r is ,d e q u a / i i r .
2 8 .e a p . t i . f i Eft & alia qu» a p p ella
tur CrOfa//»/Cerilum rcprsicn tan s , de
Q
q a ild e m l( b .3 7 ,c a p - to . ^ E x quibus
eíl.cíTe & L fítftm jfíiíp - Loda,oParro, A
q u o d diftiiiguicur a L u to C o lo te , d e
q u o fupra : quia h o i trahit originem s
I w i, vt iit T erra aqua diluta ; illud vero B
¿ L u t e . 51 D e in d e , quia in hoc prima
corrip!tur:in iilo au te m producitur,vt in
pra dittum e P . •(} Sed k h o c tu tu n t
(H tip Lodo) diftiugBitura F i m o ,i i C * lu (FÍ!(p,FríKa,«C<í»>«) in h x . D . i t E x
tra ord.crim im iusi Siquis Fimo torrup»
to d 'iqutm profuderit'. C a n o , L«(« o bli­
n i e n t , !^e.
Inde Lutam entum , i ,
eflo p u ? L uto co n feñ u rn ,linitum v e ,H if
pm.C. ofabeebadeB arro ,o L o d o ,o em­
barrada, f i L « fa « e ft. L u to O b lin ire ,
leu M a c u la re ,H ifp . Em barrar, y E n lo .
d»r,
f Ittm L íttr / e e i'í,id e ft, L u tu m
fieri , in Lutum v e n i , H if p . H i Z t r j e , o
voluerje L od o ,o E a rro . q I n d c L e tu r i u s , a , i u m , quod ex L u to nafcitur, aut j j
T-1 . t — r »
/iamat M amo
v^ i'u i' t . H
i f p L e q u e J(at e r i a , eA f r».
u fte n t a e n ,
Lo¿«. V c L u t a r i u s M u l l u s , d e q u o
lib . p . e a p . i j . k L u t a r i » T c f i u d i n e s . d e qu ib u s P l s n i u s tib . 3 ? . e a p . 4 .
f i S td & L« fai»/,a,í/w ,idcíi L u t o L i
r i t u s ,f e u i n t c d u s j H t . Ep/harrado ,0
E n lu ta d o .
5i F.c
ius q u é
»l,minuciuumL«<fO n j , a , H ? n , t x L u t o
i a t t u m . v e l in e o uatiiiu c f i H i ' p H c h o
d e L o d o . o Nacido en e ! . V a d e
d i c im u s
L i it e a m Pr jAtti c>6ii6rri
t e r n .O p a h V a t .S ic . 51 SedW
« d e i
P lin iu s
& L uteam .O Luteolam H crba;n,qu» in
p a:ufttibu$ iu c u u r ,r iiio q u e ,a t L u t o ,
v n d e tr-x c nomen : p roducit qué F lo T c m C io tc " m ,0 !iiJ e d ita n (a # « ,v t Cro.,
i e f i w . i c Luteum idem effa viderentur,
a c t e p t i h i ba viiid i L u te a , pro eius F lo
r e
D..L-V
R u f o , u
C/ fa
mrte1<aA t e^tt n
c * r u l e o , f e c u n d u
u a , 8 i
lib . ? j . f i P . 5 .
m
Tj
I tau'
P / / » i
Cbryfocolla,
q u o d d i i t a c l l q u a f i A u ri G luten, V i d e
j>U n.d.ltb. 3 3 .in proam. S cd .e '.$ .p o fl
r » » t i . H i f p a n . Sueldo, C ola, 0 L iga de el
O "o , q a * t i n d i O rabites, St n o n t i n f t a
A cefts v o c a t u r , H i f p . B o » ra x : ciim v e r a
t i n g i t u r
z i6
H b .is.ca p . $. ieColoribuf.
d e d u c i t u r
f a if a
q u i d
P
i f p .
m
e n
f
Q
4 2 . 0
C
&
e x
r r r z j
t r a x i t )
S e d
r e u s
&
P u r p u r e o
, q u o d
P u r p u r z
C w f w r , H
q u o q u e
9 o . a i
S c C
e f t
,
/"5_t _
«* .
C o l o r e m
, v t
a l i -
C tra ju m i
» r * ( a
q u á
n o ­
C o l o r e m
r e d d i t . '
i f p . j 4 * i » / r a »
P u r p il-
v t d i x i m
u s / » P .
fin e m , d i c e m u s
in fr .a
n u m :
n u m :
H is fim lle eft Flam m eus,a,eum ,A ic^ f
P b l(ix ,g o s jH \ lp ,
d .lib .3 j-ca p .$ . vbi l a t e d c v e r a , 8 c f a i f a
Llam a, P ro p rié idem e f t . qu ed plam m a
C h ry fo co lla .D t G s m m a v c r ó C h y fo to l- S accenfus,fiue Flam m as em ittens,Ferens)
la h h . 3 7 . cap, t o . 51 L a t e a a u t c u i
ac cuom en sjquafi F la m m ife r , Flam m iH e r b a , a c e i i d c m
i n f e f t i s v r u n t u r A u r i f i .
«Y. ger,'ve\ Flam m iuom iis. 51 Item F la m C C S a d
A u r u m
c o l l i g a r d t m
, f iu e
v e r a
ma Colerem re feren s,H ifp .C e /i de Llaa
C h r v f o t o l l a , f e c u n d u m
P lin d ,eap .$ . ad
ma,o que H eeba llam as,o tiene fu C o lo r,
^ n / T O .P i f t u r e s , T i n f t o r c s q u é a d C n i o
y
51 V ide d icitu r Flam m eus G ra d iu s O r
le t n V i r i d e m *
S
L e g e
e u r e U t m
P / » » i S
fie^ .eap,3^ 25.,H ilatus F lap im sue apud
r a f c a m
J ' l u m
r
i n
b i q u é
a u r i f o d i n i s
M
e t a l l i s ,
J E r is
,
A r g e n t i , ,
f e c u n d u m
P / r » .
^
f u m e r c
H
L.....
_
h u n c
C r o c e u m
4
tumiP la m m a \G cn c.é
C a - ;
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
217
DISTINCT.XCVI. CAP.Xiii).§, b e a t o : ’
Co/«f».//¿. 6 . 0 rbis
te r . iib , i , de cHúi'
l i b . d e
n a t p r a
r a f la t t f m
V i s F l a m
f i e
Q
. 5
m
n
s
, i.
F la m
m
i g e r ,
F l a m
imí.
5 ?
'lo r is
,
c
á
S p o n f *
in
F / a w o i í /
N i v p t i j s
d e J a
v t o l i a n t u r ,
-F
V e la r u n t
,
f la m
m
H
. l f i d o r u 5 I f b .r . dc effieijs- c a p .
IP .rcla tu s ¡n eap. fcemin<e.7 .3 0 .q- f . pee,
m ina, dam M a r it-n tu r , ideo F ’.ammeo
V e l a n t u f ,v t n o u erin t f t fem p er M a r i .
H
u m
m
ile s .
Q u a m u í s
v u l g a t i s
F la m m e o
v o x
C o d i c i b u s .
i n u t i u ü m
5
F la m m e o lu m
e f t
j
lu u e n a l./ a t f . t o : S e d e t i lla
m e t ió ,
tg
á
■M
*!f
m
i l
&
f u i t
C o l o r i s
i a , k
i g n o m i n i o f a
F l a m
q u o
M
m
q u i b u s
q u o
,
V
k
P l a m
c u i
k
e f t i s ,
i n f a ­
r e f -
Ñ
^
S e d
V e x i l l u m
v t e b a n t u r ,
q f
, d e
a d i e f t o
F
H
M
e i
D
e a
,
q a a o
A r i f t a
C
t i e s ,
,
;> G
N
C r i n i s
^ q u é_
e p ig ra m .,
I s b r »
e i t a t
e f le
,
A m a r illo - ,
L e -
a p u d 0 -1
C o n f t a t
;
íu p v a
F la v a
a r t ia l.
q u o d
1 ,
r * c é
m
F la v iu s
5
.
B i l i s ,
k
F i a v i
3 6 .
JE rsesd .
M
e *
&
C a p i l l i
C t o c e a
o m n e s
.
V i r g i ü u m
&
k
» 1 .
i f p a n ,
a n t h o s '
V i t e lU
p a r t i c i p a r e
á c
q u i a
a u t e n v
A u r e i
q u é
A i i f t a s
q u é
f ic u t/
R u b e o .
C r i n e s ,
5
A
L c j t i c o g r a p h i
c c e ­
p r o F / a -
woreddU nr.H ilpaniRrjarajOjRafeio.quiw
b u s
n o m i n i b u s
H
i f p a n i
f i g n i f i c a m u s i E e
r i llo .
y
l l o s , a c
E x
C o lo r e m
e f f e
Q
j
X
C b o le r .%
^
- i
p e q a t ñ a ,
r * c é
&
4 .
fic
F l a m
c o n c r e t u s »
a
F la u u m
S y p u n ts ,
y i n d i
F l a v a
,
3 0 ,
o m n i a
C a p i l l i
d i t
f i u e S a f f f l i
B e n it o .
C r o c e u m
M
.
fex
E t
1 3 ,
a p p c l l a u i t
C o l o r i s
q u é
e o r u m
fín e .
.
n o n
e f t R u f u s ,
A t v a
L a
_
a p u a
G
,q \ .\ x
V s r g ils u m
e p ig r a m
q u i
s p u l
F a jt o r u m .
a .
e l l a
t .
in
in
c u m
lla m
n d e
H i f p a n .
1 4 :
^ —1 —
M m i atas A 0 Yxmeee '
e o n a lg o d e V e r J
A u r u m
s X a n t b e
- u i t ic i.e a p .
la
F i ñ a
f i c u t i
,
C h o le
u id .
V
q u a
t a p .
F l a v a s , a , u m
q u o q u c
" d i t u n t ú r
f l a v a
q u *
7 ^ M
C la r a
V n d e
,
k
R u b e a
C o lo r a d o .y
q u e m
a d m
o d u m
,
A m
&
a ­
C a p i *
B e r .
C r i n e s
F l a v o s ,
a p p e l l a m
u s
m e jo s ,R o jo s ,y
R u b io s :
f ic
S a n g u i n
n e m
. k
P u r p u r a m
fe» t . V i d e
in f r a
c t i a m
, B e r » » r j 4 . R 9 j f a , y
f
n « r a . i o 8 .
S e d
k
B
« .
R t t
a*urpurco,riiipaii.zir»i»/-n<y
v.-.
p . f e e a , * , r a d i x ivuyci
R u b e i v
C .(
o )l ie er ri iss, ,da e
e qua
q u a tnjru
in fr a
P
u r p u r e o , H i f p a n * ,, C
o lo r a d o i
nam Flam m a,a qua nomen tra x it, k A u - ^ «a »». 1 1 2 . qua & R u b ea tinguntur.
r e a . k
R u b e a
e f t . V n d e
H i f p a n U s
W l.ii R u b i a ,q u t la s C a n d e la s ,
C o lo r a d o c ó m o
c i m u s :
e u a s ,o
v a
B r a ja s .
R . o m a n o r u m
C o n f u í
fís
A n n .
a b
r u n t
v r b c
Q u in fH s ts
5 3 0 .
,
&
L la m a s , A
C l a ­
e x
q u a
f u i t
,
V ’ o le n -
4 5 7 .
q u a
^
í t e m
A n n .
E t
p r o d i e ­
F ta m m in iu s
F la m m iu s
f .
m a
e X
5 5 6 ,
d i*
F l a m
F la m m a
c o n d i .
C .
k
i l i a
ñ iu s
F a m i l i a
C o n f u l e s
A n n .
v n a s
l u d e
F a m
L .V o lt s m
F l a m r n i n i a
p o s
5
í ^ o e t a i
S e d
5 6 9 .
555.
Ñ
e .
T.
I t e m
N e q u e
mi»
Caloñ e x
G r o c e o
t e n d i t
i n
R u b e u m ,
f
V n d e
Fia-,
Vedo I nst , H ifp a h . La A m a riU iz,
B e r m e ja
,
R oxa , o Rubia, f
F ia »
vere , <¡y F la vtfeerC iF la v n m e f l e . a u t
H
i l p a n . a p p e l l a t u r
r m n
n a m
f i e r i ,
R u b ia .
F la o u s
in
F l a v u m
V e r t í
:
H i f p a n ,
S:»*, H i z e r f t , Parar/e, P o n ir jt ,o V o lVerje A m arillo con.a go de Berm ejo,
R o xo ,o R ubio. 0|I Vihie Virgil.3.Gess>
¿ i . a p p e l i a i i i t
^
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
f iu e
F i a v e n t e s
K
K
á
a r ip o fa t ) t i r c a
i t t i t ,
d e
p
e z á -
, d c
9 -
a , d i l u c i o r e m
L a t i n é
a t u r a , k
h * c
u la t u s ,
:
m
8 4 .
q u o
o g a
M . / 7—
V
a r illo
I n d e
M
P u r p u r e o
E l C o lo r
F ía m m u le u s .
F l a v a
m
e m
i r i d i ,
A
A m
—e s
0 [f
M
F la m
P u r p u r e o
F la m m e u m
l t s ,
d e
F l a m
V
i f p a n .
F / «> w »n M
p e q u e ñ a
v o li t a n t ,
A l b o ,
H
e f t
e . I t b .
i f p a n .
G o l o r e m
a p u d
d i -
ft im
C r o c e u m
A l a r e s
a p p a r e t
f t a ñ a m
n o t a
S a n
u l a , * , f u i t
i l i t e s
a r » / T
G r o c c o
B e r s e d i£ lu t,o q \ g o
&
w
i n f a m i *
C o l o r e
p o n d e t
.V e r b o
f / a w
,
I
0<
S y p u n tin u m
i u x t a
a r iia l.t p s g r a m
F l a m m a
m
S e d
i
p a r a te
( H
u l a m
n u m -.q z .
d e f ic
H u i u s
m
Q e o r g .
i » » / f « í , D
i n
o L la m a
t n e u m
i a m
G
i>
e a
t is fa is S a b d ita s ( i\ .S u b ie £ la s ) e f e ,
q ,
A c a d e . C o lu m
P a p ilio n e /
, fi
f .t c it n > J
iV 0 « / ® ,4 e \ q U q
F a c e s
d i m i n u t i v u m
d e ,y ,C o lo r a d o .
C 'o -
í
F la m m im ifS
P b lo g io r > ,liiíp 3 n .L !a m
i U
i e . i d
......
q u e
'y^ a iV iíig rin ttm : Flam m ea te x u n tu r
S pon f o t : i a m
V ir g o p a ra ta q f t , - k a lib i:
P r e t liix é r e
.
e
c o n d e n í a , v t
. R
ptattCr al­
lata eodemp x s m .M a r i ij U ib . í t . e p ig r.
a r ill»
t i C
m
j x c é
F l a m
q
-i
e i ,á e
■, m
A nt,ifarf.\,ks\ze
H if p .y / F í/ S ;,# .
A m
i ' ^
a p u d
F e jlu m
Ja f G
¡ l a . y a m
^
C q l q r i s
I n f e ñ W
q a r a . p o . V e i ü m
q u Q
E
P o m p e iu s
771 —
F la m m e u m
*T
I t e m
fu p r a
i t t e r e
%
,
.
I n
e m
u m
D
'n í á r / a í j r ' / j i F l a m m c i G o *
A r t i f e x , T i n ñ o r , f e u
f : 7. ^
l i b .6 ,.
a s
F l a m
f . ^
a p u d C « / . « w - / / ¿ . i o .
P la u t .in A u t íF d r ia .iJ g
q u o
A
V a / . 5 .
m
e o lu s ,a ,
s d j l u t i o r i s
. í t e m / ( / a í W
J o
m
Q tiin ílitu
t .
í
A n n .5 6 1 ,
D e o r u n i : S « « / í í « / / < < » < » í « -
e i l j i b . i y . t a p . i o .
tn in p U v u tn
F J ^ m
itt
q u c t n
' i f e r a j a p u d C / f . í . A í a í / -
A
A
A
a p u d G / -
S c c u n d u t n
e a .S o l F l a m
F l g p i m i 'g e r a r e
z p x x A
F l a t r m i e ü s
.
A r c n a s ,
k
l< t> ,
t o .
-il
*i
‘»f9
VALCARCE N O T ó T -MAGNo^.
220
10 .
& n e fd . F h u e n ta p rim a \L iríu g in t. A
z .D ig l¡¡k 'p ü r er tte qais tnanartí.:fu e r it.
M a la s ju G c a a s , M a xillss, H iip . G a r i*
‘I-fl lib erta s l ó . D . d i iúre patro-J, i . ac
ü o j,M a xtlla s,o M e x itla i* » n eí prim er ^
f e r é p e r to tu m jD .ft quid in fra u d em pa
Bozo-. 5 M ilz d ié t* -q ü 8 d M ai»(H *íp ,; g t r o n i.k i U f i r ' f A fv a Flaviana a'píul
M anzana ) Gplorem , a c íiini*ituHh»em
V ir g il.y . JEtieid. A C oiw nia F la via n a
•referan t, f
E tC o /» « J » ¿.3 .d íx it,F la^ '» í P á lcftin je,(iu c'F /a c/a rfta fu it a F lavrb
. uenria-Sata ,q d z ia m m « u r u e fu n r Y F ia -''C " V c fp a fi 3noruxt'á'P//w /a»iV *fi.'íkaF -Í 3 *
u in tib u s S a tis.m e /siifa ciin ia e jl.H V p *cum a n tea Gá/aPeU dúSá Fuifft-’ta b H e r í»
A m in za n a rft Los Sembrados: h z c «nim _ d e in honorém + 'ib e tij C í f á i i ? ; dé' tjúa
tn atu ra,M ali C olorem C ro ceu m ,ac P u r
'in L i . é r fin a l.D J e CenJíbúsjSt infiactis
Ih te ú s M a ttb ie d p .t 'd .m a rci e a p .8 -A cpureum le d d u n r,: máxime fo Jed1eco fta .
V ir g .E c h g .4 : Flauefeet Campus K f í f 1oruth.cap-8 & fo q q .Ó - ca p .1 8 . & z x ,
/ a .P lin iu s iib»9<.cap.35.' í/rrfea/z a n t!
& z j . é y 23- 'A l Ite m F/awia»««»
J a r,d é quo i n d J .z .D .d e o rig .iu ris., •[[
. M ffe m P la u e fc u n t. «¡J H inc Q .V alerius Soranus apud A G c f iu m H b .i. m e .
F u it etiam F la v ia n u s m agnus ille C ó i t i A tti.o a p .ío . aiehati Q uos Tbefaures
•tantinopolitai>us J^atiiafcha, cuius la u Graeo nom ineapptllaram ui, prijcos
La
,
d e s e x t iiit iiP liq u p iH a m .ii.C .d e Epifeo
tinos F la u ifa s d i x i f e . N on qu ó d p ecú - - ( j p i s ,
C l e r i t f s .'k apud E uagrium lib .
nia conderetur F lata,fiue S ig n a ra , a q u a
•í.¿^/o.cap.4.ad qVrem'S. L«o P a p a fcrip
F lavum diftum p u taru n t; verüm q u ó d ; .
fic ceU breih illára í o . E p ^ o /a w ,q u a m
p rz c ip u é A urem Fiavum íeruaretur iu f í receptam , a c 'recipiendam tradiderunt
eifd cm . f A quibus.®.raria , a c G e lGelafttcs inC.bncilio Romanb xtlatua in
las , ín quibus aJiquid cuftodiretur , I f
ca p .SiytE ia .-i^ .itttn .E p iftola m .x^ .d ift,
d e m p ta , antiquiores Fauiffds appcWz- I 'T ióikiliC h a ieed o n en J.'a íír.p xS exta S y Tunc. 5 E '.F lau iales M ilite s jq u ix e r .
'nodm C a -fa n iin q p .a íiig 'jiq .'C p ñ til.T o
ti) ab ordiirarijs Fiavum V e x illu m fe«
'¡ita n .g .in pH ne.i¿yfihe tñ jécep .xra éla .
■quebanrur.
'
tus eiu fd fm 'C o n eili] Cbatcedoninf. C o A F lavo C o lo re orrum eft , F/4íi;/»,
u o rru b .lib i^ .v á ria . eap, íé .n u m .6 .
a , um \ & nobilis apud' Romanos F la v a
F u it e tw m o lim ilfu ftr is F ia tiia F am ilia ,
fa m ilia , ex qua - S f . L o r t i u s F la v u s, qCii
'ex qua ‘Go'nful fu it C aius f i a v i u s F i m f u it quaicus C o n fu í póft 'eieftds ^e¿'es
'4 r ia a n .a b v tb e con dita 6 4 9 . F m peratoannoab vth e'co n flita 7 4 7 ; & fécu odó, M tes qué p rodierun t F / a ó ía í Vefpafianus
anno z ó i . T L i'tiU s Flavas ztux.'z f Z ,
P a te r ,q ú i In ip e ra u ita b Anuo vrb .có d i.
qui L .L a r tiu s F la v a s .1 X, atxno-í33. L .
- g n ; C h rifti 70 I vfq u e ad Annum v r b .
Lucretius F/at;«» ann. 3 6 J . & J 6 i . M . N
co n d i.8 3 i.'C h r ifli 8o,?¿ fu itn o n ó C o n .
Trebonius Flavas zx\n. 3 7 1 . '& c. 5
í u l.T it u s F la v iu s V efp d fia ríu siiliu s,q u i
Ite m F /i» :a » .j,« W jH i(p .A w d ri//e,S rr
m o rtu o patre duobus annis im perauir,
me'jo.Rojo.O Rubio ;o qite tiene el C a b e. ^
cúm fu iílet íeptim o C o n fu í. k F l a u i u s
¡ lo ,o V ílo d t e/ieCelor. 5 V n d e apiid
D o m itia n u s, q u i m ortuo T i t o , ve x atis
R om ano; F la v iu s cognom ento fu il p
q u é C h r iftic o lis , Im p e ra u itan n . 1 5. íc
(quemadmodum a p u d H ifp a iio sP sjo , y *
d ics 6 ,víqiie ad A un, V rb . 84 9. C h n fti
R u b io ) fíe qué cognominatus G N e u s
S>7-cnm fuiffet C o n fu í d e cim o íe p tim ó :
F ia v iu s fd e qu o P lin iu s lib . J 3 . cap. 1 . Q
d e q u o J s iu e n a lijfa ty .D u m ia m S e m ia ad w ti.U bertin i filius , & A pp ij Ciaudij
MÍWíM(ideft,Semi viuum , S em im o rru ú )
S c r i b a , a q u o í u b r e p t u m
l i b r u m A ñ io n ü
laceraret F la viu s Orbem Vltimus.Sc fo r p o p u lo tríd id ic ,appellatum Jas C iu ilt R
tafsim antea F lau ius P rifc u s lu r ifc c n F /a v a m m ,a a th o xe PoW ponío in l.ñefultus,cu ius m em init P o m p o n iu s in d.J,
eeffarium. z .§ . pofleo cum Appius .D .d e
z.S .F e ru ittS .D .d e o r ig .iu r is. 5f C o n .
O r ig .iu n s . 5
A F/aüio enim cogno- S
fules qu ó q u e fuére ex hac fam ilia Fia*
m ine,originem habuit F lauiín us,a,u m ;
via T ir« / FIauitís Sabhíus Ax)xs, C h r if .
exinde qué d ifta fuiit ASiio FUuiana, -y ti 8 2 . T . F lautas Clem ensjA nxi.ChxiU
q u z & F a -.ia a a , ad reuocanda in Ftau- ^ ti 9 5 . M . F la v iu s A per a\nn. ’C h r if.
Uep-' A lié n a ta .d e qua in l . videamus,
ti i ? ü . pc cum M axim iano H e rcu leo .
i in F a u ia n a ¡D ,d e v físrís .l.tiim vjque. V
A ; I X .C o i iíu k A i Jf7 «z'/»í C o ñ fd tin u t
Ann.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
IZI
q a o
A rn a c u m
k a lijs I m p e ra b a t.F / a « i« r
V ile rtu s Con/iantsnus , q u i f u i t . o é l a u o
C o n f u í :
YJaulut íouiqnus . Im perator
A i i n . C h t i f t i 3 ^ 4 . a l . J 6 6 . F / a « i « J Valentsn ia n u s,
tla u iu s Valens Imperatore
A n n . i c q . q u i b u »
a d i e f t u s
eff; Y h u ia t
G ratianus Im perator A n n . C h r i f t i 3 6 7 .
a l .
S>: m o r t u o q i i c V lauioV a lentinia
f w p . i f v i j f u f t e f t u s c f t , F / a « i » r Valentini»
nus F iliu s Im perator A n n . 3 7 6 . a l . 3 7 8 .
F . x t a n t q u e Uuo Con/ttles Vlaag.An. ]
t4 '> i.- y ,: l .k a l i j s . .51 Szd k lu jiin ia ntss I n i p e r . r t m Viaums c o g n o n i i n a t u r /rt
prooemio Digeftorum , ac In ftitutionum .
A n n . C h r i f t i
M
a x i m
J 0 7 . 3 l . 3 0 8 .
i a n o
,
0
16
9
••
C o g n o m
t i o n e s
t i s
i n i s
q u é
;
h u i u f c e m o d i
r e d d n n t i i r ; V c l
á Y lauis
v e l
d c u j f i i s
S / a » / « r
p la u su m
dum q u é
q u é
;
p l u r e s
q u q d F / < i» » J
Siam s
v e
l e g e n d u m . ;
r a ­
e f l c t ;
f u p e r a »
f iu e
q u ó d
E x c e l lentem ,Splendi­
G o t h i c e
íi g n i f i c e t .'f i u e
q u ó d
G
o t h o r u m
,
Plau^ f i n t
a p p e l l a t i , v t plautut A tfa la rie u s A m a*
} ü s,Ita lia R e x a b A n n . C h r i f t i y iff* a b
a c
L o n g o
5 1 8 . &
b a r d o r u m
a l i j t V e l
d e r e t
q u ó d
l u f t i n i a n u s
u t
I m p e r a t o r i b u s
h o n o r i s c a u f a
p l e r a
q u é
d e f c e n
q u o d
,
C o g n o m
c o n f a n g u i n i c a t e m
f u i c e p t u m
q u e
;
f e d
p i o p t e r
ex
f e q u e n *
F auq , q u
k A u g u jli, k Cafares ,
v f u r p a u e r i n t ; d i f t i
t n o d i i m
R e g e s
P U u ia F a m ilia : a
e x
p r z c e d e n t i b u s
t e s
e m
i n a
a d -
n o n o b
e o r u m
I m p e r i u m .
T c f t e F a r r o r - e lib./j.de L in g u a L d .
g S t i n a i A b eo,quód Ignis propter /plendo,
rem F u ig et:F u lg or,F u lm en ,
Fuigur;
0
i u p p l e
d i f t a
f u n t .
^
E x
h i s
a u t e m
p l e
á F u l­
g u r,u ris,H R p .E l Relám pago, í n t e r qu»
F ulgarens,a,um , A nthoxcSypontino in
ly .rA a rtia l.e p ig ra , Verbo Fulgere- ib i:
P r d i er ea a Fulgure Fulgurew n. f i Item
t a q u é
F «
c o m
p o n u n t u r ; J p r * c i p u ¿
ü / ( X ,¡» ,a w ,q u a f i F u l g u r i s
C o l o r e m
r e
ferens,• t e f t e Cicerone de legibus, vhi F uU
gura N u n c i a F u l m i n u m ^-iH p-Rayosde
el C ie lo ) N u n c i a q u é l ó u i s F u l m i n a n ­
t i s . F u l v a d i c u n t u r : U u n d a F u lv a toais
miranda vi/a figura, 5 f F u l g u r v e r ó
e m
i t t i t
n v f t o
i.^¿
DlSTINCT.XCVI.CARXmj.$.BEATO;
C o l o t e m
V i r i d i , a c
N
F l a n i e i m i ,
i g f o ; H
f iu e
F l a v ú ,
i í p , / 4 < » a r / ío ,j»
Colorado,cñ algo de Verde, y N egro. ^
D i r f e r e n t i a a u t e m h z c eft ¡ q u ó ' j Flam meus e f t , v e l u t m e d i u ? , i n t e t F l a v ü m , &
F ' i i u ú , P u r p u r e u s
v i d . e ü c e t , k
C r o c e u s ;
H iip zn .C o¡9ra do,y Am arillo. R u b eícit
^
in im ,v t S a r.g u is,& O ftru m ,P ü rp ü ra v e í
fimul qu é F lauefcit v t I g n is ,v c lC to c u s ,
^
v t CÚ Phauorino Pbilo/opbo apud AGe/J
' B ■■Itumlii. 2 ,c a p ,x 6 » p robabim us infr»
m m .f e q Si d ixim u s/« p . rmm. p y - f i
>-> N t F la v u t F lam m eo C lario r e f t ,v t d ix i mus /W p.w«m.j)6,co«ftans, p r it e r C r o ’ c c u m .k P u rp u reu m , c x V ir id i & A lb o ,
\T F ronto,
Pbauorinus d . lib- x . eap.
X6 in m e d t a ,0 in
cqn ftituetim t. fi
H is autem a t r r io r , o bfuriot que eft Ful-^
£ v u s,a ,H m , cuius & ip ecicsm u ta titu r • (i
plus,m inus ve C r o c e i,P u rp u re i, V ir id is
VQ C o lo r is a d d a tu r , {esjiuiuasiFrovtoni
F y » p .v b i fic ait >dum a geretu t de R u b e o ,
R u fo / ju é Colore:F«/©,iir autem v id e tu r
de R u fo,atque V irid i m l/lusiin a lijs p lu s
c J ^ r id is,a lijs 'plus R ufi babere.Sic P o eta
, 'verbp rum .diligen tijitm us. F u lv S A qu i»
'i i j J a m d it s t i J a fp id e m ; F ulvos Galeros;
F u lv a m A urum
Arenam F u i vam ;
0 F u lv u m Leonem -Sie Bnnius inannaa
T Isiu s f u lv o f S r i d /'® ;i.H *cF ro n t* a p u d
A G elliU m d - lib .i- e a p .iS . Sed & Fu 1va
app ellatur O liv a : F u lv a q u i caput neo.:
ten tu rO H va , f
E x quibu? a p p a tcc
K
p u !g u r,e iu s qué com pofitum F u lv u s ,a ,
«f»,conftare P u rp ureo; C r o c e o , V i r i d i ,
A tt r o q u é C o lo r e ,k iuxta eum , qui ma-'
g is pr*ualec m utari nomina F ui vi Colo»'
tis apud H ifp a n o s, «f Si enim in h is
M
F u lv is prsEualetPurpureU s,Croceus q u é
C o 'o r* v t in F iílg u re .Iáfp id e qué. R u b ea ;
red d iSíH i'p.R ítiw í.jfl i Colorado, Rojo.O
N
R u b io .
Si.au tem his N igru m mifti
c e a t u t , v t in A q u ilis c tit H ifp ,if^ a r/ ev
ti». 51 S iv e ro N igru m fit parva tjiiaiiti
ta te ,v t in G a le ris , quibufdam qué. L e o :
nibu5,& A quilis,H i(pji*4rd6» «[f In q u i
b u s,fi Purpureus C o lo x n rag is e ffu lg e a t,
H ifp-£.M r»adoreddef)dm neft. ^ Q u o d
Clin F u lv is C ro ceu s C o lo r m agis elu ti
Q c c a t.v r in A uro Fulvo-» d e quo 3. R i ^ .
c a p .io ,t .
vt/Huit eum Auro F a lv »
n jm is, iE re que F u lvo )d e qu o Enniuá.
R
fupra erif F u tv u m ,H iip - A m a rillo ,e Do-i
rado, ^ V irid e vero , fi vincat jn his»,
q u z L a tin e f « / ü j vocantur» vt in G la u :
S
cis ia fp id e ,k O iiu a ,r e d d e s liiip-Vcrde*
0
0
\0
\0
80
T
5 f
S i a u t é
t c c c l l a n r
V
,
i r i d e , k
v t
in
O
C r o c e ú
l i u a
F u l v i s
a n
O l e a »
lrÍi(p .A ziltU 'ta ,!í\n O \eo ,H iílp -A Á eitei
e r i t e t i á , H i f p . h t e i t u n a d o . f i A tk lv u n
a , « w , o r i u c u r F f / / » a
R o m a u o r ñ
íiK >
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
in
f r u é l u , f iu e
F a m i l i a »
ia.3
V A L C A R C E -N O T A I M A G N z^. '
e x qua Confules « i e r i n t TrV«/ ’A » .
reltus Fuluus A n u . C h H f t o 8 ' j . & a h ú s
eovumdem nom m m ^cognom eirto A n A im o C h n il i l a i . qui fu it
portea ImpeTatot cognominatus A n tp .
«»»«» P»«», & 4 .C o n f u lA n n .i4 6 . 5
O riun tut q u o q u e a F u feo £»/«10»«»,
V r i n a m
2 6 .
c i e n d a m
e a p .
p a n .
3 8 .
m a s
,
P lin iu s
d e q u a
I t e m
C o lo r a d o , & c . - &
C
i f ­
P u lu iu s , ia ,
H
F a m ilia , e x ‘qua F u l u i u s p l a i t u s
C r » / 0 r ,
q u i tem plum L a citfijrlu tiotiis ip o lia a it , d e quo L i b s u s V»fe.'4i.
I t e m
F u l u i u s G u r u u s , qui fu ic C q h fu l
A nno a b vtbe con dita 4 3 1 . M i F f i l u s u s F a t i n u s A nn . 4 5 4 .
C N .
F u lu iu s
C e n tu m a lu s
Ann. 4 5 5 . M . F u l u i u s
F l a e t t í s Ann. 4 8 9 . S f r .
F u lu iu s N é h s .
A n n o
a 9 8 .
A l t e t
G
N
i u p r a , S c
^
H
'v e
Q ^ F s ilu s u s
5 P 4 .
N o b ilio r
F/a«»«»«Aiin.
« > » »
F la e c u s
A n n .Í 2 %
A nn .C hrifti
.
A n h o
¿ 0 0 .
6 1 9 ,
C \
M
,
F u lu iu s
F u lu iu s
V a le fis
i i g n i f i c a t
r d e n s ,
C a n d e n s .
q u e
e f t
A u r u U r . d e
- .S u a d e o
L
i
m e r e
.
Sc
,
A
,ic if
c .
A b r a fa d a ,
A e b r y / o la d a ,
e l F u e g o .
a
m e
^
A u r u m
S ic .
L a p i d e s
u m
A p e e a ly p . c a p .
q u o
, P r o b a t u m
I g n i t u m
X
t i b i
,
e n
i
P r o b a t u m
A r d e ,
Q u e m a d a
a
I g n e
F e r r u m
I g n i t i , d e
q u i b u s
E z e e h ie L e a p .2 8 ,1 4 , 1 ^ t 6 . & 2 . M a .
tb a b .c a p .10 ,3 . E t d e Ig n stis Lapsdibus
fg n e ,S ic ,
Q u an d o q a é vero Ig n itu s c ftjq u o d
v e lu t Ig n is, A c c e n d it,& Calc.^acit: q u a li
Ig n is N a tu r a m ,a c V im o b tin e n s , fiu«
Ign em M it'ten s;H iip a n . C o f a q u e ' C a ¿
A«i s r n t a , E n c i e n d e - ,o H e c h a d e f i C a l e r , y
r e liu m
F u lu iu m
A n to n iu m
primó CUn
F u e g o .
V n d e dicun tur D e i E lo iuletn A n .C h tiftiiii./ jS c portea Im p c4 I A quium , ac ^crm o I g n it a , P f a l m . t ' i ? ,
la to re m a b A i i i H 4 0 .
’
'
1 4 0 . &
Prow rrfe.rap. 3 0 , 5 ,
S e r p e n *
F lam m eo , irlau o , F u lu o q U e C t > - f e » I g u i t i N a w i r . f a p . a i , ^ , q f M a ttis
'u Q tib u s.d e qi3ibus'/« 0ra á w»»M. 9 5 . p ro . ^
S te lla Ig n ita ab A p u le io . Jc V inum I g
' x i m
u s
P í i S f e d
I g n e s is
e f t
n e u s ,a ,e u m , a b
f ig n if ic a t
t u t a m
I g n e
H
. M
h a b e t
;
v t
v i m
I g n e u s
e l\
V n d e
^ ---
R a d i o s
I je g e m
I g n e o s ,
h a b e e a p ,
e t i a m
i m
, a
,
i t a t u r ,
C o le r is
a m
^
Q
2 ,
l s b .8 .
C a p . 3 8 .
i n t u e i l t i b u s
,
I s
i f p a n .
A m
fs m ir s a
e jfe t
T a U l u s
u a n d o
s i
q u a d a m
q u e N a t u r »
P h i l o f O p h u J :
f e r m e c o n u e n i t ,V in u m
,v b s Ip o tu m
c o r p o r a .
q u é
v é r ó T ¿ « / i f « » i ' e ñ I g U e i
d e
F u e g o ,
q u i ,
v t
^
c e t i s , k
S o l i s
q
V a p o r e m
t t m
,
q u o
a u t e m
e f t
,
k
R u b e u s
lo r a d o .
q u d d
f
e f t , H i f p . / I w a W
V n d e
e t i á
d i c i t u r
i / o . y C o
A u r i i I g n i -
t ú , A p o c a l - d .c .l ,1 8 ,
q u o d f n a p t e n a t u r a
C r o c e u
e f t
m
I g n i t u s
Ñ a u m
k
P u r p u r e o
S e r p e n t e s
e . 2 y f r ^
I g n i t i
i n
i f t u . ; ! ^
S e d
l o c i s
C l y p e u s
k ' L a p i d e s ,
f u p r a
a l l e g a ­
P i i;
^
I n d e
q u é
f o r c a f s i m
A p u l e i u s
v t
M
a r t i s
S t e l l a m
I g n i t a m
a p p e l l a u i t , q u a :
P u r ­
A u r e a
p u r e u s , ' H
h a b e r e t ,
i n f r a
I g n s i
i j . n o H
N a b u m .c .
d e
C r o c e u s
Si
l i b .
p r o b a b i m u s ■ / « p . « . / ’» ' < < « » d . ; « ) ? « i , k C r o
Y
p a t e t
c o n f p a r a t i u c
e l l i u m
C o l o r i s i H i f p . d i - C o / o r
t i s .
n itts
in f e
I g n i t i u s .
k
A G
c a p ,i- . Q u o d
e J l C a le fa c e r e
E c c le p a fts c i c a p . 4 3 , 4 ,
Ig n e u s
S e d
a p u d
A t t ic a r u m
N
* , * 9 »
C o l o r e m
s
' n
,D e u t ,e .3 3 ,2 .S c
i a F *
E f t
P
y
i i o r , i U
, D « .
