A Esmorga Capitulo I: No primeiro capítulo Cibrán aparece declarando nun xuízo, narrando o acontecido nunha noite co Milhomes e o Bocas, dous amigos seus. No xuízo só fala el contestando ás preguntas do xuíz que actúa como interlocutor “mudo” na declaración de Cibrán; aparece definido por un guión e tamén polas alusións que Cibrán fai ó mesmo durante as súas declaracións. Cibrán nomea varias veces o “pensamento”, que é como o remordimento e o arrepentimento que sinte por aquela noite de troula, bébedo. Cibrán, descríbese como un home humilde, de clase baixa, que se acaba de reconciliar coa súa muller, e que quere refacer a súa vida e convertirse nun home responsable e respetable. Conta que cando vai cara o seu traballo, nun dia moi chuvioso atopa o Bocas e o Milhomes, dous amigos seus bébedos. Milhomes, tamén chamado “maricallas” ou “setesaias”, traballaba como xastre; tiña unha maneira de ser moi burlona, e as veces era moi bruto; esto ten como consecuencias pelexas. O Bocas, o líder do trío dos esmorgantes, é un home corpulento, forte, e por iso, vencedor nas pelexas. É de salientar tamén a brutalidade que o vai caracterizando ó longo de toda a obra. Cando Cibrán os ve, estos convenceno para que vaia con elesde esmorga. E pasan o día enteiro polos baixos fondos da cidade de Auria, en Ourense, de borracheira, vagando por varios lugares e bebendo sen cesar: Capítulo II Despois de seguir vagando por Auria, de bar en bar, o Milhomes ten a idea de ir a un pazo onde traballa un parente seu, que lles invita a quedarse na bodega , onde seguen a beber. Por descoido préndenlle lume ó pazo e escapan de alí. Capítulo III Nunha das dúas aventuras, ó saír dunha taberna, deciden ir o pazo dos Andrada onde queren ver a unha fermosísima muller, xa que todos os do pobo din que alí vive, pero que pouca xente a ollou así que entran por un burato do xardín para podela ver, e consiguen vela, está na galería e un deles, O Bocas, queda namorado dela. CapituloIV Despois, como ainda teñen algúns cartos, deciden ir a casas de alterne, pero da primeira vótanos fóra, e acusan o Bocas de asasino, decindo que a noite pasada deixou morto a un home; e na segunda tamén os votan; así que deciden voltar ós bares de bébeda. Empezan a pensar en fuxir de Auria á mañá seguente nun tren, e entón aproveitan as últimas horas nun bar, pero un home advírtelles que a garda civil sospeita que van escapar e pensa esperalos na estación. Capítulo V Como O Bocas ten a teima de estar coa muller que viran pola mañá. Deciden voltar á casa dos Andrada; e así entran dentro da casa, onde o Bocas e o Milhomes rouban unhas alfaias. Pero enfádanse o atopar a muller, que resultou ser unha boneca, e o Bocas enfurécese e afirma que quere estar cunha muller que non sexa unha prostituta. Para satisfacer a súa teima van ó vertedeiro de Auria, onde vive unha muller, Socorrito, que din que está tola, e que quere ter moitos fillos, pero só con homes que ulan ben, o Bocas obrígaa a estar con el. Cando o Milhomes e Cibrán escoitan os berros da muller van onda eles. O Milhomes intenta axuda-la muller, e colle unha navalla, e aínda que Cibrán intenta detelo, iste mata ó Bocas dunha coitelada, e logo fere, a Cibrán. O intentar fuxir cae nunha lagoa xeada, e afoga. Despois a garda civil colle a Cibrán , e cando este remata as declaracións o xuíz ordénalle voltar ó cuartelillo, pero desesperado, Cibrán colle a navalla que servira como proba e crávase con ela. Cibrán morreu tras declarar ante o xuíz, aínda que o autor da obra informanos que non se soubo claramente como morreu, xa que tamén se mencionan os maltratos os que Cibrán foi sometido pola garda civil. Comentario persoal: Creo que neste libre reflíctese moi ben a realidade da época no que está narrado, especialmente nos mundos marxinais da cidade de Auria, por como as persoaxes están descritas, o final e algo dubidoso quedando sen descubrir como foi a morte do protagonista, Cibrán. O narrador Cibrán, quen conta a historia en primeira persoa dende o capítulo I ata a fin do capítulo V, parte que constitúe o relato propiamente dito. Os feitos preséntanse mediante o recurso da “técnica telefónica”, a través da cal o lector os vai coñecendo polas declaracións que Cibrán presta ante un xuíz do que non oímo-las preguntas que formula, pero que podemos deducir polas propias respostas do acusado. O espacio O cambio de escenario é continuo na novela, pero trátase sempre dun itinerario urbano que os protagonistas seguen para escapar da xustiza e procura-lo máximo pracer no que pode se-lo seu último día de liberdade. O espacio narrativo de A esmorga é Ourense (Auria) coas súas rúas e prazas, as súas fontes e igrexas, e sobre todo os seus mesóns, tabernas e prostíbulos dos baixos fondos. O tempo A novela presenta dous tempos: •Os dous días que dura a declaración de Cibrán diante do xuíz (1º día: capítulos I e II; 2º día: capítulos III, IV eV) •As 24 horas que dura o percorrido dos tres esmorgantes desde o seu encontro un luns ó amencer ata que Cibrán é atopado por uns varrendeiros. Os personaxes -Cibrán. A súa presencia é imprescindible posto que el é quen narra a historia. A súa caracterización faise de maneira indirecta, por exemplo a través dos seus alcumes (“tiñica”, “puchapodre”, “castizo”). Cibrán é un obreiro de familia moi pobre que trata de comezar unha nova vida ó carón dunha prostituta á que deixa embarazada (intención que se verá truncada polos fatídicos feitos posteriores) -O Milhomes. Tamén chamado “maricallas” ou “setesaias”. Tiña un oficio de xastre e unha maneira de ser moi burlona, a cal foi consecuencia de numerosas pelexas, como por exemplo a que mantivo co Bocas e que finalmente remata co incendio do pazo. -O Bocas. Personaxe que completa o trío dos esmorgantes. Home corpulento, de carácter forte, e por iso, vencedor nas pelexas nas que se ve inmerso e xefe do grupo dos esmorgantes. É de salientar tamén a brutalidade que o vai caracterizando ó longo de toda a obra. -O xuíz. Actúa como interlocutor “mudo” na declaración de Cibrán e aparece definido por un guión (-) seguido dunha liña en branco e tamén polas alusións que Cibrán fai ó mesmo durante as súas declaracións. Pertence ó grupo de personaxes que veñen de fóra de Galicia e descoñecen a realidade da terra, así como a lingua da mesma. -Personaxes secundarios. Xunto ós personaxes principais xa sinalados, aparece un grande número de personaxes secundarios máis ou menos importantes segundo a súa intervención no relato. En conxunto, estes personaxes completan a representación do ambiente urbano, con todos os estamentos da sociedade ourensá da época: desde as prostitutas ata a fidalguía do señor Andrade; desde os empregados do concello ata os tratantes de gando ou o cego que canta coplas. En fin, toda unha serie de tipos que reflecten o mundo das clases traballadoras e, sobre todo, o mundo dos marxinados .