, D a .
I g n e a , E f ó f / . f a p , 6 , t t f . k
J g n e u m
a b
S y p a n f .
R e g u m
I g n e a s H a. . b. . .e . n. . .a. «s J,
» » « . « . 7 , 1 0 .
o
a p u d
t t u m
f j p - i . i y . F l u v i u m
I g n e u m
, ------------------- :------------- a " t u m
'i , I ,\ g n e a m
n a -
n i t u m .
C o fa d e F u e .
^
4 .
a lia ,
k
,
a p u d
d e
I g -
t
F e t u o t
i i p a n .
I g n e o s ,
.
A
I g n » » » ' C a l o r
q u e f a le
I g n i s
5
A u t Q
C u r i u s
T
p l e r a q u e
i t a p .6 0 .
a r t i a l i p i g r a . H
1 1 . &
v t
I g n i s
v t
g
m u s
e l a
' G o 1 6 t-.
I g n e ,
;
lib .
g o ,o
T
S c
i d , q u o d
P lin iu m
iiiuenio
u a l e
J g n it u m
A n n .6 i 8. C . F»i/'-
F la c c u s
, A
i f p a n . ' C o / a
C a l d e a d a , 0
Q
a
d e i q u i b u s
I g n i t u s ,
e f t
R m b r a fs n a d a , E n c e n d id a
_
Y
CíftfawinÍBj'^^nno 5 i ’4 . -& 5 4 1 ; - J
Essluius Flaecus A n n .y a p .H '-^ ^ 5 4 4 * '
'jj4 .M .F u lu iu s 'H p b s lio r Ann. ^64, Si
S e r . F u lu iu s
H
f i m i l e
q u a n d o q u e
c e n f u m
F
d i f t i n g u u n t u r
S u l p h u r e i S o
in f r a .
u i c
q ú o d
F u lu iu s
.
y a c i n t h i n i s , S c
S t c .S c
T u lu s a
H o r
'Phauoiinus apud A G e lllh m d. l ib . i
ta p . 2 ¿ . S t d eum a lite r R ubeat T o
n i s , a lite r S a n g u is , a lite r O ffru m ,a li'
i« r C roe»», & c . L ucanus lib . 5 p oft
prin cipiu m -.R u b e rIg n e u s in fic it ora
'l u e n t e s q u i'g en a s.
C u iu s C o ) o l
'tis e x ta n t E q u i I g n e i. 4 . R e g .d cap 2
A p o ca ly p .ca p .9 ,iy -q v ix
lib .
F u !u s o r ,^ g I u s - , H
» « m j H i f p a n . G o / < i sn a sC o lo r a d a ,
•
1x4
e f t , k
P u r p u r e a .
a r i llo :> f C o lo r a d o .
L V
T
E
V
S , A , V
M
. q u i d
é í l e t , l a t é
p r a
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
zis
DISTINCT.XCVI. CAP.-Xü1).$vBEATÓ.
A
pra declararúm eft á n á m .goi cniiis o cca
H ’fpán. h m ir iilo , quafi Chryftj ,fiu e
íione aw a w 9 4 . exp lica m u s ca,qucE íunt
A u ri C o lo tc m rrfetcn s. '5
Q u 'b u s
L u t íi C o lo rij.ca iu s fpecies eft P a llid u s,
nom inibus , k Cícera , fiue C ice rcu la ,
Sjum ,H ifp,A m arilh> ,P ajiz/> . C o m p o fi.
F lifp a n . Cicercha ,'0 G algona L eg u m ­
t u m i Palea,£ iH ¡{p. L * Pa]a, cuius C o ­
bre A iirci C o lo rís figuificari fo let. f
lorem refert ¡ q u z - G r z c c a p p ella tu r
Itr m V erbu m Ochrydo, ideft , P a lle o ,
A cb y ro n ;q u ó i Chryfi] , (iuc A u n C o lo PalU fco, quafi A urci C o lo ris f io , in eum
re m rcd d ic. f
Wnáe A c h y m ia ,2 a \ z a '
ve m u to r ,& c ,H ifp . A m .xrillezerfi , k c .
rum acC ruus, 5
Achyrodore, fíuc A como Oro. «f In de ttiam O chriafis, Sc
fb jw j,P a le a r iu ¡n ,( íu 2 Palearum Stabu
O ch ro s,id cñ i P a llo r, quafi A u ri C o lo r ,
lu m iH ifp .P ajd » '.
Inde Pd//#3, f»;
y
E t ab e ffcílu , cum P a lla r C o lo r tm ,
id e ft,Pallidus fio, & P a le z C o lo rem re­
animum qué d im it t it , v t c c u fta t EJiher
fe ro ,H ifp . A m arilleztrfe, H s z tr fe , P a ­
cap. 6 , 5. non concidat v u ltu s [tuus , &
rar fe,P o n er fe ,o Voluerfe A m arillo, o P a
P a llo r , qui faciem tuam o h t in c t ,a h fjiz o . C ic c . P h ili p .1 . S u 4 .1t, P o 'l í t . O ■
cedat d te. C ice ro . 4 . T u ic u la . v t P u o
u id . i.'d e A rte aruai'. P a lle a t omnis A dor em R u b or;fic Terrorem P a llo r , ( y
maiis : Color hic efiaptr.s A m an ti. 5
T rem or confequitur. Sum m i fo lc t P a l ­
Q i i autem ob aiiquid S u J a t ,& P a lle t,
lor pro N e g lig e n tia , & Anim i d im ifR u b e fc it, Pa!lidiim qué C o lo tc m profío n c j vc con ftat cx L u cilio apud S y fé r t j ve Am ans * cui k Pallidum Aurum
p o n tin .in 2. M a rtia l. epigram . O tiu m .
neccrtarium eft. ^ Eius frequencativü
I n e r tia ,(fy P a llo r eum ad P auperiem
eft Pallefco , i s , idem fig n ific a o s,iu x ta
red eg it. 5 Ig itu r P a llid u s , a , u m .
idem eft q u o d P a le z , fiac A uri C o ­
V r o p e r lih ti.e le g .t IEorum autem com pofita funt E x p a l.
lorem referens, f V n d e E qiius P a J j
}eo ,k E x p ille fc o , hoc eft , ex aliq u a rC
\iáü!í,ApocaIyp.cap.6,8. f Inde q u e
Com paratiiuim , P a llid io r , k Iu s. Fjj
P a lle te Plaut.irt C u r c.V id e n .v t E x p a l­
lu i. 5 íte m I n P ille o ,k lm p a lle f c o .
E t S u p erla . P a llid iJ sim u s, a , u m , d e
deft.in re aliqua.aut liifup er P a llere. 5
q a o O u id iu s 4 . M e ta m . Ora que B u ­
Inde etiam P a llid ita s , & P a lla r, H iíp .
x o Pallidiora gerens, f f Item dim tJ
m.srHliz,o Color P a ltiio ,o P a jizo , qui
nutiUum Pallid u lu s,a ,u m ,sp u d C a tu J
* Rubeus e ñ ,L e u itic.ca p -14, 3 7:d c L eIum a i Ortalum , H ifp an . A m a r illito ,o
r,vofí%\Cum v id e r it, k c . qu ifiV a lticu la s
D oraditixo v n poco A m arillo, Dorado,o
(H ftp , G ú ttA s fP a llo r e .fiite Rubore de
P a jizo .
lofihes, 5 I p í s que Palea: , k Sata
P R O E N T C E V 'S C o lo r ínter K u'¡0¿^
íam matura F iau efcu n tj M ili qué G ro beos ; ac R u fos com p utatu r á P h su o.
cei>&: Pu rp urri C oioren i referunt, vt di^ O r iñ o , <íy Proaton; apud A G elU um d ¿ i .
x im u s fu p.num . . f
P rzcip u c vero
libro i . capite 2 6 . V b i h x c P ro n to
P a l!o r (y t in A u ro .B iixo , k P a 'e a ) A u - p ad PhatxoTirium t N am Phaniceus.quem
ríilS eft.ac C ro c e u s,Hiíp./l»»<3)rf//o,D®tu Gr,ecé Phoinic.a d ix tfii , nq/íer efi.
r.iÍ3,o P a jizo : v ta p e tté probatur P ja l.
RutHu's
Sp a d ix P h a n ieei fyaony,
6 ; , r 4 : E t po/lerioradcrfiehn in P a llo , 0 ma , qui fa íiu i Gracc nofler efl (idelt^
re .Yíífi. O uid- i ibi i i . Me-tarfior. Bá*® fe ^ L a t'n : Sírm onis ) exuher.’ir.tia m ,fp U n ,
qué
fitn illim u s o ra P a tlo ro b it. *5] B u dorem que
Ruboris •. qo uu at'r
_
.
.
.fignificat
le s
x; aiirerri L ig n u m ,L atín 3.W3WÍJ k B ü . R / x r > í Palm a arboris ( H ifp a n .
x u h lliíp a n .B o x i P ü lid u ra e ft; A ü tc i
D á t ile s , de q u ib u s fupra nuroer. a * .)
qué C o lo ris j v t repetem us infra V erb o
- fo
r .,.
_
non'ádmodum
lé incoB i ? vnde SpaPadsdfor. «!{ D iin d e , L itin é A uram f S ' diers i f y Phsenici nsmeñ efl. Spadica
H ifp . Ora , G íz c é Gbrylion dicicur
enim D o n e s vocant á vulfum é Palm a
Wnde. Chryfetos, & G h 'y feo s; ideñ , A«T erm item in m fr u B u . H aftenus Fronreus , k plera qué alia, 5 ín te r q iiz
I t o 's p u d A G e iü u m . ^ Term es nmstn
przpofita O m ega , Ochrd.as , P a llid u s
eft Ram us cu m fru ftu , H ifp - Ramo con
Piiíloriim C o lo r, H iipan; 0 : h 'e , q n fi y fr u ta , 5 Q a i cum in Agrorum lim i­
Aureus , H 'fonn. Dorado, f í ícem
tibus figeretur , d iñ a funt inde T er-' >
0 :h r y .is , k O cbros, L atin é Pallidus.
ifiin u s, i , k T e r m in o , a s , cotum que
B
D
H
I
K
L
4
M
N
96
K K i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
cora-
»2
valcar< ;:e
7
c o m p O Í Í t a .
b i s
E x
F r o n t o n i s
p r a f a t i s
a u t t m
d e d u c i t u r J { « í* / « w ,S £
notoE
v e r ­
dictm ; de quibus infra fynonyma effe
P liz n ic c iC o lo r ís ; cui t ÚTnfit exuberan­
tia ,fpiendor qu e Ruboris •, v t.in fru ftu
P -iln ia n o n d iim Solé in c o fto ,íe q u itu r
Pbaniceu:» C o lo rem Aureum effe cum
P u b o ris fp U n d o re .F liíp . A m a r illo ,y
Colorado ; im ó Purpureum , ac Sangui­
neam cum A u n fplendore, íiinile Lúteo,
F lam m eo ,Flauo.ac F u lvo,de qnibus f u ­
pra áw -Py. 5¡ N á FfeaXiO/ax G r s c é .id é
eft,qu od L u cern a,L iiin é,fiu eL u x,H ifp L u z.
V iid cG ra cu rn P h o in 'x , vetfis
q u é O í ir. O í , L a tiré Pb tefiix * ideft,
R u ber C o lo trv e l res R u b ti C o lo ris í vel
e x S y ria P rx n ice . vt la tio s infra d ice ■
hius. y
V n d e G t í c é P b o in ic íiw ,id é
eíl, quod R u bete C o lo te P h a n ice o , Sanguineo , L u c is v e s q u i eft P u rp u re u s,ac
C r o c e u s ,vt fx p é diéfum eft. f i E t a d ie & 'm i.P b o iu e e ii. E en'os. f i Vboini-.
ttos,ou. f Phoinicos-ou. q Siue V b o i
t>Í0f,0’4,id c ft ,C nelitus Sanguiilolelirus
T r u c u l e n t u s *[[ I t e m P f e a i , » V í i » / } P h ®
—
•
n iC 'U- ! : P" u n i ■
c e u s , &
P u n i•c u s
(- de
q u o
41
B u m
. i o
,*■)
guineas
n ic o .k P
v o /
p u r a r e , ( l a b o t e
d í f t , P a r / i K r c « i
81
R u b e r ,
A
S p a
B
D
tí
F
y..
G
K
S a r t
P u t p i r if f a r e ,R u b e f a c e r e , R u
S . i g m i i n e
t i n g
•'•é.
5)
M
Pboin¡K .is, id o s , i p f c P u r p u r a
diciturjPá'.us qué Ruber, k Ságidneus. v t
El ib riídc m , k S d . ’ rto (id eft ,G la n s,
fiue P a lm e fcemn® frutius ) P b ' . i t t i t O
éa/a.v»/; Larinizirum , P b á a i c o b a l a n u s , Q
Purqureus P 'ma: Iruclus; H i'p . E/ Da
t i l Colorado, y A-n xrsUo. 81 Q -ia d h u c
V irid is Adipfoi appelU tur,P/i»./(fe.i 2,
c a p .12 , fi E t a b e i s , & L o p b e i(iic R ,
C o llu m , C tifta , F,iftigium) Pbainicolo,
_póoí,idtft,habcns C o llu m , C tifta m ,e x treiniratcs ve P urpureas,R ubras,k San*
gu in eas. f P b o m i c o p a r e i o s a b é is , k
»
P a ' ' e i a s , a d o t (ideft. Bucea G e n a ,M a x i.
lia ; H i íp , C a t n 7 /o , o Me®///a) eft P u r.
p u rea s, R u b r a s ; Ph® niceo, Rubro qué
C o lo r e Pi(Sas;Purpuri(íatas qué habens
B u ce a s, G en as, k M axillas »de quibus
I n d e t t i á
P l a u . i n
T
n i.I f la s
B u c e a s ta m
b t llt
P a r
b ib e s .
A iuperioribus quoqUe , k P f ír o z (id
eft, A / i,P í« « a ) ortum e ft, Pbeinicopte.
ro s,L at in •Pbanicopterus ( H 1fp . a F l am •
p u r ijja t a s
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
T
V
íi8
e o
C o lo r e , í / a i « w í r t f o ) e f t q ú é A u i s
P h zn iceas , R u ben tes , Sáiíguineas que
habens A la s , feu P en n as , á R u bedin e
Pcnnariím d i¿ia;cu ius L in gu a fu itin ir i■fici í'aporis, ac Rom anorum epulatum de
lit iz jt e f t e A p ic io
P lin io lib -'to , cap.
4 8 .V tr u m q u e M a rtia lis com p rch etiC it
h b . 1 3 .« p ig ra ,P b itn iso p teru s.jo .h is ver
f:bus> : D a t m ib i Penna Rubens nomen:
J 'e i L in g uaG u iofis H oflra [a p tt Q u 'd ,
ft garru la U n g u a fo r i t i 5¡ F u it enim
P h x n ic o p te ru s m ^ n t is m agn itu d in is,
lu u e n a h s fa ty . H
Scyth ica v olu cres,
0 P b an itop teru s in g in » .
Ite m d i
citu r ab e ifd c m ,k 0«»*a,i. Cauda; H if p .
Co/a,Pfeí/uifwrfeí A u is ; L a tin . P b an i»
ideft, Rubram habens C áu d a m rid
tam tn z fta te í h yem c ve tó m u ta to c o lo ­
te ,E ty th a c u s , ideft , Rubecula d icitu r á
G r z c o E ryth rain o m á f,!, a R u befceiido,
quam Auem effevrdunc, qu® & M osaci.
¡la ,S iío p b y g is ,k S ifu ra , d ic it u r ; H iíp ,
C b ir ib ia ,M e ta z illa ,o P e z p ita .
Item PAoiií»® ,Latiné P h a n ix-, q a o d
e f t , ipfe P h x n i c e i i s , P u r t m r e u s *
R u b e r , S a n g u i n e u s q u é Co 'oe.
Sed
& A uis eiu fd ém C o lo r is iH ifp , A«< P h a
» '> , qu® & V n tc a , & diíColor d icitu r
apud P lin iu m lib . iC!.eap.2.do qua Clatt
dianus P o tta
L a íia n tiu t, f i Ite m
F luuius Fhíflali® in A fo p u m P h z tiic c o
C o lo r e ir.flucnside quo tierod o tu s, P A i
n i u S l i b , 4 . c a p . 8.
S tr a b o I t b .g .
qj
E ft etiam Pfeawf® H e rv a eiufdcín C o loris »quam re-étunt effe . qu® G t a c é
R 6 om Latin .R fe«x,Hifp. G a w a
, qu*
iam m atura P u rp urea eft C m c e o C o l o ­
re m ifto,m áxim e fi pluuia aípergatur, f i
E ft etiam P h z n ix Hordeum M u r in u m ,
quafi M u tice lin d u in j dé q u o P iaius
¡ib .2 i.c a p .fin a . íecandum a lio s ,d « f« a
S te r ilis . ] Ite m M o n s Curi® in Afta
iu x ta Ptólom aum i q u ó d P h x n iceu m C o
lo iem ré d d a t, f i Eft q u o q u e P b a n ix ,
Ó p p id u m in eadcm In fu la ! fiue qu o d á
P h z n ic ib u s » fiue quód iuxta P h s n ic e m
M o n tem jin Ph ® iiicea, R u bra qu é térra
con ditu m f i c : nam k H ifpani diciinus
M oK í# ,Pífía,o T ierra Berm ejos,qüx funt
R ubri C o lo r is .
P rx te re a F b o in ix G r s c é , eft P a lm a
R ubra ipfius qué Ramus. 5} V n de P b o i
nicon idcm eft , oüod (P.i!maium ea -tm dem Palm etam -,H iíp,Palm ar. 8¡ F b o iwim
,0
Hero v eth i Pboin zo .P h o s
n - , ^ , id e ft, C r u i n t a r e , P u r ­
S u fi-'u r .d e r e ,
m agn^ í.
,0
0
5
130
DISTINCT. XV. CAP.Xuij.§.BEATO.
n icite í,L it'm .P h a r iie ite s eft ,W in a m ex A teú!,a,eúin,S¿ Ph*n> eius,a. tum , ifiguificat ea,qu® (Unt Pli® nicei, Purpurei qué
eiíd em . «ff Ec F b a if t c iu t .a ju n , Q u o d
-219
efe ex eiíüem P a lm is ,H'(p> C o / j de P a l
n a ,g D i t i l . ^ A pud nos autem Pí»/wa, g
ip liu i qué fiu ñ u s non p lsn é inaturus
C 'o c e u s eft, H ilp - AmartUo ,0 P a jiz o .
^ E itc tia m FfeaníAC.E/afí, Palm a A . 12
bies
5 P b a n ix autem T h a la ís ica ,
e lt Palm a,fiue P lan ta M arínai ^ P b o i
« ; * q u o q u e Gractc , L it in . P b a n i x e k D
iromen P to p riu m filiorum A gen o ris ; Sc
N e p t u n í,& L y b is i de quibus f u p .m t n . i ,
46. y
Item nomen patronim ítum d e ­ E
notans id , quod eft e P h s n ic e prouin cia ,d e qua n u m .fe q .H iíp . Cofa d e P b a tticia,q\ioá in plurali variatur Pheentees,
eia.
^
Vnde
eft S fí/ á ,quam
M««or«w K rU tn vocant : qu o d T h ales Q
P h * n ix eam primus n ota u erit. 5 Item
■ V « » i« r veniens é P h sn ie ia in tet bruma­
|-I
lem o rtu m ,& m eridiem .
'qoj
In de etiam d iñ a eft Pbanice S y - is
prouintia in A fia , lü J e * conterm ina,
G x c é P b o ia ica ,d e qua in /. i .D « cen[i. I
bus.Si Gene f.e a p .
3 Efdr-a.eap. j .
7 - & 8 . & 2 M acbab:cap.3.'
0 > 4 .8 .á " ici.Aiiorur» cap, l i i5-d^ ■N
2 1 0 “ 2 7 . ^ E^c quibii". probatur cfle
Syri® p itc e m .C s le f ir i* , P aU fcin * que £
Confi nem; Quam k fi á p r if a t is A gen o
ris k N:p£iifii liciis fi. js aii) diftarn pu- .
ie n t : verius eft á Phseuiceo, Purpureo M
q u é C o lo re ap p ellatam ,vt tetig im u s/» :
p / a n u m .a é . vbi a ílu m e ft dc .Syria. ^ . .
Q uem adm odum á C 2I1 C o lo r e , de quo N
fu p .d n it'n 69. d ié ti eft S y r i i a l i á pars;
quas vocatui Caelsfytia j de qua in p rsfa- ^
tis lo c is ,& a lijs. 5
E t a b A lb o C o lo
re,Syri® alia pars,qu® vocatur Leucofyrid • fiquidem L eu co s G r a c e idem e lt p
qu o d A b u s,vt dixim us fupra num . 8 9 .
^
Probatur prasterea Syriam P h s n i'
c im (qu® ík sy r o p b a n ie é cogp.ofhmat\ic 0
M a r c i cd p .-.d v e r f . i a . ) didurri fuiÍTe á,
Ph®niceOj Purpureo qué C o lo re :; quod
. in ea prsciofifsim ® Purp iir* conficeren­ R
tur,vc probatum eft/a/»rj n U m .s i. y
D e in d e ,q u ia oiiinia verba, k nomina nu _
meri praecedentis beilifsiirie aptantur ^
h u icp ro u in ti® , qu® app ellatut Gr®cé
PboinieCi qUafi Parpured : quem adm o­ - p
dum P h o in if/, G'-®cé , Latine Purpura
e fr. ^ O m nia qué numeri pr®ceden- .
iis Purpurea f o u a n t : é quibus P b a n i- V
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
C o l o r i s , k ea,qu® funt Syri® P h s n ic e s ,
q u r exinde Pfearjicia a p p e lla tu r , quafi
P aep M ffa apud Im peratores in i. i . C .
qu i a ta te .v e l profefiio. fe excu fan t. l ib .
1 0 .[u p .n u m .4 9 .q n x etiam D a rio trib u ­
taria C ilici® aimiimcrata eft . fecu n d u m
N e b r ife n i. «([.ítem P h a n ijfu s ,a ,u m ,i.
V e r b o P h oir,¡J b ,\á elt,P u rp u rO ,P u rp u 'r':j'o,SiC.de qu o num, prae ed. pofi prine.
p ro p rié idem eft, qu o d Purpureus, P u r purijfatus, Scc. cfim a liq u an d o fign ifi-et
id ,q u o d e ft é Ph®iiice pro>i>ntia,Vpl a d iacentibiiJ. V i r g il . lib . i . P£.ne:d. H .*nc
P h a n ijd tenet D id o . *(J M u lie r q u e o la
huius regio n is,cu iu s filia lanata e ft. M a r
'd .d .ea p .y.d iierf. 24 - a p p ella tu r S y ro phsniffa. D e n iq u e P h a n ix .S c P u rp u ­
reum C o lo re m fig n ific a t, k c.i on® lur t
P u rp u rei C o lo ris i k ortos é P . s n tce
p ro u in tia, v t la té d iñ a h i eft num.prae edi
e x medio.
E x q u .b a s c o n k a t i s m
P i i a n k e u m
C o i O
^
lorcm Purpureum effe O b fta re tamen vi
d e tw P H n iu s 'ib 2 I .f0 p . 2 / d iftir.g u e i.s
P h zn ice u m C o io re m 3 P ir p u ie o his
v e rb is : A u t Pbanieeum b a b - t F 'orem ,
a u t P u r p u i- e u m fiu t
p o n d e t u r
t u r a
p r a
P u r p d r e u m
n u m e r i s
d i l u t i o r e m
L d S ie u m ,
P h z n i c c ú m
e íT e j v t
m
i i t i i n i i H
Í
‘« e d r c f
l u a p t e
r.a
t(t
l u -
p r o b a t u m
p r z c e d e n t i b u s
A u r e o
í f
c o l o r e m
e f f e
t a m e n
i f p . C o / o r a .
dom efélddócon A m arilió ,0 Dorado .-vt
videre eft in nubibus S o lis m atuririis,
iiefpertinis qué radijs r u b r ic a tis , H i 'p ;
krreholes-.Si in Ig n e , Fiarfia, k L oce , á
qua,G r® cé Pfe9/, docuim us f u p . humi
i o i .p l c f a q a e d e tiila rijk inter alia P b t niceus,Sc P h a n ic iu s,q u x id .q u o d P u n iééuitSc Pu niciu s fignificare tradunt lex i
co grap lii;
Er quideni proprifsim e : v t ch‘'m o f./ p /
tendim us d . n u m . 102 .a G ®co I b o s ; id
éft L « a;,oritu r P h o i n i x G ic im ,r r u ta t!s qu é Ó i in C )e,L atin um P ¿rf« í® ,quod
k P u pureum C o lo re m , k e a , qu® /unt
P u rp u re a ,fig n ifica t, k O rcfim é Syriá
Ph®nice¿ex qua tra.rerunt originem C a r
tiiagineiifesi 5 Inde P h o i n i o s G r z c c ;
idem eft quod'P)i® niceus , liue P h x n iclu s ,P u n ic e u s .P u ip iife u s ,R u b e r, Sarigu tn eu .s.kc. *([ Iteni originem trahen t
a P h s n icib u s:
A quibus tuin o r ig iiiiift
232
V A L C A R C E N O T á E M A G N J ’;
ncm düxetin t C arthagin en fes , detrafta A thagín cnííbu s cbntem nefetur , L fu iu s
Hb. i 2 ! Q u i Punica R elig ion e Jeruata
H afpitationis , d i á i kint P « n i , quaíi
2)1
P h ií i i.
Vnde C a tth a g in u regina
D id o
a p p e lla tu ra VirgiH» d.
¡ib.t.lE neíd.aW ato íupra-nBBí to^.i»/?ne. 5T E t P(ínus,a,tMt .'iAzm eft, quod
Carthaginenjif, e- V ir g iliu s eodem lib.
I iPci««»í qu: feroeia VáiniGorda,ideR ,
C atthagínenfes o rtí iP h z n ic ib u s .
5
D
P a n i dirninutiuum eft Pcutultis, a , utf¡,
id eñ jP a tu n lu s Carchagin«nfis,H¡f.Ca»<
tbagintfiUa. 5 V n d e P la u ti fabeHa E
P a W « » ,d ic iru r,in qua H anno, fiae N a
fías,H iíp. Enano Punicé loquens intro­
ducitur. 5 Inde etiam G rs cu m P é o i« « ¡L atin itati qu é donatum Pba
deropta qué H afp itatio n is ^
P a» iffts,j,a » í,id etn eft,quodPnrpuTcus,
R u b e r,S « » ¿ » i» f« í,& c.tu x ta iU u d M a r ­
ci Varronis lib.^ .de L in gua Latm a-.Pur T t
pura ¿ P a rp a ra tnarina colore. Pceai- “
cum ;quedk Vaenis primtim d icitu r alla­
tum .
f Item quod eft ab ei ídem Poe j
nis > fiue P b z n íc ib u s . *¡J V n d e dicun ­
tur P««»’ía P u a/w ín ía N um id ico la p i­
de fttata. U Ec Panica a bioh n é;V en - K
ía rex u fla n sé P h zn icib u s , inter brum a]em So lis orlum ,& m eridiem iqui & P h *
n ix d k it a x ,d ,m m .io i .i n f í n e .
M u­ L
tatis qué O e in V ,v t dixim us fup.num 5 3 ,exortura eft Pttnicus,a,um , quafi P « nita»,vel Pbanicus, quod & ea,qu a funt M
ex Pcenis , fiue Carthaaincnfibus , fea
P íiz n k ib u s .fig n ific a t ; & ea , q u s funt -kj
Purpurea. *[¡ Vnde Punicam [BeUum,
cura Pcenis . íiue Carthaginenftbus geftum , « Punica Cera , é Pcenis , qua Q
P u g illa res ad E p jfto la s.ft L ib e llo s fcribendos conficiebantur. L eg e M e r tia h '
lih .t4 .a b e p ig m .3 . ^ Púnica Pides, P
in Proverbio , q u x leu ifsim a , faciliter
q u c ,o b communemPcenorumperfidiam, ^
frageretur.Salluft.itsIugartb.C om perio V
Boecum magis Punica p id e, quam ob ea,
qu£ pr^dicabat,k.c. 5 Sed f i Pooijie
ius p e fiu s H h .14 .d e Verborum veterut»
fignifieatione ad médium in q iiit ; P««ía
~cuntgenus L i l i translatum i Pañis, l i $
etiam appellabant Probum-, quia erat
eteteris fu au ifsim um . H t z Ezñví%, »g
P á n ica P í.? « a ,id e ft, Pcenorum .fiue Car ^
thagincnfium , V irg iltu s lib , 1. Punica
Tdegna v id es, f i Pesnha B e lig io , qué y
í c i & i ! q u ó d L eu ítev ¿ Pcenis , fiue Gal-
-y * f
7 ^
A
-•
r » . . . . ? ______
».
ab A m b a le eflt f i Item P u nicum Sa­
gum flá z ñ , P a n o r u m , (iuc C a tth ag in en fium»de qu o V ir g tl.ltb - - lE n e i d .& H o
ra t. epod. 9 . f i IJem qué fignificat
P u n ica n u s,a ,u m ,C ice r- pro M u r e . Stra
u it p ellicu lis hadinis Ueítos Punicanos,
id e ft,e x regio n e Poenorum , fiue C a tth a »
ginenfium a lla to s.
Q u o d autem P u n ic u s ,a , u m »idcmfO^i
fit qu o d Phíenicus , Pu rp ureus , R u b e t,
Sanguineus , H i í p . Berm ejo , Colorado,
E«X9,o R abio: de C o h r de G r a n a , Pura
p u r a , o S a n g r e , pxxtex fupra a lla ta e x
»aOT.’’ i0 2 . p robatu r ex fequ en tibu s. ^
D icim u s enim Grana Púnica,qx\6d R u b e n tjO a id ia j lib.jy.de Ponto e leg . i 5 ;P «
nica fu b / e n te c c r tic i Grana R ubent, f i
E t M alum Punicum ,H i(p.Granada,v\on
eft d iftu m ,q u ó d a Pcenis, fiu e C a r th a g inenfibus ad nos translatum fit. <g C u m
p rzclarifsim ucn c o llig a tu r iuxta nouam
H iíp an i* C arthagin em » v u lg o C a ríB a gena,íx\ regno M u rc e n fi, v u lg o dr M urk
«»a;diíta quafi M u rícia , fiuc M u rice iii'*’
f e fta ,d c q u o / a p r j k n u m . j : eo q u ó d
P h x n ix ,P a I m s fru ftu s,d e qu o fu p .n u m .
1 0 2 .ad fin e m , p rz d a ru m qu é M a lu m
P u n icu m , P h zn ice u m , k quafi M u rice,
Purpura ve tinftn.m ,apad M u rciam c o U
liga n tu r. ^ V eru m q u ó d A ía / a w P a ­
nica)» Purpureum , P h sn ice u m qué fit;
adeó vt H ifp an é d ica tu r:C«/«rado,co»»a
vna G ra n a d a ,im fte tu r q u é R o f* C o lo -;
l e m , H ifp . exin de P « j« . tefte M aretal.
lib .i.e p ig r .% 4 -.A u t im iU ta b r tu is P u a
nica M a la R eja s.
Sed ñeque M a iu m P u nicum , apúd
H ifp a n o s G ranada, a G ranis ipfius d icJ
tum e ft , H ifp . G r a n o s , v t a liq u i g ra tis
exiftim aru n t; vetum á P u rp iira ,H i(p a 4
né G ra n a ,d ifta q u é GraM4£Ía,quafi Pur-,
püxc ,H i(p .id e C o lerd eG ra n a - ^ I p fa q u é G ra n a fe n jíj C iu ita s ,S i R egn um ,
H ifp . C iudad , y Reyno de G ranada, do
qüOfum recuperatione in ExtrauH g.Coa
p io fu s.Io h a n n .2 2 .d eT u d xis, x^ S á ír a .)
ab H ifpana G ran .» , L atin é P a r e a r a , f i
E t a P u rp u reo C o lo re d ifta fuiir;'5il q u i
bus n o b ilifs im a 'terra Purpurea inucni-'
tur ; e x cellen tio ra qu é to tiu s H ifp a n iz ,
f j P u rp u ra , Si Purpurea tinguntur : Sc
P tscla tifsim u m c o u fic ita iPu rp u rifju m i
9
3
de
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
»5}
DISTINGT. XV. CAP.Xillj.^.BEATO.
de 51UÓ poftea, H i fp-^ti/foFo/j A rrífeo/,d A
C o lo r p a rala C tr a ,q u o foeminarum g e B® PUrpuriííaiitur. 5| V t iu tié , & re ,&
nom ine M a lü m
H ifp an e Grai,írfa,c<^ uom inentür, pro armis q u e , &
infígnijs prst fe ferant,in qn ibus funt n o .
hi\iotz Purpurea, qu® & P u n ic i d icu n ­
tu r,vte * p f® ce d e n cib u s p a te t, 8f D e in ­
d e,q u ia P i» w a w ,H ifp ,C a i« « f/a , 0 M aw z in a etiam P u n icu m d ic it u r , O uid iu t
lib . q.Ya/l. P u n ic a , q ita in le n to co rtici
Pom a reg u n t, 5| A t P o m u m , & A u '
re u m .k Purbureum eft tvn ae cfiam d ic i­
mus H ifp an i perai¡lohbmaííam;Có/o>*a.
do eomo im * M anzana. 8f Q u em a d ­
É
m odum P u rpurea M ali P u n ic i grana
G to c e is te lis y e ftiu n lu r. Purpureo q u é ,
k A u re o co rtice .
'joy
In de P uniceus , a , U m , idem eft<
q u o d M a li Punici C o lo re m referens,qui
eft Pu rp ureus • k R ofeds A u reo m iftus. H
Q u o d pr®ter iilpra a lla ta , probatur ex
k iir g ilio eelog. y. in p rin e, vbi fu m it;
L en ta S a lix ( H ifp . S a u ce ) quantum I
P a lle n ti cedit OHatt (■leg e iupra num .
5>8.& t o t . ) P u n ice is hu m ilis quantum
Saliu nca R o fetis. 8Í
de qua
V ir g iliu s h ic , k P lin tu s li b. i t . cap. J .
eft Salicis dimirtutiuum* f ' R ofetum L
vero RofarUm locus , vel p o tiu s arbor,
H iip , R o fa t, vel ipfa R o ía . ' 5] Q u »
dum Ptírt/tíadicuntU f i V ir g ilio , a p p a ­ M,
r e t , , idem e ffe ,q u o d P a rp u re u m ,k Rofeuroiac idem ,quo d Gr®cum
V ha iitieeos, & L atin o m Pfea«/f/«/ de H
quibus fupra á num , lo l,* tefte AGtUio
lib .3 ,c a p .9 . vbi agens Ae Equo Sciano,
in qu it iE a w Equum fuijfc dicunt m agni O
tadine inufitata , ciruice ardua , Colore
P h d n itiO ,F lau a
comanti I»fe4,iJ eft,
C r / « a :H if p .C f r » ija , 0 C r in . V ir g il. ? .
geo rg.in princ.Df»/iJ l«fea , & c . 51 Ec
ibi idem A G e lliu s in finé : Itu n c Equum
C.Eafttts v id ijje fe A rg is refert ,hiiud
cred ibili p u U b ritu d in e, v ig óre que , 0
Colore Exuberantifsim o- Q uem C o lori R
nos (fica ti d ix i) P aniceum , G race pa* ■
tim Pbotniea.ali] Spadica appellant-.quo
ritam Pairad T erm n t x arbore cum fr u c
tu avulfus S p a d ix d icitu r. H®c A G e lliu s , quibus concordant eiufdem V e rb a
allata eoiem num ,toi,v\o\ etiam de Spad ice,S cT erm ite. a[ C la ré qué apparet
Pbieniceum ,Sc Puniceum idem effe.exu. V
B
C
D
É
G
K
,0
p
a
S
T
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
berantilsim o R uboris C o lo r e , & fplen :
d o re ,v tin Ma/o P u n ico ; q u o d k hic i
Vlaao diftinguitur,de quo fssp. num .gSj..
v t h o c m agis aUreuni f i t : P unieum -verd
m agis Pnrpureom . V ir g iliu s l i b . 5. 7Eneid. dnte med. P u n iceis ibant e u in B i
tempbra T a » / / ;id e ft ,F i« / i (p ro Vt a lia s
le g itu r) H ifp .
, 0 C in ta s . Q ua:
frequ en tifis Purpure® funt C a n tic .c a p ,
4 .3 . 51 Q u o d fiT a w a / ,H ifp ,
o T u rb a n ieS iéfíé v e l is ,k P u rp u re» fun t.
«[f Inde
eft P u n ic i C o lo r is
fieri,Vel fp le n d e fc e rt, ¡f Q uem adm o»
dum á M a li P u n ici F lo te , H iíp . F lor de
la G ran ad a,qai k M e d icin » , k T i n g e i i
do v tiIis.e ft,G r ® c c ,k L atin é
co m p o n itu r B a la u ftin u s, a , um-, q u o d
eíu íd em F lo ris c o lo te m t e f e r t , eb d em
ve T in ñ u m .
P h z n ic e is , P u n icis, & P u n ice is *
quibUs in prarcedetitibus á » « w .'fb 2 ,p r o
xim a funt Rubeus,ea,etsm ,U t P.ubtr,vra»
b r u m ,H if p -B erm ejo, Colorado, R o x o , i n
de qu é Rubiocm quibus & fi A u re u s C o
lo r qu an d oq u e tn ifce a tu r.H ifp . km arU .
R o:vin cit tam en P u rp u re u s , k S a ilg u i:
naus , v t f in t , H ifp * de C o lo r de Grana*.
Purpura; 0 Sangre, f i O b fta re tam en
Videtur q u ó d hom ines Aurfeis C a p illis *
ipfi q u é F lau i C rin es R u b e i,R u b ri ve a p
pellént& "r,k L a tin é , k a p tíd alias fia tio n e s .H irp .B e riw íjó í, R o x o sjs Rubiqs-eot
quibus deduci v id etu r in eis p o tiu s A u-,
reum C o lo re m viricere. 8 l R e fp o n d efiir tamen e o s R u b e o s , R u b ro s q u é d ic i
non a Flauis C a p illis > verum á P u rp u ­
reo , Sanguineo qlie faciei C o lo r e , gc
q u o d ipfi C a p illi P u tp u reU ra , Sa n g u iti
neum qué C o lo te m im ite n tu r, ,& <^oJ
dam m odo ParpW rei lin t, V ir g il. G e o r g i
t.
pro Purpureó poenasdit StyBa C a p illó . 8 Q u o d k cVc'íeqüeíitibii^cla-í
riús p a te b it:(iquidetfi Rfcfeor,cr//,'^qno
h® e , k ieq u ch tia deducufitlir ( G r í c é
Ufuthrem atH ei Urtithrbtes ,4 q ud Brub 'efco ,k dem pta E ,R « feo h ,k a lia ) a C a d
dore N i u e o , A lb o ve d iftin g u itu ra p u d
O uid. 3 me ta m ,ñon loñgéd princ.cpXi ib*
quens de^NarcilTo in q u it :Oc/x,(íh ift.N i*
ueO m ix tu m Candore Rufarem . H ijp siii.
Blanco, f 'Cülórado.
f i k d k dlftin-'gu itu r Rafeor á P allore,H ifpsn c A m ari*
/ / iz,v t videre tB L é u iii.c a p ^ iq : 3 7 .fU '
pra num. i o r , VallicH las P a llo r e , fíué
Rd*
0
41
V A L C A R C E N O T vE MACNví*;
4
Rabere deformes,
Ipfe namque R a ­
fear fuapte natura Purpureus , S en g w neus qué eft.teftc V ir g i1 .1 . g e e r g .a i fi­
n e m , vbi tgcus áo Lun® C o lo rib u f in quit:.íít,;íV»>g»«í«w fu ffud erit ore R a
¡utrem,Ventus e r i t : Vento fe m p tr Rubet
Aurea (.¡.A rge n te a)P fe*feí,id eíl, L una.
L eg e P Unium tib . i S . tap , 3 5 - redden­
dum infra num. 1 10 . ^ Sed Se fumifur Ruber p ro ip fa P u rp u ra , M u ricis v i
Sanguine apud eumdcm V irg il, gearg.
4 .a d finem .Vellera mutentur T yrios In
e flia R u beres.H oc e ñ ,L in x non C o ñ *
ahenu.iiuc N on T i n ñ r , mutentur in T y
lias Purpuras (d e quibus fu p .n u m .q t.)
iT y rij M uricis C r u o r e , Sanguine ve inf t á í s , de quibus fupra a num. J t . 5
Rafear qué ifte Í v e l Purpureus , San gu i­
neus vc C o lo r ,a u t natiuus e ft,v t in N a rciffojde quo fu p ra ; a«c p roaen it e x Sangu in e in faciem , cutem ve e xilíen te jfiu a
Pereufsione, v t apud Ouid. d. lib . 3. me
tam . paulo p o ft: N u d a que M arm oreis
(.i.E b u r n e is ,A )b is ,C a n d jd is ) P ereufsit
fe S o r a p a lm is .- P e d o r» traxeru n t t e ­
nuem Pereuffa R u h cf em : N o n a lite r,
q u im P o m a fo le n t, qu* candida p a rte.
Pa rte Rubent\aut v d ri]s folet Vuarace
tnis Ducere Purpureum non dum matura
Colorem , q
A u t a b / r a prouenit R u ­
b o r ; L aean at lib . 5. pofi prineipium t
N u n c tarua m inaci. Stat numquam fa»
cies'.Rubor Igneus infieit o r a ,k c . H ilp ,
Vn C o lo r f e l e i b a , y o t r o f e l e v t n i a - . P u
fo fe E m b r a fi n a d a , 0 C olo ra d a corno v n a s
B r a j a s . ^ A utR afear ifte Purpureus,
Si Sanguineus prouenit e x p u d o r e , &
iV erecttndia.Hifp. E m p a ch o ,* V e r g u t n .
jjS'.o C olores e n e l r o f t r o . p t o quibus & fu
A
B
C
p
F
Q
H
I
K
L
M
N
O
Sc Rubedo , Grxei E rutbroia n o iii
In d e R u beus,sa, eu m , G r * c é E ru i c y
tb r ia fjv e i Erutbrosfidem eft,{ quod Put«
ju ir e u s , vel Sanguineus. Sypunt. ia x
M a rtia l.ep ig ra m ,R u b eu s, Q* Rufus geJ
neralia nomina fu n t ad omni»,quod qMoJ
m odolibet Rubent. 8c infra: Rubea ergn
V e jie s,e ¡)-R u b re a ,& R afa; Ju n t R u b e r
Cc/or»». Idett^ P u rp u tc j, «g Q uem ad-f
modumj&P'feíeRafetrfí d ic u n tu r, qu® &
P u rp u re * apud O uid . d.dib» J . m etam i
n u m ,p r*c e d . f
E t V in a R u b ea, qu®
& R u b e J l a ,v t infra num . fe quem i, 5,'
E t V im in ea V ir g a Rubea v o c a tu r, ideft»
P u rp u re a ,S a n g u in e a v e ,a p u d V i r g il.i» '
g e o rg . vb i traftan s q n id frig id tís A g r ic a
Ia a gere debeat im bre d e te n ta s , in q u itg
N u n e f a c i l is Rabea te x a tu r P ije in u
V ir g a ,
,
Q u * v t m agis p a te a n t,! Pi/ca (p ro 4
prie H ifpan o fermone exin de CeJIo, dn
quafi P e fe o , de quo fuo lo c o ) dim inuti?
vum eft P / / i-» » a ,p e n ,co rrep .H ifp .C ^ a .’
5 C u iu s dim inutiuum eft F i/ c e lla , Se.
F ifeellus. H ifp , C e ftilla , 0 Ceftsllo. f .
Qii® o m n ia,p en .co rrep . CallatbuH us,Sc
C a latbuf,Sc Sporta.feü SpertuHa dicun tu r,H i fp,8a»ay?a,Ca«a/f0.Ca/?atfei>,» C 4
paeba ; Efpuerta , 9 E f f a rtilla , , «[f E c
quam uis h * c iuncis , lig n e i s , fparto v e
texan tu tjF ifcu s tam en,*Fifcina,& F ifc e l
Ia V im in ibus;teftibu s C / ttro u t in orat.:
p r o F ia e e e .C o lu m .ls b .ii.e a p , a- & l s b . '
12.ta/ 47.49.¿i- yo.Clarius V arro libo
I .de re rufis.eap. 2 2 . & P ls n .lib . 1 6 .ea p j
37.de S a / iV t.H ifp .S a a tt, vbi late de e a ,
ibi que a i t : A ls a pra t e nuces V im in ibu s
texen d is-. R u rfus alsa firm iores C o rbU
b u s,a c plurim a A gricola rum fu pelleeA
ts li.N m h a .F in d stu rG ra e a R u b en s, tc
paulo poft : V im in e a m v o c a n t e a m d e m
v a iva n N u m e.e a p . i i , H i N o n n ed eb u e.
ra t f a l t e m 7 dithu s R u b ore fu ffu n ii} q
®.uth c a p .a ,! 6: V t a b f q u i R u b o r e c o l l i . ^ ^ P i s r p u t e a m .
g a t. L u c * cap. 14 ; 9 = Et t u n c i n c i p i a t
V I M E N aütem i V in c ie n d o , feit
e u m R u b o r e noui/ssm um l o c u m t e n e r e . R l i g a n d o . U i f p . M i m b r e , e V im b r e , laaptn
P a p m ia n u i in l . h f i d e i c o m m i / s i j i in 64
_
natura —
V irg a Sanguinea
eft , ac v e lu ti
S»t D .d e vfurss -. Quod fi forte ideo reliq
u i t ,v t b is vajfs vtiretu r.n on fine R a a
ired efid tra bu n tu rv fu ra ,
Secunj
dum autem P lin iu m lih . \ i . cap.
ct
'. In
M a lis oftenditur Rubor, 5 A t iuxta
Senecam Is b .l.e p ift. p t» .in viris grauif.
fimis inuenitur, 5 E ft qué & V irg i.
nsus Rubor iuxta V irg iliu m fupra a lia,
tum. 5
A liqu an d o etiam iiiueiiitur,
i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
17
Sanguine tin fta,con fp erfa vc:q u a m o b rc
R a fe ta r e ñ o iure a p p e lla tu t á V ir g ilio ;
qui non lo q ü itu r de V ir g a R ubi (Sc fi
a R u b e o d iñ a C t , vt p o fte ad ice m iis)
qua neque Fifcina texitiir,fed neque te«
x i poteft hyem is tem pore iam a r id a , Sc
R u bera dicitur.
E x quibus conftat R ubeus,a, tsmi
L atinum effe ; qu o d etiam p cobaiur e x
fe -
»37
DISTINCT. XV. CAl>,:Xriij.^.BEATO.
13-8
(equentibU'S « .qu® e x e o plané d í t i - . A
>*"'^’'tdtft,Sub rubt ns. H ifpV
uantur,
‘ '
Í h > ,o S t ^ m t '- jit o iC ílo r a d il'r a ,o C o !o r a d t~
7/^
Siq u id ciii a iJ a fe írtifíí, ÍHW »oriun» g t o , R u k i e c t i l o , o R u ' j u c i t o , k c l u a t r . a ! ,
tu r ex,A d iéáfiu is I diminuciuurrf i? a fe r/-l ' ; J d ‘y- 6: T a n d e m i l i a v e n i t R u b i c u n d a .
Í H í.,» ,'u m ; ( iiié R u b c B iu t ,ia ,Í H f n jlÍ if p .'
7 <»-, ^ Item
a w . V n d e d iR u b i e c i U o , R o x i B o - , q \ i a { \ m®djce, ac d iciturKflfe» 7<a A w p u l t i t a , k R a b i d u s P a lu t e R u b e u sjv e l Subtu beusj G ? * c e C fe y •n h ^ v s d P l a u t .i n S t i.
t»vOriunrur qlio qu e ex R u h eu s, e a , t i t
fjeruCbrai,a,on,z p ra p o fitio n e H u p o .id
-ttw i, h x c vciba:R ubefaeio,ts, quafi R u ­
eft,Sub,(qH ® Y ,V r, pronunciandam efle
beum F a c io :- G i® ce E ruthraino , v e l
jjem Onftrat),8i £r«>A/*OT (jdelV, R ubeus)
Phdittiffo, de q u o iupra n u m .io j . K i i p .
fluafi Sa fera éró í. ñf V n d e app ellata
Ernlnrm ejar;Enrro]ar, E n r r u b ia r : H a eift fin fei/b aiG taraR aninorum Familia»
x e r B tfik e jo ,Colorado, Rojo.o R u b to ,iu x
e x qua CiRube//iasGetttsnu'f', quo C o n t t S i l i . l i b . i 6 . 81 Ittm R i.be F io , i d
iule A iin o a b vrbe co n d ita 7 8 Í , & l y .
•eft , R u beu s F io , P u rp u rei , .^iiiguinei
Im p crij T y b e r i) C z ia tis ; th r íftü s D o ­
qu é C o lo r is lO a i d w ifb . 1 3. m etam or.
minus P r® d ic a re iiic * p lt, q u b fG ru c ia fa lla tu s fupra nu. 7 4 - E x p u r .t ipfe'cruof,
fixum aliqu i perperam cxillim arun cj de
RubefaSla Sanguine T A lu s Purpureum
q u ib u s latiu s in libro i e Artna'ibus B »
atiridi gem iit de cifp ste plorem . • [
» a n g e lie is ,0 A p o fio lic ir . 81 D ic itu r
q u o q u e RaheBum » vel R u b etiiu ñ iV iE x quibus patet non IrttYgc diftsre Ph® niceum »Purpureum , SaiVguin-um.ac R u
n u m ,H d p .V in o C la r e te , t x a lb o ,k P u r
pureo c o n fla n s , k quafi A m etbyllinu m I btuirf-.a ouo e tia m Rtsbeo , es , idcm q u é
eft quod Purpureo , Sai,gu ineo , R o ie o
C o lo rem referen s, H d p . E o u in s io , de
R u b e o qué C o lo re .Vlicare.ac .Splendef.
quibus Jupra nam .6 5 . Vlartial./»fe.i .epi
g r a m ,-,l:0 V c ie n ta r ti b ib itu r faX cra f
cere. V n d e Grana , fiue M a la P u n ic a ,
iIuIe Purpurea funr •, R ubere d icu n tu r
/ a R u belli, (\jppl. V in i. 5f Item R a apud Ouidium lib , 4 . de Ponto e l e g . i ^ .
bella F«a»Subrube® ;H ifp. Vuas Color*
fupra n um -1 0 6 .V /r^ i/. g e o rg i. 2. S a n das. 81 S xcü ziR u bellxV tn ete , k V i ­
g u in eis inculta Rubent a uia rid b a ccit,
tes ; vel quód R u bellum V in u m ptofeO u id .2 F aftorum ; lu fC o Sanguine t e r .
rant.-vel quód materia rubea finr» quales
ra RaireX.M artial. lib. i . epigram . 1 2 2 :
Nom enran® ,iuxta P lsnium Hb. i q - c i p .
Prxflanis (al Peflan is) Rubeant am ula _
a .
5) S tá k V t e i , giVu,e Rubeilarue,
k R u bellian e dicunt.ir ip u d C o lu m .lib ,
labra Rofis. f E ñ etiam Rubeo, G 'x c e E riith ra in o m a i, k E ru th ia o , idcm
3.cap,i.q\ia{\ R ub a Lana , vel C o r tic e .
qu o d E m b efcererS an gu in eo.R o fer,R » ,.
Q uem adm odum Rubicundus, a, um,
id e ft,R u b e i C o lo ris , G ®ce E rw brias, Q beo que C o lo re *. R u bore ve (i f f ndi;
H w p ,Bermejo. Colorado, Roxo , R ubio,
H C p .A u erg o n za rfe, T e n e r V e r g u m c a i
Pararje,P on erfe ,o V o lu e r fe Coloradoi
5j V n d e d ic itu r ,M ’ tth .i;a p .i6 2-. Fac­
to Ve/pere d i c i t i S ; Sirenum erit'. R a h i.
C id e r .lib .t5 .a d A tticu m : Rubeo , rm bi
curidume/lenim C o lw n .H ifp .C o lora d oi
crede. Idem in V e r f e n i ; H xrereh o m o ,
con Arreboles C an tic. c a p .y .to s DHec
A u e r fa r i.R iib e r e .k c, R ep ete V i r g i U t .
tu s m fu sC s n d id u s
Rubicundus, H i f . ^ G to r g .a d fi.s m iupra num . i t 8- v b i d i
p a n - B l a n c o . y C o l o r a d o : H . o t r \ o Rubicun
R u b o re. 8Í Elt qu o o n e Raferre tranfdus apud T f r i f lf i./ n H ec. 81 E t O re o la té id em ,quód Pit> gi,V eflirt: H ifp ..^ R u bicun do apud P la a t, i f f P \ e u . H iip ,
d o r m r fe , P intarfc , V e flirfe . V ir g il.
C o l o r a d o de R o j i r o ,
E : Luna Rubi
g e o rg .4 ' A n te nouis Rubeant q tiih i’p racanda-.P/in/aj l ih .x S .c a p .) ) . seens de 5 ta coloribus, f , Id em qu é fi'gm'/ícíé
e a :S i R u b i c u n d a , V t n t o s p o r t e n d e r e c r e
eius participium RuheAs,entis. VmJc itt
d i t u f (R e p ete V ir g il. 1. Oiflr^-.allatuin
prima (Ignificatione. Id em V trg. edog .
J u p r a n u m .
l o g . ) 81 Er R ib icu n d a X >o: Sanguineis E buli ( H iipan. Y e zn o
T e fta .H ifp .S a rp o C a o r . i d o - ^ p u d M a r .
H ie rb a ) feiicei.t, M in io que Rui-entem,
t i a l . l i b . 14 . e p i b r a m
i f 4. Tim e t i b i C t i Y V t r g i l . t . g io rg - r i t c fe ra Rubens a e .
m a n o R u b ic u n d a m
p u lu e r e
T e f la m .
f f
c e n d it'u m in a V e fp e r . f Se,i f.'d icu n ­
C u iu s diminutiuum ell R u b i c u n d u l u s ,
tur R ubentia V in a apud O u id -j.V a fto r,
quai
f
F
G
H
K
L
M
M
P
,0
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
+40
V A L C A R C E N O T a E MAGNAS’;
q u x
R a b e o
C o l o r e w i c a n t . 'S :
in
A
( e c u r d a
Soje BubettsapudW irgiL
d .lib .i.G to r g . q u i S o t e i n R u b e u m C o
li g n i f i c a t i o n e
i o r e m
V
13E
S C
K u b e u s
f io
s
in
idem e ft,
v e l ó
f
R u b e u i n
k y í.E m
q u é
£ c d «
b e r m
e jt c t r f t ,
i t u r a m
Te d
i c i t u r
5
S e d
%
S o l é
q u e
Plinittm lib .
S u bru heo ,ís,id eñ ,
a p u d
&
R
9.<eap. 3 5 .
■'I
h
g
I t e m
R
t u s . d e
« -
é C
i, R
« X uU Lb / eV la l« vo r vT V
’ o - o. v l- ov a ta ev dv ai ' -cw fu p .n u m
q u i b u s
q w o E c
P l i n i u s I t b . l l .
n e c a tu s
P ifé is
R u ie llio ,q s ,
r s n t ,V s n it a d iu m
. « j A u i s
p r o
G
z . q u i
a p u d
r z c a
f í
.io 9 . &
a f e r t .
51
A r i f t o t e l e m ,
R a r i » , » d ¿ / .
f e q . \
c a p . l o i
^
I n
jd o
e
G
p B f e w ,
r z c é
E rssa .
C o l o r i s
a d
L a n a s
n e o , P u r p u r e o , R u b r o
d o s
, &
r»____ « • -
n a t a
'i J s t
e f t , d e
p f im
q u a
Rubia
is
C o r § $ n e r ^ a r i s ,9 i
b r u m
e J l.S ‘ H
v e
C o t i o s C o c c i a
C o l o r e
P lin iu s ¡ib .
c a f.
t in g e n d is L i n i s ,
i n f r a i S í w í u
r ío s
tfi*
R h -
b .2 4 .c a p .\ i , A lia e J lE r y ,
i b r a d a n u s , q is - im
a liq u i
v o c a n t ,n o s R u b ia m
, q u a
E r e u th o d a r u m
tin g u n tu r
n < e ,P c lle s q u i
p e r fie iu n tu r - .I n
C c c . & l i h . 3 3
e a p .C .f z
S ¡r9 d , W
t i n g e *
1 9 .
L a -
M e d ic in a
n o s fu P .r u m
.8 S ,
R u b ico a ,u n is,í\ \in m i G i -
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
a d m
lo s m e t a lr s ,, d e
9 .
o d u m
R u b ig in e
(
D
’ Ó *
N
. &
,i! y
s ,
in
f i n
. &
a b J É r e
c a p . 1 4 ,
f c q q i
v e l
£ . D
y
t u m
c a p ,
d i c i t u r
d c
V
^
i l i t e s
R ú b e a
m
R u b ig o
in
H
c t a l l i
A
I r c n i
fin e
A
r a t n s f T
d i c i t u r
E x e fa
f i
S e g e t u m
( i b
5
li b .t Z .c a p
S e g e t u m
i H
5
S e d
m
e x
a p u d
u e n ie t
b i r e r P i V e n a .,
R o m
&
e g u i x e n ; O
a n i
R u b i g o
i f p .
a id ,2 .m
e a
^
R
u ­
o n a f i . i / f e . i . c a r w i . N
e c
d e n te s .
( S c i p i c e t ,
2 9 .
2 4 .
P / c a ,o
p e d t f t r e s
C
c fI K
F cCf l tUu . rL qj Uu li i a»
ín d e
O
« a n s i a r é ; H
N
o
V o n i e r í v
P i l o r u m
-.
P i la ,
e r a t , q u o
E e g e s
o r J
c a p .
r g e n t i , V r o u e r b , c .
R u b i g o
L iu e n t R u b i g i m
n e m ,
C
A r a t i i ,
F z e c b i e l. c a p .
*
d e lo s D ie n t e s ,o
V J
S i c
A r g o n .S q u a lt i.
in fe r t u r
G e o r g .in
D c u t i u m
f u o
R u b ig o
R u b ig o
d i c i t u T
á C a í n ,
v t e b a n t u r .
%
S at »e* re i l e m
p
P e r í e q u o r )
d k i t u r
R u b ig in e
J » k : T e l u m
v t
C o r r o J
i r i p i o ,
f u G x x í t P ilo s ,H ú p .
lu m
t í
e f t , q u o d
C o l o t e
f iu «
n d e
f
i r g i '.t
S c a b r a
v c l p e r i
c e i ( d e n i P / i « í t « / i ¿ - 3 4 .
O
v t r f . 6 .
F e r r o
A g e n s »
q u a n d o q u e ,
R u b i g o
f
i . d r
K ,r u 4
i
&
F c r r u m
p j ^ i a i t e i i d e f t . A r a t t o r i n r i
b u s . )
m
D
u b e d o ,
A a d e f e r t is
V
e n i m
R ú b e o
V . - m e r is
b i g o
^
A G ®
e f t r u o »
á
r o f i o , &
E t
aS Ct eC rFi l lef m
in
S e n t i a t )
rF eC dU -*
R a b i g i -
R u b ig a lia ,3 p n d P lin iu m
( u p w f t i t i o i a F e f t a
p e l l e n d a m
a d
h á c
R i » í » ; ^ i » e i » . , q ü a i n
a liq u i reddunt» H ifp .
d e /a» P a O o e s ,o N ie b la '. Secundum P lin iu m lib ,
^ i 8 x a p , \ 7 ,i h \ - j C a l e f i e , F r u g u m , V incaa
tb r o d a n o n ,li\ ip .R u b ia - , c u i u s r a d i x R u
b c i
,
q u a f i R
Q
h é R u b e t r a ,
q u z t c d d i t u t
d é
p r o b a b i m u s , I d e m
e t i a m
V in o
q u i in d e t i b e
I t e r a
T ; i » í J o r « » i d i c i t u r
D
e , ^
f iu e
Í e l l i o , o n i s R ubellus, i -. G r z c é Eruib ric o s:P ik is e x g e n e r e M u l l o i u m . a R u
b e o 7
, R u b e l l i o
i n
í e q u e n s
H
í» «7 7 i. t o a .
C a la r ,
£ « f c i . ^ « .
C o r r o d e n s , d e f t r u e n « , d i r í p í e n s ,
M
f t jp r a
c p u e m
O f in
P c r r u g o , q u a f i i E
R u b e o , H i i p - P < » r i i r / f , o P o n erjé a l.
go Serm e jo,Colorado, R u b io ,k c . C o l o JC 4U P u r p u r e u m
m d ic ít.O u id , lib . a .
I
am er.Q uale Coloratum T st boni eoniu^e
icelum Subrubet,kc»
ÍC
il2
T r a h u n t e t k i m
o r i g i n e m
á Rubeus,
ea,eum,\\xc S u b f t a i x i u a Rubedo, nis-,ide ft ,R u bor.de q u i b u s f u p r a r a w . i o ? . 5 L
R a 6 « « / a A u i s , G r x c é Eruthraeos, J L a t i
n é Erythraeus h y e m i s t e m p o r e : V e r e a u
t e m m a g i s P u r p u r e a zfie ñ ijP b a n ie u ru i,
í l e q u a
in
í t c m
3 4 . e a p .
X - r u g in e .^ c a p . 1 2
a l i q u a n i u
l u m
it
P l i n , l i b ,
J o c o
^ e f c e -
.
fc r u g o ,á z e \ / ü i P i i n .d .l s b .i ^ .e a p . i
A q u a 'i i i V i n u m ' i j i i r í C u -
.
S e p i r a i r s x i e
S u e to n
M etallorum v ítiu m ,H ¡fp .H « rr» r»
« a - n a m
m u r a r a in H y m m EpiphaH<a.Aqua
Rubefeunt hydria Viesum que iujfa fu n
ierefhAutauit P i » 4 t ( . i . A q u a ) O riginem .
I d e f t , N
&
q u z
C o l o r c m
l o s e
_
I t a l i a
. i .
l i h
J / r c y H e r r u x ,
'q u o d
Enrrojarfe, E nrrubiarJe,H iZ(rf e,P tra r
Je,PotterJe, o Voluerfe Bermejo . Coloraio ,R o x o , o R ubio, V i r g i l . l i b . j . J £ n e i d ,
la m que R ubefiebat jielUs Aurora fu g a
í / s . O u i d . a . n i e t a m .
V t térras, emmium
q u iR ttb efcer ev id it. ( V i d e fu pra m m ,
S>o.)
a b
L u c a n u s
B
O
Y e t ú .H
M u t a r i , S /
« i t e r i o f e m
q u o
P t i n ,l i b . 3 .c a p .i %
v c r r ir t i'- .
R
Ü í m
r u m
J L
q u i m a lu m ,R u b ig o
b a t i n R o f c i d o t r a B u f .
P r tq u e n t if e im
i.
-
v b i
R o s
a
e f t )
tonuallibus qui,ac perflatum \r.on baben
tih u s . E diuerfo carent ea Vento/a ,c¡y exii
cei/a.L ege eodem lib ,e a p .2%.cdm etiam
f i t q u id q u id S egetes C o r ro d it deftruil,
a c S teriles red d it; iuxta H oratium p ro }
x im é re d d itu m .D í« ríro .f® p .2 8 , 4 ?.jE 6
Pruges térra tu * Rubigo c o n fu m tu A d de 3 .R e gam eap. 37.I0 C I. cap, 1 , 4 : É t
refiiuum B ruchi eomedst R u b ig o . k c a p .
z ,2 3 : Q m s com ed it¡oeujia., S ru sb tu . &
Rw-
241
DISTINCT.XCVI. CAP.Xui).§.BEATO: ’
441
apud C o lu m ellam S e n t i s C a n i s i h ifp *
R u b ig o ,
Eruca \ V lin , d. Hb. 1 8. eap- ^
Z arza P erruna.
R u b u s au té Id a u t*
ÍI7: Rubigo quidem m axim a Segetum
ab Ida T ro ia n a , fiue T ro a d is iylu a c o g *
P e / lit . Lauri ram ii i u a ruo d efixis, tran ■
f i t sn earum Eolia e x arssis, f
Inde B noro n a tu r ,d e q U ib u s P / i» . d . //fe. 1 6.
t a p . i o . p o fi m e d . t a p . t } . cS^ frtp. 3 7 .
6t\am R u b sg in o r,a r is,U ck , R u b ig in em
^ //6-24. ta p . 1 4 . Q u o lo ci plures R u b i
e o n cra h e re ;C r*cé ................
lo o , H ifp a n . H e r r u
x in a r fe : 0 Tom arfe de H erru m bre, C f a c i t J p tc ie , , ae sn prine 1pio in q u itt
Cynoibaton,als) C inofpafion, a lij N eU H cr r u X iU O r i n . A p u l.lib . ? . F lo ri. G l a ^ ros Pajion v ocan t, Scc. L e g e libro i l ,
d s u s V fu
S p le n d e / e it : fit u R u b s g in a tu r .
C y n o th o d u s ,
f
Ec R u b s g i n o f u s , a , u m , qu o d R u b ig i ^ eap. 1 3.ÍC C a p p ari, ^
id e ll,C a n is R o fa ,d e q u a P ltu lib- S -e a nem co n tra x it, H ilp . C o ja H i r r u x e n t a ,
p p it e 4 1 . ad C a n i s , R a b id i m orfu m .H
( o l i i n F f r r w ^ t n i a ) T v m o d a d e H '- r r u m isbro. z i . ea pite. y .d e L il i o . k / / f e . 2 5 .
b re,k c.
ea p . 10. N antea sn proosmij fin . vb i ad
j j .
Sed & R u b u i , i , X G : x c e B a t o s , H i i
pan. Z a r z a , de quibus E x o d .cip l . i n p C an is R abidi m orfus ; & ibi co m p u tatu r
inter R u b o s ;& lib . 1 3 , tap . 1 3 . s n fin t.
fr in e ip io .^ y v t r f . i ^ .D cu tero. cap. ] { .
5 Sed (frd. lib . 7 4. ca p ite. 1 4 . in q u it:
4 . E f i r e . cap. 1 4 . M a r c i.e a p . 1 2 , 1 « .
L u c * cap. 6 , 4 4 , (> eap. 2 n , 37. A Ster, Q ld * u e Rubus appellatus efi ; queniarrl
in Ida,non alias nafe it ur. E fl autem te»
t a p .y ,1 0 ,3 f .R i m .h b . l y . c a p . i í ; ^ < «
stertor,ac m iseor.fcc.k infra; In ter gerX»
A rbores tarde crejeant , ¡ p q u * cetei ’i í t r . D í R u b i v e tó M ed icin is/ifej 1 4 . H r a P.csaoru.n R b a n s n o i a p p e l U t s s r a G r * d
eis eandididior,
ffu d ie o fio r , k c . D e
e a p .1 4 . Í I . & 2 4 .V id e z u t a Rubeus, ea,
q u o ia d fc .c a p .g .s 4 ¡p i y . k Pfalm .qy»
* * w ,d c fc e n d e re , fecundum Sypunt. i n
to .H iip iC a m b r o n .o E fca m bron. C o ro ?
fecun dum M a rtia l.e p ig ra m . q u ie x p li*
p utat etiam inter Rub. s P lin .d , lt b .2 4 .
c a n s ,q u * e x Rubeus, a, eum , nafcantur,
ea p ,\4 .L y ciu m F i saacoco'lasn.
4
A
jnquic : A R u b eu s, fit Rubeo.d quo R u . ^
be/co , Scc. k infra I t e m Rubus e x ge^ ».
nomine
H ilp . L i Z a ^ z j traxe»
nere fr u d ie u m aquaticarum , qu id V ir .
tunt nero n R u be.tti.a « r a .H i f p .C / j d i
g u ita eius P.ubeant.Spinofa e f t ,^ M o
Z a r z a , f V n d e R u b e s a , G ' z c c P u iy n ,
K
XT0T\Atr%r^lr%
»Á
^
ra producit . G io « i eius Rofa fim slitusnos, eii Rana
venenofa, .v. .itá
agens ititec
dinem h a b e t, qui vocatur Cynosbatos.
R u b o « , á quibus d iñ a , fecundum P l i n ,
H s c S y p o n ti,e x P//i»« /. i 6 .f á / .3 7 .
//fe ^ a .t. j.d e q u a l« « f» a / / i/ a r y . i iPiurin fine , k d . lib . 2 4 . eap. 1 4 ,1 j . i f 2 4 . N
redura viro m ifcet f i d i n t e R u beta m .
«] M ora autem eorum qué luccus P u rP/<«./ife 8.^.3 i . A u xilia C o rtraR an am
p u f e a i u n t , & Sanguinea , v t dixim us
R u b e ca m .L e g f </,//¿.3 j r. 5. a d ,
/ey?
fupra num, 7 4 . Q um iroo Rubus , H if- O nsed.exea cap 1 0 .i n p n n i f r f i r . k a n tea
pan. ÍA agt>lino,e M ajolino , B *cea s,
h b i S .c . i y . i n m e d .k e a p .i g .i n f i n e . S i
p to fe tt jin in u to s y e ffu ñ u s , fiue. G rana p eap.3r-.1n med. 4 Rafefir/ra,/ R u b o ru i»
P u rp u re a ,H iip a n .
, P u rp u - ^ lo eu s.in fi ve KaT>i,H ,ip.El Zarzal-.o Ls»
je o , S an gu ir.eo .qu 4 ,Cw<»/o fim illim a,
g a r ^ io n ie fe ttia n las Z c r z a s : 0 frss
H ifp an .C o ra /,D e quibus P»rg»7 ia .G ro r Q mij-uas Z j t z j j .O u i d .i i b '. l i m e t a .p c f t
gi-. Sanguineis inculta R u b e n t, A uiaria ^ pu n cip hv v .C o rtsa que & in duris h*ren
P” a ft/r.A
u iaria autem d ic u n tu f; quod
..................................^
- .- i in
-tia M ora R u b etis.H iip ,M o r a s Z a rza s:
eis A ues fe d e a n t; quam obrem k Aucu- B « Z a r z a Mrirai,qu!e pivoptefea dicentur
p ijs in feruiunt. F io s qu o q u é Ri/iefiniiÁ íora R u b e t a ,
Ite m R u b i , o r u m .
C a m p an i* o p p id u á m u ltitu d in e R u b o *
Jitudinem tefe it.
g( Vr*4 = putabam
a P u rp u re o ,R o fe o , S a n g u in eo , R ubeo
rum cognom inatum , de q u e H orati sn
qué C o lo r e .k V i r g u lt i,& F lo ris, k ftu
Serm ón.Inde Rubos fe fs i peraensmus.
ñ u s R ubum appellatum , f E» Cuon
E x traditis igitu r á »«»». lo S . clariisi
vero G ’. ís c ó ,vel C u n os ( L r . s i p é C a n is (ime iam p atet Rubeus, ea, eum, L jtiiiP m
efl?itoc noniinfi.ac vetború p atenté:p rouc tetreftrisifiu ecirlcftisC a sifaifaiH ifp .
PiirpU»
n r é o flé A m a r illo ,
ti
á lir
-/14
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
*43"
VAUCAR^l
s l f q u a n r f f ) m i f c c í t u r r v í v í d e t e
rora
K » b e fc e n te ,d e
&
C i p i l l i s
in
K
q u a
u b t i j , d e
A
A u -
e f t in
f u p t a f M
l w . i l
&
P a n e
in
o u íb u s i
i b i '
&
l i c e t
q u é
b e l l ®
« « • » .
&
» « w .
i o
q u s d a m
G
l o
:
f e r i t
n y m e a m
i a m
H
F t n g e m
p a W id o
« n d i t
f u p r a
n u m ,
:
E t
f i
R
u b r u m
f i
A
m i n u t o s
l e g u m i n a
F r u S o s
p r z c i p u é
i a m
t e r r s
Virgilio hiC.
f i
E t
p r io
.m
a x i t r t
v o e a h u 'o
H
i l n . M
l& e f u m
qué
m
a
&
„
d e c lin a t i,
ijs
,
v r
i a m
q u a
M
a l s i s
C a r í a r ,
,
&
h i c .
M
N
p r o x i S e d
i u x t a
.e uu um , do e. m
.„
„
im n te n fd
r u p e r u n t
O
b o rn e M c ífii. 51 T ransfertur qué ad
omnes fruñu5;& ad rem m abundantiam , p
a c copiam:8£ a d A ftu s , Me sis,M e te n d i
ve teropuí'iH ilp.-d l o s M - i e J f e s , A g o f i o ,
* V t r » 'n o .V W
P r ig u t
g ,E e h g ,6 .
e r i t f i M
e J s i s
h n t e p o c u m
*
i»
Q
V m b r a .
8
Hisfimile eft
Hiíp.C c z í f a
diña aSfco,*í,Hiíp.Carían,oSf,jan.C, R,
in G mutato, vt pltrutnque fit; proprié
qué eft iamnsamta, acícftioni ptoxima;
vel iam SeBu.k apalea excufa:
S
V ir g i! ,
-
g
^e
é
S c g_t s d e m u m v a t i s r t f p•trjfevtb*
o n .
jí amefont-m Ll- q u a Se*o »
h w j , b is
o r g i l l la
d e t A u a r i
A g r í c o l a , b is
8
p r ig o r * f e n f i t .
t i s
A g r i c o l *
r a
q u e
b u e n a
F f i b u s
A c u d a
, y
C e x e t a )
a m
ú
V
t
S e m
f e
C o x o
d ih e c
Seges
e r ii m
r e f o o n d e a t
( H
e n t i s , k
v o ,
T
i l p . a n . p a .
b ie n
le n r i r e
i
y
a y a
S o i c m ,
S t g e r i s
i n
li b .'z .m
f r u f t o u m
t q u e
v t
v n o
q u é
,
f i u n t ,
n i m i o
q u é
e x
G
&
e r u ®
a -
o n e j
Í u m p t í i '
,
a c
C u m
o m
n i a
f r a c -
, L e g u m
i n c o é t a
r e ­
u l o )
t e r r *
V i r i d i b u s
f o l e
5 [
l o t i ® ,
H
a d r C m
f e r é
e ­
j . J E n e i d :
o r p b .
v e r b o
t e ­
L
C u t n u -
p r o M
A c c f u o ,
F o l i a , H
&
, ' S e g e t u m
o m n e s
i a n r í m a t u t a
a d
V i r o r u m
J s b .
e t a m
e i s i u m
p r e h e n d a m
S a t a
o r a tio n e
A u lu .V i r g i l.
M
a c
i r -
p . í 4 .
S e g e s
e x t a t
,
,
V
e g e tu m
I t e m
o p i a m
1 8 .
S e g e t u m
i n a ,
P a l l i :
R u b e f :
< u n t .
e fiú i
51
A
d a
e jl
P r o p r i é
f u c c i í s i o n i
a c íu c c if f a
g e i r g j l l i u s
^
i g i t u r ,
i s , M
,
in
t u s , f i r o n i a
p r o -
e o
C ic e r ó n ,
e t a p h o r a , a
c o m
m e t u n ­
a b
M
n d e
S
51
r r
d . H b ,
¡ i b . i . e a
i T e l o t u m
a d -
f » V
C l a r i u s
L u x u r ie m
v a
u r
S e g e t e s
p e c o r in o .
C e / n w -
v e r -
e n
r a n s f m
L u x u r ia
a i t :
ir tb e fb a -
V
Q u id it m
'51
„
e x
\ fa r r o
e f s is
, 0
V i r g i l i o
u l o r u m
l i q u o r u m
m e n u d o s ;
.H
V le jl r,
V ir g il. I
,
I
e t i a m
confiar
f f o
c o n f t a t e x
"81
S t i m
,
b r a r
P lin iu m
A c e r u r o , C
l o r a .
&
p r e h e n d i t ,
M
e n t o
« g
m a t u r a , a c
,
r e í
P la u t u m
, y
$ 0 .
ííp .S e g a r , «
G
v e
a m
a d
u s
» í j , d i a a e f t , a M
e lt i a m
E t
d i v i m
f e c u n d u m
in fr u m
e t o -
v t
v t
d e n te
i n a , i u x t a
p u d
,
e t i a m
g u m
M
T
S a t a
i u x t a
d e p a fe it
F
H r f p a n i s
S e m
^
r / . a d
n e r a
F r u g c s , f iu e
,
n o -n in e d i c i t u r d e
t u r
c a ft ig a tu r
e x
c o m
n « m liif ..i,d e .r u ! !ic .c a p .
é a p . 1 7 . v b i
v t
e x t a t ;
d e c ip e r e - .f e .
i f p a n . S , w f e r a i o r
V e r d e
t o ñ a
,
g r a n a d o s
e n
i o l e
f r u ñ u s
m a t u r o s
S e ^ f r . M
h e r b i s ' . H
to fta t
p r o x i m
t
m
e a , o
l o c i .
jd p e
q u ie r e s
« o
S e r
lib r »
p r o n u n c i a t u m
jp e r .A z q ü e
g i h u s ; 1 .< 5 e o r g .
u o
p e r
fin -
C e r e s
. S e g e t e m
q u *
n e s
H i f p a n .
Q
í u c c i i s i o n i
in
a c
m e d io
a p p e l l a u i t
9 6 ,
q u o q u e
. )
P lin iu t »
a p u d
. S r e i B e r a í f w p r a w a .
h u c
i .
V í r t f f J W
; n a m
p e / iin a ta r n S e m e n te r n
X M
E t
V ir g ilio
'a f l u
P r u X ,g i s ,o w
,
A
rf e i
b i s I o q u a r . S »
í n n r ,
8
R u b ic u n d a
*4wafíza»aia,
i f p a n .
_
r r f . d e q u o
t a m e n
í r
c i t ó
r o t in a n t fe w
d e
i a n s . v t / a p r a
> M e f f e m
, a c
a f i i ,
- . 0
C e r e r é
m a r a r a m
h
r e f e r e n t e s . .
a r c a F r u g e s ,
R u b i c u n d a
'S t
R u b e a n t , R ü -
d i c i t u r :
fin e m
m e d io J u c e id it u r
x ftH
r / p
F * a
c o l o r e m
a i
P
q u í d a m
R u b i c u n d a
G e o r g .
F
n t . f i u e R u b e M
8 , d M
A q r e u m
C e r e s
t i i . &
8 / k
t u
r 8 . f a p . 2 4 . a i
q u i b U s - « » » » .
R a f e / V e , d e
q u 7 b ú r r u p r r « a « ú i o
p a i t . ' < 7e ®
i g i t u r
t::
quó»fff»í>'.
l i o . i f j fine ! & in P om ii-K oben tibus,
« o g :
»44.
M AGNAE.
k
( H i f ? .
y
■His germ anum eft Rafeen, b r a ,
id e ft , q u o d Purpureum R u b é n c c m , a c
Sanguineurri C o l o r í r e f e t t , de q u o fu p l
dn um . io 8 .G r® cé E r u tb r o s .a io n .H iíp ,
Berm ejo , Colorado , Ro]o,o Rubio : Q u t
a r a n a ., P
r »urrypuurraa , JR. o ja
j a ,9
,9
tien e C o lo r -de jGrana
í a : ? n f mam i u x f i S y p u n t i n u m
tn í
H a
tta l.ep ig ra m . R u b er tie m e j i , qaod R « i
heus*
V n d e d i c a n t a r A j a ®
i í a f e r f a ;
Sanguinis Colorem red d an t, 4 R f ^ » » » . f a p , 3 , a 2 . F i á / ^ n f M o a bita e con:
tr a A quas R ubras f quafi Sanguinem ;di •
x c r u n t qué: Sanguis g la d ij e ft , kc» 8í
F l a m
r e i
m
a
q u é
R u b r a , i d e f t , S a n g u i n e a , ' P u r p u ­
C o I o r i s . h i r i c O a / d i n t / i f e . i l . W
tam orph ad m edium ,
d e f c r j b c n s
f - *
L u p u n i
i n q u i t
; <DblÍtut
) 0 fp u m is, 0 crafib
Sangífine r i8 u s F ulm in eus ( H i f p a n .
H e c h a n d o
r a y o s
,
o
C e n t e l l a s
)
R «»
hra fvffttfus lum ino plom a. H i f p a n .
Cifw los o'ps Embrafinados , E tixam ir
codos , y Encendidos en llam a C o lo ra »
da ; kc. 81 I i f f u m e n f r u m R u b r u m ,
e x
S a l i f t i s
( i d e f t
i d e f t
,
,
e x e u n t e t n
i r i f e ñ u í
S a n g u i n e 'W n ñ ia m
?
v n d e
f W
a
' ‘ Op’
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
DlSTINqTíXGVi. GAPtXi®
t » p .6 i \ Z -
C u m
e f l
R u b r u m
p o n f u m
e »
* J i
S a n g u is
. A
ir a t
e o r u m
L e g e s
r e n t u r
;
' , . » c
io r u m
r e s
m i n a r e n t u i -
I flg e s .
% .
1 1 0 .
R u b r U m
i n c
C
M
G
m
e r o ,
1 4 .
D
c n t e r o .
} . R
1 0 3 , t e r ,
l a p .i p .i jy
M
p . ^ i . A f t o r u m
C i c e r o i / f e . l . d e
M
p
z g . &
H
b . g
e n e d .&
&
.
f
n a fe .
« J
R u b r o
R u b e r
e a p . I , Í 8 .
a g e n s
d e
r i n t R u b r a .q u a fi
P
^ R P É lJ a ñ c iif
C a r n i s
É r í e a r n a d a 'ík
n u m
q u e
a q
f i
H
t i b i
V e r m
; E f
f t
i -
fu e ­
v e ju t
la .
1 ,. P e c c a t ^
f itiiC
C a r m s
¡ ‘H
v f t i u m
R u b r a
ir a t .in
^
I m
e
e o -
i r p a n .
, y t . P - a r o s ,
B e r n i.s fy Ú á id
R u b r r c o m p i r a t i u u n i
&
4 ,,^ _ u l;/ ijs
i [
“i j s
ac
A g i t u r
d e b e r i . " e o d e m
fi
d e
d i r e i t o
h o c
i u f e j i a
t u m
m a ñ u m i f s i t l T e n t . .
S e n a t u s
C o n f ú l t q
R u }
briano in l.tu te la .i.^ ,p la n i
D .d e le^
g itim . tutoribus, l , filiu m fam,^ 2 7 ,
N
tnenfiruos.D .quondodieslegátorüm . d .l,
ctim itero i6,§.S u bu ei> iu m jeu m fe q q . l i
f i eitm .2$ e u « fe q q J . f i f l j u ; j } . /, ñe­
O
que infantes. 3 6 .1 . fi dthH or 4 3 , eum
itijJ iD .d e fidtieom m .liberta. f i L a tu iii
p qué referunt Rubrianiim S, C . A nn o ab
. ytbe c o n d ita S c p . .Tralani Ique tempo-]
ftbus .annus refpbndet ; ebs aiitcm C o n -'
a
f ú I y s n o ñ
g ó r y
íiiU e n io
.
Sj>
«
ne q
'1
l^ u h é r ,
h
h f l R o b r i e a ,
* ,
t a t l i i c . f c
r z c y i d c m
b i r
C o lo r
H i f p a n .
A n t o n ij
u e
C o n 4
-i
' P P z t e r e á
'
P a f t ls .Q r e i
, l i C q u c » »
H a jb a n d r i
P
%
G
,
É l
G
E iie ‘ f
C e d d r
r 'J l- a .J .i '
d
ó
A
, ¿ Í ñ ¿ t L f
i l t o s ,
q i iz .
&
f L 'n t,q iib tJ
e r r a
,
b 'r ú m
,
M
r z c é
R u b r i
T
C o lo r is :
» é r r a , t í e r w e -
•! . I - •
A -rja-
fu fiic ,
...l,
&
j fG o h r e m m u -^
y
.
D
d t
i o f c q r .lt b .y e d p f lx .P U
e o io r ib u s .
T e r t u l .
h ,li b .3
in iiV r o
1 1i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
. i L i i p r u !?«/ > .
' i t i f i f t i s i
^ I f R j » ¿ r ; s r ,
d a ,S i b . P U n , l i i , i o je a P .b
C o / a
fer»ií«,ttaxétunt o rig i-/í^ ^
‘
P { ' 2 P « s ,
e r jn ^ ijC o lo fa -
H i f p a i i i
J y J
O b f c z n a
t n a s M
/ « / t
O r i t u r ;
f e r u a r i ,
e r i a m ,
Q u e m a d i i i o d u i n j
p ú d i c a .
t r f h
S r cáuíá có^gnitá, Prjecor' pronunoiaflct
, O b f c z *
d m p u d i c q r n , d i c i t u r
b
l i b e r t a t e m
é ñ í m . É u r p u -
C o l ó r e / c I í c i t u f
&
a p ú d . L a t i n o s
a p u d
i n .
d i c i t u r ,
q U e ^ C p lo r il^ u j ^ a d
H if p a n .C ® / ® r a d i> .
v o c a n t u r
P u r ­
P a » -
R u b r > , í q n i p c a m e t a p K o r á
y i t i a
C o lo r a d d i
= fleieornm. lib(.rtá itbu í \nr \\¿c V c ^ a :
Subuentum iibertotibirs e f i s V r f a / w i v p i j
fu lÍó ,q H O Ífa S líim ell fe m p c r jb u fD iu t
1 Tratdns f u b Riforto (fallo > ¿5* Crf/<®
H fp o n e C vn fid ibu s i n b * c b e y fli..t ' f > f
TT ij «i quibus L ibcrtatem p i;irflarip p p rter,
ret> .eu > ca tjiP iíto ré£ d(;ffen ,pJp T |[jn tt,
e d .
t i n g u n t u r : / / a la » .
f í c 'á t í s
,
',
Ú
H
D
&
d e V iB o
E c
V e é m 'i c i i l ü s ,
S á n g i i i n i s
f á )r i-,V n o r e s , a c
t e u n i . a
.
5 .
,
I iflic ie t
5
^
5
e a p .
^ m
e x
A lb a f z ] , ^ u n d i j e r f i n t ,
C a fá is ,
&
1 3 .
r iu o s .
n
.f l f u r t i s .§ .
S a n g o i s
P u r p u c e a
&
i d e i f ,
&
i.o d e .
p ,
P l i n i u s
e o ~ ,q m
q » *
S a n g u in e
b u l u 5 , q . u o
m
p r in e ,
o b l i g i.
i.e a r m
M
P f a l .
, li b .
d e
S e d
H o r a t iu s
r a
R e r m e jo
i a p .
p r in c ip io
B u b r a n e o f ie n i i t .D
t e r d u r n .ln ili.
ffy
-
1 r .
a c h a b .
fin e .
R u b e r ,
M
B m
Roxtfiimo,
i s -
c a p .
p r in c ip iu m
P a n n u s
\
H t f p s u x
O ,
fjW W iquod ex^ R q^rm cifpvBde ^ 4 54 « ^
u ­
S a p i e n .
M
D e o r u m .
f u r t i . 3 0 .^ . t u m
p u r e u s , / . » »
n u m
b is .
n a tu r a
lib . 1 3 .e 1 p .1 3 .i n
a l i j .
e a p . f i .
p . 4 9 . * •
e a p . 3 3 . in
N
P a r a l i p .
li b .6 .c a p .2 3 .in
m
m
C o lq r a d ijs m
nem ¡ñ’a¿naí,kr»a, feri»w.Quqd 5(1
q u o
.
l u d i t h . ,
H e b r x »
p o ft
3
tír*
f a p . ? .
. i o i .
. i i . c 5 "
Z
i , b
s .
. M
T b a la f lf
&
135,
.
. l e r e m
d p -
3
2 4 .
S u ^ e r l a t j u u i u
b fi C o lo ris , dé quo,Yupra. .«j.'V.iide
d i § a efl Rttbriq íq m H ía ., e x q u |;0 « 7
ginem d u x it 3 «dB»»J;uYie,Coriiuiy. dp
pdmocUi m ; x p u d
qup
i l i fpanps Be'rn!3e^jo4fi['p,(qrados,
Rwfe/pa/freqijieqtet c e g n o m in a iitw if
É ftal: q v i nqbiiiisim a fem flia
^
^
V i d e
e á p . 2 .
l u d i t l i
P f a l m
1 6
l i b - z . e t p
(¡y
. c a p - ,9 .
e a p .9 ,
i . E f d t z
t n o
4 .
e g u m
(¡y
-
d i c i m u s
. &
p h i f A
f ^
G
j / « .
t jO ,á e
b is .
I I ,
b is ,
i ,
e a p .x .é y
l o f u e
8 .
(¿r
e a p .
R
d
r e f l e x i o n e
r z c é
I 3
m e y fls ifio .t
++€
5
X ^ s A B ft b jr r a m u s , eu, u
u -
j i a
p o
&
B ír m
a r
1 0 . 0 “ i J . C ^
i j l .
L e g u m
S g ( l
E x o d i , m ; > .
i a p .
R
i c r i b e i
c o ii t u n t u r ..'
o l o r e ,
• H i f p a n .
%
R u b r q s
A q u a r u m
A^
P r lo ,
v e fiitu s
S a n s u i n e m
y f
a b
ve
L i t t o r u m
E r u t b r a
H
R e / ;\
P e ftim e n ta ,
E t
C o l o r e
¡e g e
l i i f i g n i j s
n a m .
a r e
P e r
1 4 .
R u b r i s
in fr a
R u b r o
ergo^
?
t flje r flu i.
S a n g u in e -
q u ó d
u e n a t . fa t y .
M
f u p e f
p p c a l y p . c a p . i 9 j i } :
e s e fie ^ q ^ p ir fa
b r *
t q q g i
v e r f . f e q i i e n t i : J S i
W
M
Q « ,a r e
q u z r e t e t u r :
I n d u m e n t u m
rBpATO:
to a t-^ ^ u b r iq ^ e
3
c .
fi;
d e b a b i i i i
'
HidÁ
V I
»47
v
a
l g
a
r
^
b
n
o
in u ih b r i, V itru vio H b n y . ea p fti 7.
C - a l i ] j . f E t p ro b a tu rratio n ciS an gu ine fiquidem M u ricis Infcriptiones»
R u b ric* qué S cribun tu r j P ingitor}
P u rp u r* qu é tin gu n tu r , v t diftum
c ñ , f u p r a n u m t r . 8. ^ P r * te te a ,
q uia R u b r i c a generate nomen eft , k
fecundum d iu crfitatem regionum d i.
ucrfis q u o q u e nom inibus app ellatu r;
d ic itu r enim C i n n a b a r i s ¡ M i n i u m , &
S i n o p i s ! omnia tamen Purpureum » Sc
—
* ■
. n.Jt--5.__
Sanguineum C o lo ré m Rtibram qu é r e r i
ram defignanr tefte P l i n i o ¡ i b . 3 3 . t a p .
7 . q u i 'agens d« M in io ■, & Cinnabari,'
in q u itt Esm e n i m T r o i a n i s t e m p o r i b u s
R u b r i c a i n b o n o r e e r a t , 5 Eten im
C i e m a b a r i s p ro p rié fecu n du m eum dem
P l i n i u m d . l i b . 3 3 . t a p . j , i k (ic in te liig e n
á u m l i b . i i . t a p . y . eft D r a c o n is , E le phantis qu é S a n g u is : q u o d , & fi fa lli.
t a t i trib u a tu r , -verifsimum tamen c lh
D r a c o enim ardens veneno f it ii 'fr ig idifsim um Sanguinem E le p h a n tis , q u i
em o rien s, Sanguine exhaufto á D r a c o ,
n e , cadens m o le o p p rim it v id o r e m :
am bo qué fimul m o riu n tu r, Sc ex vrriu fq u c Sanguine fic C i n n a b a r i s ¡ d iñ a i
G n e i s nom inibus C ín a d M .id e ft, V u l p e s,D ra ro ;& B a r o s , íoj,-ideft, G ta u ita s ,
M o le s ,P o n d u s :fiu e E a r m , id e ft / G r a *
u is .M o le ftu s .M a to fu s ,S u p e r b u s : q u a ­
t is eft E .e p b a s ,q u i t c B a r r u s exin de d i c itu t apud H o r a t i u m i n E pod. (¡p A l-
t
a
a g
n
o
í
248
;
c a n d v u n P l i n i i t m l i i . n . x a f . 6 . d e Co.:
toríb u s n a t i v i s ,
f i d i f i j s . v b i in ter
B
F lo rid o s xonn um erat, h o c eft H aten a,
fiu e T e r ra P u i p u r e i, R iib r l, S a n g u i­
n e i q u é C o lo r is : nam P l i n i u s d . l i b .
e a p i t e 7 . d ic it effe H a r e n a m , C o c ­
'€
e s C o l o r e m b a b e r e ; ‘b a n e t e r i ,< deinla*
« a r i f a r i n a m , & q u o d fs e b fs d a t , i t e ^
r u t n l a u a r i . Sc an rea eod em ‘lib . in
D
p ro csm . J n u e m j f e lA i n iu m x R u b e n t i s
q u i t e r r a e x fo g U a u i t vfu m t. f
Et
J g i u x ta P lin h etse d . l i b . 3 j . e a p . j . I r u a n i t u r i n h r g e n t a r i j s T A tta llis, O p t i m u m
v e r i f u p r a E p b tfu m C ilb ia n is a g r is ,
T v b i tra d it ; l o u i s f a e i e m d i e b u s f t f i i s
y i i n i o illin i f o l i t a m , T r iu m p b a eitiu m
q u i e t r p o r a . Si t t p e r ir i in H ifp a n ia :
in qua M » » i i ^ , f i u £ R w fe r lta jfio c e ft
‘C o l o r , fiue T e rra R u bra , m u lrip lcjt
"
e ft.
5~ Si enim M m i ’u m fu erit d u * Sc arenofum , vo catu r R u b r i c a
F a b r i l i s ; H ifp an . A l m a g r e , 0 B a r r o
B e r m e j o , 0 C o l o r a d o s c o enim M in io ,
fiue R u brica F abri lineas d u c u m ,P /r» .
rnm
|
K
d t £ l,lib r o 31 c a p i t e 7 : B x r t l i f i u U R u ­
b r ica gen erib u s , F a b ris v ttltfsim a
j - ■ R g y p t i a , S c c . p arietes pinguntur fe»
cundum V it r u b . l i b r o 7 . infra num .
.
^
I I I . ad fin e m ; tin gu iitu - O u e s k a lia ;
de q u o Co/ww i/. l i b r o a \
4 r b u f r u ’a s
R u b rica N o ta re eo n u en it. Vnde H if.
, pan. A l m a g r a r » idem eft » p ro e o M i­
Ñ
fi D r a c o n is , E lep han tis q u e S a n g u is. O
51
E ft e tia m C i n n a b a r i s fecundum
m l i b . i \ ; e a p . 6 . i s C o l o r i h u s >ut
iS c p
fPt ltimn iuu m
D i o f c o r i d e m C o lo r ,liu e T e rra P u rp u - *
rea , R u bra , Sanguinea ve ex L y b ia ,
v e l In d ia . 0|[ E c P u lv is , qui c x c o m - Q
buftis A rge n to viuo , Sulphure qué ^
con ficitur , C i n n a b r i u m qu é a p p ella .
t u r .lt e m M inium adulterinum ,H ifpan, ^
B erm eB on C on tra h eeb o.P l'm .d .lib .3 3 ,
e d io .
5[ V id e a n t ergo M ed i c i , a c P h a rm a co p o l* ne pro M edic a m en to venenum p ra fte n t, ex P l i n i »
e a p .y .in m
d . li b . 3 \ .e a p . y .
M i n i a m , i j , G r * c é M i l t o s , tefte &
P l i n i o d , l i b . 3 i . c a p . y . á quo & nomen
tra x it, R ubrica eft fecundum B r j f o n i u m
e o d t m V e r b o i n f i n e ; e ft q u é C o l o r , fe^
m
A
t ia t u m t m b lt m , in illa u d a ta la u d a n ­
t e s p a g . 1 4 3 . V t fit C i n n a b a r i s qua-
JI8
i
T
V
n io , R u brica ve t e g e t e , vel rrngere. ^
S i v e ro M i n i u m , fiue R u b r i c a fu e a
t i c p u t iu s , d icitu r H ifpan. B e r m e l l ó n .
41 S i v e t ó M inium fu e rit porifsim um ,
qu ale eft 'illud , q u o fceminarum g e n * tingontur j H ifp a n . A f r e b o l » o C o i
¡ e r p a ra la o a r a ,z p p e U a ta t C in n a ia -.
r i s , & U i n i u m p et excellcn tram m am
6c W l t o s C i x c e C o l o r R u b e r f u e a t o r
r i u e in tetptetatur. Sed & S i n o p i s ( d c
q u a ftatim } q u * 'G r* ce M /
S in o»
d ic itu r.lc e m P u r p u r t f f u m . t c R u b r i e a ; eius q u é dim inutivum R u b r i .
e e t a , de qua* P i a . i n T r u c* B u c e a i
R u b r i c t t a i n t i n x i t t i h i . Q u o l o e i ap»
p e ll a t & B u c c a s P u r p u r i f f a t a s , figni-^
ficans idem effe R u b r i c e t a n t , & P u r p u r i ffu m x a c M i n i u m * quibus Sc P u r ­
p u r* ÍUCCUS a d d i f o le t iuxta P l i n i u m
l i b . 3 3 f e a p 6 . 1¡¡ Inuenitur q p é M i y
n i u m cum A rge n to v iu o iii argen tarijs
í
í m
M e.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
±49
DISTINCT.XCVI. CAP.XÍüj.$.BEATO;
M e ta llis } H ifp a n . Mina/ de cl A zo g u e,
8Í Inde qu e fottafs s H ifpana M i.
f ia , id e ft , C u n ic u li. 8 M /»ar » ideft,
C u n icu lo s agere fa c e re ,fo d e re . 8 Con­
tra M -irti, id e ft , C o n tra rij C u n icu li, fi
Voca V íir tJ .id c ft.A q u id u ñ u s .v e l C u n i­
culo rum O ftiu m . 5f ,dí//lír(7,ideft,Cu
D Ícúlus»M etallum ,V ena. 81 M ineral
C o fa dc eftcÁ áxú, M e ta llic u s ,a, um ,8cc.
8f Item M 'r t i a / G i l l x t i i Fluvius »de
o u o a lib i, 81
H t n i o , onis , T u f c i*
F lu m e n .
'
ijg
S I N O P I S .O P I D I S .k L a t in é .k
Graccé eft C o lo r P u rp u rtu s , (iue T erra
R ubra,H ifpaii.© rtJ T ierra,!) Color B crm e p i,C o lo ra d a s,k c. vt íupra num. 1 1 y .
<Í£ 1 1 7 . f i A c idem , q u o d M in ia * » ,
t¿ R u b rica ,d e q u ib u s ,k a ñ u m .k ageiv.
d u m e ft, y N a m Gr® cc MHtos S L
nop ict d icitu r,q u a m S tra b o .lib . i Z .M i t
tio n Sinopicoa a p p e lla u it hoc eft , M ínium Sinopicam , 8f E t V it r u b .lib .y ,
R u b rica m S in o p icam . P lin iu s lib , J y.
ea p .é.d c C o ’anbus n a tiu is , & f a ^ it i j t
irf princ, N a fcuníur Sinopis > R u brica ,
& C . & p au lo p o ft. 8 S p te iis e iu sJ u n t
tres : R u b e n s ; minus Rubens,
m edia,
E c m M inio H ilpan o differeritiam con ftitü im u í fu p . num. praeed. 81
au tem M i»i«w ,(íue Rubrica vo ca ta funt
Sinopis ab vrbe Ponci P rzftan tiísim a
Sinope,citC2 quam effodiebantur fecun •
dum P lin ium v b i fupra ftatim reddend u m ,k eap.qs B x K ubris Sinopide Pontir a ,q u o d vtbs Sinopis E m p o riO jG y m :
ñ a fio , ac M inio , fiue Rubrica p rxclara
e x r i t i r ; de cuius la u d ib u s , tem porum
luccefione , im p e rio , ac m unitione la te
Strabo toiem l i b , i r . k Cicero in oratio­
ne pro Pom p. 8 N a ti funt in ea D is genes cognoinenro Cynieus(de q u o O ui­
dius l i h . t . de Ponto : N o n doluit patria
Cynicus procul effe Sinopeus; ideft, cúm
eflet Sin opeus.
8
Item Tim otbeut
P a tria n , k D ip bilus Com icus,
8
Id em v e tó Strabo fu p ra author eft
M intum , & Rubricam hanc in C a p ­
padocia n a fe i, d iñ am qué Sinopicam:
qu ó d S yn op ico E m porio V eiid etetu r.
Id em qué P lin iu s d i 8 .lib . 3 5. cap. 6 .
in quit » Sinopis inuenta tjí primiim
in P o n to , inde nomtn , d S,ynopc u r ­
be. N a fcitu r
in m ^ypto , B a leari,
bus , A frica :Jed óptima in Lemno*
0
0
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
A
iJQ
& iff C a p p a d o c i a Bff^oja e / p t l u f f r i i *
& c.
'
C o n fta t e rg o ex his ( k e x fequen-i( 2 ^
B ribus p ateb it ) Ci»rt4fea>*/>n ; Mintesm;
P u r p u n fu m i R u b r ia m ■
, R u b rtcita m ;
k Sinopidem elle C o lo re m P u rp u ­
reum , T erram qu é R u b ra m : nihil q u é
diftate p ra te r nationem , ncm en , ac
p retiu m t e is 'cnim per x q u é , v t k
D in d ic a tu m , k o llen den du m e f t . B u c­
ea; V G .n® ve m ulierum tin gu n tu r v t
d id u m eft , Jupra num , i i 8 . 81 N i n io qu é , fiue R u b rica t in g í T r iu m ­
phantium ora , ac innanium D iO ru m ;
ad terrorem hom inibus incutiendum
iButbores funt P lin iu s libro 3 3 , cap ite
7 , infra num. fe q u r n t. ad fin. k num,'
» 1 1 8 . S y p o n ts n u s ,
a lf ,ic c tin lla tía -,
f i e n t i a Capis» 1 j , 14 . v b i ckm a g t^ retur de fim ulach ro,luc h a b en tu r.P e r ^ r U n i e ü j Rabrsca ,
R u bitu ndu m fa *
¡
tien% fú ta Colbrem illiu s . % L e g e t
j
q u o q u e ad deterrendos hom ines R u ­
bro C o lo r e fCribebantur, v t d id u ln erti'
fu p r a num . i t q . f i Id e o q u é R u b r i­
có d ícU n tu r, diftiiiguún tdr q u é á o A U
K
b o Praetoris apud Pab. Q uirtílH ianum
libro t l , c a p iti 3. his verbís : Q uo­
rum a lij f * ad A lb u m , a t R u b n c a t
tra n ftuU run t,
porm ularsj , v e l ( v t
C ice ro a it ) L tg u let quidam tffi ma­
M
luerun t, 8Í R u b rica e iia ii i , fiüe Mi-i
nio Icribeban tiir-lurifcon fuiforuril j aC
Scríptoiun i N o lá i D e R u brica » P e r .
flus fa ty y ; E x ce p tó fiq ü id i\ a jü r i
R ubrica N o ta u it, a l. VetnU it. k iU
O l u d ; Rubrica N o ta ré éottuéuit , p rsu i
quam trancferas. D e M in io , 0 « id . d i
':
triflibus ; N t c T itu lu s M m io , n te e»p
dro cbarta N o tetu r. T eren tian u s: I n f.
^
ta r T itu ls F u lg id ttli N otaba M inio
f f a c it foem. gener. cum ikütviü'. fit.)
y
H in c N o t a , k O b f e r u a t i o n e s , q u t
R u brica , íeu M in io íctib u n iu t F u r :
pureo ve C o lo re R u b r i c a a p p ella n ­
R
tur , v t videro eft in B re u ia rijs , D iü r:
n is , M -fl.i)¡bus , ac P o n tificalib u s i c®,
feris qué E c c le fia ílk is libris : quotum
C v io n e t , R c g u l* qu e GenefaleS.etiairt
f i n igris litte ris
fcripr® lint , R u b r i e d
tairté d icü tu rjve lu t Rubrica n o tá d * ;v c l
p o tiu s, q u ó d earunidem genef jliürti R e *
gularum ca p íta etiani hodic ix r e h f
ciu d a R a b rica .• & excuffa,
8
Li í
0
0
0
Q
» 5 i
V : A L C A R 9 E
N O T v T
& N o ra ,S ign uri\vcSu W crJp tion »s> eo
q u o d olim R u b rica iigiiarecur , hodie
q u o q iic a p p e lla ra r apnd. H ifp a n o s£ » ferrVa.-cuin noftra eae lex terita ced m aru r,
vc priores lictcras to tid s Subfcriptionis
c o n tin e a t. 5 ..H in c H ifp a n . Rubriea,
idem e ih q n od h M iu ícem o d iSü bícrip tio
nis N o ta S ig n a tc ir f - D e in d e c n n iM i
n io .fiy e R u b rica T»r«//, fiue In fc tii^ iq .n e s iib r o a im T rañ acu u m , a c C a p itu m
p in g eren cu t(vt con ftat exO tttdiot tu T e rtniia no.p roxim e illatis..,, & P l i n . 'l i b .
■3i-cap.y,in ffn e , & v id e r e e ft in a liq u i­
bu s lu ris C f f fa r e i, ac C a n o n ici im preflio n ib u s) fad u m e ft.y t R a fe r ifa a c c ip j» .
en rprp T /r«/r .I n lc rip tio n is o lim IVfinio,
fiue R u b r ic a d e p id o J /* intercHHorum.
a .§ .rtcu p^ e rjn d
je . D .d_______________
e ioterdüH
)-. R t t u
_______________
____________________
f
e r a n d a p o fc f o r u m
p o n u n tu r f u b
v
E c q q i d e m
v u l g a r e
t e
r
i i S
e f t v J : V t
f i n t :
i a
'v n u in -
i d e p i
X d tfs io -.
Q u em ad m o d u m iA i^ R « ^ raW i.fiu esi?i(|.
h rica e x p l i e a i d e f o n a n t T i t u l i , ¡ l n ( c r i p , t i o n i s
v e
e x p l a n a t i o n e m
b t i c a e x a r a b a n t u r , a u t
M
, q u a . o i i n t
i n i o ,
?
R u i -
..v » '!'.
Praeterea C in n a b a rim
ae leU q u á
connum erata fu pra ,in prine,npt.op^,pra.cedentis, v n u iu id e p x q u e efle ,m ih *lqij¿
d i f f e r r e , , pt® ter,nat¡uitatem ,n o m en » ac
T e r r a
S y n o p i s .
P u r p u r e o , R u b r a
^
r a m
, P u r p u r e o s . , m
T5 i
a x i m
o l p T c t « , &
e
g u i n e m
t a .
, a l i a
. 5
e f t a m
< 3 u c
M
q u é
i n i u m
p l e S e u s
a r t i f i c i o
q u o q u e
o m n e m
P u r p u r e u m
Sc
R u b r a
e x
r a c o n i s
c r a f f o
rto rn ic
, C o l o r e m
v f q u e
a d
i n
L i
J
c u m
: tU S > a ,u m
/ r M
: M
n e s
T e r r a s , C o l o r c s q u é
p r e h e n d e n s , v c
d i e .n u m
q u o
.i
á
M
P r s t c r e a
v e l
r a
d f
M
i l t o s
R u b r i c a )
v e
R u b r a
f e q .
e f t
.t o i .)
d i f t a r e
A
M
v i d e t u r ,
G r x c é C L a t i n . M
C o l o r
O
q u o
, &
a x i l l . a , v c
fu p .
■e x t i m
r i j a
P
rr
d i d n m
i l t o p a r t a s ,
f iu e
(
<
M
ñ ju p .
> lt e p a -
^
d i m
I n d e
;
m
in ^ G
Sc
M
M
H
/ -
F l u u i u s
M
p lif iiu m
fis
T
,íu p r a
\o Cofa d e
D
Y
,
a p u d
í e u
e i n d e
M
M
i n t i n ñ *
e x t a n t
a u t e m
R u b r i c a t * , E a r e d i
3 P . d e q u i b u s / « / .
e f t
T a r r a c o -
apud
P lin iu m
u b r i c a t u s
i n i u m
,
y
;
&
f u p p l e
S i n o p i ­
S i n o p i c a
S tr a b o n e m ,V i t r u v i u m
n u m
i l -
P u r p u »
P r o / a w * « j w .
i n t e r p r e t a t u r
llo n
in ia t u la s
t»
P e l l e s
. ^
k R
t u a
B u c e *
F l u m e n
q u i
i l t u m
M
^
5
R u b r i c a t u m
a / a d
R u b rica
tu a s
.
Q u *
1 5 ;
C e r a
I ib . i 6 . a d
f u p ,
i f p a n i *
^
l i b .
. i
1 9 . q u *
R u b r ic a m
, H
,&
N e b r i/ e n ü p . E í n w e
a q u e l C o lo r .
» / f o d í í , e o í , G r s c é
e f t ,
R
u f 2 2
C in n ab ari,M in io , k c . f i u e R u b r o C o
l o r e , aut térra .
5 M ilto ru eb ia .L o cu s
v b iC in n a b a ris >Á lin iu m » P u rp u iiftu m ,
b e r
R
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
r *
i n i a -
u t i u u m
in ia t u la
A r i e t u m
y [
l i b .i . c a p . 3 .
c u m
e n im
i 6 . 4 5 « 3 ®
.8 8 .
M
R u b r ie e ta
A r i e t i n * , f e u
- n
5
t it
P la u t u m
ea p » 2 7*
f
i d e i t .
i n i a n i U
L a t i n a , C » B » a é a r / *
q u é
-e rf e. -e »b _
_
a m
; Sc
t a
a p \ x á
num. 1 17 .
P a r e ja e
a
h a b e m u s :
R u b r ic e t a
1 1 8 .
N o t a n d a
A it \ ¿ C .e r u la s
la s
,e x
, T e r ­
M
T r u e .
D o la b e lla m
v e r e o r n
p lu r ib u s lo c is
i n i u m ,
P u r p u r e u s
f i i c a t o r i a , v t
y
B u c e a , G e n a , M
n u m
i n i o
p r a c e d t n t e m
u a m
jtiattdt(sA»ib(H n.:P»rptirifatus, a , um:
J RabrCfrittui,a,upt e,Sc ^ m o p reu s,a iu m -,
fiigrii.fiqant C.intiabari.;M i«io: P u rp u tiffo :R u b í(ca :R u b rice.ta ; vel Sinopide P ie
^
ta ,v e iv G n éta ;il.!o m m v c C o lorem refe~
reiitia , V ip r u b , lib , 7 : ■ p a ñ e te s 'pafsitn
L e xp o litio n e M in ia t ia exp olieba n tu r,
T
H h p - d u A liv a g re , 0 T ie r r a Colorada.
C < r0,fiue C erula M im a ta , fiue M in ia M # n / a ( B i f p , C f n a Colorad») qua h o d ie
r-' ep ifto las S ig n a r ijk o lim N o ta ri io litu m
e ñ , f u p .e x p r a
p r o b a t u m
t j . v í q u e a d
n i h i l
P u r p u t e o s c o m
Q
d t
B e r
i n q u i t ; A
J o u t m
Sl
f e u
C o lo r
7 .
in ia tiu s ,ia ,iu m
f a . t a j w j i e i u s
n e n f i s
­
n u m .
j J í » V / » í , < í , e « , k
1 8 .
o m
i s
.B u c c a s P u r p u r ijfa t a s
í i » i 57a r , i u p r a
p u c i f -
é ñ
p r i m
,
T e ñ ir
, e
R u b io ,
P l i n i u s lib .: 3 3 ,c a p .
C e n f o r ik u s
C ü . f u p - n u m . 's
g e n e r a l i s
v w
P i i r p u r i f i o j
P o n e r fe
lo e a r i . N - a p u d P la iit . i n
i ^ i n o p i c u r a . v t d i é h i m
f i m i l i i e r
N
e jo ,C o lo r a d o , R o x o ,o
n u m
¿ « f e r r V ii
t a c u m
P i n g e r á
c . O
, a c
y
T e r r a
e jo
B e r m
C i n n a b a r i c u m
M
v e
C o le r
i n i u m
f i m u m r i e d
i n i o r
a r , P i n t a r
o b r e m
c o n f e c
g e n e r a l e
T e r r a m
I u -
C„.,
S a n ­
M
i f p f D
m
- F
T e r .
L y b i c o s , a c
2. q-.--h
u é , a c - D
d i c o s i E l e p h a n t i s
G
T i n g e r e . H
q u id e m
G
s f l u e
L a t i n a / I Í ( » r ó , « ? P « r / »
C i n n a b a r i ;
i i \ i t ,C ic e r .a d
o m n e m
f i t
R u b r d c a j R n b r k e
' V n d e
b u m j l i / / i o o i &
fe a r it e m m ,v c d iñ r ím ,« ft ,/ « / r 4 » m .i,j7 ,
p r e h e n d i t
f u c a t o r i a , C o l o -
C i n n a b a r i s
i n i u r t q P u t p u r i f f u m j
p r e , t i u m , p . r o b a t u r « x > i c q u e n t i b u s . C > « » 4
c o m
R u b r a
R u b r i c a ; R u b c i c e t 3 , ' S i n o p i d e } C o l o r e v e
, j
f u p w o ^
Sub
k
M
e f t
P u r p u i e o i f i u e
ií « f e r k o ,< lír .n i h i| .d i f t 3 n t i a , f i g »
g
i n
'
v e
n if i c a r i t
t a m e ,n ¡s t b
t - T
r e
l a , v e l
v i ; t i i b f e q u i t u r e i i i r t i ; - z l f i 9 r t 4 '
h
( B
• C
T i f a / a v n d e
q u e
221
t o , h o c
J
i , \ Ú e P í,iv ? o
152
>”» o r , a , h a b e n s gen a stin fta s M tl
e a u ja in t e r d i i ia p r o .
R u b r ic a v n d e
M A G N z ^ .
u .
J
DISTINCT. XV. CAP.Xlll).§.BEATO.
2 5
A
R u b rica R u b r ic c ta , vef S in o p is , R u bra
ve T erra ,fe u C o lo r effodiuntur. 5 L a
tin e a M iato a p p ella tu r
z , f i.
aie M in ia riu m ,i: de qu ib u s P lin iu s lib ,
l,c a p , -.'»iíaponenfihíii M in ia » i] tfu *
v e n * arena fine A rg en to exco q u itu r. Sy
ponti-.in Í .M a r c ia l.epigtam./few» M im a r C
r i * dicun tur lo ca , e quibus effoditur M i ­
nium : [scut A rg e n ta ria ,
A u raria , é
quibus effoditur A rg en tum
atque A u ■t )
rum . A d d i etiam fo let h ij fubftantiuum
M e ta llu m ,i,v t apud P lt n .d .lib .3 3 . cap. w
J-.Celeberrim um e x S ifaponenfi regione ^
254.
a lite r Crocus, bas fingulas R u jí v a rletá
tes L atina oratio fin g u lis ,p r o p r ijs que
v ocabu lis non demonflrat-, omnia que i f ta fignificat v n a R uboris appellatione-.
C u m tamen e x ipfis rebus v ocabu la colo
rum m utuantur (¡y Igneum (iup ta num.
,9 9 ) a liq u id d tcit ,i¡y Flam m eum (lupra
t>um. ’i . ) & Fanguineum , O- C ro ceu m .
<¡¡yOfirinum (fu p ra num .42- ) ó - A u r e ii
(fu p ra Mum.94 ) R u fu s enim C o h r , (¡y
R uber n ib il a vo.eabuh R u b ei d ifferu n t,
negué p ro p rieta ti eius omnes decla ra n t
.X anthos,Sic.Sed babere quafdxm difianf iascoloris R u fi v id e n tu r , v e l augentes
in B ittitq .M s n ia r s o f\ e ta llo . 5 E x qui
b u s d ed u citu r a d ieftiu u m effe M in in . í ; eum, v e l rem itten tes, v e l m ifia quadane
J p ecie tem perantes.
H * c P h a iio ri
ritss,a ,u m ,H iip zn . C o fa d e B erm elló n , g
-tVus apud Á G e lliu m . E x q uihü s deduciC a rm in ,ia b in te lle ftis L p c o , T e r ta ,M e
t a lio ,& c . •[f Meia//»(w.autem,vt dift. ■G -tur R ujum , eius qué gerrnana R u beu m ,
k Rubrum generalia effe n o m in a , h z c
ta m -eü , fu p .tn eap. iiuojurst, 10 . %. bonor.nota 4 ,h ic eaiem 9 S .d i/ lin B . eft loa
.p fz fa ta ,a lia ,q u é co m p reh etid en s: patee
cu s , in qu o * s , M inium , q u id ve aliu d H qu é ex vetbis fequ en tibu s F ro n ton is
a.pud A G e lliu m d .U b , i . c á p . i 6 . N o ii
c ff jd ifu r :H i ( p . M ' » ( * , . M ,0 M inera
enim h * c f u n t fo la vocabula R ufum C o ­
de alguna cofa, k c . q u * ab h q c ip e c ia li
lorem demonftr ant i a ,q u * tu moas d i x i f M iniario M eta llo d ifta efle vo lu im u sT at i ,R u f u s .^ R u b er-fed alia quoque habe
p r a n u m .l i8 ./« fin e .k probatur ex P ii*
mus plura qudm qua d iíia abs te G raca
Ilio proxim e re d d ito . 5T Q uem adm o
f u n t .F u lv u s enim ( ¿ e qu o füpra num dum R ubricofus,a,am ,eH R u b ro C o l o ,
9 8 .) (¡y F la v u s (nurtí, 9 6 .) ^ R u bid u s
t e . Rubra ve T erra abundans ; feu quod
fk \ p iz n \ s m .io .f in i) & P b * n ic t u s ( k \ p .
e ft R u bri C o lo ris i v t Rubrseofus A g e r ,
n u m .t o i .) ^ R u t i l u s ( de.qUo fta tim )
& Solum Ruhricofum ip u flC o lu m . lib .
Ó" L u te u s (lü p tz -m m . p o . )
SpadijC
A -ea p .q q . ^
P a te t erg o ex traditis
(d.num . 10 2- ) áp pellathn ee f u n t R u fi
/u p ra d num. i i s , Rubrum C o lo re m u
C o lorís :aut acuentes eum , qua/i m e en ,
iuapce natura efle PurpqreuiT),ac Sa n g u i­
dentes -. aut cum eo'ore v i r i i i rnfo.entee,
n eum ,& fi aliquan do A u teu s,C ro ce u s ve
fiu t n 'igru tnfujI-antes,aut v ir en t 1 fenftm
n n fce a tu r,v : iii C a p itiis Rubris-,Flaoima N
a lb oillu m in a n tes.-E t in fequ en tibu s a*
R « fera,& c..,
gens de F u lv o F a v o ,R u b id o ,, R .L u t c b
R u b e i s , ? : R u b r i s . & c . d e q u i b u ? e g i
O
(d e qU ibuS,& :not .upra) ea R u fi efle (pe
^ tnv» f u p .d m n n .io 8 , p r o x i m u m
e f t , R « cies declarat,
■E x qu bus f t i a w d c ffas,a,um ;teni'\t q u e a d L u t e a , & A u r e a »
d e q u i b u s fup.dnum ’.
o.(¿p 9 4 . G r z c é rt fum m itur re vcra«at-^qe¡e,vFtpntqnis len
tenti3,ad L ú tea,R u íiva .R i ffa qt,é fign fi
d i c i t u r X a » f ¿ « / ; H i f p . ( V e r í a V i n O . v i I
canda.pinguiorem efle L in gu jiÁ L á t h á ,
L u t u m , L o d u . P u t e u s r P o z o , P u t a r e , ? ® jqUíáji.Gtccam '; apud Iianc enipi ad L u d n e i T u c r i s c i u i t a s
f iu e
T u e r o ,
Toro,
S . C .) d i c i t a r R ® jo ,
R a f u s
e n i m
&
■
< tea,Rubea(q.áéfigr>'ficanda e x íá n tá jiu d
¡AG^Uium fupra,, Xantbds (-.tn iA utru s,
A u r e o , P u r p u r e o q u é
C o l o r e
m í f c e t ü r ,
R
L u reu s) P y ir o í (* i,.l«n .eu s» F in rm ru s)
v c e X f e q u e n t i b u s a p p a r e b i t . V n d e H i t p .
i d e m
e f t . q ü o d Am arillo-D orado,tnezcU
UrytBros ( . l i R u b eu s),éü£ Pbsiristosfidcii
do coa Color Carmefí,Gravsa,o Purpura.
P h z n ic e u s jd e q u ib u s ,& nosfopra.'
Bermejo', C o lora d o , Rojo , o Rubio, f S
In L in g ú i autem L itjn a (uXic- p f'm ini
Q u a m
ib t e m
P h a ü o r i n u s
P h i l o f t q i h u s
d ifta & dicenda d «fcw. 9 o,qUibiis Piiri ü
a p u d /IG íflíüw lib . i . cap. z 6 . i n q u i t ;
tea éuteism iftadenipiiftraiito'c.. «r R u ­
Qtappe qui Rufas Color ¿ Rubore q u i­ T fu s e r g o ,qui ¿g dup lici ff, R/ij/ríiniictcur,
dem appellatus efi-. Sed tism a liter R u ,
v t C alep in u s.lir.eft C s h r non p itn F R u*
beat Ig n is ,ilite r S a n g u is ,a liter O Jrum , V
beus ,f e d a i F iavum non n ib ii Áf ¡H>
ftani,
2
7
9
1
9
9
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
■
*D
I
■ fts n s ,
■ q u *
8
Q u a m c b r f i n
3 4 . C o c c i o ( C u e
l u S j H
R u fa ,
d i c u n t u r
L eu rti, cap- 1 J
f e q u u n t u t / C i c a t r i x
i f p - C a W
i i O
O
«
t » -
ma C r o c o tin £ ta )G c i> tf,r a p .i$ tjo ,C o .
lo i f l .i u i t .c a p .'t j . 4 2 . P l i n i u » h b , l a *
eap. I a de N ardoxSyncerum icuitale i s f r t b t n d i 1 u r , 0
q u e
R e *
C e lo r c
R u f u s
i 6 » l a , d ' « F
f a p . 1 j i j . E
- I 7 » 4 a . D
q u o ­
t .R e g u m
c a p .
r a c o
€ s p .6 ,x ,A p o e .e a p .6 ,4 .
B a io s ,B e r m e jo s ,S e c . H
« a p .2 $ .» $ .I n f a n s ,
ia ,L e e s it i.t * p .
/ i b . t z
M
H
o m
o
i iid e m
1 3 ,4 9 .
^ . i a . P u l m
N
M
T e r e n t .in
‘
H
n o s
R
i n c ,
a r t ia l .li b .
H e a u t e m
q u e m
e x c a n c F a m
o x o s ,k
R o m
a r d u s
q u a
t i s
f n S f S e r v it t s
'
1 4 ,
1 9 . &
x A a rc u s
* A n n . v t b . c o n d i t . 5
m i t \ ó i ú m
A
j 7
} 2 .
ñ ñ . ' ¿ 4 T
i . a ’. i ú s A
6
K
L
v t b c
n o m
i
M
R u ff u t
e i u i d e r o
t a t ¡ o .i o .^ .v t r u m
q u i
p e n u m
t a . l - 1 .D .d e
.D
.d e v f u ,0
.3 .§ .lin g n a .D .d e
b * b i t a ¡ .
A r b o r ib u s t a i e n . k
fis
p r u d e n tu m . I t e m
Q ,
nos
l a t ¿
R u fu s
An.
'7 0 9 .M .S eru iliu sR u fa sN tn ia n u rC r,n .
ia lt r a d it u t A n n .7 8 7 .M ,S « i 7//«iR«/»,
S e r v i l i a n u s . Ann, 8 o a , d e
cuius P a r t u
m cn fe vn dccim o P l i n i u s U i . 7 . t a p , y ,
fu it q u o q u e P . V i r g i n i u s R « / « i Confuí
A n n , 8
1 5 - k
8 3
$ .S c Í 4 9 . C . l u l i u s R u f t t S ,
R u f u s A n n . 840.
C o n fu les ab vtb.co n Ji. Ann,
5 > } 0 .9 J 4 .9 7 7 .io 6 6 .k A nn . 12 1 0 . 81
F u it etiam in facris litte ris S .R u f u s f iiiu s C y re ti* i,q u i C h rifti crucem baiula*
Uit,de quo M arci e a p , 1 5 , 2 1 : A n g a r i a , ^
'A n a .8 t 9 , L - y i i n u t i u s
l e g e
R u fo s
m a tr e m
i d e m
a d
v t
l a t i u s
v i r i l
H
t i u m
n o u i
d u x ,
C a m
i n
e o
y i r g i l i s n
A
i m
a c
O
m
R
u f *
p a n i * , v c l
á
V
P l i n i u s
F V
l i F
m
S , A
,
V
Q
M
i p p c l i a t u e
w
. o p p i -
R u f a , v c l
q u i
, e m
F a m
d
q u o
R u fa s *
a n a t í i t c o m
iq .C o f a
_w —
R u b ia
e i i lia
a r is d u r a
D i« r a t ie r .
i l i a ,
e x
H
l o
n n . 1 2 0 1 ,
R u f o s
l
R u fiu s P o flu m
7 . A
p e r t i n e t ,
F a m i l i a « e x
d e
q u a
E x i i t i t
t t
q u é
4 7 6 . d c
q u i b u s
8
f u :
F u * *
C o n i u l e s .
e f t
a p u d
f u i t
Rufinas
C ó f u l
i»
R u fia n t s s ,a ,u m ,o R
8
. p r a c e ie n t ib u s ,
^
4 6 5 . i t
R u fio
i n c
V o lu fia n s ts
A n n o a b
A lb in u s
,
c .
N a n t
R u fio r q u i ,
,
8 1
R u fiu s
q u a
, k
i
i * í í
m a s
e vvraivta*
c o n d i . »
«YWvVr>ba/v
C o n f u í
a d
1 4 ,
R « y i » a F a m i l i a , e x
q u a
^
»?.
■*%/»
*
C o r n e liu s
A n n .
t c
1 5 .
e r e t r i c u m
g l e b a
P iu s f lW
c a p .
1 6 .
a t e r ie s m
n u m
p r a
q u ¿
T . l
c o n f i c e t e n t u r , d e
n e i d ,
R u f io r ,k
• a tn o d o fa ,0
q u o d
O
1 a r u m
B e r m e ja ,C ,o lo r a d a , R o x a .o
A
4 )
P u r p u -
b f c e n a
p t o t e d o r ,
8
b .j.M
p a r a t i v u m
« « /
in
q u e t e n e t .
R
0
e f t
q u e
p u d i c a ,
R u f a
H
C h r r f t i
o r d i n a u i t
te fla m e n ts *
8
I m
R u fiá n .
c f t
* ,u m
a
P e t r a s v e ­
S .
tU ts flr ib u t a n t h u h r i b u t
e n t i.
i f p » n o $
a f i u s ,
R u fu m
e iu s , 0
d i c e n d u m
o r a b iliu m
/
e a d e m
A n n u m
T e r t o f »
v u l g o
4 7 ,
m i f f a
i a l u t a t u r i n
R w y f r t M i , a , » m , d i m i n u t i u u m
r e fp o n »
P o m p e iu s R u fu s
C o n ( a ] - A n n ,6 6 $ .C .C < e c ih u s
p o f t e a
R u b r a
R u fia n a
p t n u l e g t -
l i b , J . f in t t n t .iu r if p r u d J r a 8 .d e
d e
R u fiu s
,'A
A n n .$ 5 -6• .alias
- 1 - ;y 8 . P . R u t i l i u s R u f u s
!C o n fu l.A n n .v tb .co n d .6 4 8 - H i c fu it lu te co n fu !tu s,d e q u o fit m entio in l . b t b i - O
&
c x
p u d i c u s
f u i r
N
v t
■ a p u d
r « « »
n o :
. M
,
v r b i o
e f t i / á ^ r a W
q u i
n . i í 3 .
d e m
in u t iu s
a l i u s
D
a b
,
e m
h U tu le m
R tt
f u b
p r in e ,
i f p a n i a m
e i u s
n a t i u i t a t e
C o r i n t h i
, &
R u fÍ»
P e t r o
4 i g n i f i c e r r t , v t d i d u m
q u o d
e i e c -
f t ii t C
A n n .
M
H
I
F a m i -
a b
} .
R u fo ,»
S p .L a r a
R » / » j , q u i
7 2 . A l i u s e o r u m
A n n . 7 0 2 .
R u f a
i i c a p u d
A n n . 4
H
M
T c a , &
H i f p s t i
{
q u e m
n o u i t e ft a m
m a ^ it
R u f o r u m
i l i t u m
3 7 0 . &
J
l i b .
e je t ,R u b io s ,
C h r i f t i
D o m in o
E p i i c o p u m
i '
B .
R o m a n o s
y o . p e t t o f * ,
d -
h q .P .P i n a r i u s
S u lp it iu s
c o u d i . 3 f i 6 . k
*
in
á
^ n a l . v e r f , 1 3 -, S a l u t a t e
in
m e a m
P lin -
a p u d
A l t i c a n d r l %0
r e l i ñ u s
A n n o a
e a p .
li b r i s
a
c x t i t e r u n t ,
d
n i e n s
A m
t c F la v a s
m
D
t r . 1 9 ,2 .
R e m
*
c C e n c h r i s
u -
R « / i s . V i r g o
c x t i t i t
T r i b u n u s
! 3 <5 7 < í 7 * * k
n u m
u m
d i B t r m
i l i *
R e g i b u s , &
i u l . k
N
< u m
t l e f lu m
r » .
, f i a e I u s , G
o d u m
C o n f u l e s
l i u s R iff u s ,q m
,
i M a g i f l r o
P a tr e m
c o n f t a t , f a / i . j i * . » «
.
a d m
c l a r a
&
e r a l
R
a c u l a
n o b i l i f s i m a d # i ? » ; 4 i
a n o s
' l i a . e x
M
e n r u m
P s s fc is V e f t it u r ,G a llia
^ ¿ 4
R u f u s , G
.
R o m
i c
v B E p if t o la a d
A la z a n e s ,
i f p .
n e f .d .e a p .2 $ ,3 o . V a c c a ,
i V e f t e s ,
A p o e a ly p .
,
K a fi,Z a c b a r .* a p . 1 ,8
q u i
c .
H
e a
R u f o .V ia id
r r a d i t u T ,
B
n e r u n t , &
á
8 1
R u fu s,
R o m
a n o s
P
C o n f u í
a b
r t b e
,
c o n d i .
q u o P / i s » . / < ¿ .7 . r , 5 o . f u i t
A n to n iu s
R u fin u s
A
n . 8 8 j . 8 9 4 *
9 ^ ^ .k M R H fin 'u sT JffM ¡m ¡T n .7 o
M.Mar/rti T
e a d iu s
i t i u s
R u fin u s
« « / . A n n . 1 0 7 ; . V i d e
k
1 Í 4 5 -
R u fin u s
in
q u i b u s
t n .m
n ia n u s ,a ,u m
a d
n ia n a
A n n .
k
e o s
R a fin ia n s u
i li li s .
, i i g n i f i c a t
v e
e x p e t t a r .
f a m i l i a , e x
A
n . i
q u a
1 0 9 9 . 1
R u f i n i
V . C . T r i b u n u s
C .d e t c f i a m
e f t ,
A n n . p 4 9 . y f r .
R u f in u s .A a n .io ó S - A n ic iu s
R u fi1 4 $ .
C o n f u l e s ,
L a t i c l a u i u s / . 4 .
8
R u f i .
V n d c
, q u o d
8
¿
R u f i n i s
R u fi-
I n d e
f u i t C o n f u í , M a t / » *
n a c i u i t . C h r i f t i
1 1
i . L .
C®*
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
t
DISTINCT. X V. CAP.Xliij. $ .BEAT O.
$7
N
a t e f
A n n . C h tifti.
q u o q u e efl a
u m
.i i if p .B e r m
L u t U
lu i
" R u fitt
la m ti
z65. f
D irninutiuum um , R a fu J iit,» ,
e j i t h ,
C o lo r á d illo ,
l l o ,R u b il l o , t i C . ? \ i v it . 'i n
R
o x i .
x t n p .C o i u i t
A
B
c i -
258
liin a i. y
Ec a d 'te m o b fl t ii i R/»/»»»*
Ri(f//«»jjj&cuion p to iu l á Purpureo» R u
b to q u é d iflare, p r z te t q uatu, q u ó d A u ­
teus C o lo r m ifceacur.vel p o tiu * fp leh d o
re qiiodam e x F la v o R u b e r c a t.C r r i''-»»
/ o m n o S c ip i,K u ti/ a iF u ig o r ,q ú tñ iM a r ''t e m d ic itit.ic c , ^
C fa ra qife- cX tilic
a p u d R o m a n o s i a m i l i a K u ttU , k R u t i -
t é t r i x R u fu U . 5 T rib u n i autem m ilicum R u fu li q u o q u e d ift i lunt iüxtaÓ íat
tum Pom p eium Peflum lib . t tf.cuius h z c
/ l a , e x q u i b a s ( « 1
v n a » c a d e r n
q u é
f i t )
fun tV etbi-.R u /a/i up p eH aba n turT fibu .
C o n f u l e S f U e r e , A n h o a b
e i e f i i s r e g i b u s
n i M ilit u m d Concale f a i i i ,non d popai i , 8 ¿
a b v r b . é o n d i t a í A ^ . a l i a s l ó S . S p .
lo;i*<qUorum ture , q u id K u tJliu s Rufui<
E
N a u t iíii R u tiiitt i, qui k R u tfiu s. I r e m
)e g e m ta ltfit,R u ja li,a e pojl R u tili/u n ta l i u s T r i b . M i l l i u m
A n n .3 i P . a l i a s J f o .
a p p ella ti.V e\ q u ó d R u f i, & R u tili) fre­
& 3 ? 6 .& 3 ? 8 .& q itarto , v r b . i o n d i . A n .
qu en ter cfíertt Confules» & TribU ni Mi» F
? 4 9 . alias } 5 0 . &
a l i u s C o n f u í A n . 4 3 7 litu m ,v t d iftu m e ft, fupra nam , praced,
P r o e a lu i V trgin itíi R u iilú i C o n f u í . A n ,
(¡p f e q u e i t t i ; nec enim m folitu m eft h o ­
v t b . c o n t l . J 6 8 '
T it u e V irg in iu s R u t ilu i
m ines In u id o s » dum vid en t aliqu am fa-'
h o o .Z q 4 .A .V irg in iiis R a t ilt 1 s .h n .i7 7 m iliaiTiexcrefCere, non folüm ipfius laud e s .v e ru in & n om in atju oq u e d i n iin u e - L l C N aut ius R u tilu s .h n n . 1 7 8 . k A n n ,
l e . y Q uainobrem cum a n tiq u u m ,a e
r a P 5. q « ' & R rttííW i.ltem A iiu s A n . 3 4 1 4
foecundlfsimum apud S alm an tica S .B a ralias 3 4 3 . A lk is eorum dem > o tn . A nn.
.C la a d iu s M artiete R u tilu s h n .\ th ,
th o lo m z t C o lle g iu m E ru d itifsittiii ( vt J
5P 6 .aiia» 3 9 7 k Anh 4 0 1 , & Ánii.4<--9¿
fo le t) alumnis totam fere H ifp an iam ini
& 4 f^Puiiii A n n *4t t-C ..M a r tiu s R a t / .
p leret,a b inuidis pet dim iontionem d ic ­
lus C tn fa r in s is.h n ,4 4 3 , l \ - i s 4 4 4 . P . R »
tum c ft iT odo i l mtsndo ejld Hem de BaPtiliu s R « / « i.C o n lu l.A n n ¿ ? 4 8 ,q u i k l u tbolom teof,
reConfultuS» vc diftum efi» fupra num .
F .ig itu r littera m u ta ta m T , K « r i t i 4 .D c n iq u e P . R u tsliu s Lispus C o n fu í
¡u t,a ,u m ,k R u tilu s,» ,u m , diminutivuirt
A n n .6 6 3 . 5 S u b r u tilu s,a ,u m , tl\ z\i
i R u fa s,a ,jtm , idem fimt quod Riifulutt
quántUluoi R
u t i l u s , ca r, 3 .
a ,u m ,d e (paonum. pr*eed. H i f p . S i r « t •
_H i s cotiicquen s efl verbum R u tilo . I z y
jito ,C o lo r a d ito ,R ijito ,R u b ito ,o R ubie- U
á i j i d R u tila m facete G r z t é X a n th ico ,
z i t o , k c , h o c eft AutcUm miftum cum
Purpureo,P /ifl./ife.8 .f/ip.48. «tí¿e»íí/*¿- v j Hi(p.£>»erója»',£nrr«fe/j».; vcp o te C a b u tL in a ru m t, W/panio- n ig ri v e lle r it ^ p iH o s ,P / ; w . / / ó . i g ,M p . t .C o m a m , L /p ra cip u a sb a b e ttk c. A/ia R u tilU ,q u a t
i*/ d slib .8 .c a p ,i Z .C ú n t m , T a c .iib , 2 0 ,
E rythreetsvocan tiitem B * tie a . *(f C ia -' Q & c , f A liq u an d o R u tilo idem e ft,
tii» M i Vurro lib . S .d e L in g a t L atin ,
•-í'^ oúfplcfídco.tudic.cap.^ iin ftne -. S i .
A u rei enim R utuli,(jy inde etiam M u lit „
tu t Sol in eon /p iB a fuo jp lfn d e t.ita R e t
ret valde R u fa ,R u t i l * dsB *. Hdec T , V_^tHent. ^ Q u a p ropter R u tiló te d iV a rto . ^
Séd & id e m itA f PawiPt/w/ fe Cuntur A tm a,ap ud ffe>^//,//¿^g_
F e fiA .lib , 1 6.de Verb.veterum /ignift.in ■ ,
h r m a ,k c ,R u iila r e v : d e n t , A urora ( d e
q u it in ptincipin-.RutHum , Rufum /igni* ^
iRZo-Jttpra n u m .g ci.) ifR tg u m .c a p .z i ;
fie a t i euiue coloret ,fiudiofa
, etiam anti*
4 Sc in hymiiípáfch alií viwpoi-a/wf/j R b qu * m ulieres fu ere.v n d e tra xere togno9 « í*b M .\U tí\C a \ñ ít\, M a tth . cap. l e ,
mina R u t i l i a , v t in d ica t frequenter' ^ &c, f i V t R«ri 7a fit id c it i , qUod eius
A fran ius. Sc poft m edium eiufdem libri;
Compofitum R ati/c/eo.ideft,R utilus fioj
R a tita C a n te , idtfl, non procul d R u b ri ^ G .-ace X antbitO m ai; H iip . Re/plandecolore im m olantur, v t a it A B tin s Capi &tr-. Patarje^o Ponerle Berm ejo,f l o r i s .
to Canario Sacrificio pro frugibus de.
d o ,R a ji,o R u b io .T e ñ e p/inia lib-8 ,ea p ,
precanda /auitia caafa íyierie C an icu - T j 5 tí» A 'p ib u s candidi L tp o r tt, n iu t li*
!*• f i N o ta o b iter Ca»»/, n il, efle g e ­
quefcente . R u tilefctin t. 5 Sed & I
neris com m .duorum , k com prehendere
Rufus,a.U'n.C‘i\t\tx V e rb im i fimile Rufo,
m a fc u lu m .fifa m in a n l,H ifp a n Perro,y V a// id e ft, Rufum facere ; G r z c c X a n th u
P erra. ^
C an ariu s,a,um , id e ñ ,C a .
2 «,H ifp . E»rrejaj‘,fi'*'''‘<*é/a/,veluti C a P i}
D.
466
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
VAI/C 'A RCE ’Ñ O T 'J E M A O N y ^ '
p illo s ( H ifp . C a b e ilb i; & c , ?//«. /»]>• A inter A lg a s C a lc t tlo s , S: Lutúiíi
tu r,de quibus fu p rad num. j . Pbuiictu/fi.
i $ , c a p , z l . & P b . ¡ .c a p . .
W e
ide(},apud P h in ic e s e la b o r a ta , q w d«f.
R u fo ,e s , & R u fifee . u Rufus fio; P j » .
i ib ,\ o ,( * p .i 9 : M eru la e x nigra R uftjrsfH pra n u m .a o t .Item Sorr/irtá.oe
fu p r a n u m . 44. f i T y r ia ,á z tp iz
cit. Idem q a é fuHt H ifpané-R »/»»»^
Rufefco i quod R u tile fe o , de quo Iupta. ^ fu p r a »«>».51, fu it enim Sarra, poft m o*
f
Safer.'»/»s,4 ,« w .eit aliquantulum R-u'
dum T y r u s d if la ,p r a tc la r a a d Pui»ptirat
fus,dc quo fup.num . 1 2 3 . Hifpan. A lg o , co n fic ie n d a s .v c ib id id lu m e ft. y j 'T * - ,
Berm ejo, Colorado, Roxo,Sec. f V n d e
rentin a P u r p u r a , de qua P lin h ts l ib . p»
S A p .l , qr Item Tíw/í»;?/ P u rp u ra }•
d icitu r Subrufa Cicatrix,L cm tr.ciiR ' i j »
de qua Idem P lin .d . l ib . 9 . eap, 3 7 . & c t '
19 - H o m o Subrufus, Pla u t. in C a p . Suhrufut,áHquaT>tuhtm<ri/ptts, C 'meinna- £ f
A C o / o ria p p e U a c u r Purpura
tby]la,Ivit Am etby/lina , de qua fttpra i
tus.H iíp.G uedejudt- f Sed A In d ica
Gem m a Subrufa dicitür» de q u a P lin .
» « » » ,5 9 ,^ 6 4 .' ^
B la tta ,d c qua/«7>,;
h b . i 7 .eap. 10.poft m edi.Indita gentium F dn um .66 » ^ D ia lu ten fisjd e qua/i/R.
fuarum babetnomen. Subrufo tolore , i n
i»«w .5.43.<9‘ 7 » . f H y a c in t h in a , d a
a ttr itu Judorempurpureum emanat, «gq u a f u p á nutu.yx.sfy j6,< ¡y 3 7 . Ian thi4
E x quibus conftat etiam S u tr u fa c P u r - La n a, de q u a yü R ra » a w . 8 9 . f
Lutea»<
pureo co lo re p articip are,A m u ltó m agis
. ¡d e q u a / » p r 4 d i»*>w. p o . f
O íltic o V
R u fa, y
D e V i t e l l o .a c V ite llia n is ,, y j lo r.íiu e O lltin a ,d e q u ib u s y»/rr«dw«íW.& V it e llin is a a u m e f t i/ a p .w iw .p i.
g t . f P h zn ice a , d e q u a / a / rr a á« « w ¿
o
H « c d itta lint d e Purpureis J q u ÍE . ; l o i . l . fin .C .d e veftibiolobe, lib . t i . ^
P orph yriaca . de cuiu s co lo re fu p ra bae
alia iP íg is Purpurea; .v rp o té á R o ía Rs*
* d ijiin á ie n e e a p .io ,S ,b o n e r. n 't.4 .n u rri4
J e iis ,a ,u m ,i¿ c ñ i R o f * C o lo te m immi«
2 4 , & in fra num. 1 3 1 . igj R oíe» , d e
tan sjG rzcc/ífd íT rsi, H ifp . R o fa d o ,fon
qua num. praced. ^
R ubra apud P l i
RefadOyO que tiene color de Rofa. «g Ro
niam d .lib
ta p . 3 9. A nos fupra d num.[
yíf/er,quafi R o te C o lo r. ^ Q ú a d e re
I 115.
y
S p a d ix j Subrubra; Subrufa;
p rzter n a d ita fupra « b w .p o ,, inuenies L V io la c e a ,A c .d e q u ib u s »Mnw.pr<eíídeBf.
G enas R ofeas apud VtrgiU lib .^ 3. JB.»
q
A LofOJ¿^Ce>/o»lrfimul cogn om in a­
Tieidtfíy Rofeas la n ia ta G e n a j,H i(p '.C a r
*_ tur Pu rp u ra Tyriam
, ynam zt.oyjia
j.yrsMU¥
etbyfta , uc
& T
y rú m ü
rillosColorados comeRofat-. E t R ofeu m M
ffii>j4,quafi P u rp u r * A m eth yí}a,vel l a n
O s apud tum dtm . i - I t n e i d , R ofte que
th in a apud T y ru m elaborata, de quibufc
la c infuper a i ii d i t O re, 4 D e S p ad i
íup ta «m«w. 5 9 . ^
v ATV«‘
ce ,q u ¡ Puniceum , Rubrum q ué colorem
Hura vetó dicitur Purpura G r * c é D i b u i
tefe rt cum fplen doris exuberantia , a a ú
p & a ,L atin é Bis T in d a rn ten im D is G r * J
z R ,f u p .n u m .\ o x ,& 1 0 7 , ^ Effe quo. 0
c é id c m e ft.q u o d 5 //, H ifp Dos
qu e V io la c e a m P u rp uram ,H ilp .iW ír4^ .
^ Baphe veró idem q u o d T / « ¿ I « r j,d e
da inueníes apud P h n .ltb .9 .ca p .39 * S y- fe q y a D ibapha Purpura P lin .d d ih .9 .e a p ..
p u n t in .im .M a r tia l. e p ig ra m fe l.m ib i Tp j 9. A
. nos
. . fu pra num .y 3.
O xobapi 6 o . ^ C a le p i n . verbo Purpura ,a p u i
ta P u rp o raia l,.i , C . quce res v en di noto
quot bis verbis teftatur Cornelius NCm
pojfunt. D id a ab O xos,t3s,G sseci-, L a tin *
f4 ,'.V ie tuuene Violacea Purpura vige-,,
A c e tu m ;H i(p . V inagrej A
b a t. Et quidem de Hyacinthina, ^ bm -t
C o lo ro ,in frc io ,T in g O je ft Purpura .A c c i
tb in a Purpura,qase ex P u rp u reo ,V io la­
eo iiifefta , fiue T in d la , P li n . lib . S .c a p .
c e o qué-colore conficitur aftum tbtjup,
}Z :L an al¡yper f e eoHceveftem f a c iu n tt
d num.74.<i)‘ 89.
& /i addatur A e e tu m , etiam fe r r o n f i f .
'a ip
A t q u e , v t t r a d i t a , A h a n c N o t a m
t u n t i m o vero etiam ignibus i vc l qua:
c o n c l u d a m u s , Purpura Cognominatur,
A ceti,fiu e V in i C o lo rem refert; H ifp a n .
v e l á L oco, in q - i o n a f c i t u r , v e l i n q u o
Em binada, qu a lis cft A m ethyftina , de
c o n f i c i t u r : v e l á C o l o r e ; v e l á L oso ; &
qua fupra
64,
<| AlhisC o l o r e f i m u l ; vei a T i r f l u r a .
Í) A .
O xyhlatta d icitu r ab O xys , e o s, id e if,
L o t o c o g n o m i n a t u r P i i r n u r a ; v e l u t i A I ,,.
A cer,A cu tu s, A
iJeft , Purpura.
¿ e n fis fia U u lo fi L u ttn fis,S cc, I d c i l , q u s .
fu p .n u m ,6$. q ii* idem eft , q u c d actís»
a .'u -
3
3
B
9
.9
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
lá r
DISTÍNGT. XV. CAP.XUIj.§.BEATO.
acutí qué co lo ris P u r p u r a ,
íjH g e b a tu c autem P u rpura, & con
íiftit in S érico ,vel in L a n a , iuxta teitu tn
i n d . l ,t .C .q u a re) v tn d i n iñ pojfuni- cu
' ius verba extanc fH p .n u m .6 6 . ad finernt
. v b l R B la ttá fe r ic u s .íi fierieoblatus,ide ft,P u rp u ra S érica, L e c ,e E J h e n e a p . g ,
^ .i5 :S ír ;r o paH to, atque Purpurea,
.D e P u rp u ia autéin Lanea agir l .f i e u i la
na 6 % .a l.q o .% ,fi» ,\ i.ie legat. i,\ 'h i dici
tu r: Purpura appellatione ttiani buhteg
tnen faSium co n tin e ri.D e vtraque l.v c U
lera } - . tem perent.4 . C . i e vejU b. O 'ob.
l i b . i i . 41 Et quidern Purput® a p p e l­
la tio n e F tla Purpurea intellig<“nda d ic;
t\in \e& , fupra h num. 7 - . 4Í Sed &
V tllu s Laneum Purpureo c o lo ie ii.L c
tam .H ilp .^ e/iO ii.p T tat in d./- i . C . qu<e
res v en d i non poj'une.ibi S in autem aliiq u is fupra diSii M u r icis (¡d e ft, P u rp ii
r®) Ve'¡US oen in derinti Et in d . L ft eüi
1.1«» 5 P ,'M Í- 4 ,h®c hab.-ntur : Purpura
autem appellatione omnis O cneris P u r .
param contineri patO, 41 Q o o d a t t i .
Tet ad O rig in e m Purpur® tingend®;
P h x n i c e s referUnr f t r / i l a l i o P o l l u c e ^
,M iculem orimo P u rp u r i cruore Lanam
tinx d - f b T y r o n e m amicam , a q d a c i u i t á s
7'y>’a / a p p e lla ta eft»
Illud etiam
cum P'ítr'aaioniem iniffeiu uabit, PurpU'
T® c r i ittm (eeUiidum regionum varietatem diuerins colores em itrere:circa T y
rum enim R/fer*<i»«etficit. 4Í ín A tr ica autem V i o l a c e u m , quem ab eadem regjo n e P u iic e u m vocarhus. 4I V eriim
de Parpur®2i»pofitisa‘ d iu e rfita te re g io ­
num ,S i e o lo ru in .a ñ u m e ñ , fupra num*
i1l1i 99 . f
C om m uniter vero Purpur®
Sanguis R ibram . Sau«
S a iigu
in eu
oanguis
uin
eUm
mvecn
vecnlo
lo-.
rem re d d it,H iio .C a m e / 7, (ZoloradofROf
'pcOiiCc. Ille q j e Purpur® C o lo r m agis
la u d a tu r, qui ardentius Sanguinem iini,tatur.
i j i .P u r p u r to m c m L a t in e ,C r x c é o p p tjd
latur F ar/A y ra ,p er quam Y - V , proniintiandainqsprim iturrnam & H iip .d icitu r
P « /p «r 4 . . 4 f Inde Parphyrcos, a , o n , ¿ i
Porphyroeis, Genios , ideft , Purpureus*
Purpurans, f Porphyr;ys,eos,qui P u r ­
puras ca p it;C o n ch y le g u lu s, fiue M u rile
^'hiasiPorphyriacus.a um ,id cñ , P u rp u .
reus.O«?diii/ ;¡£ f porphyriacis figereIdbra g e n i s . P o r p h y r ,id o s ,V e ñ is P n rp u tea» ite m Ficus Purpurea apud Sypan-
^
jjo .
B
D
1
H
tin .in 9 4 .M a r tia !is epigrat». f fet In­
fula in L a ce n ico m a ri apudeum dem e p i.
gra m . ad D om itiánam cs'u m . 2 $6. 4 í
Porphyrion , onos ; L atin é Porphyrio,
o n i s , eft qu é A uis , de qua P. inius itbro
l o cap.-sjó de potuauium Pórphyrio Po­
las morfu b ib it .t i iníif.R oJira i]s.e¡ppra
lenga crura Ra!>í«t ( V n de P rp h y rio
d iñ u s eft,qu afi Purpvirt n ' , vel R u b eiis)
b a eo e tú ú i id em P lin h ili tib . i t . cap.
3 7 ,cuius in lcrip tio e l t : H ijiorta natura
anim alium per tíngala m im bra, in h x c
V e r b a : S í i v en trem p ro x im u m h a ­
b e n t.q u i pra longa co fta .& a n g u fia , v t
P o rp h y rio n i. H ifn an é i\\cniu;Caiam oai
0 PaXaro pinto: Q .ii etiam G ®ce d ic i­
tur P írp / jy rríjá í.ü -" eo q u o q u ' M ir t f a
lis l ib . 1 i-e p ig r a m .-y . Porphyriones,vbi
agens de a lijs a u ib u s ,m q u it: Nom en ba
bet m agni V o lu ciM (.1. A dis) t.«*« p a ru i
G tg a n tit s E t nomen P ra fini P o rp h y rio ­
nis b ib e t. f
P o r p h y rio enim d iñ u s
eft magnus G ig a s ; & Prafinus N e ro n is
auriga*de q u o Suetonius in N ero n e, f
P o r p h y rio n deinde G r s c é , P i f c i s e f t |
forra.fsim, quem R u b ellio n cm d ix im u s
f u p r á r i u m n r I . & o b colore m , & q u 5 d
fit e x genere Mullorurtisfuadet qué Mdr*
t i a l i s d .l i b . t
q u i
p o R
Po rph y rio n e s
L
f
T
ji
e p ig r a m
M
.y y .P ik it s
in c ip ie n s
,e p ig r a in ,
/#7 . 7 8 . a g it de M u l i b .
Eft ctiam
P o r f b y r i o n e \ n f u \ a z p u d P ii n i u m
li b .* ,i
.-j
Qn® o m n ia á P o r p h y r a ,
fiue Purpura, Purpureo qué colore d iñ a
nem o a m b igit. «[[ Ite in P o rp hyrites,
Q Japis Purpqreus apud P lin iu m lih . ^ 6 .
cap y .de generibus marmorum in p rin e ,_
. R u b ;t P or phy rites in eadem & g y p t o ,'
Sec, Si,-pos fupra bdc d i/lln ^ . cap, duo
l o .J boBor.net.4 .n u m .24.
ln Á e P o fp h y r itie u s,íl,ú m ,e R , q u o A
^ bpnc lapidemjmarrnor ve Purpurcutil
i. '■ e x p e ñ a t. 41 P o fp h y r iiis F icu s eft a p u d P Iin iu m lib iy .c a p .ii^ .d c F ic h g enera, 41 A Porphy.ra q u o q u e fiue Pur
p i i r a o r i t u r Porphyrfus,a,ium ,i<leñ.Puta
P
5
p u r e u s j f i u e
O b r e m
rqs ,
T
M
a t q d c
P l o t i n o ;
P l i r p u r a
Y
P u r p u r a
a l c h u s
O r i g e U i s
v e l a
Q
lam-
p a t r i a
T y
c o n d í f c i p ü l ü s
f u b
v t e n s .
4 f
P h i i ó ' o p h u s ,
p a t r i a ;
a u t
q i i 6 d
vtecttatiPorphyrius
f u i t : c f t m
p h y r i t i c i
t e n a e i f f u s
p o t i u s
* a c
a n p e l l s t u i
d i c e n d u s f u i f f s t
r n a r m o r i s
d u r i t i e
in f if t j f lu s
f c t t ip e r
:
h b f t i s
á
f u i t
P o ! *
e n ii f i
C h r i f t i a »
h®.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
4
V A L C A R C E Ñ O T>€ M AGN /^:
í,i? 4
>11* reirgíonÍJ. f
Itftn vetbum G r* - A Purpuram viuo ea libertus em ifet.W ds
cum Porpbyre,ide&, P u rp u ro, fiue P u r-
p u riflojC oloro,P urpu reo qu e colore in ficio ,tín g o ,& c.
I
A P o >h«ra ig ir u r G r » c é ,d id a e f l,
te L atin i t H iíp a n e Purpura , q u * &
C o n ch y liu m d id t u r , vt fupra bae nota
l.fin.D .d e publicanis Se Exodi cap.^fj,
a,.é-C 4p -‘í % ,y -& có p -l'i v tr f. 6 ,-i 3, &
B ¡ y . & c a p . i i , 2 1 . ^ 2 . Partí- cap. « , 7 ,
' I 4 . ^ » ‘<»p.3,i4, A p o ca !, cap. i S . ver/,
1 a,(áf 1 6 , ^ Item pro P a n n o , T e la ve
■
P u rp u ta , P u rp u reo v e C o lo re in fe ftis j
fíifp.Panno,Pieza,o T cía tiñidos de Car
m efíiG ran a,o Purpura,vt in prajatislo-
num.e^l.iempertnt.ij. C J t vtjlibus olo.
h e jib .i r .iu n ftis .q u * p rxcefcrun t, & íc
cis-te \nl.cumvxori.^%.D.delegatis
quuncuT. ^ Item M u rex,d e q u o fup.
ibi -.Deinde is Purpuras comparqfet.Scid « a w . 7 . C larius
res verdi
non poffunt. ihi: Facunda, atqut difira, E licct.vxoris eaufafmxrt p rx ce d e n tia , 8c
ienda Purpura,6íc,(.\t fupra nutn.66.
q u * feq u u n tu r,ib i:yíd mulierem Purpt$~
ad finem.) te infra: Sin autem aliquis /»
ras pertinere. ^ S ic in c e llíg e s . Varfr a diSii M »riW / vellus vendiderit,tec. F ron.lib.^.de Lingua Latia, ib i: Purpura
& in libro ti.C o d ieii.tit, 8 . de vefiibus
(id e ft , Pannus P urpureus ) d Purpura
olober.tec.^ de
fatrt M «r j . ^ maritima colore, f Sed fum itut P u r -
r ij,in q u o perm istim a g itu r,& de M u ri­ ^ p u ta pro Fragm ento , fiue S c ífu ta e iu id é
c e , & P u rp u ra, q u * & O fttu m d icitu r in V t Panni P u rp u ra,P u rp u reo ve co lo re in fec
a llega ti» fupra num. 3 1 . q
E t Jicet u t\-,H\(p.Pedazo. P ie z a , oXiron deGreu,
C o n c h y liu m ,M u rex, O ftrum ,ac P u rp u­ ^ f¡a,o Purpura , iuxta textu m in /,
ra fono v o cis , ti concharum forma differ­ ■ y.%.x,D.ad exhibendum.\h\:Vel Purpare vid ean ru r,vtap u d P //» / a w //i.9 eap. j ram vejiimento intexueris. Sim ile in §:
fr in c ,& fine, (¡peapittius ftq q .
& apud a lio s: effed u tamen , cruore qu é
ad Purpuras tingendas m irifice con uc- K
it iu n r .v t in p r x fa tis lo c is , & a iijs .
f
iV ndedicicur C o n ch y lia ta veftis , id e ft.
P u rp u ra,ap u d Plinium lib, .cap.
L
cuius ptoprio co lo re -Id e m PUnius lib,
9
f i tamen alienam Purpuram vefiimenta
fuo quis intexuerit,Injti, de rerum diuif,
1-cün® aurum . 19 . {.fim ili m odo. D .d e au ­
to ,a rg e n .le g a tis ; Q¿iemadmodumClauÍ
H ifp . R ib e te , o G u a -n icio n ) A u rei, ^
Purpura pirs fu n t Veftimentorum.Viás
infra notafeq.anum.%.
ii.c a p . 9.
5 j3
S e a & (üm ttur Purpura p ro
' ‘ S t u t a ü t é C o n c h y liu m ,Múrese, ^
« t« / » e x te la ,P u rp u ra ,P « tp u re o v e C o ^ ^
O fttu m , & Purputa quandoque p ro ip fo r • lo re in fe a a ,H ifp Ropa,Vefiido,oV ejltP ifc e ,fiu e P ifc is cruore, e x quibus P a r p u r* tin g u n tu r, ve in lo cis fupta a lle g a áam P linium lib.y.cap .jp, v b i de v fii
tisr*w»>w.2- Plinias hb. 9rtnp. . &
P u rp u t* in t t a b e a ,t o g a , k p r a te x r a , 8c
feqq. y Item pro Pu rp u reo C o lo re ,
iu x ta illu d i.Maebaba, cap. 1 0 , 7 0 . E t
fiue Rubrica , de qua fupra num. 1 1 7 .
niiftit ei Purpuram,^ coronam auream,
M a rtia lis lib .y .e p ig .tí. ^aCedrodeeo.
4
V n d e videbis in ía c tis lite ris h o m i­
36
rata,Purpura que Nigris pagina ereutt
ym hilicit. 5f Item pro P u rp u t* I n .
tin & io n e ,/ ./fd f ie x meis.26,§.fimeam.
D.de adquiren. rerum dominio, i b i : Si
meam Lanam infeceris Purpura, ideft.
n es Purpura Am \&.os, Apocalyp.eap,i%i
P u r p u r e o C o lo re , f Item pro iam
I n f e d is , fiue T in d is codem P u rp u r*
C o lo r e ,/ .f« w quareretur 60.§.¡ana. D .
eh ab-cap .io,64 .& cap, 1 4 , 4 3 . 8c P u r ­
de legat.q.Lana,LinB,PurpuraVxorile.
44.
^ j f í í , i d e l t , Pu rp u ra tin d is . i. pradijs.
9 1 . V pater, D.eodem. P»terPHiaTa~
pernam Purpurariam cum feruis injii,
toribus.ó" Purpuris,tíC. Irgiuit- 1, cum
i ” iidem e\.D.dcauto, argcm legatis, ibd:
ÁiPurpuras emtndas,ti in fra; Si quam
t 6.Cooperiri,3.Efdra.eap.j,6 .PuT-p\xA
TalndvLÍ¡Daniel.cap, y . 2 9 , & lib .r.y ia i
ebab.’c. 8 , » 4 . &,cap, i o , 63-,Uarci.capl
1 5 , 1 7 . L u c * .ca p . 1 6 , 1 9 . O p e rir i, i .M a
pu ra
V e ftir i,H ifp .V e ftir .D a » if/ . cap.^^
v e r f.y ,& t 6 & li b . i . U ocb. cap. iq ,
5f E t é conuersó Purpura E xui,
H iip .D e fn u d 3r . 2 ,M < Jfir.faf. 4 , j 8 .iW af
F u it autem 'Purpura Indum entum ;
P p erim en ru n i.a cV eftim en tu ro inanium
D e o ru m ,B a ru fh fa p .jin a . in finc.Plin,
lib .9 .cap.i6.de naturaParpara,& M u -
rt-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
^
DISTINCT.XCVI.CAP,XlUj.§.BEATO.
r i d s , i b i : D / ji aduocatur ( idéft, a p p o . A
n itu r ) placandis : omntm qu i v tjitm
p u r a :
,
q u *
i u x t a
illu m in a t, q I ttiq Summi Sacerdotis , E x o d i eap. Í - iftp r in e tp ie ,& lib .
I . Maebab. eap6 i . & 64. &
ta p . 1 4 .4 3 « : f
E t Im pc-atorum , eiiis p
q u e D ; ,m u s ,y t c o llig itu r i x lib- i l . ^
C o d i ii s t it M. de v tfiib u stlo b er.tiy e. (9 *
in tin iiio n e Savft M u r ic is ( id e ft, & de 0
in fe ftio n e Im peratoTv* P u rp u rz m axU
jTie il l i, te m p e re n tlq .ti iuxra rerum te x
jcum quem , inrerpretam tir. q] Item R e - E
- g i s . Canticorum ca p it, y . y.> S icu t
Purp ura R egfs iunSia canalibus fudim
eum cap-. 8. 2 6 . M arci cap,
tx V e r f, F
¡ 1 / , P linius lib,p .ea p . J p. Roma quando
xifas Purpure ib i. Ham T o g a P r d te x ta , _
¿S" bathre Clauo TuU um M o fiiliu e R e ­ ^
g ib u s prím ü vfain. B e r u / c is d iu iiiii,fa ­
'
t i s confiat
Itern veftim entu C o n fu lü T j
V l t n i , d. l i b . 9 . 'tap. 36: H u ie fa fe e s ,
Secures que Rom anx v ia m fa c iu n t. ^
1
C z te ro riim qué M agiiiratuiim , M a r .
tta lis : D im fit nofiras Purpura veftra
( id e f t , V e fte r M agiftratu s ) togas, &
a l i b i ; Purp urate f e l i x , te eolit omnis K
bonos, I I Item Triunfantium P/;»».d.
¡ ib . 9 - eap. jó .d e n a tu r a fu rp u rx , i¡f M u r ic is , i b i ; in T rium phali rnijcetur
auro. U Ite m P o ten tu m jJ irfW frffiip .
19, 9 : H y a cin th u s ,^ P u r p u r a indumen,
fu m eo ru m . D an iel cap 5 , 2 ? : Indutus M
eji D a n ie l Purpura, y Sed A D iiiitum , Lucx eap. i 5 , 19 : Homo quidam
N
erat D iues
in iu tb a tp rP u rp u ra ,i^ c,
^ Puerorum , P/»«. d./»fe. 9 . C4p 39 .
ib i. Idem que pro mate fiat e P u eritia tfi. O
^ M u lieris P o r tis , Prowfrfe.
J i,
xx:Byffut & Purpura indumentum eius,
il Sed A M eretricis M a srziA p o ca ly p .
eap. 1 7 ,4 : E t m ulier erat eircundatd
Purpura.
H in c lumptam vid eb is V u tp u rim pro
h is , qui ea v e ftiu n tu t, & exornantur;
a ccip itu r emm Purpura y r c ipjo Im pe­
R
ratore,
Im peratoria m a ielU le , vt in
L I . C . de apparitoribus p ra fiH i v r b i.
lib . \ 2 .3\\azofttp ra num. 9 . f i i n l .J a n .
cimus ^ .C .deC onfu libtts ebdem lib ibi;
E t in adoranda noRra Purpura, y Item
pro ip fo M agiflratu , v t in zWavs fttpra
num .pracedenti. A de D ibap ha P u rp u ­
ra diélum eft/«yra »!«•». 7 J. y Sed A
pro S a n g u in e, qui colorem refert P u r ­
9
B
t a R s g i s
c o l o r e
t i n f t i s
g e n d u m
H
;
d L a b r a r
41
Q
a r t e
&
e a p .
h a b e m
in
3 9 . 2 2 .
,
t i n d i s
q z o \ a m
,
4
6 .
U
T e n t o r i u m
c . q
6 , 3 7 . &
a . £ j f » d . c . 2 8 , J
?
I • ^
l i p .c a p ,
3 6 ,
3 ,
S a c e r d o t i s ,
r e i s
S e d
,
A
A
y a ­
e x
i a b o -
3 9 ,
2 8 .
E xod.
c a p .
3 6 , 8 .
H
. c a p .
1 8 ,
£ a r 9 d .
f.1 ^ . 2 8
j '
f a l e ,
c a p it .
(ÍR
2 7 . i 6 . &
2 6 ,
c s p .
2 ,
2 ;
S i » á s n - í ,E c e le f ia í } f c i \ 'a p it .
4 5 , 1 a .
t r e m
, H
n e t i s
(¡y
i n
q u e
i j c l l ,
' S u p e r h i i m
8 .
.7 7 .
c a p it .
T a b e r n a c u l i ,
E a r s d . f i i p .
2 8 ,
.
(
&
E x o d .
,
n u m
B y lT o
a l i j s
R a t i o n a l e ,
E x o d .c a p i t ,
v e
p i n - '
V i d e b i s
d e
&
p r i n c i p i o ,
4 1
v e
O p e r a r i
4
c o ó f t d a
c a p .^ 9 , 8 ,
y
u s .
¡ 4 .
P u n i c a ,
p ro
, a c u
3 ,
C o r t i n a s
2 6 -
n i ­
O r n a -
P u r p u r e o
e a p .
C i n g u l u m
i l a
C
‘
.P a r a T e x e r .B o - d a r ,
P u r p u r a
E t
A
t r a d i t a fu p r .. d
c o r u m d e m
)
4
,
P a r a lip o m
a r i a
,
I t e m
% ,
p l u m
- f i l i j s
y
t e x e n d u r h
iip s m
C O R f ic it u r ,
f u lg i d a —
l i b .
,
c i n t h o ,
r a t a
a d
a a m o b r e i n
1 4 ,
¿ y
P u r p u r a
, i u x t a
P u r p u r a
L y
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
H ilo s
c r u o r c
p a f s i o n i s
P u r p u r a ,
H ifp a n .
M
c o n c h a
h y m n i
A r b o r d e c v r a ,
c i s :
f ,
A
i l l u d
i6 é
1 4 .
^
c
,
?.y
J
f
. j 8 - ^
5 .
P u r p u r a ,
i
;
É x n 'd .c .
2 ■P a r a J
V e f t c s
i d e i t ,
L a p i b u s
y
c c c x
l i b .
E x o d i c a p . 3 9 .
u r o , A
i i A
V e l u m
( ^
E r
T
in
S u H . m i
p r in c ip io .
f iii s
v i d e b i ?
P u r p u ­
I n t t x ^
tu m { H ifp an . Bordado, o T r x id o ) H<
lofernis C o n o p * u m ( lu d ith . cap'. 10 ,
1 9 . ) H ifp an . S itia f. y P ro p r.é a u .
tem Canopaum éft T tn r o riu m ad p el­
lendos C u h ce s , quo.s C 9B09a / a p p c l.
lant.
D en iq u e P«rpttf4wc{1'eE'7.«
P u rpurea V lp iacu s probat 'm l.fic u t La
n a y o .i .f i n . D .d e le g a t , y. vbi ccnfii-,
r u i t ; Purpura appellatione_eiidm Subtegm enfaHam conHineri. Q u a de te / « .
p r a n a m .8 4 .
C o< n p o iiu n ru rau :cm aP « r/:ar4, de^-^
qua huc vfq u e n obis (trm o tft , Ptirpu-'
riffum , i, q u o d A rifto te le s Andricelott
a u p c lla t , 61. P lin iu s lib . 34.. cap. 6 . de
Qplpribus n x tiu is,
, iiitct natiiitelt» , flntidó's qué colores enume­
r a t , de q u o egim us/«pr-j num. 118. c5*
1/ 9. y H ftq u e Putpurijfum ietia ru­
bra , fiue Purpureus terra- C o lo r , qui
crubri P u rp u r z pifcis aqualis , illius
quoque^ A vices gerit., y
Qu.rni.'
obtem á
, A G r z c o l/o/ ,
, ideft , iE q u a lis Sm u lis ( vn de
Mm
I jd i
é-fañitiji
09
Purpura
-
1S7
VALCAR(;:E N O T A E
M A G N oE ;
i í
8
/ / « .id e ft , iE q u a litc r , Sc I f a z o , id c ft, ^
y e r W s R u r p u r a feu .C tctn A ca itm it.
l i b . I . Q u id p t a r i t t e n n i t a r u l t u m f a u t
.®quo» A d a q u o ,
p itraq u e a lia d criu a n tu r) d iñ u m eft P u r p u r tju m , qua- g t i u i v n d a , ( u m t f t p u l f a r t m i t , P U r f u ra jcit i
q u i d t m a q u a t in S t u m q u o ii Purpur® ® qualc,vei ftm ile, quo « q u é
dam m oda,
i n f t i i u m , H z c N o n iu s.
p iü o res vtun tuT , Se m u liercu ix ad g e ­
41 P u r p u r a j f o , is interpretantur P u r p u nas pingendas , H ifp a n .- 4/ i i f / ,
C
reum tffe. 4f D e P u r f u r i t n e a ñ u m
tilU ,C o c b in illa , A r r e b o l, t ,Color fa ra
la C a r a . q In d e P u r puri ¡ f » , at ; i R
t R fu p r a num . i 3 j .
A
quo
ó rq ú c o riginem tra x lt _
eodem Pu rp uriffo , Purpur® qué G o loA Purpura
Purniirü n
P u r p u r e u i , e é , u m , q u o d quandoque
re Inficerejfeu P in gere, H iipan. T iiiir.o
figiiificat id , q u o d a b fq u e in fe ñ io n e
P in ta r de Colorado], 0 Poner C olor, «J
n aturaliter Purpury colorem re d d itiH if¡i
A qu o Purpurijfatus,», u m , eft Pu rp upan. C o f a q u e n a t u r a l m e n t e e s Colora-^
re o ,R u b ro q u e co lo re T in ñ u s , íeu P ie *
d a , o tie n e C olor de C a r m e fi, P u rp u ra ,
ru s ; vr B a c c x Purpuriflat* apud P la u ­
¿ G r a n a . 41 V n d e in hac íign jficatio n e
tum , & nos fu p ra num, t \ 8 . f A Pur­
d icu n tu r P u r p u r e a : A e ra p u d O M fd .iib ,
pura q u o q u c oritur verbum Pu rp u ro ,a t,
ó . m e t a m o r . q A u r o r a , J « fíam o rp ib .
id eft, P u rp urf co lo re P m g e r e , feu T ii w
41 C a p i llu s , K»>5»/ x.georgi'.htpro
gere ; ^ r® c¿ P e r p b u r iz o ; H ifp . D a r
eolor. P in tar , d T iñ ir de soler i e C a r . „
Purpureo paenat d a t Syüa C a p illo . 4} C o
A qOB
^ A*l Ir^v
lo t P » rp «rf«x frequens e«A
ft ap u d a u ñ o enef t , os r>
Purpura’ 4 1 A
üI»or^v«te t b o TPiaaa oá
r
tes. V i r g i l . ¡ ib . i i . & n e i d . Purpureus
fu r a r iu i, ia,um > iunt Purpuratum Ar*
tifices , q uique eas o p eran tu r, tin g u n t, I q u on d a m C elerora rf/ i» y « it.P u rp u re u s
P lo sü p a á eunqdé V i r g . l i b . y , R n e id .ih l
& vendunt l , negotiantes 8 . C de e x e n f.
Purpureos que ia e it flo r e s , ac ta lia J a munerum lib . 10. ^ a l i s fu it Lydia P u r '
tu r . q
L a b e lla P u rp urea ; H ifpan*
puraria apud P h ilip p o s ciu ita trm M a­
Labios de C o lo r de G rana, dt-e. d ix it O cedoni® , in qua re lid u s eft S . L u c a s,
u i i . l i b . I . <!«»£>.
y M are P u r A liorum cap. i 6 . vCnoto-léiorHm rap.
39 5 ,de quibus L atiu s , D e o aufpice in L pureum C 't r r o l i b , 4 . A ta d tm i. M are
a .iib ris memorabilium noui teftam enti,
iH u d ,q u o d nem efauonio nafcente P u r .
pureum v id e tu r . V ír g i l. G e o r g i. 4 . In
^ Item P u rp u ra fia T á b e rn a -.H ifp zn .
Obrador , T in te ,¿ T ie n d a , dondef e la- M M are Purpureum v io le n tio r ir flu it a m .
bran, tifien, o venden P u rp urat; de qua
n it. q Pennas P u rp u re a s, H i ( p . - 4/j/í
legara agitur in i , p ra iijt p i . § .p a te r.
P l i n i lib . jo .c a p .ji- .P u r p u r e ij.é r C a n
D . de legatis J. ^ A b e o d e m quoque N d i ii s adm iflis P e n n it. q V e r Purpu­
verbo Purpuro, as, defcendit Purpu-'O.
reum P»r¿i/. ee/o.?. 9 . V u a s Purpureas
tu i, ta, tu m , quod pTopric eft Pu rpura,
P a u lu t in i. quifu n du m 10^. D . de v er»
O
Purpureo ve colore P i ñ u s , fiue T in c borum f ig n ift a .
tu s. y Item Purpura Ó rn a tu s.fe ú V e íA liq u a n d o vero P u rp ureus, a ,u m ,
tito s; Htipan- Cofa V e fliia i e Carm efi, P d e n o tat i d . q u o d Purpura , Purpureo
G rana , ¿ purpura. 4 1 Cum que Princive co lo re tin flu m e ft ; H ifp a n , Cofa...»
p e s , R M agiftratus Purpura vterentur, _ T eñ id a-----—
de C o—lo r de C a rm e /i, »>-•
R e . tiy
iuxtatradita/<ipre»«»M .i}4.IndeP*»*« x . V n d e d icitu r A m i¿ iu s ,tts , P u rp ureut
puratm , idem eft, quod P r in rtp j, M a .
á V i r g il.li b . 3. R n e i d . H ifp an . ( v e r , Purpura o rn a tu s, fiue v e f. « fa M in vicinam B , ) -Ifeito , quem L a titu s : fie i .B J ir a .e a p .j,V ! r f ,2 .^ I 4 , ^ tiné H abitum fa c iu n t, R H ifp an .
& e a p .4 , 3 3 , & ‘ 4 T . & e a p .8 t i $ . L i u i ,
h i t o . 4¡
P ro p rié autem A m iB u t
i i b . r i . C i e e r o i n C a t i l i n . i y l i b . i . T u f . c ve ftis e lt , q u * a lijs fupra im p o n ieula. Si a lij. 4f A Purpura quoquc
tu r. T ib u lu s : fr u fir a tam veftes-,fruf»
o n g in e m habuit verbum Purparafeo,
tra m utantur A m iB u s. q f x t < t e*
- V ..,
— . co lo rem v
v vea tti;
i.1 9
eis ,, h o c e f—t i. .n. Purpur®
T * tiam A w i¿ I« í, A , « w , p articip iu m á verH
fe,ó Vo'uerfe
” lf'p . Par
" arfe,Poner
" ~
■ - Colob>o A m ie Í 9 ,is ,i u i ,i x i ,a m i íi u m ,i á o R t
rado, y de eohrde Carm e f t . G ra na , ¿ Y O p e t io , V e ftio , C icero ! P h ilip , A P u r p u r a ; vt tefta tu r N onius M arcil..
m iliu t T o g a Purpurea, q
A fc e n fu i
I u s de proprietate ferm o n .U tU ra P , his
PurptircusC«ní»,f<»F*3( t e » i . A f c e n f u s
ftia -
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Z69
DISTINcT.XCVI. c a p . Xill).$/BEATO.
270
Tunica Ih .
Conop*us,Pur. A terior., 8i EUtirior.
teriof e ft,q u a intus induiroiir, qu* te
Tnduca , Inducula , te índúftum dicitur,
dc quibus fupra nota pracedernt. num.
63 . 5] Hifpane . (i lanea fit, appelia*
tiu T»»rVa,fi vsro iinea Camtfa, Quamlegatam videbis abeo , qui'ad Purpuras ^ obrcm M .Varro d.libro 4 »fcatim poft
‘priceden ciainq uit: Tap/ca., v t Induemendas miffetat in l- ekm quidam. 4D ig , de auro , ^ argen. legatis. ^ t/ 'ca. 51 De qua [ripctlorifTünica agi
videtur CaPf/fO. capile 5 , 3 : Exfoliaui
Egreditur qué ( B/lber.e,8, t j.jiM atdo .
c h s u s
Amiilus Serico Pallio , atqke ■T 'mc T íntica mea , quomodo, induar, illa»
Purpureo,
5] Veftimetitum Purpui ' e & loban-capite j 9 , i V Aecepefupf ve/,
ílrfltüs Purpiuis. y
pTireas JudUbccap lo iin /ia.Funes PurRurei EJ}b;r csp. i , 6 . Hiipan. Cerdtlei, 1(
Cordones,Cuerdas, GuiHiaUtas, Maro­ B
mas, Sogas, S iC . Teñidas de Colorado^
Carmefi, íic- 4 Lanann Purpuream ^
timenta ttUs,tec-&Tuniciim te'capife
imm,Numero.cap.4 , 1 4.Toban, eap. 19,
¿ f 5.Hifpan. Veflidura de Purpura, 0 ' XI,7 .& AHorum cap,0, 39: Etofiendenvefics, 'quas faciebat
Orana. f Veftis Purpurea, Hrfpan. F tes ci Tunicas,
illis Dorc-is.,
Vefisdo de Pitrpura,CarmeJi,Scc.Plinius
Tunica aurem Exterior apud antilib .ii.ta p . 37 . Cxfari quo die primum '
Vefie Purpurea procefsit, atque inJeU C q k i o r e s C a p i t i u m Inbuide videtur , vt
'la aurea fedit,&.c. ludicum cap. 8, 26 ;
niincErattUm Capucinorum ^ai D ifcslCistorurti,iuxta illu d /o&.eap. 30, \ 8 . E t
Abfque ornamentis, &c. Ó" Vefie Pur.
purea, quibus Reges M adianvtifoli. H q u a f i C a p i t i o T u n i c t e f u c c i n x e r u n t m e .
Et de Superhumerali T un ica, E x o d i ,
tieratft. Dc Purpurea etiam Vefte R i.c a p it e
28 , 32 , hzc habentur : I n c u i u s
rucb.xap.6, \ 2.Teban.cap.\9-i» prsnéi.
'm e d i o f u p r a
e r it
C a p i t i u m .V [á o c a p i­
pio. ^
Cum qué Purpureo Amidu,
t e
,39. 2 1 . y Apud Romanos ycro
P allio .ac Veftibus Imperatores Reges,
ac Magiftratus vterentur, vt confiare®
■proximi addu£iis,& fupra num. i 54,&
exnoftra Conftantini donatione,& Vefbis>qu® interpretamur: ibi Veritm etiam
(fy Cblamydem Purpnream,atque Tuni..
eamC9ceineam,SiC. Hinc fitvtP utpu-
rous accipiatur pro his,qui vtuntnr veft t
biis Purpureis , fnie Purpuratis. Hflfai.
Ub. i.carmi.Et P/ftp»eei(ideft,Pilrpura
qtnati,veftiti,& c.)aíí/«»»k tyranne»
i
fuerunt Tunic* fina mamcis ( vt apud
Hifpanos S a y o s b a q u e r o s , quibus vtuntut ex ferico falcantes, & h iitrio n is, &
ex Sago noftri S a g a ti, quos S a y a g u e .
f e s
appellant.) , 51 Turpe qué erat 3 pud Romanos Tunicas eflc- manicitas
M iuxta illud N o n ' < j M a r c e l l i d e g e n e r e
K
v e ¡lim e n t o r u m
'v e J T u r t in li i m
c e r o
in
'C a i f t i
T it n ic is ..
in
fin e
M
p r in c ip io
m a n ic is -
:
te
T u n iir a
addit:
e fi
C / -i
a p i c a t i s , a ,c T a l a r i b u s
f i r 'g i t i í i t . :
e a s , ^ h a d e n t 'r e d i m
E t T i m
ic u la
i e a
J A it r a .
M a / i i P la u *
'Pfendólo'.ílianuleatamT u n t c a m h i t r e h o m i n e m 'addecetH ac Nonius a
't u s
I
, Subiequitar in noftro cap.Conflan*
tin u s , i 4 . §, beato, bat ’
- diJUnSUane- P
A tq u e T u m ca m , &c, D ida eft autem r í
T u n ica d Tuendo Corpore, vc inquit
M . Parra libro 4 . de Lingua L atin a i cui
96
fiibfcribunt le.xicographt.
Transfer
tur, & ad A r b o r u m Tunicas,fiue Memh tíC ía siP lin iu stíb rd m .ea p ite 1 9 . in f i
ne,agei)S de Cafia : Breui T m icarum fiftula
m n fr a g ili,
Item ad Ocü
lorum' Tunicas ,■aliarum qué Corporis,
partium j .Hifpao.-Tan/fai, 0 "telas de
ios 0 ]o s ,S e fjj, &c. iuxta eumdem P lin i.
libro 1 1 . capite 2 7 .
vero T u n ic a ,'X , eft
'51 Eft
d u p l e x
D
F ieq iie rtet
Pe/?ii.
hominum
T u n i c a
j
v i d e l k e c
/ » «
'h
‘Sypont'ino,Cal6pino,ali].5 que tranfctip
fa. ' y Infoleris quoque fu it, sc peregripum apud Romanos Tvmic.am ad
talos dim itti. Quamobrem ÓVíro f a .
p r a
r e l a t u s d -Nonio Marcello C atilii
nam reprehendit Manicatas , ac T alares habuiffe Tunicas : k apud Noniunri
fupra: Varro M e l e a g r i s : C ü f b e t i a m
ai/i/ f ideft , Manicis ad foimam Al.arum compadis ) M/firandri Tunicam
d e m i/ fa m
b r o
h a b e a t a d
C ir t h a g in e n f iu m
T a le s .
E n n iu s
T u n ic a ta
p r o ­
n s u c t u t i
Voluit d i c e r c . Y T k c NonrUs.apud que £n
ntus Carchaginésé iiiuécuíé Tunirá dixir;quodfc¡licétT nnicá afferret T aiáa
Mm2
íerití
\
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
V A L c A R C T N p T i í í MAGNjE,'
ÍL7-I
, í ú m
R o m
a n e a d
g r n u a
t a n t ñ m é x -
í e r e t u r ( v r
a p u d ‘H i T p a n o s f i n e t n a í e n d e t e t u r ( v t
^ p u d
H i f p a n o s i m e n ^ r S 4 M « í « » ^ 0 V A
c u m
m a n i c i s S o n i c i s
S a y o b a q t t c fo ^ ií ín t n m a m j.^ ,^ ^ ^
1
Q u a
d e
A
f
C « /
S y p c n t t ,
i
g
D
o u e
R
R
re
L a r i i /
d io s
C / á í í/ w
T f in ir á
^ 4 f a r , < í » f
g e n u a
e o lu m .
f i u i u ü t m
P d p U tt s
» 9 »
2 1 0 .
í W
p
p r io r ib u s
c r is
p o fttr ie r ib u s
,
v fq u e
' f '
C
a d
m e -
ge n u o p p o fita ,
p a t a
d e
h
s
•©
►
r o d it íis
p o f t e r x o r i
r u m
c
e
c i s
a u r e m
,
,d ia \ s s
„
p a r t e
p o f t ,
4
, e t ia n i R o r n a O a r u m
p r o p t e r h o n é f l a t e m
f u e r e , A
q u o d
p l i c e t u r .
,
&
p l u r a
T u n i c a r u m
A ia f u s ,
i d e ñ ,
G e i.
T ú n i c a
c o n f u t a ;
q u e m
a d m
a á
o d u m
h o d i e
o m n i a ' É c c l e f i a f t i c o r u m v é f t i m e n -
t a
„
f i u e
a d
t a l o s
i f p a m
p a n .
__
t e o , o F t r r e n s e h .
R
o ? J / .
i
p t i ü a t
, T u n i -
o d u m
S i n c
a n í
T
f iu e
, i d e m
y A
u i d o , &
u
,
í i u e
F a l l í a ,
T u r n e e
a
q u é
V
é f t
e r b o
D
T
o g * ¿ H
i í p a n .
i a u s
G
,
q u o d
i í .
¿ í f a » -
e f t a u t e m
r x c a
Ñ
A
,
q u e
o n ;
I n , '
4 / w w 4 Í , id e f t , D
q u a f i A d u lto s , i d e f t ,
c .
f in t »
...... »
-—
H
D
p r e p o f i t i o n c
u l i c
m
d i m i f l a
’ c , ~ ' ' V
L e i « / , S o f 4 » * í ; f iu e
^
A d a fu s
M
c u m
t a l a r e s ; q u e m a d m
n o n
H
C o r i a
H i f p a n .
h u m e r o s
é r c
_
P o p le s fit is , e f t p o f t e n o r p e -
d i s
e n i m
N a m
in fr a M á lieru m ejt ■
,fupra C e n tu rio .
4
n e r á r f u i t
in fr a
p e r tte n ia r S t.
w í í w .
y
S t a t u e c u m
t o g a f in e f u n i *
S t a t u e c u m
t o g a f in e T u n i «
u l i t e m p o n b u s . í c c u D d u t i i H e ^
o m
o m
. O ' olio s.
Sed & t u
in q U it :
f ,
M a X m J r b . i , » p .^ .
h n u m
t o m
a ’l a t ü i
47^
i d
I i i d i u i f i *
u i l i s , I m c o n f u t i l i s , q u a d e r e p o f t e a ,
%
n icx
U cc ip
-----,
e e
D
i p aa r*
r e,a
, aiia
l i aru
r um
m
qque
u e S a n S a r u m
V ir e in u m 'pinguntur j vtu ntut qu é R e u
Alsta T a n ic a eft albi c o lo rís , q u a h s
] Í P Í o fi,& exterius M o n i a l e s , C l c t i c i , a c " apu d n és facra linea T u rn ea , q u e 8c
P ^ r t lt e n t e s » OQas appcll3tTiUS
l a t i n e » & tíiíp a rx i d ic itu t A lh á f d c
S d v i s M o n j i l e s , Lobas ,Sdtanas, f í c . Si j
qua l a t i u i/ i í r e 3. J e n te n tia ru m iu riftjU x magis antiquis fcemrna um T u n iprudentia de Ecelepa , traH at, J a , a t
Vis refpon dent, S á fa i e n t in s ,o S » y o s
f a t f i s v e f t ib u s .J e u o rn am en tisJater^.
taqueros. 4 In telioU '' H i p a r * fce ' K
®- f
A n ifb m a llo .
It) U í, coi t-a antiquam h o i.e lu t c m R q T t ín i c í , i p re p o fitio n c G r e c a Antpbh,
manam , d iu id u n t'T u : icam exteriorem
Ideft , C itru m ; D e j E x , V n d iq u e
in duas parres; A r>fo (u p é rió ti, q u e ad L V t t i n q ü e f A M a llo s , id c f t , V i ll o lu K
p e a u s , m áxim e in e f t a t e , vfuntur fine
e ft T u n ic a ,le u V e ftis e x v tta q u e p a rte *
ri? n ''-is v é ftim e n tis ,q u z aopelU ntzíp>'e , , v n d iq u e ,x tr ín q u e i feu circum circa v i l ftaiores .C tíe r p o t;C o ta s .''% L o c o a u - ^/1 \oia M x lp x n . P e lu d a , o V tllo fa a l rt*
K m inferioris partis T u n ic e cx te r io iis
itd o r ,o de itn tr o ,y fu er a . 4
<^a4
■coutuntur (upta in tim am 'yutiicám v é ñ i Ha lunt veftim enta ex d u p licib u s v il lo in en tisa d talos d im i(M S ,o 'ie a p p e ’ ía n .
fis C on feaa , H iíp a n . V e / íd « r 4
m
t ü
.M
a n f t o s
F
fu ií,S ly is.
■ i
^
a
t lin e o ^ ío ilt r a s ,E n a
Q ¿* etiám ntiivfine
tiedscorc A leflut» honeftatis, ob quafn
«afuti vcfles adíalos protínduntur,ek»
liant cirCülis.quos dicunt,
, qui'A ab tmftj.
bus accepti l u n t A Hcnpudidtiam ío
Mrtt.
Q u d r d a in fa H .
t e s ,C a d e r a s f M
T u ttica
p ií6z. U
e kt
p
■ j p « f
v e t ó
tden ti,Si
d e
t i i d i t o.
C h r i f t o , /
4 ; A d e B , P e t r o é t i a m
n u m e r o
........................
oban.sap.t 5
n u d o , c a / »
a r ,
,
7 .
T u n ica f u t e i v x i t f e ; erat enim nudus.
'4 J
A l i q u a n d o
e t i a m
R o m a n i
T o g i s
R opas) l i n e T u n i c i j ( H i f p a n . .
fin q o ta n i!la s,S iy o i,fiC .) vfilunr; v tp o .
u '7 . . ' i d i d a r i J provc cx Cator.e t Jftafur
i^ircbus'» problem, ^ ' i r i v i t a C o.
r,n. . :i. 4[ St o A Cac.' P irC o r^ ltace
( H
i f p a n .
'iiic
T u i . i c a
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
c - a i p t f t f j
i a i i K i m
i u b t o i ; a
d t
d t n t r e
c o fa
, f
f u e r a - .o
p e lu d a
iuXta illu d P/»w»j l i b
t r is
P
m e s
fs ü fir a
,
m e m o r ia
c o m o
;
i d e ñ * f a &
' <
p a o .
to d »
F e lp a ,
V
P e llic e a
i d e
B .e d p ite
A m
é t is m
in f r a
G a n fa p .
n a ta
c »
p h im
a lla
V e n t r a lia ,
e la n t a t t s , q u *
,< !y f u p r a
, Á
4 8 ; 3P4-
a d V e n t r e r n t e g e n d u m
F a ld 6 n e s ,M
H ile s .
-n
a
r o
c a p e r e
f i c u t 'V i U q f a
^
f e m p e t c r á r p t e c i n é l a . v t
e . x9V Q
u i n t i l i a n oS
agjrww.......................
b a z t s d e
P e lu f a ,V la r fa s ,T e r t io p e lo ,V jy e t a
_
o r t illo s
.
d o s
a fo r r a d a
Q
A
n u m .
í H
i f -
M o ta
6 -
&
1 4 . t í « w . '5 5 .
EV his auxam . quibus v tim u r, illa
p rc p rié vid en tu r Am phim alla , id e ft,
S V u d i q u e , A c . V i ll o ía , q u e a mátiibuS
te g e n d is a p p e llíio u s M a n g u ito s, o R t 9
g a lillo s .L a t k é M a n t ile ,rs , \ i r g i l . 4 .
T G eorg. T onfis qué feru n t'M a n tilia V il..'
lii.P \ \ n .\ \ h .i .c z p .s i.G u t ib u s e u m
■ y
lo
-p r o I h U a t i l i b u t a n t e
ffe H o r a
c a f ilü
v P i,
V
i J
de M o r tia : .¡ib .i-4 ,e p ig r a m .s i2 * l é d - '
denduroDUin.'íeq»
Tu.
473
DISTINCT.XCVI. CAP.Xm].$;BEATO:
Tünic® Byfsirta faS® A a t o n , R f ilijs c m s 'tB x o ii cap. 5 9 , 3 5 , («nt , quas
d t c i m u s , Roquetes ¡ e '^ o b re p illi.
e w .c o n fe ñ a s ex B y tlo , H ifp . Lirtomuy
delgado come Algtdors, Cam brajf, O ía n .
d a ,& c .E t fecundum S y p o n ti fu p ra ,C ¿jí;
lajísTunie<e g en u t e M t.q a o d G ra ti Cha
la jd m v o e m t h L 0z i í 4 íe ,v c l ab oppido»
y
C fiiroífoía T u n ic a , eft q u * M anicas
h a b e r , ditS;» duaíi a d M u iu s D ata, v 51
i x t e n í a ; nam C b e ir , ros, G ix c é íd tm
eft , q iió d M a n a s, á qua dfan/e.í d ici­
ta eft , & H i f p a n . 4 [
E con úetÍQ T u n ic a Celobta eft , qu® M a n ii
c a s non h a b e r, M iu ila , T r u n c a : liam
C o J o s, Sc:Colobcs Gr®cé id e m cftiq ü o d
A lin u tu s , M u t ilu s , T ru n ca tu s T r u n cu s , a V e r b o G r x c o Cólobso , id é ft,
B re u io » M in u o , M u t ilo , T ru n c o , f
E x in d c .a p u d H ifp an o s T u n ica C l c tico tu m T a la r is , á qua m anica fe íu n ct x font j d ém ptis duabus prioribiis fyl*
J a b is , app ellatur Loba , quafi Colóbá,
ideft f
f iO fep aiatis , tru n caris
q u é" m anicis T u n ica : nam T a la riS ,
c u i inanic® coFiiut* fu n t; H ifp a n c a p ­
p ella tu r Sotana ¡ quafi fub tOga T ü n i.
ca.-" q
D e G o lo b ia m entio fit iit
C od, Tbeodef. U i . titulo de babit»
quo Vti apórt. quam D . Ifidorus libro
j p . etyrn, cap. l a . d iñ a m p u ta t.q u ó d
o b tonga e fle t , & fine m anicis- Guia,
tius libro I » , o fe/fta j. eapite 3 9 . L a ­
to s C la u o s fu p erieñ o s ín térioti tú n i­
c a ■ijTtefpretatur.
q
D e .
Coednea
T u s ic a , de qua a g jt e o n ftan tin u s
Iiic., videndum elt infra nota fiqtunti*
4J Qoncijfds T u n ica s o b dolorem v iq^blkA.Maebab.paptj, i 4,
ABorutn
«4 ,0 .14 ,13 .
F A M I L I A R I S Tt í ni c á e f t farfiili®
caufa patata ,'H iíp a n . Saya, , o R o p ii
lia p i f a Criados , quám inter famis
Itaria V eftim e n ta ( qu® non á Sstuo*
fed á Libero: hom ine H ifp an . d itu n tur Libreas ) enum erát V lp ía n u s Sfí
i . veftis 2 3 .
(i». D -T - de auro ar.'
.gen, & c- le g a tis, his verbis 1 Fam i»
isa fia f u n t , qua ad fatniíiartí V t(lien ..
dam parata fu n t : fícu íi Saga e f i i n i .
cte i Penaba , tíC i' q T ú n ica f c r r ía *
H ifpan- C o ta d f m alla. 4f O iu ja p a ,
F®, peii. correp. & G.iufspe in.ieclina-b ile . Gaujapts , i s ; & G.w japum ,p¡^.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
A
•B
eft Pannus , vel Stragu lütli V illo fu m »
H ifp a n . Alfombra , Paño , A lta tifi,
■
Gaebera, Gal ot f p:uf co , á otra quaU
quier cofa Peluda , o Vellofa. 41 Item
V e ftis V illo fa M ilita r is , R vrbica.m aa
rjfjm é hyem is te h jp o te , ad frigora , te
C
tempfcftates p r o p e lle n d i,H ifp an de Pé»
rióte fo Vayeta ( íí lanea í i t ) fi autcñi
_ íerica de Ftipa , P elitfk , Ttrciofeloí
D Sic. 4f Inde G 4»/4p0Í«/,4,«»i, a p u d
tSene'cahi eft h u iu ta o d i vefte la n e a 'v e l
■p fe rica tiid iltu s. y
Gát'fapiñUi-,a-,uióJ,
-tcGau/apins', ia )ium ,qnod eft v i l l o .
Í u m ,a c p ilo lu m , vr G aU fap a, H ilp a n p Cofa Peluda, y ViUofa. M a rtia li libr'O
-i\.tp ig ra m . 1 4 7 . cdius titu lu s e ftt
'■KjübieUlaria Gaufapia •. Stragula pur»,
pureis lueent \tllofa tapetis. P lin iu s
libr® 8. ca p ite 4 8 . Ant'rquit enim toa
rus i Stramento erat , qualitir etiam
M nune 'in-caftrisQaufape : R infra ; Nam
■Tunica Lati Claui in tnoittm Qaitfape.
te x i nune primfun incipit, O u id . l i ­
1
bro 3 . de as Ce amandi Gaufapa f t fsimpS
f i t , Gaufapa fumpta proba. M a r tia l.d i'
K
libtO 1 4 . epigratnv 2 9 . G au fap a : In
■Pompeiam teBus fpeBabo tbeatroi
L Nam vinttis populo vela negare /a-:
letr.Si epigratiii 13 8 . cuius iitu lu s i
M Gaufapa Villo!a ¡ vel M antile Nobia
has FiUefa tegant tibi lintea Citrum ,
Orbibus'in mftris eirealus eje poteB.
N & epigram . 1 4 5 ; Pem ila G a u fa p ia : h
m ihi candor sn 'ejl , Villorum gratia
tanta
■
: Vt me vel media JiliHiri
O
Meffe ( ideft , A f f a t e ) velis. R a lib ii
Menfe vel Augufto jumere Gaufapi.
nas.. S e il ic e t , VefteS; vel T u n ica s ,
2
E k qdtbits defum itur G aufaparn efle;
& . indeclinabile n o m en , R p r iili* , fea
Q cun da-4 R tetti® d eclin a tio n is | eife
^ q u e V illo fu m -Stragulum , R V iK ó fu iií
villipierftu tn ad v e n to r a c tc m p c fta .
rei hyem ales p ro p u lfan d o ;. y
Iterti
Gaufapiam , fiue Q aufapinam T u n i_ tairt'L e ffs abt: é V ilio fis confct*am,SV aut V itlo fis fubtcftam , H ifpafi. í f í eb.t , 0 Aforrada de cofa Pelada , o V*~
lltfa ; como F eip a , Pelufa , T i> V w 2* pelo ,i Vayeta , R c - 4 f- A pud PerftiifH
Baty, 4 . G au fa p e eft Barba hiribta
Y p ro ’iix a . f O b ite r
¿m aní
bús tergendis(iie decipiaris trad itisf » j
nu ;iup rttceden .)a m i M a r t ia l.i.lih .i^ - Mm 3
í p í,
» 7J
y
a
l
c
a
r
^
b
n
o
2
t p i g , x i . lic e t reddi p ofsit, H ifp.-Patie
de M a n a t,S era U itta ,0 Seruieiode M * J a , Tam en ibi
proprie eft,quod
H iípané, e x in d e , in piorali ,Mai>teJi/,
q u z & lintea C ittu m t e g u n t , ideft , ‘C»*
'1—
dt°C ed ro.h qoibus
t
a
A
B
-
m
a
N
g
v e
276
;
3 '\3
« • '4 l t t m E n c l s u i r , i i e & , C . \ \s
A ffig e re . 4 D efe la u a r , j> D tfe n e la .
» « r,id e ft,R e fig cre , feu C la u o s ,y c l é C ta
u is to lle r e i& aliquan do a c o n filio d e t e trere/
Item
e S íM í» .L a t in e S trcax-.q u od S . & C la u o n o te tu r , f
rrént(í£
r etiam nunc ) H ifpan. Cernejat:
r i-
>’
C lauatu s,» , u m , id e ft , .C la u is A ffix u s;
H i f p . C la u a d o ,0 Enclauado, aq Item
F lu e c a i,P u n ta s -, L a t in é V illo fa Á k w w a t
P
C / 4» a H e r c u lis iH if p . P o r r a t o M a z a j
L in t e a .
v e iq u o d e ffe t C la u is fe rta ta ,v e l c a p ita T u n ica H yacin th in a,.L r« kr, f<»R- 8 ,7,
ta ad fim ilitu d in em cla u ú
qua veiliti funt Aaron,te F ilij,e iu s c o lo
C / a o « / en im per translation em figri$ fu it,d e quo /ispra not. preectd.d num ,
nificat id ,q u o d habet ferrei C la u i C m ili7 4 , d f 8 p . 41 Im m ortalis T u n ica eft
G lo r iz c x le fits Stofa.^.Efdré.eap.z,^^^, F tu d io e m ,v el p un gen di e ffeflu m . 4 V n ­
de Caryopbyllum G tx cé S x u e Garyóphyld
H i f u n t , qui M ortalem Tunitam depar.
J u e r u n ti^ immortalem fum pferunt. H if G /a w .a p p ella tu r L a t in é ‘C/ap»/ v ír o w a tí
t»J}Hifp.C/a«o de E fp ecia ,o deG yrophej
p a n .V eftidura de Jmmortalidady G lo ria ,
ic c . y T u n ic» I« fo » /« f» iii ,e f t S a t t o - H q u o d ca p ita tu m ,& 111 cu fp id e C la u i fo r.
mam r e d d a t , de quo fu p r a n o t .p r a t e i,
tis opera non c o n fu ta , fed acubus in te t.
num- . ^ Batb® q u é m edia pars d i­
tex ta,H ifp .S iw C o y iai’'* ,H t c b a d t A g u ja.Ioban.eap. 19 , s i.B r a t autem T un ica I citu r B iíféií C la v u sV B ifp a n c CÍOWO de la
Barba ; q u o d C la u i form am e fficia t. 4
lnconfutilh,defu per contexta per totum ,
A tq u e ob e a m d em 7a tio n em ,& q iio d v e
4 Intim a T u n ica., eft qu® & Interior,
K luc C la v u s p u n gat. C o rp o ris M orbus a d
d c qua fu p .n u m .i ,
T u n icaX a f/ C / a » i, apUd P//«f»w Uh.
c a lli, & cla u i fim ilitu dinem nafcens c o g
i.eap.jZ.relatam .Jupra num. 6 , in m enpm in atu t C l a v u s , H ifp an . C /o« o:de
die.quar f i t , v t plenius in te llig a s,; f e ic n ,
^ u o Vlpianus m l.q u i C la v u m 1 1 . D .d e
a d ilitio ed iS i.Q u i C la v u m habtt,m orbodum e ft, quod C la v a s, i , a. C la u d e n d o
'r .
n
-ws
~- d io tu r • q u o d C la u is iittu ts a ffix is , aut y ^ f u s e J i , v t t P o ! y p i f u s , i d e f t , q u i N arium
®
( re
i tufperifa,
f f-----M o ib u m h a b e t. 4 G r i t é en itn P o /y i
qu alibet
a d ita s ,accéffüs
q ué
C laudatur; G r x c é a p p e lla tu tlfW o / ,H if
p o y i .L a tin é q u é P o ly p u s , a M u ltitu d i­
pan.exindeC/aH 9. A l Sunt q u é C la u i N n e ,& P lu ra lita te P e d u m , p ro p rie P ifc it
com m uniter ferrei.t P a ra H pceap ,ia,'^ .
cft,H ifp .P « //'9 ,q u i Y . V . prom inciandS
Eerrunt quoqtse plurimum ad Clatios ia •
c x p r im it.D e P o ly p o P / i» . U b. 9 . cap»
m arum , f item R r i s i H U p . M e ta l, O
1 i.ia p .ip .a o .l a t iu s e a p .2 9 . j o . 5 1- &
AranibrC y O CoSo-t, q u i Carnium p u tre ,
a liis, y
Sed & eft Pol-ypus N a tiu m
faftion i ptodefte exiftim antur. ' f ' Item
M o ib u s ; q u o d ad P o ly p i fim ilitu dinem
C lauiA urei,3.R t^ «w T .M p.'6,2- 0 ‘ i . P a e
f>lutes p e d e s , fiuetadices h a b e a t, ita v t
ralip.eap.^ ,9. y V e l alterius m a te .
'anhelitum,& fermonem im pediat.P/i»ri®.‘ 4 ‘ D i c i t u r ' e t i a m Cla«fl»
o u ó d o lim a n n is 'fin g u lis .C la u s in tem . ^
V n d e P®
91
8
...-s-.
piorum parietibus
á Magifttatibns^ affi
x is , Anni enum erarentur; to t quée'ffent
AntM ,quod C lani:quem adm odum ,& ho
d ie R u ftici lin e is,& 'la p ilis,H ifp .C fl» P ii
y a s , y
P ie d r a s
, enumerare folenft
S
C la u i dim inutivum eft C/a«/<-Bl«J,Htfp.
C h u i l l o ,o
C la u o
p e q u e ñ o -
4
A
C i a .
« B / ,t,H iip a n . C/awiieniJnarnnt vetbinn
C/a*o ,<«/,id e ft, CI au is F i g o , A ffig o ; H i f
pan .cxin de C /a«ar. •[} L ic e t apud H d '
panos aliqu an do C l a u a r ' , 0 H e c h a r C l a ­
u o , idem fit, quod D e c ip e re , liuc F rauda.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
T
, ,
.
- - JWW-.. . - •
p
q u o d h u iu fe o d i vitiú»
liue C la vu m te n et in n a rib u s,H ifp - Cofa
enfermado que tiene C la u o en las N a 'i zes.
D e C la u o autem to tiu s C o r ­
poris M orbo a g iT ,P / / » f« / / ii.2 4 .ra p .6 .
J» pfint.<dylib,a8ccap.4.ad f in e m .v tr .
f s e .C U v u m
Corporis, k cap. 9 . in m e­
dior C / 4 « w , ¿ h R » w a / » Ca//» q u e v it i a ,
& c . H i t p . C / a » e » , G rieta s, C a l l o s . Q u *
verba repetuntur d . / » 6 , 1 8 . c a p . 1 6 . ^
Eft e t i a m C l a v u s . H ifp . C la u o d e
t l 0)0, iuXta illu d N m i t r . eap. 3 3 , 55 =
E ru n t
/ y p « / » j,fl,« w ,e ft ,
,77
DISTINCT. X V . CAP.Xiüj.s.BEATO.
g f ú n t
c e a
v o b is
i»
t e m
q m
f t C h t t ii
la te r ib u s .
4
f u n r £ í í í « r w
U
u d a m
q u é
P l i n i u s l i b
P í e k M
v ie llic
h o m í n e t h
. í i . e a
s is v i n o
f . i g
b u s ;
&
C a t i o
d u m
m
f u p e f i o r i b u s
e a p . j j . i n
e x t r a h i t
,
P t d u m
} it t m
v i t l u m
o r b i s
u e
Q
1
j q u o d
i f p .
G
u o d
u is
l i b .
t* y
,
,
C l a u t
p r a t e r
q u a m
e t ia m
d i e i ,
v
q u é
C l a v u s
H
e f t ,
N
q ú o d
a
b t r n a lle
, o
T im
b e r n a to r
I B e
d e a t i n
e f t
, I m
4
a ú t
d e
in
, q u o d
A t q u e i d e m
í
n
e
a l i c u i u s
, a c
r
r
q u o d
s c
r e í
G
«
I
F i r m
a u fe r e r itu r
P
a
/
o b t i n e ­
i
»
i t a s , &
3 0 :
H
tits a
M
N
E f t
q u *
in
C la v u s
v e f t i m e n t i s
f u f c i a
l a r
i n t e x i t u r
,
A
,
d í n e m
d i c i t u r ;
r e f e r a r , v t
q u ó d
v i d e r e
Galones,o Pafam años ,
l i e r u m
t a l a r i b u s
dillines ¡ A
Gabanes) C
t a t i in
Si
t a t e m
l a u i s ,
C l a u i
l u n t
i m i t a n t u r .
e f t
q u e .
in
i l i t u -
C l a u í s
l i u n c
in
f e u
t o g a r u m
R ibetes,
e a . q u *
&
f ix i,
^
(
H
q u i
d c
P u l c h i é
n e s t r ix ,
p
i í p .
( p r o v t
4
,
,
A
y
Q
e f t ;
u ó d
n o n
: f e d
n u n c )
j ó
d
e f t e n t
i n f ­
A
í i C
a
a p p e l l a b a t u r
u i u f c e m
n i
o d i
C
l a -
a u t e m
v f e f t im e n t o 4
V
P o l a i n a s .
a tq u e
l a
f o r m
V e r t u c o í í s
i n o m
d a
n d e d í i n C
a l i -
P l i n . l i b .
p r a a c u t is
C la u o
e ffig ie ,
e f t a u t e m
C l a u o r u i f i
h u i u f c e m o d í í n
d i f f e r e n t i a
;
v e i i .
q u ó d
a l i j
v a d L a t i C la u i .V n d c
in A u g u f l. C U s to
t N
C l a v u s
a n
h u -
a d
a d
i n t e x t i
,a U a s
M
fí
e c
n e c
L a t o ,n e c
A a g u / lo .
4 /
S e d
f a f c ia
A i r g u f t a ;
i ü p .F a x a s T i r a , o P s fa m a n o
A n g o / io ,
L a t u s
d i c i t u r
C la v u J
e ü
f a f c i a
L .a t a i
K ii- ,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
,
V i é l o r i b u s ,
)
q u a f i
H
* ! ¡ j
A c
j
i n ­
i f p a n . P u n t i a g u .
a p p o n e b a t u r .
C a lig a r iu m
A tt g u jlu s
H
4
Q
C l a u i
V e r r u g a
c a p . B . C r e b r i s ,
S u e to n iu s
b o i u f
i n t c r f i x e m
r o t u n d u m
i í p . C a / c e u í i . o
z c
q u o d
C a u e z a
C l a u i
A n g u / io
• y
P a í i »
d i c e b a t u r , q u *
C a p u t
f H
g e n e r e
H
( . i .
,
4 /
C u f , y i d a t i i H
f u n t
g r a c i l i
m l.cttm a u -u m .tg .a l i h j o . { .p ía
n e.D ,d ea u roa rg en .feg a tis. i b i : Qnonia
ñ u s
e a
’v n u m
A ie X á n d . P u r a
i í p . C o »
V e r r u c a t a ,
m e n t í s
X
C l a u i s
C la u a t a .
i n 't e x t a .
g i s . H
5
c a p i ­
V l p i a *
M
,e ñ ,
q u a » « / r 4 n « O T . i 7 ,
r u m
i f p .
a f c e n d i t .
C l a u i
R
m u ­
PaU
v e f t i m e n t i s , H i f p -
t u f t i c a r u i n
i n f e r i o r i p a r r e , i n
v e l u c
C l a u i f i m
.
A fr a n iu s b o
a n a d o ,G u a r n e e id o ,K ib e t e a
p r id ,tn
h a b e r e n t
c u n t U r
P r a
C la v u m
C l a u i s c o n l u t u m
v e l u t i
T r i u m
C l a u i
U
e n t i
V e f t i s
u i s
l a i
p r o
1 3 2 I :
a n te
P r z c l a u i u m
p h a n t i b u s
d e
C
d é
P r a t la u iu m
b a t u r
qualquiergenero de G uarnición,
a u t e m
d ie m
v e f t i m e n t i
z
V e r r u c *
c o n í u i -
C
a c
P a l m
r o m
v u s
,
C o e c o
t y x S iU iip .G a lo n .P a fa m a n o iR ih e t e o t o t r o
4 /
t n ib i
r e
a n t e
q u a ’m
a r c e llu s
q u a
d a / ; P a l m a r a
u í
( e m *
q u e d a m
.
C la u a t u t ,a ,u m
V e f t i s
e t i a m
p r i u s
F r a t r i b u s :
v e ñ i m
i u f c e m o d i
O
p i te r n u m .
1 1
C o lu m
q u a í i
o n i u s ,
C a p i r a l e s . H
í e r u í a -
e iu s in
i n c
d o ,S ¿ c .L a m
4
F u n d a ­
d e
Q la u i
.
v e f t i m e n t i s
,
e f t ( C o n f u i t a r )
\ iilp .A p a fa m
e n e
T
u b e r n a ­
p o t e f t a t e m
/
m e n t u m . / / á i t í . M p . 3 3 .
H
g u
q u e a d l i t
N
H
. e o e p if-
c o n t u a n t u r , P
M
p a r s V e f is t ,
P u r p u r z )
t e x t u m
q u o
C a t i l i .
C / n f a m
o .
D
c o n t in e r i,
C i a u o s
a c
in
a l i a s
C la u i v e ftiS n e n -
C l a v u m
,
a ,
A
S e d
i i .
le g a t a
q u á m
P r a
v e l
I d e m
c e m o d i
t e n e n s t q u ie t a s f e -
V n d e
p e r i u m
i f p . T
l e i n ;
N
q tti/ i jfo p itu s
p a p p i.V i t g il.C la v u m
r e ; i d e m
r e , H
la
C f i « / 0 - C i c e f d
C la v u m
t o r q u s t .
c u l u m
o n d 'r
q , l 4 : E t
a m ifio
a u te m
t o r a
l
p a t e t
T e r t iu m
;
* c
K
G u b e r n a c u ! i ) t l n , f i u e 'T e m o , H i ( p . G o -
P r o u e r b .c a p
C la u i.
v e jle
c o i i f u t u m
t e x e r e .
n o ir i
P a f a m
d e O r o . C \ i\ x í
f u r g e , f t v i s , p r o fe r P u r p u r a m
,
A u r e s t
P o m p o n iu s li b r i s
a d i j c i a t u t í l V o » » « J
m in e
a q u e a e
f ií»
í d e m
,
T e x itu r ( i d
p » t ,t u r ,l i e l 'P a t e l l a m
fu n s
e n
q u i b u s
C la u iu m
H
h ís r e i l u n t
f i n o n f u n t
p r ie t a , fe r m
d e
i c u
E x
v ü s
c a
V e r m
.E t
C l a v u m
»>*
i f p . H a t* .
H
fin o n
c o n f u t i,t a m
C l a v i u m
o
4
C lo t ii
v e / is m e n t c r u m ,
G u a r n ic ió n
é o n f u u a n t e a v e r ó
? o .
F r ie r a s ,
,0
a r g e n i*
P o m p o n iu s / u b fe q u e n t i,q a i
io la r u m
4
»7«
i f p e e ie m
f u r .t
C la u i
i o c i
. l e x , ^
t i s
C ia u o s
C l a v u s
u í a n o s )
a m p l a , p a t e n s
P r z t c t e a
&
¡ib .ty .e a p . 1 4 .
f e n t s t ,C la v s im
P s s n g u m .p la c e t
0
P e *
a d f o r m a r r i
P l in iu s
( H
C ia u o s
i f p .
n a f c i t u r
A r b o r u m - .O lta
la íi o i e m
F ic u s
H
e f t
e R
si
) ( i r
, & c .
A
C i a u o s
p a r s
Ü e » j , i n q u i t ; / d r » 7
q u i »
d
P u r p u r a ,H \ \ p . R i b e t e s .
a u t e m
§ ', I d e m
3 4 .
E x
Quo
4
q u b d
e ft .q t s e t n a d m e d u m
n o s ,G a lo n e s
C ia u o s
f p e c i e m
T o l l i t
:
S e d
e i f d e m
g O td e q u o
M
C a l l i
S a l i s
B
h is
C la v u n i,
(
d e í u m i t u f
v e
e
l i b .
;
p r in c ip io r
^
in
S a l í c e
P e r n io n ts ,
S a tía lto u e s .
p i t a t u m
- P r o p te r
L a d a n u m
c a p . p . d e n a t u r a
s u n ílu m
s¡y P u r p u r a
l a u i p u n g á t ,
i j l a 'f a ñ d t .
d í f t i n g u i , e f i e
t i b . i S
C
r é d d a n r . D
d e c o q u u n tu r . Se
C a llu o ía q u a
la n
C la u o s d e
C U ü i . - H - i í p ,
c a p í . p . i i í j r t i n c i p i o d e
f!y
o s u l i s ,^
- F r e q u e n t i o r y s a u ­
io s P i e s ,d i ñ i q u o d
G
in
a f g i f i t ó e e d i t ,
j
•
17^
V A i.C AR(;:E NO.TkC MAGN^sr;
myzTi.Fxia.Tira,oVpfamanoAncb0> A
,
« ¿ é P/a/y/íwc/.quafi L a ta N o ta ,fig ■
-■
- . ...
cu m , vel .Clavus;
v„,
¡9 i»í?onvefiini i L atitu d in e,
ví» r¿ « ‘ fecundíim Q uintilianum : N o t» '
tu r Ínterin} n egligttttia h a tu m haben­
tium C la v u m . M o .iu i ejl , v t f i t paulttá
iu m ein B u ra fu bm iftio r.H kp -E eco mt$
v a]o,que la C in B u ra . H oratius : N a m
v t qu ifq u e infanus m e ijs nigrum impea
d ie t erus VtU ibus , & Latum d e m ijstt
p eíiere Clavum . AuAit continuo,Q u is ha
enobtclQuo P a trcn a tu s. q Q u is antetn
Ilonianorum primo L a to C la u o víus^wí
r i t tr a d ¡t,P ltn iu ílih .9 ,t a p ,¡9 .h is y ctbis: N am T o g a P r a te x tá , & L atiere
Clauo T u llu m H ofiilium i Regibus p r i7natn v fu m ,H itr u fiis i e u i ñ i s j a t i s conf
t a t . -q P o ft modum vero Rom® vfi
Itm tL a fo C ía n o P rim a s ta n tiim D ig n ita
te s obtinentes {ccúndam Herodionum
¡ib .}.t veluti Im peratoóes,Senatores , &
P a tr itij. f Quam obrem Augufius C í a .
erar d ic itu r , eum que f e r e n t e
•C /aa rj.Q u o d .p rx terk p erio ra/d ecla ra t
Ouidfus lib .q .d e tr ifiib u s : Induitur q u i
bumtros cum L ato Purpura C lauo. H i
enim Purpuram geftabant iuxta tradita
nota p ra e ei.d n u m .1 1 4 . q Sed & fum i
s u tL a tu s C la vu s pro S er.ato re.P atritio
•ve eum feren tib m ,M artialis.lib , 5. e p i.
g r a m .iy .D u m te p ojenegas ,n i f i h a t o
á iiS tS p S
G e llia
a i)
C la u o
( . i .
l ü i d i a s ; C « r i a
ID
L a t u m
C l a v u m
N u b e r e ,n u p fifiis G e llia
g e r e n -
f * quibu? ipatet 0 « f m E q H Í t i j m I J
^ J « c o b i de E.ípafa L a t u m C h v u m m e ,
j i t p dicondatnw R -quod re ñ » eius- par?
B
'C
rx
r
|
s
;
L
M
, ,
x
j
Cdfligero.Oa
r t ^ a & a i , C / a a í , ( . i . S e n a t o *
0
^ v n ,tic.) mcrjitra coaBaeJi. Suetonius
in Nerón. A L a íi CJauo, euius vxorem
attrtüauerat,c«j/us,
:
lA i
Petebatur qué , icco n ced eb atu r ab: V
^ Im petatotlbus Tus, fiue P o le fta s feren d i
Latum C lavum ,iuxta textum in l.nuper ^
4Z.O .d< d o q a tio .in terv iru m ,^ vxo.ca,
iu s h a c (unt verba, N uper e x Indulgení ia p rin cip i) dníonitii recepta efi, alia,, ó
caufa
donationis,
eaufadonattom
s quam dicimus honoris
ca u fa :v t ecce, fiv x o r viro L ati Clqut pe
tendi g r a tia do n et,vel v t Eqtytftriiordi
n isfía t,v e lL u d o rjig r a tia .p \ \n .\u o p k i,
E go f e x t o Latís C la v a n Cicfare nofiroim
p etraui, 4 | Indc q p e.L atú Clavü ferendi
p o teftatcm obtincps L aticlauius diceba
tur.quafi habens ferendi L a t í C ia v i lu s ,
l . ,C ,deíeJÍ mentg(ifM(tis>
4
4
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
tSo
uerfa vero d u p fH i» iC 'av o ru m fórmame
& qitód P a tr itijr ta n tü m L a tú s Q lavup
co n ced eretu r. iT ^ O bean adein qu é-ta»
«íonem Gítaif« extero ru m O rdin um Mi-*
lifprÍHm , R p í z c l í t i Sanñ® In q u ifitio v
n is O ffic ij Latcn.O lavos dicendas ; qu®
& co iiíla n t q u a tu o t C la u is c o n iu n ñ ij
ad cu fp id es. H a s 4 b k o s , i í Encomiendas
yo can t.cu m /áw /íS ar fit v e ft is , cui ipfa
C ru x fuper im p o n itu r , & t c x i t u t ; Com^
mcnda vetó lo c a s em fdem O td iiiis , cu*
ius iura,redditus q u é prxftantur.. <5 S e á
& d o d iísirn o ru m C o lleg a ru m f a íc ia s i
H ilp .B ír a tf L a to s C la v o s iu red ice n d a sj
o b earuno fqrmam*R hoporem debitum^
fic\xu8tiperhum eralia,fi P o ea lia , q T x
Jaresoupem v tfte s ,q u ib iis ijd e r a C o lle q
g® ,Eeclefi® -» R e ip u b lic * q u e lum ina
vtu n tur,qp as MiW!<?/d icu n t,non T o g ® ,
de quibus fuo lo co ; fed T u n k® funt ett
f u p . t r a d i t i t ,i c p r x c ip u é t x n u m .i. q
V te b a n to r qu oqu€ oÍim L díiíG /0 íw /íii»
íacnficij^ P o n t:ftce ci& S acerd o tes, iux,;
ta illa á S ilij h a j k i ,'Sacrifieam Lato v e / .
tem d ifiin g u e r e d a u o . ^ Sed R h o d ie
¿ a i» C L ta i fp p et adduntur in m ed io Ssw
c e id o ta liu m Plan etarum *L a tin e , R H i(
pané Cafullas-. Sc in 'D ia co n o ru m Tuniw
c is ,L a t in é ,R H ifp a n . D a lm a tiea t.q a o s
CaíuH arum vR D alm aticatum C la u o s a li
q u a n d o a d C la u o r u m formam C a p ita to s
con(pexi,quo£que L a to s elle C la u o s neW
m o n e g a b it ex p rzced en tib n s-rficu tin ec
S a cerd o tu m ,& D iaco n o ru m fa fcia s,L a 4
t in é ,& H ú p .S to !a s.
i
T única ig itu r L a t i C la ú í, qúaéi e x - 1 $
plicam us i »«»». 8 ,e f t , qu® L atu m C l a ­
vum h abebatintextum ,cófuturo ve P lin i
¡sb ,8 .ea p .4 8 ,N a m T ú n ica L a ti C la u i in
________
___ ______
_____
______
modum Gaufape
t e x i nunc
primum
in ci
p i í .H a c P Ím iu$ rapúrquem :'/«w ad«»«
G a » / a p í, idem eft , qu o d ad foim am rei
P ilo fz jfe u V i\\o ix ,H i(p . A modo de Fel>
p a ,F lu eeo ,P rifa ,G a len ,S ic.u t f u p .r n .6 l
q T u n ic a L in ea e ñ é L in o c o n fe ñ a ,
H ifp i C am ifa , o T u n ica dc L in a . Item
R oquete, o Sobrepelliz-, Line® fiquidem
Tunic® A aron
filijs eius fa é t* íunt*
E xodi cap.2S,4,4o.< ¿r t a p . i p . j . L e u i t .
tu p ,6 ,1 0 , ^ cap. 10 ,5 .
ca p , 1 5 ,4 . N ifi
A l-
DlSTÍNCt. :?tV. CAP.Xmj.§.£EAtO.
o B rem in q ü ir V ip ia n ü is in l.v'efUs. Z i . i 'n f i ­
n e .ts.de duro,a*gin . ¡ t g a t h ; V e p s auteni
t x P e llib u s toitftabit. Se P an lu s in l.eum &
a f t , q a z h a b e t M a n i c a s , H í f p . C e »
T«w/C4/».2 4 .íu b fcq u en ti: C u m & T u n i t a ,
q u a d e r
e
f T u n i c a M oltfta
(¡y S tra gu la Pelíieea nonnulli babeant, £ c
c r a c
í u p p l i c i j , T o r t n e n t í
q u é
g e n u s : h a c
iteru m ídem V ip ia n u s in /. argum enta. 2 5/
e n i m
T ú n i c a i g n e i s
i l l i t a
h o m o
i n ü o l u t ü s
D .eodem .att: Argum ento fu n t etia m N a tió
m o l e f t e a d u r e b a t u r , i u x t a C a liu m R bodig.
nes qu d » n i(v e lu ti Sarm atarum) qua PeU i
lil>.totantiquale£ite,e.>3,
A p u d C h r i f t í!.
bus te g a n tu r. 41 Q u * p rópter e ó qu ó d íu p er
c o l a s O e r ó e X o l c u i t ; f u c c e l s i t t a m e n S y n í
has T u n icas , P e llic e a s ¿ veftes ve P é liib u s
d o n , q u a c ü m
í g n e a m a t e r i a a d f t r l n g u n r u r »
{ü b re & zs(H irp . Aforradas en P e lle jo i) L i ­
&
a c c e d u n t u r T a d r i ,
q u ó s
d i c i m o s
T ir o i
nea ClcrícorUrti T u n ic * induerentur, a p p e l
E n e o é Ía io í,o Enmantados, f M o r t a l i s T u
la ta funt S u p e rp ellice a,& iiiip .S o b i-e p e U f.
n i c a lib ,^ .B fd r< t.e.2 ,4 3 . a d d u S l o /U p n u m ,
tts . y T u n ica p !¿ ta ,v i proxirtié d ix im u s.e a
7 . e ñ M o r t a l i s C a t n i s , G o r p o n s q u é T u n i dem eft.quát Íí PvalwaM : Q u are P i i n . ü b .
c a M o t t i í u b i c f l a , G e n e f.t. j , « ¡ I M u l i e b r i s
8 ,.f4p . 4 8 i.tr a d it ; P iB a s v eftfs iam apud
T u n i c a e f t , q u * M u l i e r i b l i s
t a n r ó m
c o m p e
Homeram fü iffe ¡visde Triam pbaleS n a ta .
t i t . t e f t e y i p i a n o
i n / * v if ii i. i j . $ . M « / / r G
4} T u n ic a P o / y a iifa , eft pluribUs , ac verfi‘í r ia .D .d i aaro,argento ¡egat. q ü o l o c i r e c o lo rib a s filis, lirift qu é co n tex ta , v t d ic c e n f e n s M u l i e b r i a v e f t i m c n t a i n q u i t : M « / «
tu tn jeftn afé p ra é ed id fiu m .B n
b ria fu n t,q u t m atris f a m i li es caufacontT u n ica m R eB a m quídam diétám pu
parata furA, q n ib u iV ir n o n fa e ilé V t i poEgó au­
te fi finevitupirátiéne-. v e lu ti S to la ,P a lm í tan tjq u ó d ve lu ti R ig en s ftarertem ; q á á d non in o bliqu u ln eífct Scifía , Sc
iia ,T u n ic a ,tc c .\ { i(p .B e c a s ,M a n tti de M »
S a id :a ,tí¡fp . Abaqatrada: fed R e ñ o coiifti
g e r ,fu n ie a s,S tc Has a u t e m M u l i e b r e s T u
ta iH íip ; 0 /'/7 /i»f(>»0 r///a í quem ad m o dum
n i c a s M t n i c a t a s f u i f f c , a c T a l a r e s
d i x i m t i s
apud nOs L ín e a SuB úcuIa , Se a lia , b e r a
fu p .n u m .a .ti e o h f t a t e x lib .n R é g tim ^ i j ,
P lin .d ,H b .8 ‘c . d
e
T a n a q u ili, q u é
i g . v b i d e T h a m a r ; Q * » < e induta erat T álari
eadeih C a ia C a tiliá v a cá iá efi .itiq u it ; £ a
Tunieá.Sc M ta-.Sciffa f a l i r i t ú t i k d i & e x
prim a te X U ttfi.C ó tilo .iT ) K e ila m f u n ie d ,
P lin .lib ,i.e p ill,v ltim .ííí\ i'] S i
q u a ltitu m t o g a Pára ty r o n i(íe c ü n d x d e 7
f u ñ i c a P a / r t á f a e í a t C l á ü i s
L a t iis C u f
c liip to T y to n e s )induun iur,N 'ouít que N u p
p i d a t i s
jn f c V p o f it is
a d
f t m i l i t u d i n e r h
P a l ­
ta -n ifp .N o u ia S . 4I T ú n ic a Sarerdar»/ex
m a
, q U * q u é T r i u m p h a h t i b u s j í í V i f l o r i b u s p r c f t a b a t u é , d e q u a
fü p .iiü m .i* '. M a r - jSi- cra n f,quibus S a cero o té s rsn tü m o d o v t e b í
tu r.d c qüibus 7Í,Bfdra.eap.y, f o , -j-i. Ifaias
tia i.U B a y iep ig .i.a d lo riéa m D o m itia rii: t
f . í x , 2 1 . B irU ch-f.tf,
H is firriiUscrac
to rn e s,^ magnos iÚ a f1 m erert trm m pbos:
p a lm a ta qué Ducem ( . i . I m p e r a t o r e m j / é d ( J Sacra T ú n ic a ; facris tancüm odo deftina'ta,
de qua 3 ,É fd r a .c a p .Í ,y i,-} 4 . Q u etn ad m o e ito ,r e id a to g a . I d e f t , V i é l t í r e m R a l m a t a
T o g a c A o t n a n d u r i l .
SeXtus Póm pet, feftu i w du apUd nos A ^ a ,d e q u a /» p ;» ií(7 í.4 .^ l í 41 T u n ic a S c ifa e ta t o b d o lo ré , m a ro rero ,
lib , 1 4 .dr verbo.iliru m IÍgnifíct':lrte,P. f U *
nica autem Palm atd d íy itu d in e ClaudrUm
ta d ifi que rU p ta ,,S a ríifi.d .c .¿ .30. t ¿ M ach i
dieebatur,qH¡e nune i genere P iB u r a appel Q
f k j ,4 S Á a o t ü é . t « . a 2 . 4 T u n i c a í p » ^
/ a f « r , f c j l t e e t i P i ñ a .
y T u n i c a Parua eft, ^
ídem e ft,q u o d D enfa, Sp ifsé q u é co n tex ta ;
q u a p a r v u l i s , p u e r i s q u é p r t é f t a r ü r , ! Rtgut í i í p . fip rctá d a .B ien T e x id a j Tapida, T e .
R p id a,T up id a. 9^ C iii o p p o n itu r P a ra , fioe
4
T ú n i c a P » / / ; r í a e a e f t , q u a
e x
a n i m a l i u m
P e l l i b u s c o n f i c i t u r j q u a l e s f u e R d / /a ,H ifp .R a /a .P la u tu s: T oga R a lla ,T ií
f u n t p r i m a o l d i t i u m
h o i n i u u m . o m n i u m q u e
«icd
T ú n ica S/i/í»d/da, C ce lcfti*
S
G lo ria a p p e lla ta e ft a fulgpre ipfius «lumi­
P a f e n t u m T u n i c á í d e quiblis Genef.c.fi , 2 1 :
j e t i t qmrque Dom inus D eut A d a jcjy v x o r i
nis qué S p le n d o re 4.E/de<é.r.a«J9! Q p 'jf i
t i u s i u n i e a i P e Ú i e f a s . i f y in d u ifló s4
E t
de vtnbra fe c ú li tran fiuU ruvi; Splendidat
q u a l e s f u n t M e f f o r u m
T u f t i c a C H i r p . A n ti'tu n ic a s d Dom ino acceperunt, 4 T ú n ica
p a ra s) i G r x c i p r a p o f i t i o r i e A n t i f i d e ñ ,
S tr ifía e ft.q u a ad corpüs ñ rin g itu r; qualis
C o n t r a , E c o n u e r f o , E x d i a n i f t r o j k
Paros, ^
& E ontificú a n tio iii,n o n a qué Icgis.H iíp ¿
i d e f t , P c l l i s . 4
I tc 'tn P a f t O r ñ T ú n i c a , H i f p .
,á e q iu Í.xódi c ,i% , :'tu h ic .(¡ytr
P e llito s ,Zam arras,o Zamarros, f Q u a U l nea S tr ifld s S i q u a apud nos d icitu t
If A
A / ¿ 4 » » T f l ú / é 4 » í
ítum .^ .
<5Í T u n i c a
d e
q u a fu p H
íAinicat.a, & Manuleata
í n t e l l i g a s ,
A
B
4
D
P
H
K
' 1
M
t
4
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
3
4 ■,
«i
V
L C- /3.
ARC'E
’N O T oÍ M A G N oÍ':
v ' /.A
i. J
XV y
*■83
A
284
M /(.i-L an asferentes;díío«ií> */do# «»í,T «nieartqueb»m uH i,H i(p,H SbreeilJo, § E i u f
baquer»g S a p rantum , iüxta illo d lib . »"
F í j ? .c .iú ,8 : Porro loab vtftibfás erat t u n i ­
d é v e r b i s p a f s i v ú
e f t T a n » V o r , < » m , i . T u n i v
ca S tr iíia adttienfuram babitus fu itú b d cj*
per a ctin d u t g ladio, 4 T u n ica Superhu­ B
c a I n d u i . V e f t i r i . H i f p . A dorva rfe,V onerft,
m eralis,E.V»d/.c. * 8 ,}
f . 3 9 ,í O ,v t pa­
0 V tftirfe T u n ic a . 4 [ I n d e Tun iedtu J,a,Ú M ,
eft T u n i c a A m i ñ u s , I n d u t u s , V e f t i t u s v e j '
t e t ex co n tcx tu , A vt-d;íiinguatnr á fupetio
íib u s T un icis Sacerdotalibus, & Sacris, via V/ H if p .Q a e trae T u n tea ,o Vejlido con ella- ^
detur non om nino d iis iin ilis -¿ P a llio P lu
y n d e «ü c itu rT ÍM B íM íí»
a p u d
N o.
via li E c c le fia ftic o ,H ifp .C i/ ia F / a w W .D ic
»iiJ,dh £»B »áallatos/«p.»»> w .a. ¿ T lté T u
rn m
r a m
'
T
'»
q u é T a u i M
S ttp e r b u m e r a le m
r o s
»
-* T'T *u
A
a
f n d o ,
v e r o ;
q u ó d
i m p o n e r e t u r .
^9
r
A
h u m e ­
, C ’ .
T A L A R I S T u n ica e ft diipifta vfqiic
ad T a lu m ,H iip .T a lo n ,Calcañar, a lijs C « f
cañal,o Zancajo ; q u * G i x c i d icitu r Pode-'
r»i,eo/,quafi ad pedes e x te n fa i dc qua T a la
t iT u n ic a agitur ,G » » f / .i.3 7 ,J j.lib .2 .R e g .
9 - 1 3 . 1 8 , 1 9 . A l ib .i.P a r a lip .e . 1 9 , 4 . 4 ' 1'ur
p e qué fu it apud R om anos viro s geftare T»-.
lares T un icas,vt conftat ex a lla tis / u p .m m ,
a . A
C ic e r o n e
P r a t o r
7 .
p o p u li
r t O fT u n ie a
q u e
in V e r r e w . S t e t i t S o le a tu s
R o m a n i
T a la r i,m
e u m
P a l/ if.P u r p M -
u lie r c u la n ix u s
in
tam en,honeftatis ca u ia ,p r*
ter M a lie re s , vtuntur T a 'a r i T u n ica omnes
E cclcfia ftic* p erfo n * ,& R e ligicif* ; C o lle g*, S co la ftici.A Pcenitentes. y T u n ica au»\
tem T ala ris FoEm inarum appellatur ,H iip .l i t o r e , f H
M
o d \ s
o n jil,S a y a
t n t e r » ,o
T o g a ,T u n ic a , P a llio la , V e ftim e n ta
n i c á . A
j
v e
T n ^11^11 r .
I n d u t u s , G
a
i g
p e r e g r i n i
P a / / / « w , d e q u f b n s f u o l o «
C x p f l. V e l
f e c u n d u m
v u l g a t e
p r o u e r h i u r a ,
M a scerca efid la C a m ifa sq u i elSa yo,
D e n i q u e T un ica vfos f u i f f e M i l i t e s , p r i j 2
terp rq xim é a d d u fta ,c ó fla te x l i b . a - M a N 'ífe 4 ¿ v ii{> 4 o .S 3 ce td o te s,/ « ;'.* a w .ii8 .C h rif
tú D o n vm ú jíeb a n .t. 1 9 , a j . A A p o fto lo s ,
_ M á f íiiíjo » ,io - M a t c .f .6 ,9 .L u c * .f .9 ,3 .( f p
” ‘ e .2 2 ,? 5 ,It>han.í. 2 i , 7 . A d o r u m .f . 1 4 , i j .
I t é Im peraíores , v t confiar ex C o n ftah tin o
p . h i c ; Veritm etiam (¡y C b la m y iem P u rp u ..
' reatn,tiy T un icam C oeein tam ,
1
Q
R
j
N
e d e c i p i a r i s
C o c c 't n r m
t t a d i t i s
á
i,
"
L e x i c o g r a p h i s
i
V e :h o Coquo,issXÍ,Co£ium (H ifp .C o c ít.S c
p^t traM iationí A p a r tja r ,A p n ta r t,Ü a d u
r< »r, A c . ) i n t e r
v n i c a
S
16.
> N o t a
q a o
d e
in
p l e r a q u e
C , f i u e C o í B a j , i , H
a l i a
o r i t u i
i f p . E f
U / jq u id v e n d it o r . l i ,
a d ilit io
e d iíio .V e tid ito r
C o c u s ,e it
C o e Í B c e f lj d e
^ .v e n d it o r .D »
, q u i o p tir n & C o m
T ú n ic a P e q u e ñ a ,l í C .^ S c d
Se i T u n i e a , a ,
q m tftfe d i x e r i t ,eptstnü in e» artificio frajem anaruntT aB 'cO j-ix,id eft,T unicam Indue
■ta re d e b e t.U leg ttis.6 ’j . ^ . f i t x o f f i c i o . ^
re ,V e ftir c ,A c .H iíp , P o n e r , o V e f i i r T ú n i c a .
f i v m s j .f e r ii if .^ i) S-feruis. D .d í le g a r ..!.
T e ftis e ft N onius M a r c e i l u s d e p r o p r i e t a , Y l.d ím e n / lr a tio .iS .b .ig itu r .i.ü de ten d itio
fe r m o n .lite r a T . i n f in e .v h i f ie a if.T u n ie a r e
n i b . ^ d tm o n ftra .l.m m in a tim ,.4vD .de ma
f r o V e fiir e -.V a r r o l.o g o m a ( b ia \ H a e L a n ig e a
v m 'J .te fta m . l . i n d ege. 2 b 3 , § ,fin .D .d e Ve
T
b o -
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
1
M
S t r a .
T u n ic * vero diminutivum eft T»BiVr//«,< ,id eft,P a m a Tunica.H ilp.Tlw nifr/i», o
fin
i» D » 11 </v » n n n
f in e P a l l i o , t o g a
| co.V r.ác P ia u tu s : Túnica P a llio proprior
efi.H iíp . M a s e e r é d e J id la T w tte a , que la
g u la ,S ic .
21
t a n t ú
M e n o m iío n ,lii( p ,A C u e r p o fiE n C u er^
l a u t u s i n
P o t n u .
N o u ijiin e tu illu n e
E T u nP icá
tu m h o m in iq u is ^ í í ? Q u a ! e s T u r i , 8 c
l a b o r a n t e s c f le ( o l e m u s , M a r f i a / i /
G Soles,
o T u n i t i t a Q u ie s ’ £ c f i c u t i M i l i t e s f i n e p a t
l i o , A t o g a i n c e d e r e í o l e n t . i . R c g .e . a o , S ;
I fu p .n u m .i8 .a d ñ n í.lu u e n a l.fd ly . i-.T u n id
eati Fu/eir>aGraccbl. q Eft enim
' ( G r x c c T riain a,ve\ Dir»’a»»cx)Telum T r i ­
dens,H iíp .T r/d í» ff,i< /« 6 4 rd a .o L a n c a d e
H TrespuntaSyN eptuni Infigne,fecundú C ie e
ro n í l ib .i,d e natura D eo rS . Q u o A C u fio »
I d i* M ilites v te b a n tu r, iu xta/a« í« a /é fu p -:
& M artialJibéX ’. F u fcin a denta m tnax. ^
'.T
P r * t e r h o s , f e r c b á t R c m a n i T o ^ i l u p r a Tar
K
c e
S a y o b a q u e r o . ^ C k .
tico jú autem , A Scholarium L o b a , S o t a n a .
y C ollegarum M a n t o , qf R e lig io ío rü v e r ó ,& Poenitentium &ÍCO, Saya, T «B iV a. -*jf
S cd M on ialíü ^ 9 « )« 7 .4 T o tm e n ti T u n ica
.
e a d é e ft.q u a :& M o le fta ,d e q u a f u p .n ,\ 6 .
2-0
V I R G I N E S qu o q u e T á la ti T u n ica
v t e b a n t u r ,i.R f¿ ,f,i_ 3 ,i8 ,< le T h a m a n ^ j
fuduta erat t a la r i T ú n ica : bmufetmodi
tn im filia R e g is Virgines v ejlib u i vteban .
t u r .h d d e Canticorum .c, 5 ,} . f V irilis T a
iiic a e a e r a t,q u a v iri tantúm vtebantat,;quá
V lp ia n u s í» d ./ .o » ^ < f.2 } . § , v ir ilia , D .d e
auro,argent.Iegatis, inter veftimenta V ir i­
lia enumerat his v e tb isiV irilia fu n t,q u a ip
fius p a tris fam ilias eaufa paratafun f.Vetu
t i
n
ir ^
n i c a
t e g c h d o .
f u p c r
‘
2
DÍSTÍNCT. XV. CAP.XliIj.$.BEATO
iora m fig nifiea . V n d t Coquinarius, a, tum , In A
l,in ftru m e n tu m .6 .D .d e p en u legata»8
C o c t lm
t u m
'
l i s
5
AtCfffefew G r * c ¿ ,d u p l i d C a p a l L a t i n é
¡ d e c a ,q n o d G r a n S ,W r p .B lG r a n o - q V n d e
C o k k o i G r x c é , L atin é funt A cini M ali P u t i i c i . m p . L o s G r a n a s ,o T ito sd e la G r a n a d a .
« Eft e t i i Cokkos G r x c é G ranú ad Rubra tin *
fé n d a . 4I In de Coccum J , L atin e d u p lici C G .
eft G ran ú ad C o ccin e a tingenda, H ilp ; Graisa
p a r a tiñ ir d e Grana.o Colorado, f N a ícú tu r
a u tc h®c C o c c i Grana in quadam fru ticis,fiu e
I lic is fp e cie (H i(p .d ic itu t Cofcója-, q u o d in ea
C o c c ú C o llig a t u r ) T e f t is e ñ P lt n .t ib .ig .e .S ,
de Coceo Grano , vbi agens de R o b o re in q u it;
O m hes ta m l bat eius dotet I le x fo lo protiocat
C oeto.G ranU bee, primo que ceu SeapHS(H'kpiT a llo ,o G n n ó ) fr u t ie is parua A q u ifo lia I l i o isiC ufeulitivocant-.pen fien em alterS trib u ti
pauperibus W fpaniadtínat.V fum eius g ra tio ri
in C o n ch y lii motione tradidim us. G ig n itu r &
in G a la t ia ,A } r ie a ,? iftd ia ,C ilitia ,p tfH m & in
Sard in ia , q C o c c i m axim a c o p ii in ea H ifp a
n i* p a tte .q u * T u d e rta n ia d ic itu r,tra d it Stra»
i o l i b . l i 41 S e d & d e G a l a t i z . & H i f p a n i *
C o c c o h x c P lin .lib .9 .c . q t . d e tin g en d oC o e«o.CoccH G a la tia Rubens GranU ( v t dicem us
in tcrrefiribUs)dut circa E m e r it i L u fita n id in
m axirn» laude ejt. H * c P lin iu s . 4 | E m erita,
tmnc M erid a ,(\ik o lim vrbs V etto n ú ;íiu e V e c
tonum in L u fita n ia ,R C o lo n ia ,& M e tr o p o lis ,
l .i n Lufitania ( q u * L ufitan ia pronunciatur)
D .d fcrB /ifea/.H o d ie E m erita eft in R egno L e
g io n is in prouintia, q u * d tcitüt E^r-rmadara.
% A d d it qué P lin .d .lih .g .e .q t . h x c d e C o c c i S u cco :V»rarw eit pm ul peragantur nobilia
P Í£ W í« í< i(.i.In fe a io n e s * T in a u r* ,d‘ e quibus
P lin iu s i b i ) anniculo Grano Languidus Sar>
cu siidtm d quadrimo euaniius- Ita n cc reten ti
v ires.n eq u t fe n tfe en ti.
Eft a u ti ó s e e i Rubens G ranii iuxta P U n lS
d . l i b . p . e . y i . S c in feftion e fua tingens, R o fea ,
R u bra qué re d d it,R P u rp u re a ,H ifp .B rm rjo ,
C olorado.R ojo,
, . Rubio : de C o lo rd t G ra n a , 0
P u r p u r a .ia x c a .i\ l\ id P lin .lib .ti.c .8 .d e V e fiii
am ulationi cS fioribus, v b ih x c in p rin cipio:
L uxuriaV efiibus quoque prouoeauit eos fiores,
qid colere ctntendantur.Hos animaduerto tres
e fc principales : vnum in C o cto , qui in Kofis
m ieat.Gratius n ib il traditur afpe£lii,& in P u r
puras T yriai,D ibaphas qui,ac Laconicas. P r o
batur etiá Canticorü cap.q,^. S icu t v it t a C oe
e jn e a / a b ia tu a .^ L » h u e n im in regr* valetu dinis Rubra fiin t, ac ve lu t C o c c o , P u rp u r j
q u e in fe ñ a . 4I C larius Ifa ia .c. i , * 8 : S i f u e .
Tint p ee e a ta v efira v t Coccinum , qu a fin iixd t
a ib a tiu n tu n ó -fi fu erin t R u b ra , H c. 4 f E t
M a ttb.e, j 7 ,1 8 ;£ f exuentes eum ,Cblam yitra
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
B
a m
c a p .i
e ir c u d fd ir u n t
s ,
1 7 , e x t e t ;
e i . C
i
ípüd S./War*
I n d u u n t e u m
P u r p u r a »
& v e r í.ío :£ z a « r « w í illum Pürpura,\át:ít,V ef»
u .»
f» P n rfu rea,fíüo P u r p u r e o ^ ^ ^
T Ífn ^ a
fto s C h rifti E uangeliftas
C octm ta»
& P u r p u r a .^ Veftss, k n V ‘p m e n t u m P u r p u . .M m
n-> IP u rp
J ura,
. &
•. C o ccu m eum dem c^n\r%
rí« t» ;cu
o lo
rem e fficia n t;& fi h oc fit ilic is rubens granum ,
v t fupra d iñ u m cft.'Purpura a uté p iféis ctuo f*
iu x ta tra d ita /up.nota i q . f D e E uangeliftas
tum confeiifu clarius »«/^4 «»>»• 7 »
Q uam obrem V ip ia n u s in L p e u ila n a y o .
§.de verficoloribus. ü .d ele g a t»/.}. agenJ q u *
cótfn ean tur a p p ella tio n e V er/icolorium ,idcR ,
eoruni,qu® co lo ré v e rtu n t,ac m utant, in q u it:
Purpuram autem , (í^ C oetum ( ,quoniam n ib il
natsui C o lo ris b a b e n t) con tin eri a rb itrer, t i
Paulu s in / .j» a 6 t a w ,7 8 .i . C o f f » « . D . todem ,
a if.C oceu m
^ ,qu o it proprio
■ nomine ap pellatur.
H
ce d e r e t, n em o d u b ita u it.
* D ifferunt tamen P u rp u ta ,& C o c c u m in lo a
tin g en d i m ateria:ciim hoc arboris gran o jiU
I H v e tó p ifc is c r u o re tin gatu r. 4 f Q u a p r o p t e r
V ip ia n u s t n d .l. ficui lana.§.purpurafin.pxO a
^ p n a .a c firiñ am , v t lu ris co n tu lto iú m os e fti
R lign ificatio n éfecu tu s in q u it i Purpura autent
appellatione omms generis P u rp u ra m eon tip
_ neri putO .SedCoceum nH eoM in eb itu r ;
L n u m ,t j lantbinU continebitur. A litid eflenim i
C o ccu m ilic is G rsnum , & aliud Purpura pifi,
^
cis c t u o t ; cum qué P u rp u r* fint fp c tie s .q ü ié
M bus B acinu m , R Ianthinum tin g u n tu r, iuxt£
ttadita/»/>.« 9» .I 4 .m irú no eft p urpur* a p p e l. . . latio n e c o n tin en ;R fi co lo te,m a g is q u a m C o c
DI cum,a Purpura diftate vid eantur.
C O C v V M aateni d icitu r non tantum ru
btfi arboris Granurii.de q u o /a p .« a iw ,2 .v etú m
O & omnia C o ccin ea,liu e C o c c o tin d a , H ifpan.
Grana p a ra tid ir , y tofa tiHida con Grana.
Q uaitiobrem inuenirs f oecum Bis T in tlu m ;
id e iL C o c c o b is tin fta ,& iiife fta , E zod». capi
35
j 5 i 6 >»3 . q A c c ip itu r qué C o c .
Q
cum p ro f/ / » / C o C c o irfe & is ,q u ib u s operar/,
^
& cs^ W C C o n ip ic ie siE x e d f.f.jS iJ .d fM /i.J J ,
/iii.fu p .n o t. 14 , n .8 0 .3 P a ra h p .e. j , i4 .d .n o t.
R
14.num.77.i11 fine,
Et Torta C occo, i, filis
to rtis t in a is C o c c o , Eeelefsaftici cap. 4 / , 1 3 .
d num. y y .C o cio q u é ,í ú iin¿io,C\ue retorto,\i
S ftlis bis .C o c c o in fe ñ ís ac retortis, c o n t-x ia s
elabo ratas qu é videbis C ortin as T ab e rn a cu ­
.a» li,-E a « d .ia p .ii- p rin cip io .d .m m .y y . ¿^ td p i
*
3 8 -ibi num .8 i . R ationale, Exod. «4/1.18,15«
& f.59,8.d.»«»»,77.StolarTi Satrftam , EcelcZ
V fis jiic i d.«.45,i3.'<Sf d.««t»..77.Superhumcraf«
\ fi,E x o d .t.7 8 ,^ ,8 .& c a p . 3 9 , i . R T en toV rf,’
E x B i t ,c d f .i 6 ,i 6 .& ta p .x y , í 5 , Icerft Ve!ii*n,‘
tk d »
^
G
a.'ÍT
E x s d i í . M í , 3 t . i P a ra // > .Í.3 ,I4 . d -n , 77 . áT
Sum itu r eciá C o ccú p ruL «»a C cccinea.fm c
C o c e o tin ñ a . L e u iti. f . 1 4 ,6 £ í C ofí*,C ^ b y f fo p o u n get
« f .N u m - c .ip 6 'L ig n u n
qnoq-, c e d r i n ü ,& h y f f i p ü . C o c c f i q u e b u t i p B ú
é y e . lixplicac A p o u o 'iu s H e b r a o . c - 9 , 1 9 :A e tt
p ie H j/ a n g u iH fy ^ e , c u m a q u » , Xy Lana C o e c i ’
» e » , é y b y f p e , ^ c . 4 \xé p to P a n n oJen V efte
C o cco cil.étd, H ifp . P a n ñ O y b V e l i d u r a te ñ i d a
dr G ra p a . A p o c a ly p . c, 18 , i j . & t 6 : A m i 8 a
e r a t b y j j o , ^ P u r p u r a , & C e c e o , ideft , V e lle
C o cco m a d id a ,fiu e t \ n & a ,M a r tia lI tb .S - *P*g r a . i ^ - . N o n n i f i v e l C o e c o m a d i d a , v e ¡ M ari»
c e (,i.P a r p u r ifC in íia . V eje n ites.
€
A C o c e o trahunt o riginé C o c c e u s , e a , e u f n ,
apud L á p rid iú ;id eft.C o ce o in feftu s,fiu e C o c
cin ci C olorís H ifp .C e /a tiH ida de E fca r la te\ 6
G ra n a ,d q tien t J u colo r, f C o ccin a tu s, a,u n f,
ideft,in du ítu s veftibus C o c e o tin a is jH ifp a n .
y t f i i d o d e GranstO B/eaW aíe.VIarcialis lib .y»
* p ig .3 6 :C / a w a t C o c c i n a t u s E u c lid e s ,f Item
Cotí<»a», <1, u m . p en . correp. quod idem éíF,
qu o d C o c c e u s , de q u o fupra, & C o c c i n e u S r d e
quo ftatim . 5f In u en itu ta u té fre q u S tiú sC o ct i n S i a neutra term inationei id ? qué efl, qu o d
C o c e o tinftñ .filie C o ccin ei c o lo r is ;K ifp .F « a
c o f a t iñ id a c o n G r a n a , v d c f u c o l o r , f A tq u e
idcm ,quod C o c t ü in fignificacione de qua f u p ,
« » -» .5 .4 Vnde A p o c a l f p f . i 8 ; t 2 , l i * c habé-
t a x '.M er ces a U r i ,fy a r g e n t i , e fy c , ^ b y f s i , (¡y
P u r p u r a , &■ S t r i c i , 6 y C o c c i . alia le d io : E t
C o c c in i,id e ft,C o c c i,C o c e o ve tin ñ i, Ifaiae c .
1
, 1 8
:5 «
288
V A L C AR(?B Ñ Q T o E M AG N;^:
fu er in t p e c c a t a v e f t r a , v t C oceinunri
H iíp .C o w o la G rana.^i A ccip itu r etiá C o c c i ,
n u m p r o F i l i s C o co t-.iftis, fiue C o ccin e i C o
lorisiG íP.'/if . 3 8 , 2 8 O b f l e t r i x l i g a u i t C e íc íIJ8WÍ & finecapitis: I n c u i u s m a n u c r a t C o c c i ­
n a m , 4 Q u a proptcr videbis O p e r a r i C o c cin o ,
ideft filis C o c c o t i n d i s , fru C olorís Coccinei
2 P a r » l i p . e . i , y , i ¿ y 1 4 .y Sum itur quoq; C o c
e i n u m p r o V e fiim e n tis C o c e o in ftE is a. R e g ,
e , I .i ^ - . S u p e r S a u l f l e t e , q u i v e f i i e h a t v o s Coc
eÍM e.Ietem i.c.4 ,3 o:C «i» v e j i i e r i t t e C o c e i n o ,
A o o c a 'y p .c .1 7 ,4 ; Et m u l i e r e r a t c t r c u n
d a t a P u r O u r a , ^ C o c c i n e , M artialis; C o c c i n a
f a m o j a d e n a s j é ' I a n th in a M e c h a (ideft,adult e ' a i Vit d a r e , q u a m e r u i t , m u n e r a -.m it te T o ­
g a m . A d u lte r a enim Togana vettem viriUm
C o c c iu e i,Pu rp urei qué c o lo r i s .y p t B ííiít_»
C o c c in e a m eritiicis m agny A fo e a l.c , 1 7 , 5 ; £c
v id i m ulietS/edent^/uper B ifiiü C oceinta N ó
B C o c e o t i n d á } fed ían uinei C o l o r i s , iuxta ea
q u * íequ un tu t d . c . i j n .y E t v t i j m ulierem
ebriSde San gu in e SanHorutriydy di Sanguino
C M a rtyru m \efu .% E tC fe/aw /i C o c c ín e a , qua
circundatws eft H o m in u s le fu s , M o ttb . f . 1 7 ,
2 8 iC blam idíC ocein e^ circüded eru nt r/,ideft,
■L» C o c c in e i, Purpurei qué C o lo r is , iuxta trad i­
ta ¡u p .n J.i« /í» .N cC enim credédú eft im pios
p m ilit e s ,q u i in iu n * n ota,regn ú eius illu d é te s ,
im p o lu eru n t C hrifto D o m in o pro diadem ate
S p in e á C o r o n á & A ru n d io éfce p tri ¡o c o iq u y
p fiu ifle,& mutuafle ab Im p eratore,rege v e impe
ra to tiá C h Ia m iü é C o c c in e á .R e g iá v e P u r p u .
ja m jfiu e P u rp u reú veltim en tú : led lo c o regati
f . lis P u rp u ra ,& C h ia m id is C o c c in e * ,veftisitn
^ peratoti® ,vt fta tim d ice n d ú eft.im p o fu iffe ig^
n om ínix caufa paiinú co rro fu m ,& lu p tú C o c T t c in e i, P u rp u rei qué c o l o r ís , q u a p ia , p r o p ia
^
qu é figni ficationé coeondant S .C b rifti E u áge
, lift® M a ttb .d .e , 1 y .M a r e .e .i ¡ . & lo h S .e .1 9 .
4 Nam & PuBÍcuius C o ccin eu s lo f u a c .a , 1 8»
I I ■& Lana C o ccín ea , tíe b r ,c , » 19 - & P a ilm
g " C o c c in e u .N w w .f.t iiS .C ^ c .^ .a i.& V it t a C o c
cin e a .C a n f.f.q .J .sq u c p o fs ú t in t e llig i.& C o c
c o tin a a j& P u rp u re i,C o c c in e i q u é c o lo ris .
L
Sed & C o ccin eo ,P H rp u rco q u é C o lo re vtebantur A íiV if« o b ra tio n é tta d itifu p . not, 1 4 .
**-9.Q u o d p r|te r ¡ b itradit» cóftat Ñ a íJ « c - 2 ,
^
3. C ly p eu sfortiü eiu s ig n itu s , v ir i exercitu s
’
in C 9fci» f/» .y V t e b á t u r c t 'á C o c e o Im perato
^
res,ve p a ttt t x P li» ,U b .2 Z .c a p a.quódberbis
^
v e jití inficiantur, 4 Ex quo quibus d ed u ci­
tu r P u rp u re» ,C o ccio a qué tin g i,& T y r ia Put
p u r a ,C o n c h y lio ,M u r ic e , reliqu is qu é C o ch a
O rum O ftriS i& ,C o ceo ,fiu e G ran o , heruis, lign o
v e ,v r om m ittam us p a r u e re m .f S e d & Purpu
p re a ,& C o ccin ea ,efle R tg u m , & Im peratorum
* paludam enta; quod etiam probatur AíaWh»»'l y .M a r c t e a p ,ij.S í lahan.eap, i 9. & clarius
ex noftta Coiiftantini donatione; in qua aflerit
fuam fe contradere B .S iiu cftro : C b l a n i d i P u f
pureum ,atque T u n ica m Coccineam : e x qu o
P t f m pore Summus P o n t ife x ,Si S . R o m á n * E c R clefi® Cafdí»M /fí C o c c in e is , P u rp u reis q u e
veftibus iute coutun tur.
9
gererc dam nabantur, v tp o té alieni viri T o g a
S
N o ta 1 7 . V r x fid e r itiu m B q u i t i .
in ad u lterio red®
7
Sed & a C o c e o o ritu r C o c c i n e u s , a ,u m , boc
Tnquit etiam S .Im perator C óltan rin us do»
eft C o ce o tin ñ u s .íc u C o c c i co lo ré feren sjG rj ’T ' ríate B.S¡lueftro:D //?m 7 (jíewj Im p era lid P r a ,
cé Kofefeiní»,ideft,C o ccin e u s , R u b e r,T in d a s
/edentium Equitum - G r s c é apud B alíam on é:
G '< 10, H ifp . C o fa C o l o r a d a , R oja,d B e r m e j a
E t D ig n ita te s Im peralium Equorum. Plu ra
t m i d o con É f c a r ¡ a t e , ó G r a n a ó q u e t t e n e f u Co Y " ex his verbis Rotanda fuerant;coiDmodir,ri ta ­
/e r. 4i V iv L dicuntur S f y c h i C o c c i n e i A e in i,
men lo co relinquam ustvt fit N o tatu m finis.
a j ' ü d P i ’i t f . l i b . n . f .j / . r . o n C o c c ü t i n ñ i , led
F I N .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
8
Descargar